Μάλες Λασιθίου
Συντεταγμένες: 35°04′48″N 25°35′06″E / 35.079993°N 25.584892°E
| Μάλες | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Λασιθίου |
| Δήμος | Ιεράπετρας |
| Γεωγραφία | |
| Υψόμετρο | 580 |
Οι Μάλες ή Μάλλες είναι χωριό και Κοινότητα του δήμου Ιεράπετρας, στην ανατολική Κρήτη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 302 κατοίκους. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 580 μ., 26 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Ιεράπετρας, βόρεια της κοιλάδας του Σαραντάπηχου, με θέα την πεδιάδα του Μύρτου και το Λιβυκό πέλαγος. Η οικονομία του χωριού βασίζεται στην παραγωγή ελαιόλαδου.
Ιστορικά στοιχεία
Ανάμεσα στα σημερινά χωριά Μάλες και Χριστός βρισκόταν η αρχαία πόλη Μάλλα, της οποίας το όνομα διατηρούν οι Μάλες μέχρι σήμερα. Η πόλη, ανεξάρτητη και αυτόνομη, δεν ήταν γνωστή μέχρι το 1885, οπότε και βρέθηκε μια επιγραφή συνθήκης ανάμεσα στη Μάλλα και τη Λυττό. Είναι πιθανό η πόλη της Κιλικίας Μαλλός να ήταν αποικία της. Ήταν μία από τις 30 κρητικές πόλεις οι οποίες είχαν συνάψει συμμαχία με τον Ευμένη Β΄ το 183 π.Χ. Η θεότητα που λατρευόταν ήταν ο Ζευς ο Μοννίτιος. Υπάρχουν ίχνη κατοίκησης από τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους.[1]
Κατά την Ενετοκρατία ήταν ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Κρήτης. Η παλαιότερη μνεία στο χωριό γίνεται σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα, του 1376. Αναφέρεται το 1577 από τον Φραγκίσκο Μπαρότσι ως Males στην επαρχία Ιεράπετρας, ενώ στην απογραφή του Καστροφύλακα το 1583 αναφέρεται ως Malles με 1.483 κατοίκους, και ήταν το μεγαλύτερο χωριό στην επαρχία της Ιεράπετρας. Αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 και στην τουρκική απογραφή του 1671 ως Males. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, οι Μάλες κάηκαν από τον Αιγύπτιο Χασάν Πασά. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 αναφέρεται ως Males με 200 οικογένειες. Το 1881 είχε 754 Χριστιανούς κατοίκους και 15 Τούρκους.[1]
Πορεία πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:[1]
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 861 | 1008 | 1049 | 1193 | 1253 | 1151 | 792 | 665 | 499 | 302 |
Αξιοθέατα
- Μέσα και γύρω από το χωριό σώζονται πολλές παλιές εκκλησίες, όπως ο Άγιος Νικόλαος, με επιγραφή του 17ου αιώνα, η Ζωοδόχος Πηγή, ο Άγιος Γεώργιος, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και η Παναγιά η Μεσοχωρίτισσα με τοιχογραφίες που χρονολογούνται από το 1431, σύμφωνα με επιγραφή στο δυτικό τοίχο.[1]
- Η μονή της Παναγιάς της Εξακουστής. Βρίσκεται ανάμεσα στις Μάλες και την Ανατολή, σε υψόμετρο 560.[2]
- Στους γειτονικούς λόφους σώζονται ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Μάλλας. Ο Άρθουρ Έβανς εντόπισε λείψανα μυκηναϊκής οχύρωσης.[3]
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελίδες 508–9.
- ↑ Στις Παναγιές της Ιεράπετρας Νέα Κρήτη, 13 Αυγούστου 2013
- ↑ Μάλλα, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, ΙΤΕ
| ||||||||||||||||||||||