Κατάλογος υποειδών Apis mellifera

Η Ευρωπαϊκή μέλισσα Apis mellifera έχει πολλά υποείδη.^[1] Είναι η πιο κοινή από τα 7–12 είδη της μέλισσας παγκοσμίως.^[1]^[2] Η ονομασία του γένους Apis είναι Λατινική και σημαίνει "μέλισσα", η ονομασία mellifera είναι επίσης Λατινική και σημαίνει "μελιφόρος", αναφέρεται δε στο είδος το οποίο παράγει μέλι.

Υποείδη στην Ευρώπη

Apis mellifera adami, ταξινομημένη από τον Ruttner, 1975 - (Κρητική μέλισσα) Νήσος Κρήτη.
Apis mellifera artemisia, ταξινομημένη από τον Engel 1999 - Ρωσικές στέπες.
Apis mellifera carnica, ταξινομημένη από τον Pollmann, 1879 - (μέλισσα της Καρνιόλης) Η περιοχή της Καρνιόλης περιλαμβάνει τη Σλοβενία, τις Ανατολικές Άλπεις και τα βόρεια Βαλκάνια - δημοφιλή με τους μελισσοκόμους λόγω της ακραίας πραότητάς της. Η μέλισσα της Καρνιόλης τείνει να είναι πολύ σκουρόχρωμη και οι αποικίες της είναι γνωστό ότι συρρικνώνονται σε μικρούς πληθυσμούς κατά τη διάρκεια του χειμώνα και αναπτύσσονται πολύ γρήγορα κατά την άνοιξη. Είναι ορεσίβια μέλισσα στην περιοχή της και είναι μια καλή μέλισσα για ψυχρότερα κλίματα.
Apis mellifera caucasia (συνήθως γράφεται λανθασμένα ως caucasica), ταξινομημένη από τον Pollmann, 1889 - (Καυκάσια μέλισσα) Κεντρικός Καύκασος.
Apis mellifera cecropia, ταξινομημένη από τον Kiesenwetter, 1860 - (Ελληνική μέλισσα) Νότια Ελλάδα.
Apis mellifera cypria, ταξινομημένη από τον Pollmann, 1879 - (Κυπριακή μέλισσα) Νήσος Κύπρος - αυτό το υποείδος έχει τη φήμη ότι είναι πολύ επιθετικό, συγκρινόμενο με το ιταλικό υποείδος, με το οποίο είναι απομονωμένο από τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Apis mellifera iberiensis (συνήθως γράφεται λανθασμένα ως iberica), ταξινομημένη από τον Engel, 1999 - (Ισπανική μέλισσα) Ιβηρική Χερσόνησος (Ισπανία και Πορτογαλία).
Apis mellifera ligustica, ταξινομημένη από τον Spinola, 1806 - (Ιταλική μέλισσα) Το πιο συχνά διατηρούμενο υποείδος στη Βόρεια Αμερική, τη Νότια Αμερική και τη νότια Ευρώπη. Εμπορικά, διατηρούνται σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι πολύ ήπιες, δεν τείνουν να προκαλούν σμηνουργία και παράγουν μεγάλο πλεόνασμα μελιού. Έχουν λίγα ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά. Οι αποικίες τους τείνουν να διατηρούν μεγαλύτερο πληθυσμό κατά το χειμώνα, επομένως, χρειάζονται περισσότερα χειμερινά αποθέματα (ή σίτιση) από ό, τι άλλα υποείδη εύκρατων ζωνών. Η Ιταλική μέλισσα είναι ανοιχτόχρωμη και ως επί το πλείστον στο χρώμα του δέρματος, αλλά μερικά στελέχη είναι χρυσωπά.
Apis mellifera macedonica, ταξινομημένη από τον Ruttner, 1988 - (Μακεδονική μέλισσα) Βόρεια Ελλάδα (Μακεδονία και Θράκη), Βόρεια Μακεδονία. Ενδεχομένως συνώνυμη με την A. m. artemisia (μέλισσα Ρωσικής στέπας) όπως περιγράφεται από τον Engel, 1999.^[3]
Apis mellifera mellifera, ταξινομημένη από τον Λινναίο,^{[εκκρεμεί παραπομπή]} 1758 - (Ευρωπαϊκή σκουρόχρωμη μέλισσα) η σκουρόχρωμη μέλισσα της Βόρειας Ευρώπης, ονομάζεται επίσης Γερμανική μαύρη μέλισσα ή Γερμανική μέλισσα. Εξημερώθηκε στη σύγχρονη εποχή και μεταφέρθηκε στη Βόρεια Αμερική κατά την αποικιακή περίοδο.
Apis mellifera ruttneri, ταξινομημένη από τους Sheppard, Arias, Grech & Meixner, 1997 - (Μέλισσα της Μάλτας) Νήσοι Μάλτας.
Apis mellifera remipes, ταξινομημένη από τον Gerstaecker (Gerstäcker), 1862 (armeniaca είναι το υποδεέστερο συνώνυμο) - (Αρμενική μέλισσα) Κάυκασος, Ιράν, Κασπία Θάλασσα.
Apis mellifera siciliana, ταξινομημένη από τον Grassi, 1881 (sicula είναι το υποδεέστερο συνώνυμο) - (Σικελική μέλισσα) από την επαρχία Τράπανι και τη νήσο Ούστικα, βορείως της δυτικής Σικελίας (Ιταλία).
Apis mellifera sossimai, ταξινομημένη από τον Engel, 1999 (περιλαμβάνει την πρώην Apis cerifera από τον Gerstaecker, 1862) - (Ουκρανική μέλισσα) Ουκρανία (εξαιρουμένης της Κριμαίας) και βόρειες περιοχές των Ορέων του Καυκάσου.
Apis mellifera taurica, ταξινομημένη από τον Alpatov 1935 - Κριμαία.^[4]

