Μπαλάτ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 41°1′58″N 28°56′44″E / 41.03278°N 28.94556°E / 41.03278; 28.94556

Μπαλάτ
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Μπαλάτ
41°1′58″N 28°56′44″E
ΧώραΤουρκία
Διοικητική υπαγωγήΦατίχ
Πληθυσμός11.180 (2023)[1]
Ταχ. κωδ.34087[2]
Τηλ. κωδ.212[3]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Νοσοκομείο Ορ-Αχαγίμ στο Μπαλάτ
Φενέρ, ένας ιστορικός δρόμος στο Μπαλάτ

Το Μπαλάτ ή Μπαλατάς (τουρκικά: Balat) βρίσκεται στην παλιά πόλη στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης της Τουρκίας, στη δυτική ακτή του Κεράτιου Κόλπου, ανάμεσα στο Φενέρ (Φανάρι) και το Αϊβανσαράι. Ιστορικά, ήταν το κέντρο της εβραϊκής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη.

Εκτιμάται ότι 11.656 πολίτες κατοικούσαν στο Μπαλάτ το 2022.[4]

Το όνομα Μπαλάτ πιθανότατα προέρχεται από το ελληνικό (παλάτιον), από το λατινικό palatium, και προήλθε από το κοντινό παλάτι των Βλαχερνών.[5]

Όπως και στη γειτονική Φενέρ, οι πίσω δρόμοι του Μπαλάτ είναι γεμάτοι με μικρά πέτρινα διώροφα και τριώροφα σπίτια με πεζούλια και μερικά μεγαλύτερα αρχοντικά. Στη δεκαετία του 2010, το Μπαλάτ έγινε ένα από τα πιο πολυσύχναστα μέρη της πόλης για τουρισμό, συμπεριλαμβανομένου του εσωτερικού τουρισμού, και πολλά από τα σπίτια έχουν μετατραπεί σε καφέ, εστιατόρια και καταλύματα για τους επισκέπτες. Πολλά από τα σπίτια έχουν ξαναβαφτεί σε έντονα χρώματα, για να δώσουν μια ξεχωριστή αίσθηση στη γειτονιά.[6]

Στο Μπαλάτ βρίσκεται μια στάση στη γραμμή του τραμ Τ5 που τη συνδέει με το Τζιμπαλί και τον μικρό τερματικό σταθμό λεωφορείων (για δρομολόγια προς την Ανατολία) στο Αλιμπεϊκιόι. Τα πλοία του Κεράτιου Κόλπου σταματούν επίσης εδώ, που συνδέουν το Μπαλάτ με το Ουσκουντάρ, το Καράκιοϊ, την Κασίμπασα, το Φανάρι, το Αϊβανσαράι, το Χασκόι, το Σουλτούτζε και το Εγιούπ.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο λόφος Πιέρ Λοττί (Pierre Lotti) στο Μπαλάτ
Φενέρ, Ελληνορθόδοξο Κολλέγιο.
A photograph of the Bulgarian St. Stephen Church, also known as the Bulgarian Iron Church
Εκκλησία του Αγίου Στεφάνου των Βουλγάρων, γνωστή και ως Βουλγαρική Σιδερένια Εκκλησία.

Το Μπαλάτ έγινε για πρώτη φορά περιοχή εγκατάστασης ενός μεγάλου εβραϊκού πληθυσμού στα τέλη του 15ου αιώνα, όταν ο Σουλτάνος Βαγιαζήτ Β΄ πρόσφερε υπηκοότητα σε Εβραίους και μουσουλμάνους Εβραίους, που διέφυγαν από την Ιερά Εξέταση στην Ισπανία και την Αφρική, και το Διάταγμα της Αλάμπρα του 1492 .[7] Στην ακμή του, το Μπαλάτ φιλοξενούσε 18 συναγωγές, αν και μόνο δύο εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σήμερα: η Συναγωγή Αχρίδας και η Συναγωγή Γιανμπόλ. Το Νοσοκομείο Μπαλάτ Ορ-Αχαγίμ, το οποίο άνοιξε το 1899 και σχεδιάστηκε από τον Γκαμπριέλ Τεντεστσί, ιδρύθηκε αρχικά για να εξυπηρετεί τον εβραϊκό πληθυσμό του Μπαλάτ, αλλά τώρα εξυπηρετεί το ευρύ κοινό.[8]

