Καστέλλι Πεδιάδος

Αυτό το λήμμα αφορά την κωμόπολη στον Δήμο Μινώα Πεδιάδος. Για άλλες ομώνυμες τοποθεσίες, δείτε: Καστέλλι (αποσαφήνιση).

Καστέλλι Πεδιάδας Ηρακλείου
Καστέλλι Πεδιάδας Ηρακλείου 35°12′32″N 25°20′16″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Μινώα Πεδιάδας
Γεωγραφική υπαγωγή	Κρήτη
Ταχ. κωδ.	70006
Τηλ. κωδ.	28910
Σχετικά πολυμέσα

Ο αρχαιολογικός χώρος, όπου βρισκόταν ο μινωικός-ελληνιστικός οικισμός και αργότερα κτίστηκε το βυζαντινό-βενετσιάνικο καστέλι.

Ο ναός του Αφέντη Χριστού, του 14ου αιώνα

Το Καστέλλι,είναι κωμόπολη της επαρχίας Πεδιάδος και έδρα του Δήμου Μινώα Πεδιάδος, στο Νομό Ηρακλείου. Έχει 1.692 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία όπως και άλλα επαγγέλματα. Στην κωμόπολη υπάρχουν ανάμεσα στα άλλα Κέντρο Υγείας, ΚΕΠ, Ταχυδρομείο, Ειρηνοδικείο, Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο, Λύκειο, Αστυνομικό τμήμα, Αγροτικό Κτηνιατρείο, Γραφείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Δασονομείο.

Το Γυμνάσιο του χωριού έχει αναδείξει πολλούς και αξιόλογους επιστήμονες και καθηγητές πανεπιστημίου όπως ο Θεοχάρης Δετοράκης, ο Γεώργιος Κρασανάκης, ο Γεώργιος Μαλεγιαννάκης, ο Νικόλαος Μπελιμπασάκης, ο Άρης Τσαντηρόπουλος κ.ά.

Ο Δήμος, οι σχολικές κοινότητες και ο πολιτιστικός σύλλογος διοργανώνουν αξιόλογες πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά την διάρκεια του χρόνου. Οι σημαντικότερες πραγματοποιούνται τον Αύγουστο με την ονομασία «Γιορτή του Ξενιτεμένου» της οποίας γιορτής εμπνευστής και δημιουργός ήταν ο αείμνηστος κοινοτάρχης και αναμορφωτής τού Καστελλίου Ιωάννης Μαλεγιαννάκης, και περιλαμβάνουν συναυλίες, φολκλορική μουσική, εκθέσεις θεατρικά δρώμενα, καθώς επίσης το Καρναβάλι την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς. Ο κεντρικός ναός είναι δίκλιτος και είναι αφιερωμένος στον Άγιο Αντώνιο (πολιούχος) καθώς και στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένης, ενώ υπάρχει και ανδρώα μονή του Τιμίου Προδρόμου Καλλέργη, με 3 μοναχούς.

Κοινότητα Καστελλίου

Η Κοινότητα Καστελλίου περιλαμβάνει εκτός από την έδρα, που είναι το Καστέλλι και το μικρότερο χωριό, Λαγός. Ο Λαγός έχει 99 κατοίκους (2001) και είναι χτισμένος σε υψόμετρο 400μ. Συνολικά, η Κοινότητα έχει 1791 κατοίκους.

Ιστορικά στοιχεία

To Καστέλλι αναφέρεται το 1583 στον Καστροφύλακα (Κ95) με το όνομα Pediada Proprio με 543 κατοίκους.

Παλαιότερα το Καστέλλι ήταν κοινότητα και σε αυτήν υπάγονταν οι οικισμοί:

