Ταξιδεύοντας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ταξιδεύοντας είναι πεντάτομη σειρά ταξιδιωτικών εντυπώσεων του Νίκου Καζαντζάκη. Αποτελείται από τα βιβλία Ταξιδεύοντας: Ισπανία, Ταξιδεύοντας: Ιαπωνία - Κίνα, Ταξιδεύοντας: Αγγλία, Ταξιδεύοντας: Ιταλία - Αίγυπτος - Σινά - Ιερουσαλήμ - Κύπρος - Ο Μοριάς και Ταξιδεύοντας: Ρουσία.

Ταξιδεύοντας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ταξίδι κι η εξομολόγηση (κι η δημιουργία είναι η ανώτερη και πιστότερη μορφή της εξομολόγησης) στάθηκαν οι δυο μεγαλύτερες χαρές της ζωής μου.

— Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Ισπανία[1]

Ο Νίκος Καζαντζάκης από μικρή ηλικία και μέχρι τον θάνατό του, δε σταμάτησε να ταξιδεύει στην Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία. Ξεκίνησε να καταγράφει τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις το 1907 στο Παρίσι ως ανταποκριτής αθηναϊκών εφημερίδων[2], και μέχρι το 1946, χρονιά που εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το μυθιστόρημα Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, ήταν γνωστός στο ελληνικό κοινό κυρίως για τα ταξιδιωτικά του κείμενα. Η Ασκητική, η Οδύσσεια και τα θεατρικά έργα του ήταν γνωστά σε έναν πολύ περιορισμένο αριθμό ατόμων[3].

Θεωρείται ο συγγραφέας που καθιέρωσε την ταξιδιωτική λογοτεχνία στα ελληνικά γράμματα[4][5], αν και σύμφωνα με τον Πήτερ Μπην ο γεννήτορας της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα ήταν ο Κώστας Ουράνης[3].

Ταξιδεύοντας: Ισπανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι εντυπώσεις του Νίκου Καζαντζάκη από τα ταξίδια του στην Ισπανία το 1926, 1932-33 και 1936. Αποτελείται από πρόλογο και δύο μέρη, Ισπανία και Βίβα λα Μουέρτε!, και περιλαμβάνει τα κείμενα:

Ισπανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Μπαίνοντας στην Ισπανία
  • Μιράντα
  • Μπούργκος
  • Βαγιαντολί
  • Σαλαμάνκα[σημ. 1]
  • Άβιλα
  • Εσκοριάλ
  • Μαδρίτη
  • Τολέδο[σημ. 2]
  • Κόρδοβα
  • Σεβίλια
  • Γρανάδα
  • Ταυρομαχία
  • Δον Κιχώτης[σημ. 3]

Βίβα λα Μουέρτε![Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Βίβα λα μουέρτε!
  • Κάθερες
  • Σαλαμάνκα
  • Βάργκας
  • Το αληθινό Τολέδο
  • Οι Ελεύτεροι Πολιορκημένοι του Αλκάθαρ
  • Η Μαδρίτη που χάνεται (Α΄)
  • Η Μαδρίτη που χάνεται (Β΄)
  • Οι πολύχρωμοι σκούφοι
  • Μανόλα, ο Κάλιμπαν

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου, Βίβα λα Μουέρτε!, αφορά τον Ισπανικό Εμφύλιο. Συγκλονιστικές περιγραφές του Καζαντζάκη για τη φρικτή αθλιότητα του πολέμου.

Ταξιδεύοντας: Ιαπωνία - Κίνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι εντυπώσεις του Καζαντζάκη από το πρώτο του ταξίδι στην Ιαπωνία και την Κίνα το 1935. Ο Νίκος Καζαντζάκης, μαζί με τη σύζυγό του Ελένη Καζαντζάκη αυτή τη φορά, πραγματοποίησε και δεύτερο ταξίδι στην Ιαπωνία και την Κίνα, το 1957, το οποίο ήταν και το τελευταίο του, διότι κατά την επιστροφή πέθανε στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας.

Το βιβλίο περιέχει και κείμενα της Ελένης Καζαντζάκης από το δεύτερο ταξίδι τους με τίτλο Μετά είκοσι χρόνια και υπότιτλο Που δεν πρόφτασε να γράψει ο Νίκος Καζαντζάκης.

