Κρέμενετς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κρέμενετς

Σημαία
Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Κρέμενετς
50°6′29″N 25°43′39″E
ΧώραΟυκρανία
Διοικητική υπαγωγήKremenets Raion
Ίδρυση1227
Έκταση20,76 km²
Υψόμετρο329 μέτρα
Πληθυσμός20.674 (2021)[1]
Ταχ. κωδ.47000, 47001, 47002, 47003, 47004, 47005, 47006, 47007, 47008 και 47009
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Κρέμενετς ή Κρεμιάνετς (ουκρ. Кременець ή Крем'янець, πολων. Krzemieniec, γίντις Κρέμενιτς) είναι πόλη της δυτικής Ουκρανίας, πρωτεύουσα ομώνυμου ραγιόν (διοικητικού διαμερίσματος) στην Περιφέρεια του Τερνόπιλ. Η πόλη είχε πληθυσμό 20.476 κατοίκους το 2022, έναντι 24.570 κατοίκων τον Ιανουάριο του 1989.[2] Βρίσκεται μόλις 18 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από τη σημαντική Λαύρα του Ποτσαΐβ, στην ιστορική περιοχή της Βολυνίας. Το Κάστρο του Κρέμενετς χρονολογείται από τον 12ο αιώνα το αργότερο.[3]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

To ερειπωμένο Κάστρο του Κρέμενετς, πάνω στον λόφο Μπόνα
Το παλαιό αββαείο των Φραγκισκανών με το Κάστρο του Κρέμενετς στο βάθος

Ο αρχαιολογικός χώρος του Όστρα Χόρα μέσα στην πόλη είναι ένας από τους αρχαιότερους γνωστούς οικισμούς της Ουκρανίας, χρονολογούμενος από την Παλαιολιθική περίοδο. Ελληνικά και ρωμαϊκά νομίσματα που ανακαλύφθηκαν σε ανασκαφές του υποδεικνύουν ότι μεταγενέστερα οι κάτοικοί του είχαν εμπορικές σχέσεις με τη Λεκάνη της Μεσογείου μέσω του ποταμού Δνείπερου και της Μαύρης Θάλασσας.

Σύμφωνα με κάποιες πηγές το Κάστρο του Κρέμενετς ανεγέρθηκε τον 8ο ή τον 9ο αιώνα μ.Χ. και η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά σε αυτό βρίσκεται σε ένα πολωνικό λεξικό που γράφηκε το έτος 1064. Η πρώτη αναφορά στην ίδια την πόλη χρονολογείται από το 1226, όταν ο άρχοντας εντός του Κράτους του Κιέβου, ο Μστισλάβ ο Τολμηρός, νίκησε εκεί κοντά τον ουγγρικό στρατό του βασιλιά Ανδρέα Β΄. Κατά την εισβολή των Μογγόλων στο Κράτος του Κιέβου τα έτη 1240-1241, το Κρέμενετς ήταν μια από τις λίγες πόλεις που ο Μπατού Χαν δεν μπόρεσε να αλώσει.[3] Το 1382, μετά τον θάνατο του Λουδοβίκου Α΄ της Ουγγαρίας, ο Λιθουανός δούκας Λιουμπάρτας κατέλαβε την πόλη. Το Κρέμενετς απέκτησε μαγδεμβούργεια προνόμια πόλεως το 1431 και μετά την Ένωση του Λούμπλιν το 1569 υπάχθηκε στο Στέμμα του Βασιλείου της Πολωνίας.

Το φθινόπωρο του 1648 ο Κοζάκος πολκόβνικ («συνταγματάρχης») Μακσίμ Κριβόνις πολιόρκησε κατά την Εξέγερση του Χμελνίτσκι το Κάστρο του Κρέμενετς επί έξι εβδομάδες και τον Οκτώβριο η φρουρά του κάστρου παραδόθηκε, καθώς η οχύρωση είχε υποστεί σοβαρές ζημιές, που δεν επιδιορθώθηκαν ποτέ και το κάστρο εγκαταλείφθηκε από τότε.

Η Μονή των Θεοφανίων
Ο πρώην Ναός του Αγίου Ιγνατίου Λογιόλα και σήμερα Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Το 1795 με τον Τρίτο διαμελισμό της Πολωνίας το Κρέμενετς και η περιοχή του έγιναν έδαφος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, υπαχθέν στο Κυβερνείο της Βολυνίας, μέχρι και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε αυτόν, από το 1917 έως το 1920, η πόλη άλλαξε κυριαρχία επτά φορές και μάλιστα επί πάνω από 15 μήνες ανήκε στη βραχύβια Λαϊκή Δημοκρατία της Ουκρανίας.

