Η μικρή πριγκίπισσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η μικρή πριγκίπισσα
ΣυγγραφέαςΦράνσις Χότζον Μπερνέτ
ΤίτλοςA Little Princess
ΥπότιτλοςBeing the Whole Story of Sara Crewe Now Being Told for the First Time
ΓλώσσαΑγγλικά
Ημερομηνία δημιουργίας1905
Ημερομηνία δημοσίευσης1905
Μορφήμυθιστόρημα
ΤόποςΛονδίνο
Πρώτη έκδοσηCharles Scribner's Sons
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η μικρή πριγκίπισσα (πρωτότυπος τίτλος: A Little Princess) είναι ένα παιδικό μυθιστόρημα της Φράνσις Χότζον Μπερνέτ, που εκδόθηκε για πρώτη φορά ως βιβλίο το 1905. Πρόκειται για μια διευρυμένη εκδοχή του διηγήματος «Sara Crewe: or, What Happened at Miss Minchin's», το οποίο κυκλοφόρησε σε συνέχειες από το περιοδικό St. Nicholas από τον Δεκέμβριο του 1887 και εκδόθηκε σε μορφή βιβλίου το 1888. Σύμφωνα με την Μπερνέτ, ο εκδότης της ζήτησε να διευρύνει το διήγημα ως μυθιστόρημα με «πράγματα και πρόσωπα που είχαν παραληφθεί προηγουμένως».[1] Το μυθιστόρημα εκδόθηκε από τους Charles Scribner's Sons (που είχαν εκδώσει και το διήγημα) με εικονογράφηση της Έθελ Φράνκλιν Μπετς και τον πλήρη τίτλο A Little Princess: Being the Whole Story of Sara Crewe Now Being Told for First Time.

Πλοκή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο λοχαγός Ραλφ Κρου, ένας πλούσιος Άγγλος χήρος, μεγαλώνει το μοναχοπαίδι και κόρη του, τη Σάρα, στην Ινδία όπου βρίσκεται με τον βρετανικό στρατό. Επειδή το ινδικό κλίμα θεωρείται πολύ βαρύ για τα παιδιά τους, οι βρετανικές οικογένειες που ζουν εκεί παραδοσιακά στέλνουν τα παιδιά τους σε οικοτροφεία στην Αγγλία. Ο καπετάνιος εγγράφει την επτάχρονη κόρη του σε οικοτροφείο θηλέων στο Λονδίνο. Τη λατρεύει σε τέτοιο βαθμό, και πληρώνει την αυστηρή διευθύντρια, δεσποινίς Μίντσιν, για να δείχνει ειδική μεταχείριση και εξαιρετικές πολυτέλειες για τη Σάρα, όπως προσωπικό δωμάτιο με καμαριέρα, ιδιωτικό σαλόνι, ιδιωτική άμαξα και ένα πόνι. Η δεσποινίς Μίντσιν κολακεύει ανοιχτά τη Σάρα για να παίρνει τα χρήματά της, αλλά κατά βάθος τη ζηλεύει και την αντιπαθεί σχεδόν από την αρχή.

Έξυπνη, ευγενική και γεμάτη φαντασία, η Σάρα βλέπει πίσω από τις κολακείες και παραμένει απλή. Υιοθετεί την ιδιότητα της «πριγκίπισσας» που της αποδίδουν οι άλλες μαθήτριες και ανταποκρίνεται σε αυτή με γενναιοδωρία. Γίνεται φίλη Έρμενγκαρντ, την κακή μαθήτρια του σχολείου, με τη Λότι, μια τετράχρονη μαθήτρια που ταλαιπωρείται και τη Μπέκι, την υπηρέτρια.