Τα περιεχόμενα του βιβλίου είναι:

Νίκου Καζαντζάκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιαπωνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Σακουρά και κοκορό
  • Στο γιαπωνέζικο βαπόρι
  • Ανατολίτικα λιμάνια
  • Κολόμπο
  • Σιγκαπούρη
  • Ο Γιαπωνέζος χριστιανός
  • Σαγκάη, η καταραμένη πολιτεία
  • Οι τελευταίες μέρες μας στο βαπόρι
  • Σακουρά και κανόνια
  • Κόμπε
  • Όζακα
  • Νάρα
  • Η θεά του ελέους
  • Πού γεννήθηκε η γιαπωνέζικη τραγωδία
  • Κυότο
  • Οι γιαπωνέζικοι κήποι
  • Τσα-νο-γιου
  • Καμακούρα
  • Μπουσιντό
  • Τόκιο
  • Το γιαπωνέζικο θέατρο
  • Η Γιαπωνέζα
    • α) Γιοσιβάρα και Ταμανόι
    • β) Οι γκέισες
  • Αποχαιρετώ την Ιαπωνία
  • Το Φούζι
  • Χιντεγιόχη[σημ. 4]
Κίνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Η Κίνα, η χελώνα των εθνών
  • Πεκίνο
  • Η Απαγορευμένη Πολιτεία
  • Κινέζικο συμπόσιο
  • Η κίτρινη Κίρκη
  • Κινέζικες πρόληψες
  • Οι Κινέζοι κι ο θάνατος
  • Μια πριγκίπισσα κι ο κίτρινος Ψυχάρης
  • Το τσι, η μαύρη μανία
  • Κινέζικο θέατρο
  • Σ' ένα κινέζικο χωριό
  • Η κορυφή των λαφύρων

Ελένης Ν. Καζαντζάκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά είκοσι χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ρουσία-Κίνα
  • Μόσχα
  • Κίνα-Πεκίνο
  • Χανκόου
  • Γιαγκ-Τσε
  • Τσουνκίν
  • Κουνμίγκ-Γιουνάν-Φου
  • Καντόν
  • Χογκ-Κογκ
  • Ιαπωνία
Επίμετρο 1961[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Δυο λόγια για την Πέμπτη Έκδοση
  • Σιντοϊκές τελετουργίες
  • Το κουκλοθέατρο της Όζακας
  • Συνέντευξη με τον καθηγητή Jean Herbert

Το έμβλημα των Εκδόσεων Καζαντζάκη έχει ιαπωνικοκινεζική προέλευση. Ο ίδιος ο Καζαντζάκης σε επιστολή του στον Παντελή Πρεβελάκη αναφέρεται στο έμβλημα ως «ιερό τροχό του Σιντό»[6][7].

Ταξιδεύοντας: Αγγλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τούτες τις σκέψεις έκανα περπατώντας κάμποσους μήνες στο εγγλέζικο χώμα κι αναπνέοντας, σε μια τόσο αποκαλυπτική στιγμή, τον αγέρα της Αγγλίας. Αγάπησα τον λαό αυτό, θάμασα τις θεμελιακές για τον άνθρωπο αρετές του. Την υπερηφάνεια, την αξιοπρέπεια, το πείσμα, την αντοχή, την πειθαρχία. Λίγα λόγια, πολλά έργα, ανθρωπιά μεγάλη.

— Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία[8]

Οι εντυπώσεις του Καζαντζάκη από το ταξίδι του στην Αγγλία το 1939, στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αποτελείται από πρόλογο και δώδεκα μέρη. Τα εξής:

  • Ι Αγγλία
  • ΙΙ Τα έξι κύματα οι καταχτητές
  • ΙΙΙ Εγγλέζικα ακρογιάλια
    • Το χρέος του λευκού ανθρώπου
  • ΙV Λόντρα
    • Χοά-Χάκα-Νάκα-Για
    • Βρετανικό Μουσείο
    • Σίτυ
    • Η Τράπεζα της Αγγλίας
  • V Μουντζαλωμένες πολιτείες
    • ΜΠΕΡΜΙΑΜ
    • ΛΙΒΕΡΠΟΥΛ
    • Πέτρος Βλαστός[σημ. 5]
    • ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ
    • ΣΕΦΙΛΝΤ
  • VI Ο Εγγλέζος Θεός
    • Πήτερμπορω
    • Ένας δράκος: Ερρίκος H΄
    • Πουριτάνοι
    • Τζων Ουέσλεϋ
  • VII Δίπλωμα ανθρώπου
    • HTON
    • ΟΞΦΟΡΔΗ - ΚΑΙΜΠΡΙΤΖ
    • Ρογήρος Μπέικον
    • Θωμάς Ουίκλιφ
    • Τζέντλεμαν και Ρομπότ
  • VIII Ο τζέντλεμαν
    • Γουήκ-εντ
    • Φρειδερίκος Νίτσε
  • IX Wake up, John Bull!
    • Ρόμπιν Χουντ
    • Πόλεμος
  • X The Day, the Giant Day
    • Κουβέντα μ' ένα νέο
  • XI Σαίξπηρ[σημ. 6]
  • XII Ελευτερία
  • Σαίξπηρ[σημ. 7]
  • Η τύχη κι η τιμή μιας αυτοκρατορίας [Οι άγγελοι της Κύπρου][σημ. 8]
  • [Το γαλάζιο πουλί της Αγγλίας][σημ. 9]