Το 1921, μετά τη Συνθήκη της Ρίγας, η πόλη επιστράφηκε στην Πολωνία, υπαχθείσα στο Βοεβοδάτο της Βολυνίας (Wołyń).

Κατά τον Μεσοπόλεμο η πόλη έγινε ευρύτερα γνωστή για το περίφημο «Λύκειο της Βολυνίας» (πολων. Liceum Krzemienieckie), που είχε ιδρυθεί το 1803 από τον Πολωνό διαφωτιστή Ταντέους Τσάτσκι. Σύμφωνα με την πολωνική απογραφή του 1931 η πόλη είχε 19.877 κατοίκους, εκ των οποίων οι 8.428 δήλωσαν Ουκρανοί, οι 6.904 Εβραίοι, οι 3.108 Πολωνοί και οι 883 Ρώσοι.

Μετά την έναρξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου τον Σεπτέμβριο του 1939, η πολωνική κυβέρνηση είχε προσωρινή έδρα το Κρέμενετς, που τότε δέχθηκε σφοδρούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς μέχρι την κατάληψή του από τις προελαύνουσες σοβιετικές δυνάμεις στις 17 Σεπτεμβρίου 1939. Η πολωνική κυβέρνηση είχε εγκαταλείψει ήδη την πόλη και βρισκόταν καθ' οδόν προς την ουδέτερη Ρουμανία.[4]

Στις 28 Ιουλίου 1941 οι περισσότεροι από τους διδάσκοντες στο Λύκειο της πόλεως συνελήφθησαν από τους Γερμανούς, που βασίσθηκαν σε έναν κατάλογο που τους είχαν δώσει τοπικοί Ουκρανοί εθνικιστές. Μέσα στις επόμενες τρεις ημέρες 30 από τους διδάσκοντες και μέλη της πολωνικής ιντελιγκέντσιας εκτελέσθηκαν από τους Γερμανούς επάνω στον λεγόμενο «Λόφο των Σταυρών» (Góra Krzyżów). Μεταπολεμικώς η πόλη εντάχθηκε στην Ουκρανική ΣΣΔ της Σοβιετικής Ενώσεως.

Αμέσως μετά την ανεξαρτητοποίηση της Ουκρανίας το 1991, αποκαταστάθηκε ο Βοτανικός Κήπος του Κρέμενετς, ενώ το 2002 άρχισε τη λειτουργία του το Περιφερειακό Ανθρωπιστικό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο «Σεβτσένκο και το 2003 εγκαινιάσθηκε το Περιφερειακό μουσείο του Κρέμενετς «Ιούλιος Σουοβάτσκι», γεγονός που αύξησε τον αριθμό των τουριστών που επισκέπτονταν την πόλη.

Οι Εβραίοι του Κρέμενετς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παρουσία Εβραίων εγκατεστημένων στην περιοχή του Κρέμενετς πιστοποιείται[5] από το 1438. Το 1495 η Λιθουανία εξεδίωξε τους Εβραίους της μέχρι το 1503, αλλά ένα πολωνικό ιουδαϊκό σχολείο (γιεσίβα) λειτουργούσε στην πόλη τον 15ο και τον 16ο αιώνα.[6]

Η εβραϊκή κοινότητα του Κρέμενετς αυξήθηκε και ευημέρησε ιδίως τον 16ο αιώνα, όμως στα μέσα του επόμενου η εξέγερση των Κοζάκων του Χμελνίτσκι κατά των Πολωνών και σύντομα μετά οι ρωσοσουηδικοί πόλεμοι κατά της Πολωνίας και Λιθουανίας (1654-1656), μείωσαν πολύ τον εβραϊκό πληθυσμό της δυτικής Ουκρανίας. Αρκετοί Εβραίοιμ ιδίως οι υπηρετούντες τους μεγαλογαιοκτήμονες, δολοφονήθηκαν, ενώ άλλοι διέφυγαν στο εξωτερικό. Στους παραμένοντες δεν επιτράπηκε να ξαναχτίσουν τυχόν κατεστραμμένα σπίτια τους. Το Κρέμενετς ποτέ πια δεν απέκτησε την παλαιότερη σημασία του για τον εβραϊσμό. Το μόνο εβραϊκό που απέμενε στα τέλη του 18ου αιώνα, όταν η πόλη υπάχθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία, ήταν «μια φτωχή κοινότητα μικρεμπόρων και τεχνιτών».[7]