Υποείδη προερχόμενα από την Αφρική

Αρκετοί ερευνητές και μελισσοκόμοι περιγράφουν ένα γενικό χαρακτηριστικό του Αφρικανικού υποείδους το οποίο φεύγει κρυφίως (abscond),^{[Σημ. 1]} όπου οι αποικίες των Αφρικανοποιημένων μελισσών φεύγουν κρυφίως (abscond) από την κυψέλη σε περιόδους όπου τα αποθέματα των τροφίμων είναι χαμηλά, σε αντίθεση με τις Ευρωπαϊκές αποικίες μελισσών, που τείνουν να αποθνήσκουν εντός της κυψέλης.

Apis mellifera adansonii, ταξινομημένη από τον Latreille, 1804 - (μέλισσα Δυτικής Αφρικής) Νιγηρία, Μπουρκίνα Φάσο.
Apis mellifera capensis, ταξινομημένη από τον Eschscholtz, 1822 - (μέλισσα του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδος) Νότιος Αφρική.
Apis mellifera intermissa, ταξινομημένη από τους von Buttel-Reepen, 1906; Maa, 1953 (major είναι το υποδεέστερο συνώνυμο) - (μέλισσα Τυνησίας) Βόρειο τμήμα της Αφρικής στη γενική περιοχή του Μαρόκου, της Λιβύης και της Τυνησίας. Αυτές οι μέλισσες είναι εντελώς μαύρες. Είναι εξαιρετικά άγριες, αλλά δεν επιτίθενται χωρίς πρόκληση. Είναι εργατικές και ανθεκτικές, αλλά έχουν πολλές αρνητικές ιδιότητες που υποστηρίζουν ότι δεν ευνοούνται στη βιομηχανία μελιού ή επικονίασης.
Apis mellifera jemenitica, ταξινομημένη από τον Ruttner, 1976 (nubica είναι το υποδεέστερο συνώνυμο) - (Αραβική μέλισσα) Σομαλία, Ουγκάντα, Σουδάν, Υεμένη.
Apis mellifera lamarckii, ταξινομημένη από τον Cockerell, 1906 - (Αιγυπτιακή μέλισσα) Κοιλάδα του Νείλου στην Αίγυπτο και το Σουδάν. Αυτός ο μιτότυπος (mitotype) μπορεί επίσης να εντοπιστεί στις μέλισσες από την Καλιφόρνια.^[5]
Apis mellifera litorea, ταξινομημένη από τον Smith, 1961 - (παράκτια μέλισσα Ανατολικής Αφρικής) Χαμηλά υψόμετρα της Ανατολικής Αφρικής.
Apis mellifera monticola, ταξινομημένη από τον Smith, 1961 - (ορεσίβια μέλισσα Ανατολικής Αφρικής) Υψηλού υψομέτρου όρη σε υψόμετρο μεταξύ 1.500 και 3.100 μέτρων της Ανατολικής Αφρικής (Όρος Έλγκον, Όρος Κιλιμαντζάρο, Όρος Κένυα και Όρος Μέρου).
Apis mellifera sahariensis, ταξινομημένη από τον Baldensperger, 1932 - (μέλισσα της Σαχάρας) Μαροκινές οάσεις, στην έρημο της Βορειοδυτικής Αφρικής. Αυτό το υποείδος αντιμετωπίζει λίγους άρπαγες εκτός από τον άνθρωπο και ως εκ τούτου είναι πολύ ήπιο. Επιπλέον, εξαιτίας της χαμηλής πυκνότητας νεκταροπαραγωγικής βλάστησης, πέριξ των οάσεων τις οποίες αποικίζει, αναζητά τροφή μέχρι και πέντε μίλια, πολύ πιο μακριά από τα υποείδη σε λιγότερες άνυδρες περιοχές. Άλλες αρχές λένε, ότι ενώ οι αποικίες αυτού του είδους, δεν είναι πολύ διατεθειμένες να τσιμπούν όταν ανοίξουν οι κυψέλες τους για επιθεώρηση, παρ 'όλα αυτά είναι εξαιρετικά νευρικές.