Ιστορικά γνωστή ως Εκκλησία της Παμμακάριστου, τώρα γνωστή ως Φετιγιέ Τζαμί.

Το Μπαλάτ ήταν επίσης περιοχή διαμονής μιας μεγάλης ποικιλίας εθνοτήτων, πολιτισμών και θρησκειών.[9] Η περίφημη βουλγαρική εκκλησία του σιδήρου βρίσκεται στην περιοχή, και παραδοσιακά υπήρχε επίσης ένας μεγάλος αρμενικός πληθυσμός.[10] Η γειτνίασή του με την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στη γειτονική Φενέρ σήμαινε επίσης ότι υπήρχε μεγάλος ελληνορθόδοξος πληθυσμός (Ρωμιοί). Ωστόσο, το Μπαλάτ σήμερα είναι συντριπτικά μουσουλμανικό, με τους περισσότερους μειονοτικούς πληθυσμούς να έχουν εγκαταλείψει την περιοχή ή να αναγκάζονται να φύγουν ως αποτέλεσμα της γενοκτονίας των Αρμενίων, της γενοκτονίας των Ελλήνων, των ανθελληνικών ταραχών και των απελάσεων κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.[11]

Από τον 17ο αιώνα και μετά οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες κατέγραψαν το Μπαλάτ ως ιδιαίτερα φτωχό και ανθυγιεινό, αν και η Marie-Christine Bornes-Varol υποστήριξε ότι οι αναφορές τους μπορεί να μην ήταν ακριβείς περιγραφές του Μπαλάτ στο σύνολό του, καθώς οι αφηγήσεις των ταξιδιωτών βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό σε επισκέψεις στο Καραμπάς, το πιο φτωχό μέρος του Μπαλάτ.[12]

Η εκκλησία Παναγία η Μουχλιώτισσα, πιο γνωστή ως Εκκλησία της Αγίας Μαρίας των Μογγόλων

Το 1810 οι Εβραίοι του Μπαλάτ επιτέθηκαν στις περιπολίες των Γενιτσάρων στη γειτονιά, ισχυριζόμενοι ότι αμύνονταν από την κακομεταχείριση από την τοπική μονάδα των Γενιτσάρων. Αυτοί που πιάστηκαν μετά την επίθεση εκτελέστηκαν.[13]

Το 1985, το Μπαλάτ εγγράφηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO ως μία από τις ιστορικές περιοχές της Κωνσταντινούπολης και στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 αποτέλεσε αντικείμενο μιας σειράς αμφιλεγόμενων έργων ανακαίνισης και αναζωογόνησης.[14][15]

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου των Βουλγάρων (γνωστή και ως Η Σιδερένια Εκκλησία) βρίσκεται στην ακτή του Κεράτιου Κόλπου, όπου η συνοικία Φενέρ διατρέχει στο γειτονικό Μπαλάτ και είναι μοναδική στο ότι χτίστηκε εξ ολοκλήρου από προκατασκευασμένο σίδερο, που μεταφέρθηκε στον Δούναβη από τη Βιέννη και στη συνέχεια ανακατασκευάστηκε στο Μπαλάτ. Είναι η βάση της Βουλγαρικής Εξαρχίας, που αποσχίστηκε από το Ορθόδοξο Πατριαρχείο το 1872. Η εκκλησία άνοιξε ξανά μετά από πλήρη αποκατάσταση το 2018.[16]