Το 1747 έγινε στην πόλη μια δίκη συκοφαντίας του αίματος που έλαβε μεγάλη δημοσιότητα, όταν 14 Εβραίοι κατηγορήθηκαν ότι δολοφόνησαν έναν Χριστιανό προκειμένου να παρασκευάσουν με το αίμα του τα άζυμα του Πάσχα. Συγκεκριμένα, ένα αταυτοποίητο πτώμα βρέθηκε κοντά σε ένα πανδοχείο, οπότε κάποιοι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν γύρω του. Υποτίθεται ότι όταν στην ομάδα των περίεργων ανθρώπων προστέθηκαν κάποιοι Εβραίοι, το πτώμα άρχισε να αιμορραγεί, υποδεικνύοντας έτσι «υπερφυσικώς» την ενοχή τους. Δώδεκα από τους Εβραίους ομολόγησαν μετά από βασανιστήρια. Οι περισσότεροι από αυτούς εκτελέσθηκαν κατόπιν με μαστίγωση μέχρι θανάτου, διαμελίστηκαν ή παλουκώθηκαν ζωντανοί, μετά από διαταγές των Ρωμαιοκαθολικών αρχών.[8]

Βαθμιαία τις επόμενες δεκαετίες κάποιοι μορφωμένοι Εβραίοι μετέφεραν τη Χασκαλά (τον εβραϊκό Διαφωτισμό) στο Κρέμενετς, όπου αναπτύχθηκε και σχετική κίνηση από το 1772 έως το 1781.[9] Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα οι Εβραίοι ήταν και πάλι ιδιαίτερα ενεργοί στην οικονομική ζωή της πόλεως, στη βιοτεχνία χαρτιού και ως τεχνίτες. Εξήγαγαν τα προϊόντα τους σε πόλεις τόσο στη Ρωσία, όσο και στην Πολωνία.[10] Στις αρχές της δεκαετίας το 1930 εκδίδονταν στην πόλη δύο περιοδικά στα γίντις, τα οποία το 1933 συγχωνεύθηκαν σε μία εβδομαδιαόία εφημερίδα, την Kremenitser Lebn (= «Η ζωή του Κρέμενετς»).[10]

Οι σοβιετικές αρχές προσάρτησαν την πόλη στις 22 Σεπτεμβρίου 1939. Την άνοιξη του 1940 η εβραϊκή κοινοτική ζωή απαγορεύθηκε, αλλά το 1941 ο εβραϊκός πληθυσμός είχε αυξηθεί σε πάνω από 15.000, καθώς προστέθηκαν περισσότεροι από 4.000 πρόσφυγες από γερμανοκρατούμενα εδάφη.[11]

Το ναζιστικό καθεστώς εξολόθρευσε την εβραϊκή κοινότητα του Κρέμενετς: εκτός από όσους πρόλαβαν να διαφύγουν από τις 15.000 επέζησαν του πολέμου μόλις 14 άνθρωποι, δηλαδή λιγότερο από ένας στους χίλιους. Αναλυτικότερα:

Τον Ιούνιο του 1941 το Einsatzgruppe «C» διεξήγαγε την πρώτη μαζική σφαγή στη Βολυνία. Αν και εκατοντάδες (νεαροί κυρίως) Εβραίοι κατόρθωσαν να διαφύγουν στη Σοβιετική Ένωση, στις αρχές Ιουνίου 800 άνδρες και γυναικόπαιδα δολοφονήθηκαν στην πόλη. Τον Αύγουστο του 1941 η Γκεστάπο διέταξε όλους τους Εβραίους που είχαν πτυχίο να παρουσιασθούν για «καταγραφή» και όλοι όσοι υπάκουσαν δολοφονήθηκαν, ώστε η εβραϊκή κοινότητα να μείνει ακέφαλη. Τον ίδιο μήνα οι Γερμανοί πυρπόλησαν την κυρίως συναγωγή του Κρέμενετς και κατάφεραν να αποσπάσουν 11 κιλά χρυσού ως πρόστιμο. Ιδρύθηκε Γιούντενρατ, αλλά ο πρώτος επικεφαλής του, ο Μπένγιαμιν Κατς, δολοφονήθηκε επειδή αρνήθηκε να συνεργασθεί με τους ναζιστές. Στα τέλη του Ιανουαρίου του 1942 δημιουργήθηκε επισήμως γκέτο και την 1η Μαρτίου απομονώθηκε από την υπόλοιπη πόλη. Οι κάτοικοί του υπέφεραν από έλλειψη νερού.[12]