Apis mellifera scutellata, ταξινομημένη από τον Lepeletier, 1836 - (πεδινή μέλισσα Ανατολικής Αφρικής) Κεντρική και Ανατολική Αφρική, τώρα ως υβρίδια και στη Νότια Αμερική, την Κεντρική Αμερική και τις νότιες ΗΠΑ. Το 1956, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες των μελισσοκόμων της Βραζιλίας και να αυξηθεί η παραγωγή μελιού τους, ζητήθηκε από τις ομοσπονδιακές και κρατικές αρχές της Βραζιλίας στον Βραζιλιάνο γενετιστή Warwick Kerr, να εισαγάγει πολλές καθαρές βασίλισσες της Ανατολικής Αφρικής από την Τανζανία στην πολιτεία Piracicaba-São Paulo, στο νότο της Βραζιλίας. Από κάποια αναποδιά, δραπέτευσαν μερικές βασίλισσες. Οι πεδινές βασίλισσες της Ανατολικής Αφρικής τελικά ζευγάρωσαν με τοπικούς κηφήνες των Ευρωπαϊκών μελισσών και παρήγαγαν αυτές που σήμερα είναι γνωστές ως Αφρικανοποιημένες μέλισσες στην Αμερικανική ήπειρο. Ο έντονος αγώνας για την επιβίωση των μελισσών στην υποσαχάρια Αφρική, είναι ο λόγος για τον οποίο το υποείδος αυτό είναι προληπτικό για την υπεράσπιση της κυψέλης και είναι επίσης πιο πιθανό να εγκαταλείψει μια υπάρχουσα κυψέλη και να σμηνουργήσει σε μια ασφαλέστερη τοποθεσία. Κατευθύνουν περισσότερες από τις ενέργειές των σε αμυντικές συμπεριφορές και λιγότερες από τις ενέργειές των στην αποθήκευση του μελιού. Οι πεδινές μέλισσες της Ανατολικής Αφρικής έχουν το χρώμα του δέρματος και δύσκολα διακρίνονται δια γυμνού οφθαλμού από τα πιο σκούρα στελέχη των Ιταλικών μελισσών.^[6]
Apis mellifera simensis, ταξινομημένη από τους Meixner et al, 2011 - (Αιθιοπική μέλισσα) Αιθιοπία.^[7]
Apis mellifera unicolor, ταξινομημένη από τον Latreille, 1804 - (μέλισσα Μαδαγασκάρης) Μαδαγασκάρη.^[8]

Υποείδη από τη Μέση Ανατολή και Ασία

Apis mellifera anatoliaca (συνήθως γράφεται λανθασμένα ως anatolica), ταξινομημένη από τον Maa, 1953 - (μέλισσα της Ανατολίας) Αυτό το υποείδος χαρακτηρίζεται από αποικίες στην κεντρική περιοχή της Ανατολίας στην Τουρκία και το Ιράκ (το εύρος εκτείνεται ανατολικά έως την Αρμενία). Έχει πολλά καλά χαρακτηριστικά, αλλά μάλλον δυσαρεστείται όταν αντιμετωπίζεται εντός και πέριξ από την κυψέλη.
Apis mellifera meda, ταξινομημένη από τον Skorikov, 1929 - (Περσική μέλισσα) Ιράκ.
Apis mellifera pomonella, ταξινομημένη από τους Sheppard & Meixner, 2003 - (μέλισσα του Τιεν Σαν) Ενδειμικές μέλισσες της οροσειράς του Τιεν Σαν στην Κεντρική Ασία. Αυτό το υποείδος της Apis mellifera ευρίσκεται στο πιο απομεμακρυσμένο ανατολικό γνωστό άκρο.^[9]
Apis mellifera sinisxinyuan, (μέλισσα του Xinyuan)^{[Σημ. 2]} Ανακαλύφθηκε προσφάτως, το 2016, στην Αυτόνομη Περιοχή των Ουιγούρων του Σιντσιάνγκ, Ουρούμκι, Σιντσιάνγκ, Κίνα.^[10]
Apis mellifera syriaca, ταξινομημένη από τον Skorikov, 1929 - (μέλισσα της Συρίας) Εγγύς Ανατολή και Ισραήλ.^[11]