Αρχικά ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα, για να εξυπηρετήσει μια εκκλησία Εβραίων από την Οχρίδα. Η Συναγωγή της Οχρίδας περιέχει ένα όμορφο ξύλινο βήμα (άμβωνας) και είναι ιστορικά σημαντική, επειδή ήταν εκεί όπου ο Σαμπετάι Τσβί ανακοίνωσε τις αποσχιστικές πεποιθήσεις του το 1666. Αρχικά χτισμένη τον 15ο αιώνα για μια εκκλησία Εβραίων από τη Βουλγαρία, η Συναγωγή Γιανμπόλ έχει μια ιδιαίτερα όμορφη ζωγραφισμένη οροφή.

Το σπίτι του ιστορικού Δημήτριου Καντεμίρ (1673-1723) βρίσκεται στα δεξιά των σκαλοπατιών που σχηματίζουν το Μερντιβενλί Μεκτέπ Σοκάκ. Αν και έχει ανακαινιστεί, έκτοτε έχει συγχωνευθεί με τον χώρο ενός καφέ.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου Μετοχίου περικλείεται σε ένα μεγάλο συγκρότημα στα ανοιχτά του Βοντίνα Καντεσί και είναι συνήθως ανοιχτό την ημέρα του Αγίου Γεωργίου. Η αρχική εκκλησία στην τοποθεσία ήταν πιθανώς ένα παρεκκλήσι για έναν από τους κυβερνήτες της Βλαχίας, αλλά από τον 17ο αιώνα είχε γίνει προφανώς ένα μετόχι, στενά συνδεδεμένο με την Εκκλησία του Παναγίου Τάφου στην Ιερουσαλήμ. Ήταν εδώ που ανακαλύφθηκε το λεγόμενο Παλίμψηστο του Αρχιμήδη στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ένας μελετητής αποκάλυψε ότι επτά βιβλία που γράφτηκαν από τον Έλληνα μαθηματικό Αρχιμήδη είχαν επαναχρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ενός βιβλίου προσευχής τον 13ο αιώνα. Τρία από αυτά δεν είναι γνωστά σε κανένα άλλο αντίγραφο.[17]

Η μεγάλη αρμενική εκκλησία (Εκκλησία των Αρχαγγέλων) χτίστηκε πάνω από ένα ayazma (ιερή πηγή, αγίασμα) τον 16ο αιώνα, αλλά ξαναχτίστηκε τον 18ο αιώνα. Το σχολικό του κτήριο του 19ου αιώνα λειτουργεί πλέον ως αποθήκη, που χρησιμοποιούν αυτοί, που κάνουν αποκομιδή των απορριμμάτων της πόλης. Στο ταξιδιωτικό του βιβλίο Dervish, ο δημοσιογράφος Τιμ Κέλσεϊ περιέγραψε την κοινή συνάθροιση μουσουλμάνων και χριστιανών, που γινόταν εδώ μια μέρα του χρόνου, όταν θυσιάζονταν πρόβατα και πετεινοί με την ελπίδα ενός θαύματος, που θα θεράπευε ένα ανάπηρο μέλος της κοινότητας. ένα γεγονός, που δεν συμβαίνει πλέον.[18]

Το Τζαμί Φερούχ Κετχιουντά είναι ένα μικρό έργο του Μιμάρ Σινάν (1562), που περιέχει παραδείγματα πλακιδίων Τεκφούρ Σαράι γύρω από το μιχράμπ του. Στους χώρους του συνεδρίαζε το θρησκευτικό δικαστήριο του Μπαλάτ.

Τα κατεστραμμένα Θαλάσσια Τείχη της Κωνσταντινούπολης απέκοψαν το Μπαλάτ από τον Κεράτιο Κόλπο. Στην πλευρά της θάλασσας, μια πλάκα μνημονεύει το σημείο στα τείχη, όταν τα στρατεύματα του σουλτάνου Μεχμέτ Β' ξεχύθηκαν πάνω από τα τείχη στις 23 Απριλίου 1453 κατά τη διάρκεια της μάχης, που κορυφώθηκε με την Κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης .

Υπάρχουν πολλές άλλες σπάνια χρησιμοποιούμενες ελληνορθόδοξες εκκλησίες στο Μπαλάτ, συμπεριλαμβανομένης της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή), που ήταν στενά συνδεδεμένη με το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στην έρημο του Σινά στην Αίγυπτο.[19]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi». (τουρκικά) Ινστιτούτο Στατιστικής της Τουρκίας. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2024.
  2. «Posta kodu sorgulama servisi». (τουρκικά) PTT. Ανακτήθηκε στις 13  Απριλίου 2024.
  3. «Coğrafi Numaralar». (τουρκικά) Information and Communication Technologies Authority. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19  Ιανουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 12  Απριλίου 2024.
  4. «Balat (Neighborhood, Turkey) - Population Statistics, Charts, Map and Location». www.citypopulation.de. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2023. 
  5. Rozen, Minna (2010). A History of the Jewish Community in Istanbul:The Formative Years, 1453-1566. Brill. σελ. 11. 
  6. AA, Daily Sabah with (21 Οκτωβρίου 2014). «Istanbul restores Ottoman-Glory Balat district». Daily Sabah (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2022. 
  7. Egger, Vernon (2008). A history of the Muslim world since 1260 : the making of a global community. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall. ISBN 978-0-13-226969-8. 
  8. Erbahar, Aksel (2010). «Or Ahayim Hospital, Istanbul». Encyclopedia of Jews in the Islamic World. doi:10.1163/1878-9781_ejiw_sim_0017050. http://dx.doi.org/10.1163/1878-9781_ejiw_sim_0017050. Ανακτήθηκε στις 2021-06-03. 
  9. «Balat: Living Together». Balat: Living Together. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2021. 
  10. Ortaylı, İlber. «Anılar coğrafyası kıtalara yayılan semt» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2021. 
  11. Mills, Amy (2008). «The Place of Locality for Identity in the Nation: Minority Narratives of Cosmopolitan Istanbul». International Journal of Middle East Studies 40 (3): 385. doi:10.1017/s0020743808081312. ISSN 0020-7438. 
  12. Bornes-Varol, Marie-Christine (1994). «The Balat quarter and its image: a study of a Jewish neighborhood in Istanbul». Στο: Levy, Avigdor. The Jews of the Ottoman Empire. Princeton: Darwin Press. σελ. 639. ISBN 978-0878500901. 
  13. Boyar, Ebru· Fleet, Kate (2010). A Social History of Ottoman Istanbul. Cambridge University Press. σελ. 121. 
  14. Centre, UNESCO World Heritage. «Technical support for the management, enhancement and development of the Historic Areas of Istanbul, Turkey». UNESCO World Heritage Centre (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2021. 
  15. Bezmez, Dikmen (2008). «The Politics of Urban Waterfront Regeneration: The Case of Haliç (the Golden Horn), Istanbul» (στα αγγλικά). International Journal of Urban and Regional Research 32 (4): 824. doi:10.1111/j.1468-2427.2008.00825.x. 
  16. AA, DAILY SABAH WITH (7 Ιανουαρίου 2022). «Istanbul's 'Iron Church' stands strong on 124th anniversary». Daily Sabah (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2022. 
  17. «the Archimedes Palimpsest». www.archimedespalimpsest.org. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2022. 
  18. Kelsey, Tim (1997). Dervish (στα Αγγλικά) (1st έκδοση). Λονδίνο: Penguin. σελίδες 97–102. 
  19. Yale 1 Tonguç 2, Pat 1 Saffet Emre 2 (2010). Istanbul The Ultimate Guide (στα Αγγλικά) (1η έκδοση). Κωνσταντινούπολη: Boyut. σελίδες 240–43. ISBN 9789752307346.