Ταξιδεύοντας: Ιταλία - Αίγυπτος - Σινά - Ιερουσαλήμ - Κύπρος - Ο Μοριάς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρόσωπο της Ελλάδας είναι ένα παλίμψηστο από δώδεκα κύριες απανωτές γραφές: Σύγχρονη, του Εικοσιένα, της Τουρκοκρατίας, της Φραγκοκρατίας, του Βυζάντιου, της Ρώμης, της Ελληνιστικής εποχής, της Κλασικής, του Δωρικού μεσαίωνα, της Μυκηναϊκής, της Αιγαιικής, της Λίθινης.

— Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Ιταλία - Αίγυπτος - Σινά - Ιερουσαλήμ - Κύπρος - Ο Μοριάς[10]

Οι εντυπώσεις του Καζαντζάκη από τα ταξίδια του στην Ιταλία (1926), Αίγυπτο (1927), Σινά (1927), Ιερουσαλήμ (1926), Κύπρο (1926) και Πελοπόνησσο (1937):

  • Α΄ Ιταλία
    • Ι. Άγιος Φραγκίσκος
    • ΙΙ. Μουσολίνι[σημ. 10]
  • Β΄ Αίγυπτος
    • Ι. Νείλος
    • ΙΙ. Κάιρο
    • ΙΙΙ. Οι πυραμίδες
    • ΙV. Άνω Αίγυπτος
    • V. Σύγχρονη ζωή
    • VI. Ο Καβάφης[σημ. 11]
  • Γ΄ Σινά
    • Το Σινά
    • Ένα γράμμα
  • Δ΄ Ιερουσαλήμ
    • Προς τη Γη της Επαγγελίας
    • Η Ιερουσαλήμ
    • Πάσχα
    • Τζαμί του Ομάρ
    • Ο θρήνος των Οβραίων
    • Η Γη της Επαγγελίας
  • Ε΄ Κύπρος
    • Το νησί της Αφροδίτης
  • ΣΤ΄ Ο Μοριάς
    • Ι. Ξεκίνημα...
    • ΙΙ. Κορινθιακός
    • ΙΙΙ. Τα κάστρα του Μοριά
    • IV. Υποβολή του τοπίου
    • V. Η μεσαιωνική Γλαρέντζα
    • VI. Το τοπίο της Ολυμπίας
    • VII. Η συμβολική ατμόσφαιρα του μύθου
    • VIII. Καρύταινα, το ελληνικό Τολέδο
    • IX. Ο Γέρος του Μοριά[σημ. 12]
    • X. Η γοητεία της Σπάρτης
    • XI. Τα ερείπια της Σπάρτης
    • XII. Μυστράς
    • XIII. Ο προφήτης της Νέας Ελλάδας[σημ. 13]
    • XIV. Θνητοί και αθάνατοι
    • XV. Τριάντα τρία χρόνια μες στη γης
    • XVI. Μονεβασιά, το Γιβραλτάρ της Ελλάδας
    • XVII. Μυκήνα
    • XVIII. Τα προβλήματα του νεοελληνικού πολιτισμού

Ο Πήτερ Μπην, σπάνιας εμβρίθειας μελετητής του Καζαντζάκη, θεωρεί πως το έργο Ταξιδεύοντας: Ο Μοριάς αποτελεί το πρώτο βήμα του Καζαντζάκη προς έναν ώριμο πατριωτισμό, όπως θα εκφραστεί στο μυθιστόρημά του Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, αλλά και ότι «για πρώτη φορά, ο Καζαντζάκης δεν θεοποιεί την αντίφαση· αντίθετα, προσπαθεί να βρει έναν τρόπο να συγχωνεύσει την απέχθεια και τον θαυμασμό, που γεννιούνται ταυτόχρονα μέσα του, για τους Έλληνες[3]

Ταξιδεύοντας: Ρουσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Και τώρα που αναθιβάνω στο νου μου αλάκερο τ' όραμα, ό,τι βαθύτατα με συγκινεί είναι τούτο: Μέσα στις βουερές πολιτείες, στα καταχιόνιστα χωριά και στις έρημες στέπες της Ρωσίας πρώτη φορά είδα τόσο ορατά τον Αόρατο.

— Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Ρουσία[11]

Όπως γράφει ο ίδιος Καζαντζάκης στον πρόλογο του Ταξιδεύοντας: Ρουσία από το 1925 έως και το 1930 πήγε τρεις φορές στη Σοβιετική Ένωση και έμεινε συνολικά δύο χρόνια, ενώ προσπάθησε σε βιβλία (Τι είδα στη Ρουσία, Ιστορία της Ρωσικής Λογοτεχνίας, Τόντα-Ράμπα) και σε σειρές άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες να καταγράψει τη μεγάλη και επίπονη πορεία. «Συγκεντρώνοντας σήμερα στο βιβλίο ετούτο τα όσα είδα, τα όσα στοχάστηκα κι ένιωσα στην απέραντη χώρα, δε θέλησα να τ' αλλάξω[11]:

  • Αθήνα - Οδησσός
  • Οδησσός
  • Κίεβο
  • Μόσχα
  • Οι Εθνότητες - οι Εβραίοι[σημ. 14]
  • Εργάτες - Χωρικοί
  • Ο Ερυθρός Στρατός
  • Το Ερυθρό Δίκαιο
  • Οι Ερυθρές Φυλακές
  • Το Ερυθρό Σκολειό
  • Η Γυναίκα στη Ρουσία
  • Ο Γάμος κι ο Έρωτας
  • Ο φωτισμός του Λαού
  • Η Θρησκεία
  • Η Ρούσικη Λογοτεχνία[σημ. 15]
  • Τολστόι - Δοστογιέφσκι[σημ. 16]
  • Η Ερυθρά Λογοτεχνία
  • Η Ερυθρά Τέχνη
  • Το Θέατρο
  • Ο Ερυθρός Τύπος
  • 7 του Νοέμβρη. Ο Στάλιν - ο Τρότσκυ
  • Ο Λένιν
  • Διάλογοι
    • α) Κι αύριο
    • β) Πατέρας και γιος
    • γ) Ο παπάς
    • δ) Παλιός άρχοντας
    • ε) Το χαμόγελο
    • στ) Συζήτηση μ' έναν αρχηγό
  • Η προπαγάντα της Ανατολής
  • Παναϊτ Ιστράτι
  • Από τη Μόσχα στο Μπατούμ
  • Η Σταυρωμένη Ρουσία
  • Η νέα Πομπηία
  • Γενική επισκόπηση
  • Λένιν[σημ. 17]