Δείτε επίσης

Σημειώσεις

↑ Η λέξη abscond μεταφράζεται ως: αναχωρώ βιαστικά και κρυφά (συνήθως για να αποφύγω τον εντοπισμό ή τη σύλληψη για κάποια παράνομη ενέργεια όπως π.χ. η κλοπή).
↑ Στα Ελληνικά, το Xinyuan προφέρεται Σίνυουάν και είναι επαρχία του Σιντσιάνγκ (στη βορειοδυτική Κίνα).

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 Michael S. Engel (1999). «The taxonomy of recent and fossil honey bees (Hymenoptera: Apidae: Apis)». Journal of Hymenoptera Research 8: 165–196.
↑ Lo, N.; Golag, R.S.; Anderson, D.L.; Oldroyd, B.P. (2010). «A molecular phylogeny of the genus Apis suggests that the Giant Honey Bee of the Philippines, A. breviligula Maa, and the Plains Honey Bee of southern India, A. indica Fabricius, are valid species». Systematic Entomology 35 (2): 226–233. doi:10.1111/j.1365-3113.2009.00504.x.
↑ Ivanova, Evgeniya N.; Petrov, Plamen; Bouga, Maria; Kence, Meral (2010). «Genetic variation in honey bee (Apis mellifera L.) populations from Bulgaria». Journal of Apicultural Science 2 (#2): 49–59.
↑ Paolo Fontana, et alii. (2018). «Appeal for biodiversity protection of native honey bee subspecies of Apis mellifera in Italy». Bulletin of Insectology 71 (2): 257-271. http://www.bulletinofinsectology.org/pdfarticles/vol71-2018-257-271fontana.pdf. Ανακτήθηκε στις 6 September 2019.
↑ Nielsen, D.I.; Ebert, P.R.; Page, R.E.; Hunt, G.J.; Guzmán-Novoa, E. (January 2000). «Improved Polymerase Chain Reaction-Based Mitochondrial Genotype Assay for Identification of the Africanized Honey Bee (Hymenoptera: Apidae)». Annals of the Entomological Society of America 93 (#1): 1–6. doi:10.1603/0013-8746(2000)093[0001:IPCRBM]2.0.CO;2. http://www.bioone.org/bioone/?request=get-abstract&issn=0013-8746&volume=093&issue=01&page=0001.
↑ Abramson, Charles I., Aquino, Italo S. 2002. Brain, Behavior, Evolution 59:68-86) Behavioral Studies of Learning in the Africanized Honey Bee (Apis mellifera L.) web accessed Nov. 2006
↑ Meixner, Marina D.; Leta, Messele Abebe; Koeniger, Nikolaus; Fuchs, Stefan (2011). «The honey bees of Ethiopia represent a new subspecies of Apis mellifera—Apis mellifera simensis n. ssp.». Apidologie 42 (#3): 425–437. doi:10.1007/s13592-011-0007-y. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01003606/file/hal-01003606.pdf.
↑ Paolo Fontana, et alii. (2018). «Appeal for biodiversity protection of native honey bee subspecies of Apis mellifera in Italy». Bulletin of Insectology 71 (2): 257-271. http://www.bulletinofinsectology.org/pdfarticles/vol71-2018-257-271fontana.pdf. Ανακτήθηκε στις 6 September 2019.
↑ Sheppard, Walter S.; Meixner, Marina D. (July 2003). «, a new honey bee subspecies from Central Asia». Apidologie 34 (#4): 367–375. doi:10.1051/apido:2003037. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00891797/file/hal-00891797.pdf.
↑ Chao Chen (January 27, 2016). «Genomic Analyses Reveal Demographic History and Temperate Adaptation of the Newly Discovered Honey Bee Subspecies Apis mellifera sinisxinyuan n. ssp». Molecular Biology and Evolution (#33(5)): 1337–1348. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-01-23. https://web.archive.org/web/20190123071633/https://pdfs.semanticscholar.org/1942/4526e358a7963237b440c266618bfe802fe7.pdf. Ανακτήθηκε στις 22 January 2019.
↑ Paolo Fontana, et alii. (2018). «Appeal for biodiversity protection of native honey bee subspecies of Apis mellifera in Italy». Bulletin of Insectology 71 (2): 257-271. http://www.bulletinofinsectology.org/pdfarticles/vol71-2018-257-271fontana.pdf. Ανακτήθηκε στις 6 September 2019.

