Κεραμές Ρεθύμνου
Συντεταγμένες: 35°9′41.76″N 24°31′1.60″E / 35.1616000°N 24.5171111°E
| Κεραμές Ρεθύμνης | |
|---|---|
 | |
  Κεραμές Ρεθύμνης | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Αγίου Βασιλείου |
| Υψόμετρο | 300 μέτρα |
| Πληθυσμός | 156 (2021) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Κεραμές είναι χωριό του δήμου Αγίου Βασιλείου, της περιφερειακής ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 129 κατοίκους. Απέχει 47,5 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και είναι κτισμένος σε υψόμετρο 300 μ.[2] Έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός.
Ετυμολογία
Σύμφωνα με τον Στέργιο Σπανάκη, το όνομα του χωριού αποτελεί παραφθορά του επαγγελματικού ονόματος κεραμεύς.[2] Σύμφωνα με τον Λευτέρη Κρυοβρυσανάκη, υπάρχουν δύο εκδοχές για το όνομα. Η μία αναφέρει ότι σε ένα ορμίσκο κοντά στο χωριό λειτουργούσε τόπος παρασκευής και εμπορίας κεραμικών και άλλων ειδών αγγειοπλαστικής και η άλλη ότι το όνομα προέρχεται από τις πλάκες σε σχήμα κεραμιδιών που εξορύσσονταν στον λόφο κοντά στο χωριό.[3]
Ιστορικά στοιχεία
Αρχαιότητα
Στη θέση Πύργος, σε ύψωμα κοντά στη θάλασσα περίπου 4 χιλιόμετρα νότια του Κεραμέ, έχουν βρεθεί κατάλοιπα αρχαίου οικισμού. Όστρακα από τη θέση χρονολογούνται από την υστερομινωική εποχή ΙΙΙΑ έως ΙΙΙΓ,[4] ενώ βρέθηκαν επίσης ανάγλυφο Ευρώπης επί Ταύρου, νομίσματα και αγαλματίδια, που χρονολογούνται την προανακτορική περίοδο (2600-2000 π.Χ).[5]
Η θέση συνέχισε να κατοικείται κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους και έχει ταυτοποιηθεί ως η αρχαία πόλη Βίωννος ή Κιονία, ενώ μπορεί να ήταν η αρχαία Απολλωνία ή η Λάμων. Τα κατάλοιπα της πόλης που διακρίνονται χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα π.Χ. και πέρα από λείψανα οικιών και κεραμική, περιλαμβάνουν και κατάλοιπα τείχους μήκους 100 μέτρων σε άξονα ανατολής-δύσης, πιθανόν κατάλοιπα οχύρωσης, και έχουν ανασκαφεί επίσης λείψανα πύργων.[4] Ήταν μια από τις εκατό μεγάλες πόλεις της Κρήτης. Πιθανότατα εγκαταλείφθηκε λόγω πειρατικών επιδρομών κατά τον 3ο αιώνα π.Χ., με τους κατοίκους της να μετακινούνται για λόγους ασφαλείας στη θέση όπου σήμερα είναι ο Κεραμές και ο Αγαλλιανός.[5] Ερείπια ενός άλλου οικισμού, του οποίου σώζονται κατάλοιπα από την υστερομινωική και αρχαϊκή εποχή, έχουν βρεθεί στη θέση Βησάλα.[6]
Σύγχρονος οικισμός
Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Cheramea στην επαρχία Αγίου Βασιλείου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Chieramea με 207 κατοίκους και 181 οφειλόμενες αγγαρείες, ενώ μνεία στο χωριό κάνει και ο Βασιλικάτα το 1630, με την ονομασία Cheramea. Στην οθωμανική απογραφή του 1659 αναφέρεται ως Kerame, με 15 σπίτια.[2]
Σύμφωνα με την αιγυπτιακή απογραφή του 1834, ο Κεραμές είχε αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό και αναφέρεται στην απογραφή ότι στο χωριό κατοικούν 40 οικογένειες. Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται ως Κεραμέ και Άγιος Ιωάννης στον δήμο Αγίου Πνεύματος και είχε αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, 337 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 440 κατοίκους. Στην απογραφή του 1920 αναφέρεται ως έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[2] Το 1925, ο Κεραμές ορίστηκε έδρα της κοινότητας Κεραμέ, η οποία περιλάμβανε επίσης τους οικισμούς Αγαλλιανός, Αγία Φωτείνη και Λίγκρες, μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, όταν το χωριό προσαρτήθηκε στον Δήμο Λάμπης.[7]
Απογραφές πληθυσμού
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[2] | 440 | 516 | 468 | 505 | 500 | 440 | 326 | 247 | 244 | 129 |
Παραπομπές
- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 385.
- ↑ Κρυοβρυσανάκης, Λευτέρης (9 Ιανουαρίου 2016). «Κεραμές Αγ. Βασιλείου». Ρεθεμνιώτικα Νέα. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ 4,0 4,1 «Πύργος ή Κιονία». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ 5,0 5,1 «Κιονία ή Βίωννος». www.kionia.com. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «ΒΗΣΑΛΑ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «Κ. Κεραμέ (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019.