«Ας σημειωθεί, τέλος, ότι είναι ο πρώτος Έλληνας συγγραφέας που ασχολήθηκε με τη σεναριογραφία και μάλιστα σε μια εποχή που ο κινηματογράφος δεν είχε ακόμη γνωρίσει ευρεία διάδοση[9] Αυτό έγινε στη Ρωσία το 1928.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Συμπεριλαμβάνεται η συνάντηση του Καζαντζάκη με τον Ουναμούνο.
  2. Η πρώτη επίσκεψη του Καζαντζάκη στο σπίτι και το μουσείο του Γκρέκο.
  3. Είναι το κάντο Δον Κιχώτης από τις Τερτσίνες του Νίκου Καζαντζάκη.
  4. Είναι το κάντο Χιντεγιόχη από τις Τερτσίνες του Νίκου Καζαντζάκη.
  5. Η συνάντηση του Νίκου Καζαντζάκη με τον Πέτρο Βλαστό: «Ώρες πολλές μείναμε μαζί μιλώντας για το μεγάλο έρωτα της ζωής μας: τη δημοτική γλώσσα[8]
  6. Δοκίμιο του Καζαντζάκη για τον Σαίξπηρ.
  7. Είναι το κάντο Σαίξπηρ από τις Τερτσίνες του Νίκου Καζαντζάκη.
  8. Προσθήκη στο Ταξιδεύοντας: Αγγλία από το 1958 κ.ε. Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Νέα Εστία, τ. 56, τχ. 653 (15 Σεπτεμβρίου 1954)[9].
  9. Προσθήκη στο Ταξίδευοντας: Αγγλία από το 1986 κ.ε[9]. Μικρό σημείωμα που βρήκε ο Πάτροκλος Σταύρου σ' ένα αντίτυπο της πρώτης έκδοσης του Ταξιδεύοντας: Αγγλία (1941) και θεωρεί πως γράφτηκε το 1955 ή το 1956. Σε αυτό ο Καζαντζάκης αναφέρεται επικριτικά στην εξωτερική πολιτική της Αγγλίας σχετικά με την Κύπρο και τα Δεκεμβριανά[8].
  10. Η συνέντευξη του Μουσολίνι στον Καζαντζάκη.
  11. Η συνάντηση του Καζαντζάκη με τον Καβάφη.
  12. «Ο Κολοκοτρώνης με όλα του τα προτερήματα κι ελαττώματα είναι ένας από τους αρχηγούς της ράτσας μας[10]
  13. Δοκίμιο για τον Γεώργιο Γεμιστό, τον Πλήθωνα[10]
  14. «Ο πλανήτης μας περνάει τον αστερισμό των Εβραίων[11] «... γιατί αληθινά κανένας λαός όσο ο ιουδαϊκός δε δοκίμασε τόσο απάνθρωπα την τυραννία, την απληστία και την αδικία του δυνατού[11] Συγκλονιστικό δοκίμιο του Καζαντζάκη για τη φυλή των Εβραίων, τη «συχνά πρώτη και στο καλό και στο κακό[11]».
  15. «Βαθύτερα από τα περίφημα αριστουργήματα των προγόνων είχαν συνεπάρει την ψυχή μου οι τόσο ανθρώπινοι, όλο πόνο, πάθος κι ανταρσία ήρωες στα ρούσικα ρομάντσα[11]
  16. «Μα δυο ήταν οι Ρούσοι δράκοι, που μας είχαν αρπάξει στα μυθικά χρόνια της νιότης μας: ο Τολστόι κι ο Δοστογιέφσκι. Αυτοί οι δυο στάθηκαν οι μεγάλοι Πατέρες μας[11]
  17. Είναι το κάντο Λένιν από τις Τερτσίνες του Νίκου Καζαντζάκη.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Καζαντζάκης, Νίκος (2009). Ταξιδεύοντας: Ισπανία. Αθήνα: Εκδόσεις Καζαντζάκη. ISBN 978-960-7948-02-1. 
  2. Κατσίμπαλης, Γ. Κ. (1958). Βιβλιογραφία Ν. Καζαντζάκη Α' 1906-1948. Αθήνα: [χ.ε.] 
  3. 3,0 3,1 3,2 Μπην Πήτερ (Bien Peter) (2007). Καζαντζάκης: Η πολιτική του πνεύματος, Β'. απόδοση στα ελληνικά: Αθανάσιος Κ. Κατσικερός. Ηράκλειο Κρήτης: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. ISBN 978-960-524-251-0. 
  4. Παναρέτου, Αννίτα Π. (1995). Ελληνική ταξιδιωτική λογοτεχνία. Αθήνα: Επικαιρότητα. ISBN 978-960-205-293-8. 
  5. Μουσμούτης, Διονύσης Ν. (10 Ιουλίου 2010). «Η Ταξιδιωτική Λογοτεχνία στην Ελλάδα». Ελευθεροτυπία. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2015. 
  6. «Το Έμβλημα των Εκδόσεων Καζαντζάκη». Εκδόσεις Καζαντζάκη. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2015. 
  7. Καζαντζάκης, Νίκος· Πρεβελάκης, Παντελής (1984). Τετρακόσια γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη. Αθήνα: Εκδόσεις Καζαντζάκη. 
  8. 8,0 8,1 8,2 Καζαντζάκης, Νίκος. Ταξιδεύοντας: Αγγλία. 
  9. 9,0 9,1 9,2 Χατζοπούλου, Λίτσα (2008). Ο Νίκος Καζαντζάκης μέσα από τις συλλογές του Μουσείου. Ηράκλειο Κρήτης: Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη. ISBN 978-960-86842-1-8. 
  10. 10,0 10,1 10,2 Καζαντζάκης, Νίκος (2004). Ταξιδεύοντας: Ιταλία - Αίγυπτος - Σινά - Ιερουσαλήμ - Κύπρος - Ο Μοριάς. Αθήνα: Εκδόσεις Καζαντζάκη. 
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 Καζαντζάκης, Νίκος (2010). Ταξιδεύοντας: Ρουσία. Αθήνα: Εκδόσεις Καζαντζάκη. ISBN 978-960-7948-33-5. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]