Λιλιανό Ηρακλείου
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Συντεταγμένες: 35°11′3.998″N 25°19′49.001″E / 35.18444389°N 25.33027806°E
| Λιλιανό | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ηρακλείου |
| Δήμος | Μινώα Πεδιάδος |
| Δημοτική Ενότητα | Καστελλίου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτη |
| Νομός | Ηρακλείου |
| Υψόμετρο | 380 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 21 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Λιλιανώ, Ληλιανά |
Το Λιλιανό είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Μινώα Πεδιάδος στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην επαρχία Πεδιάδας. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 40,5 χιλιόμετρα. Οι λιγοστοί σήμερα κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία. Στο χωριό βρίσκεται ο ναός της Αγίας Μαρίνας, ενώ στην Αγία Παρασκευή η εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παλαιότερη γραφή του ονόματος του χωριού είναι Λιλιανώ και οφείλεται στο γεγονός ότι το τοπωνύμιο είναι ανδρωνυμικό, δηλαδή το χωριό των Λιλιανών. Δεν αναφέρεται στις ενετικές απογραφές (όπως και η Αγία Παρασκευή) αλλά στην τουρκική του 1671 ως Lilianó, με 15 χαράτσα. Στην ίδια απογραφή βρίσκουμε και την Αγία Παρασκευή, με την ονομασία Aya Paraski Hurdu, με 17 χαράτσα. Το 1881 το Λιλιανώ αναφέρεται στο Δήμο Καστελλίου με 93 κατοίκους και το 1920 το χωριό αναγράφεται με την ονομασία Λιλιανά, έδρα ομώνυμης κοινότητας με 152 κατοίκους. Το 1928 αναφέρεται ως Λιλιανό στην κοινότητα Μουκτάρων με 159 κατοίκους.
Μνημεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παρουσία της τρίκλιτης βασιλικής του Αγίου Ιωάννη υποδηλώνει ότι ο οικισμός υπήρχε από πριν, κατα τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο,ωστόσο ονομαζόταν διαφορετικά. Το μεσαίο κλίτος της βασιλικής έχει μεγαλύτερο ύψος. Μεταξύ τους επικοινωνούν με οξυκόρυφα τόξα που στηρίζονται σε κίονες με κιονόκρανα ιωνικού ρυθμού. Ο νάρθηκας είναι ανοικτός, με μεγάλο τόξο και η πόρτα και τα παράθυρα έχουν επίσης οξυκόρυφα τόξα. Οι τοίχοι είναι κτισμένοι με ξεστή λιθοδομή, με υλικά ανήκοντα σε παλιότερα κτήρια. Η εκκλησία στο σύνολό της χρονολογείται γύρω στο 12ο-13ο αιώνα. Μάλιστα αποτελεί το τελευταίο δείγμα ναού που κτίστηκε σύμφωνα με τα σχέδια των αρχαιοτέρων βασιλικών, τα οποία έκτοτε εγκαταλείπονται.
Παραδόσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην Αγία Παρασκευή διατηρείται η παράδοση ότι κάποιος από την οικογένεια Χούρδου των Σφακίων εγκαταστάθηκε στη θέση του σημερινού οικισμού, σε ακαθόριστο χρονικό διάστημα. Ήταν γνωστό με την ονομασία Μετόχι Χούρδου ή Μάντρα του Χούρδου. Λίγο μετά, έφτασε και άλλος Σφακιανός, ο Χούλης, και εγκαταστάθηκε στο εν λόγω Μετόχι. Οι απόγονοι των προαναφερθέντων ανδρών ονομάζονται Χουρδάκηδες και Χουλάκηδες. Αργότερα οικοδομήθηκε ο ναός της Αγίας Παρασκευής, της οποίας το όνομα δόθηκε και στο σημερινό χωριό.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το Λιλιανό στην ιστοσελίδα του Δήμου Καστελλίου.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.