• το Διαβαϊδέ, σε υψόμετρο 355μ. Είχε 180 κατοίκους το 1971 και 127 κατοίκους το 1583 (Diavaidé, Καστροφύλακας Κ 94). Σύμφωνα με την παράδοση, το χωριό πήρε την ονομασία του από έναν κάτοικο που ονομαζόταν Διαβανός (διήγηση Καρυωτάκη Γεωργίου τ. Δημητρίου 1981) ή από την αγριότητα των κατακτητών οι οποίοι κρεμούσαν τους Χριστιανούς στην πλατεία του χωριού και έπειτα έγραφαν σε επιγραφή «διάβα και ιδές» προς παραδειγματισμό και υποταγή των άλλων κατοίκων. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού ιδρύθηκε το 1980. Στο χωριό βρίσκεται ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
• το Καρδουλιανώ, με 143 κατοίκους το 1961 και 96 το 1971, σε υψόμετρο 330 μ. Σε παλιές απογραφές δεν αναφέρεται. Απαντά στην απογραφή του 1881 με 72 Τούρκους και 18 Χριστιανούς κατοίκους. Το τοπωνύμιο προέρχεται από το επώνυμο των πρώτων οικιστών, το οποίο θα ήταν Καρδουλιανός. Σήμερα διασώζεται στην ίδια περιοχή το επώνυμο Καρδουλάκης. Υπάρχει παλαιός ναός του Αγίου Ιωάννη με υπολείμματα τοιχογραφιών.
• Ο Λαγός, που δεν αναφέρεται σε παλαιές απογραφές των Βενετών αλλά αναφέρεται στην τουρκική απογραφή του 1671 με το όνομα Lagú. Έλαβε την ονομασία του από τον πρώτο οικιστή του, το Λαγό, όπως και το φερώνυμο χωριό στο Λασίθι. Σε έγγραφα του 1583 αναφέρεται ο Θωμάς Λαγός, οφειλέτης ως ενοικιαστής δημοσίων κτημάτων του οροπεδίου Λασιθίου. Συνεπώς, το τοπωνύμιο πρέπει να εκφέρεται στη γενική, δηλαδή το χωριό του Λαγού, όχι ο Λαγός. Η χαρακτηριστική αρχιτεκτονική των λιγοστών σπιτιών συντέλεσαν στην ιδέα αναπαλαίωσης και διατήρησης του χωριού. Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε με πρωτοβουλία του πολιτιστικού συλλόγου, ώστε ο οικισμός να χαρακτηριστεί παραδοσιακός.

Διοικητική ιστορία

Η κοινότητα Καστελλίου Πεδιάδος συστάθηκε στις 31 Ιανουαρίου 1925 με έδρα τον οικισμό Καστέλλιον. Λειτούργησε ως κοινότητα ως τις 31 Αυγούστου 1994 και στη συνέχεια ως δήμος, από το 1994 ως το 2010, οπότε προσαρτήθηκε στον δήμο Μινώα Πεδιάδος.

Κοινοτάρχες και δήμαρχοι

Διάρκεια θητείας	Κάτοχος (γέννηση-θάνατος)	Σημειώσεις
Κοινότητα Καστελλίου Πεδιάδος (1925-1994)
1925-1974	Πρόεδροι της Κοινότητας Καστελλίου
1974-1975		Διορισμένος από την κυβέρνηση εθνικής ενότητας
1975-1978	Νικητής των εκλογών του 1975. Πρώτος αιρετός πρόεδρος μεταπολιτευτικά.
1979-1982	Μιχαήλ Μαλεγιαννάκης	Εκλεγείς το 1978 με ποσοστό 70,9%.
1983-1990	Θρασύβουλος Σαριδάκης
1991-1994	Ιωάννης Λιονάκης	Τελευταίος πρόεδρος της κοινότητας.
Δήμος Καστελλίου (1994-2010)
1995-1998	Σήφης Παπαδάκης (1949-2013)	Πρώτος δήμαρχος Καστελλίου.
1999-2002	Ιωάννης Δοκιανάκης
2003-2010	Εμμανουήλ Σμυρνάκης
2011-σήμερα	Οι δήμαρχοι του δήμου Μινώα-Πεδιάδος.

Βιβλιογραφία

• Το Ηράκλειον και ο Νομός του, Έκδοση Νομαρχίας Ηρακλείου.

Σύνδεσμοι

• in.gr- Δρομολογείται η κατασκευή διεθνούς αεροδρομίου στο Καστέλλι, παρά τις αντιδράσεις της Δημοτικής αρχής και των κατοίκων Πολιτών γιά την διάσωση, προβολή και αειφόρο ανάπτυξη της Πεδιάδος.