Το καλοκαίρι του 1942 οι Γερμανοί άρχισαν τη συστηματική εκκένωση των γκέτο των επαρχιακών πόλεων οπότε, στις 22 Ιουλίου, εκδηλώθηκε ένοπλη αντίσταση από τους Εβραίους του γκέτο του Κρέμενετς κατά των Γερμανών[13], κάτι που συνέβη σε ελάχιστα γκέτο κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η δράση για τη διάλυση του γκέτο άρχισε από τους ναζί στις 10 Αυγούστου 1942 και διάρκεσε δύο εβδομάδες. 1.500 ικανοί ως εργάτες στάλθηκαν σε καταναγκαστικά έργα στη Μπιλοκρινίτσια, όπου σκοτώθηκαν αργότερα, ενώ η μεγάλη πλειονότητα των κατοίκων περικυκλώθηκε και στάλθηκε σε ορύγματα κοντά σε ένα πρώην στρατόπεδο, όπου δολοφονήθηκε και θάφτηκε. Κατόπιν οι Γερμανοί πυρπόλησαν το γκέτο ώστε να βγουν ή να καούν όσοι τυχόν είχαν κρυφθεί στο εσωτερικό του.

Σήμερα σύλλογοι προσφύγων από την πόλη υπάρχουν στο Ισραήλ, στις ΗΠΑ, ακόμα και στην Αργεντινή.[11]

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ουκρανικός ορθόδοξος ναός στο Κρέμενετς

Σημερα η οικονομία του Κρέμενετς ενισχύεται από Ορθόδοξους Χριστιανούς προσκυνητές, που έρχονται για να μεταβούν στην κοντινή ιστορική Λαύρα του Ποτσαΐβ, αλλά και για να προσκυνήσουν στο μοναστήρι και στους ναούς μέσα στην πόλη, ενώ οι Πολωνοί επισκέπτονται το Μουσείο του Ιούλιου Σουοβάτσκι. Υπήρχε και ένα εργοστάσιο ζάχαρης, που όμως έκλεισε κατά την οικονομική κρίση του 2007-2010.

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Το συγκρότημα του παλαιού κολεγίου των Ιησουιτών, όπου στεγαζόταν το περίφημο «Λύκειο της Βολυνίας». Το συγκρότημα ιδρύθηκε από την οικογένεια ευγενών Βισνιοβιέτσκι και ανεγέρθηκε την περίοδο 1731-1753. Κυριαρχεί ο μεγαλόπρεπος Ναός του Αγίου Ιγνατίου Λογιόλα, που σήμερα λειτουργεί ως Ορθόδοξος ναός, τιμώμενος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος.
  • Ο αρχικά ρωμαιοκαθολικός ναός του Αγίου Στανισλάου του μάρτυρα, που ανεγέρθηκε κατά τα έτη 1853-1857, με μνημείο του Σουοβάτσκι στο εσωτερικό του. Κατά τη σοβιετική εποχή ήταν γυμναστήριο, ενώ σήμερα ανήκει και αυτός στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
  • Η γυναικεία Ορθόδοξη Μονή, που συνεχίζει τις παραδόσεις παλαιότερης, ιδρυθείσας το 1636. Την εποχή της Β΄ Πολωνικής Δημοκρατίας αποτελούσε την έδρα των Ορθόδοξων μητροπολιτών Βολυνίας.
  • Ο Βοτανικός Κήπος του Κρέμενετς, που ιδρύθηκε το 1806 και είναι ένας από τους παλαιότερους στη σημερινή Ουκρανία. Απόφαση του υπουργικού συμβουλίου της χώρας στις 12 Οκτωβρίου 1992 τον ανακήρυξε «προστατευόμενη περιοχή εθνικής σημασίας».

Προσωπικότητες σχετικές με την πόλη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

(με ελληνική αλφαβητική σειρά)


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ www.citypopulation.de/en/ukraine/ternopil/kremeneckyj_rajon/610200700100__kremenec/.
  2. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  3. ↑ 3,0 3,1 Andrew Evans· Massimiliano Di Pasquale (2013). Ukraine. Bradt Travel Guides. σελ. 216. ISBN 9781841624501. 
  4. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2023. 
  5. ↑ Σίμον Βίζενταλ
  6. ↑ Barnavi, σελ. 143
  7. ↑ Simon Wiesenthal: Encyclopedia Judaica
  8. ↑ «Learn about Kremenets». kehilalinks.jewishgen.org. 
  9. ↑ Barnavi, σελ. 177
  10. ↑ 10,0 10,1 Encyclopedia Judaica
  11. ↑ 11,0 11,1 Encyclopedia Judaica.
  12. ↑ Encyclopedia Judaica
  13. ↑ JewishGen: Holocaust

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κρέμενετς&oldid=10364508"