Κλειδωνιά Ιωαννίνων
Συντεταγμένες: 39°58′28″N 20°40′52″E / 39.97444°N 20.68111°E
| Κλειδωνιά | |
|---|---|
  Κλειδωνιά | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ιωαννίνων |
| Δήμος | Κόνιτσας |
| Δημοτική Ενότητα | Κόνιτσας |
| Γεωγραφία και Στατιστική | |
| Νομός | Νομός Ιωαννίνων |
| Υψόμετρο | 880 |
| Πληθυσμός | 12 (2011) |
| Άλλα | |
| Παλαιά ονομασία | Λιτο(υ)νιάβιστα, Κλειδωνιάουστα[1], Γλιτονιάβιστα |
| Ταχ. κωδ. | 440 16 |
| Τηλ. κωδ. | 26550 |
Η Κλειδωνιά[2] ή Παλαιά ή Άνω Κλειδωνιά[3] είναι μικρός οικισμός της Ηπείρου στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων.
Γενικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Κλειδωνιά βρίσκεται στις πλαγιές του όρους Τύμφης σε υψόμετρο 880 μέτρα[4], μέσα στα όρια της Προστατευόμενης Περιοχής Βόρειας Πίνδου. Απέχει 52 χλμ. ΒΔ. από τα Ιωάννινα και 12 χλμ. ΝΔ. από την Κόνιτσα (έδρα του δήμου). Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν Λιτονιάβιστα, την οποία διατήρησε επίσημα μέχρι το 1953[5].
Κοντά στο χωριό, προς τα νοτιοδυτικά στην έξοδο του φαραγγιού του Βοϊδομάτη, βρίσκεται επίσης το πέτρινο μονότοξο γεφύρι της Κλειδωνιάς, που χτίστηκε το 1853 με 37.000 γρόσια, χορηγία της Μπαλκίζ Χανούμ από το χαρέμι του μαλίκ Πασά[6][7].
Μέχρι το 1940 είχε 60 κατοικίες και πληθυσμό 380 κατοίκων. Το παλιό σχολείο έχει μετατραπεί σε ξενώνα, ενώ πολλές παλαιές κατοικίες είναι υπό αναστήλωση.
Δραστηριότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο χωριό στις 6 Αυγούστου, πραγματοποιείται παραδοσιακό πανηγύρι προς τιμή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα, ενώ το Σεπτέμβριο πραγματοποιείται Γιορτή Πέστροφας.[8]
Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι απογραφές πραγματικού πληθυσμού (de facto) μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι:
| Απογραφή | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 143[9] | 124[10] | 26[11] | 7[12] | 33[13] | 12[14] | 12 |
Αρχαιολογικά και ιστορικά μνημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δύο προϊστορικές αρχαιολογικές θέσεις που βρίσκονται κοντά στο γεφύρι χωριό Κλειδωνιά, προς , έχουν ερευνηθεί μέχρι σήμερα:
Στα δύο σπήλαια εντοπίστηκαν αρχαιολογικά ευρήματα που χρονολογούν την ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή από 20000 έως 12000 χρόνια πριν από σήμερα, δηλαδή στην νεότερη περίοδο της παλαιολιθικής για την Ελλάδα.
Στην Άνω Κλειδωνιά επίσης ιστορικό ενδιαφέρον έχει η βυζαντινή Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρα, που χρονολογείται από τον 13ο-14ο αιώνα.[15][16] Σήμερα σώζεται μονάχα το Καθολικό και οι εσωτερικές επιφάνειες του ναού είναι επιχρισμένες. Ο Άγιος Αθανάσιος στα δυτικά του χωριού χρονολογείται από το 1615, ενώ ο Άγιος Νικόλαος, βασιλική με τρούλο (1620), περιλαμβάνει και το κοιμητήριο του χωριού κι έχει ανακηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο[17].
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Η Κόνιτσα και τα χωριά της». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2011.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 226, τομ. 17.
- ↑ house, Wapp - development. «Η επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Κόνιτσας». www.konitsa.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2018.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 34. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 93.
- ↑ Πανδέκτης - Μετονομασίες οικισμών
- ↑ Epirus.org - Το γεφύρι του Βοϊδομάτη
- ↑ Θανάσης, Δασκαλούδης. «Πέτρινο γεφύρι Κλειδωνιάς». izagori.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2018.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Εκδηλώσεις στην περιοχή Κόνιτσας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2011.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 91 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 91 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 90 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 101 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 117 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 116 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf.
- ↑ Τοποθεσίες αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Δημόσια Βιβλιοθήκη Κόνιτσας - Ιστορία της Κόνιτσας[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ ΥΑ 103614/4353/24-12-1957 - ΦΕΚ 12/Β/17-1-1958[νεκρός σύνδεσμος]
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τριανταφυλλόπουλος Δ., 1975. Εκκλησιαστικά μνημεία στην Κλειδωνιά Κονίτσης. Ιωάννινα.
- «Άνω Κλειδωνιά Κόνιτσας». Ελληνικό Πανόραμα (42). Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2004. http://elliniko-panorama.gr/issues.php?issueId=11.[νεκρός σύνδεσμος]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Οι βυζαντινές εκκλησίες της Άνω Κλειδωνιάς στην Ήπειρο». Amen.gr. Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. 21 Νοεμβρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2011.
- ΕΜΠ - Δήμος Κόνιτσας, Δ.δ. Κλειδωνιάς[νεκρός σύνδεσμος]
- Σημαντικά νεότερα μνημεία του νομού, ιστορία και περιγραφή τους
- Κόνιτσα, η πολιτεία των 3 ποταμών
| ||||||||||||||||||||