Αβδέλλα Έβρου

Αυτό το λήμμα αφορά χωριό του Έβρου. Για το χωριό των Γρεβενών, δείτε: Αβδέλλα Γρεβενών.

Αβδέλλα Έβρου
Αβδέλλα Έβρου Αβδέλλα Έβρου
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Ανατολικής Μακεδονία και Θράκης
Περιφερειακή Ενότητα	Έβρου
Δήμος	Διδυμοτείχου
Δημοτική Ενότητα	Μεταξάδων
Δημοτική Κοινότητα	Μεταξάδων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Θράκη
Νομός	Έβρος
Υψόμετρο	40
Πληθυσμός
Μόνιμος	17
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Αβδουλάκιοϊ (Αμπντουλακιόι)
Ταχ. κώδικας	68 010
Τηλ. κωδικός	+25530

Η Αβδέλλα είναι οικισμός της τοπικής κοινότητας και δημοτικής ενότητας Μεταξάδων, του δήμου Διδυμοτείχου, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Έβρου, στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. Πρίν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Διδυμοτείχου του νομού Έβρου, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Θράκης.

• Η παλιότερη ονομασία του οικισμού ήταν Αβδουλάκιοϊ

Γεωγραφία

Η Αβδέλλα βρίσκεται στο Δ.ΒΔ. τμήμα του νομού Έβρου, δίπλα στην δυτική όχθη του Ερυθροπόταμου και κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 40. Απέχει 112 χλμ. περίπου Β.ΒΑ. της Αλεξανδρούπολης (μέσω Τυχερού).

Πληθυσμός

Μόνιμος

Έτος	Πληθυσμός
1991	56
2001	40
2011	30

Πραγματικός (de facto)

Έτος	Πληθυσμός
1961	134
1971	94
1981	92
1991	56
2001	40
2011	30

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1924 και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Μεταξάδων του νομού Έβρου. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Μεταξάδων και προσαρτήθηκε στον δήμο Μεταξάδων. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Μεταξάδων και προσαρτήθηκε στον δήμο Διδυμοτείχου.

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό αναφέρεται με την παλαιότερη ονομασία Αβδουλάκιοϊ ή Αμπντουλάκιοϊ. Το 1922 κατοικήθηκε από 20 περίπου οικογένειες που ήρθαν από τα χωριά Λιβαδιού και Τσικαρδικλί της Βουλγαρίας και Κωστή της Ανατολικής Θράκης (οι τελευταίοι όμως σύντομα -το 1926- έφυγαν από το χωριό και μετεγκαταστάθηκαν κοντά σε άλλους συγχωριανούς τους, στο χωριό Φυλακτό του Δήμου Τυχερού). Το 1947, η περιοχή κοντά στο χωριό δοκιμάστηκε από τις, τραγικές για τη χώρα, αιματηρές συμπλοκές του Εμφυλίου Πολέμου, με πολλούς νεκρούς και τραυματίες.

Παράδοση

Ο μύθος θέλει το χωριό να ιδρύεται τη δεκαετία του 1760 από τον Τούρκο γελαδάρη Αμπτουλάχ, έναν από τους δύο Τούρκους που γλίτωσε από τη σφαγή των κατοίκων του τούρκικου χωριού Γκιουνιουκλί, το οποίο το κατέκαψε ο Σουλτάνος επειδή βιοπραγούσαν εναντίον των γύρω ελληνικών χωριών και ιδιαίτερα του χωριού Γιακούπ-Ντουγαντζή. Συγκεκριμένα, έκλεβαν τις περιουσίες τους, σκότωναν για ασήμαντη αφορμή, κι ακόμη έπαιρναν στα σπίτια τους, τις χριστιανές νύφες την πρώτη νύχτα του γάμου τους και μετά από τρία μερόνυχτα. Ο Αμπτουλάχ ως γελαδάρης του χωριο, δηλαδή έβοσκε ζώα άλλων ιδιοκτητών, ήταν στην ύπαιθρο όταν οι γενίτσαροι κύκλωσαν το χωριό και του έβαλαν φωτιά. Όταν είδε την καταστροφή, κυνήγησε τα ζωντανά όπως-όπως και αυτά πέρασαν αλαφιασμένα το ποτάμι έστριψαν λίγο ανατολικά και σταμάτησαν μόνα τους σε ένα σημείο. Σε αυτό ακριβώς το σημείο διάλεξε ο Αμπτουλάχ να κτίσει το σπίτι του και να δημιουργήσει οικογένεια, η οποία πληθαίνοντας έφτιαξε το χωριό.

Ορυκτολογία

Σύμφωνα με διδακτορική διατριβή του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην περιοχή Ξεροβουνίου Αβδέλλας, υπάρχουν άφθονα ζεολιθοφόρα ηφαιστειοκλαστικά ιζήματα, τα οποία περιέχουν κατά μέσο όρο 57% κ.β. ζεόλιθο τύπου HEU, 6% κ.β. σμεκτίτη, 3% κ.β. μαρμαρυγία (συνολικά 66% κ.β. μικροπορώδη ορυκτά), 19% κ.β. άστριους, 10% κ.β. χριστοβαλίτη και 5% κ.β. χαλαζία (συνολικά 34% μη μικροπορώδη ορυκτά). Τα ορυκτολογικά και φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των ιζημάτων, καθιστούν το ζεολιθοφόρο πέτρωμα του Νοτίου Ξεροβουνίου, κατάλληλο για πιθανές περιβαλλοντικές εφαρμογές όπως: βελτίωση της ποιότητας του πόσιμου νερού, επεξεργασία επεξεργασία αστικών, βιομηχανικών και γεωργικών υγρών αποβλήτων, επεξεργασία της λυματολάσπης, καθαρισμό ραδιενεργών υγρών, βελτίωση της ποιότητας των υδάτινων οικοσυστημάτων, ιχθυοκαλλιέργειες, βελτιωτικό όξινων και αλκαλικών εδαφών και γεωργικών καλλιεργειών, έλεγχο της δυσοσμίας, καθαρισμό πετρελαιοκηλίδων, καθαρισμό και ξήρανση αερίων, καθώς και εμπλουτισμό οξυγόνου και κλιματισμό κτιρίων. (Πηγή: Διδακτορική διατριβή Ευάγγελου Τζάμου, στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)

Αρχιτεκτονική

Πολλά σπίτια του χωριού είναι κτισμένα με τον τρόπο δόμησης του παραδοσιακού οικισμού της περιοχής των Μεταξάδων, από ντόπιο λίθο ορυσσόμενο από τα παρακείμενα λατομεία. Τα κτήρια είναι απλά σε κάτοψη, σε σχήμα καθαρού ορθογώνιου παραλληλογράμμου ή με διαφοροποιημένη την πίσω πλευρά τους, και ανήκουν στον πλατυμέτωπο τύπο.

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
• Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
• Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
• Google Earth
• eetaa.gr