[5] Η λέξη abscond μεταφράζεται ως: αναχωρώ βιαστικά και κρυφά (συνήθως για να αποφύγω τον εντοπισμό ή τη σύλληψη για κάποια παράνομη ενέργεια όπως π.χ. η κλοπή).

[11] Στα Ελληνικά, το Xinyuan προφέρεται Σίνυουάν και είναι επαρχία του Σιντσιάνγκ (στη βορειοδυτική Κίνα).

[Engel99-1] 1,0 ^1,1 Michael S. Engel (1999). «The taxonomy of recent and fossil honey bees (Hymenoptera: Apidae: Apis)». Journal of Hymenoptera Research 8: 165–196.

[2] Lo, N.; Golag, R.S.; Anderson, D.L.; Oldroyd, B.P. (2010). «A molecular phylogeny of the genus Apis suggests that the Giant Honey Bee of the Philippines, A. breviligula Maa, and the Plains Honey Bee of southern India, A. indica Fabricius, are valid species». Systematic Entomology 35 (2): 226–233. doi:10.1111/j.1365-3113.2009.00504.x.

[3] Ivanova, Evgeniya N.; Petrov, Plamen; Bouga, Maria; Kence, Meral (2010). «Genetic variation in honey bee (Apis mellifera L.) populations from Bulgaria». Journal of Apicultural Science 2 (#2): 49–59.

[4] Paolo Fontana, et alii. (2018). «Appeal for biodiversity protection of native honey bee subspecies of Apis mellifera in Italy». Bulletin of Insectology 71 (2): 257-271. http://www.bulletinofinsectology.org/pdfarticles/vol71-2018-257-271fontana.pdf. Ανακτήθηκε στις 6 September 2019.

[6] Nielsen, D.I.; Ebert, P.R.; Page, R.E.; Hunt, G.J.; Guzmán-Novoa, E. (January 2000). «Improved Polymerase Chain Reaction-Based Mitochondrial Genotype Assay for Identification of the Africanized Honey Bee (Hymenoptera: Apidae)». Annals of the Entomological Society of America 93 (#1): 1–6. doi:10.1603/0013-8746(2000)093[0001:IPCRBM]2.0.CO;2. http://www.bioone.org/bioone/?request=get-abstract&issn=0013-8746&volume=093&issue=01&page=0001.

[7] Abramson, Charles I., Aquino, Italo S. 2002. Brain, Behavior, Evolution 59:68-86) Behavioral Studies of Learning in the Africanized Honey Bee (Apis mellifera L.) web accessed Nov. 2006

[8] Meixner, Marina D.; Leta, Messele Abebe; Koeniger, Nikolaus; Fuchs, Stefan (2011). «The honey bees of Ethiopia represent a new subspecies of Apis mellifera—Apis mellifera simensis n. ssp.». Apidologie 42 (#3): 425–437. doi:10.1007/s13592-011-0007-y. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01003606/file/hal-01003606.pdf.

[9] Paolo Fontana, et alii. (2018). «Appeal for biodiversity protection of native honey bee subspecies of Apis mellifera in Italy». Bulletin of Insectology 71 (2): 257-271. http://www.bulletinofinsectology.org/pdfarticles/vol71-2018-257-271fontana.pdf. Ανακτήθηκε στις 6 September 2019.

[10] Sheppard, Walter S.; Meixner, Marina D. (July 2003). «, a new honey bee subspecies from Central Asia». Apidologie 34 (#4): 367–375. doi:10.1051/apido:2003037. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00891797/file/hal-00891797.pdf.

[12] Chao Chen (January 27, 2016). «Genomic Analyses Reveal Demographic History and Temperate Adaptation of the Newly Discovered Honey Bee Subspecies Apis mellifera sinisxinyuan n. ssp». Molecular Biology and Evolution (#33(5)): 1337–1348. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-01-23. https://web.archive.org/web/20190123071633/https://pdfs.semanticscholar.org/1942/4526e358a7963237b440c266618bfe802fe7.pdf. Ανακτήθηκε στις 22 January 2019.

[13] Paolo Fontana, et alii. (2018). «Appeal for biodiversity protection of native honey bee subspecies of Apis mellifera in Italy». Bulletin of Insectology 71 (2): 257-271. http://www.bulletinofinsectology.org/pdfarticles/vol71-2018-257-271fontana.pdf. Ανακτήθηκε στις 6 September 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[Σημ. 1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[Σημ. 2]

[10]

[11]