"Μπήκε αργά στο σαλόνι, κρατώντας την κούκλα της". Εικονογράφηση από τη Μικρή πριγκίπισσα (1888)

Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Σάρα γιορτάζει τα ενδέκατα γενέθλιά της στο με μια πλουσιοπάροχη γιορτή. Μόλις τελειώνει η γιορτή, η δεσποινίς Μίντσιν μαθαίνει τον θάνατο του λοχαγού Κρου λόγω από ελονοσία. Επιπλέον, ο μέχρι πρότινος πλούσιος λοχαγός έχει χάσει όλη του την περιουσία, επενδύοντας στα αδαμαντωρυχεία ενός φίλου του. Η μικρή Σάρα μένει ορφανή και φτωχή χωρίς να έχει πού να πάει. Η δεσποινίς Μίντσιν δεν έχει πληρωθεί για ένα αρκετά κομμάτι από τα δίδακτρα και τις πολυτέλειες της Σάρας. Εξοργισμένη και ανελέητη, παίρνει όλα τα υπάρχοντά της Σάρας (εκτός από ένα παλιό μαύρο φόρεμα και την κούκλα της, την Έμιλι) και τη βάζει να μείνει σε μια κρύα, φτωχική σοφίτα, αναγκάζοντάς τη να δουλεύει ως υπηρέτρια.

Μέσα σε δύο χρόνια, η δεσποινίς Μίντσιν μετατρέπει τη Σάρα σε ταπεινή υπηρέτρια και απλήρωτη δασκάλα, με την προοπτική να τη μετατρέψει σε κακοπληρωμένη δασκάλα όταν μεγαλώσει. Οι περισσότερες μαθήτριες υιοθετούν τη συμπεριφορά της δεσποινίδας Μίντσιν, αλλά η Σάρα παρηγορείται από τις λίγες φίλες της και χρησιμοποιεί τη φαντασία της για να αντιμετωπίσει τη δυστυχία της. Συνεχίζει να είναι καλή και ευγενική με όλους, ακόμη και με όσους την κακομεταχειρίζονται, πιστεύοντας ότι η συμπεριφορά και όχι τα χρήματα κάνουν μια αληθινή πριγκίπισσα. Μια μέρα, βρίσκει ένα νόμισμα και αγοράζει έξι κουλούρια, αλλά δίνει τα πέντε σε ένα παιδί που ζητιανεύει.

Εκείνη την εποχή, ο κ. Κάρισφορντ μετακομίζει στο σπίτι δίπλα στο οικοτροφείο. Είναι ένας πάμπλουτος ανάπηρος από το εξωτερικό που έχει διατηρεί δικηγόρο τον κύριο Καρμάικλ, έναν που ζει κοντά. Η Σάρα έχει παρατηρήσει τη μεγάλη και αγαπημένη οικογένεια του κυρίου Καρμάικλ, την οποίο έχει βαφτίσει «μεγάλη οικογένεια» - ενώ τα μέλη της οικογένειας εξίσου περίεργα για εκείνη και την αποκαλούν «το κοριτσάκι που δεν είναι ζητιάνα».

Στη συνέχεια, αποκαλύπτεται ότι κύριος Κάρισφορντ ήταν ο συνεργάτης του λοχαγού Κρου στο εγχείρημα του αδαμαντωρυχείου. Νομίζοντας ότι όλα είχαν χαθεί και ότι και οι δύο υπέφεραν από σοβαρή ασθένεια, ο Κάρισφορντ εγκατέλειψε τον λοχαγό Κρου και ο ίδιος έπεσε σε παραλήρημα. Όταν συνήλθε, ο Κρου ήταν νεκρός - και τα ορυχεία πραγματικότητα. Πάμπλουτος αλλά με κακή υγεία και τύψεις συνείδησης, επιστρέφει στην Αγγλία με στόχο να βρει τη Σάρα, αν και δεν ξέρει πού να ψάξει.

Εντωμεταξύ, ο Ραμ Ντας, ο Ινδός υπηρέτης του κυρίου Κάρισφορντ, ανεβαίνει στη στέγη για να πιάσει έναν πίθηκο που είναι το κατοικίδιό του και που έχει τρυπώσει στη σοφίτα της Σάρας. Βλέπει την αθλιότητα του δωματίου της και, συγκινημένος από την ευγένεια και τη συμπεριφορά της, προσπαθεί να ανακαλύψει την ιστορία της. Για να αποσπάσει την προσοχή του εργοδότη του από τις δικές του στενοχώριες, του μιλά για το «μικρό κορίτσι στη σοφίτα». Οι δυο τους επινοούν ένα σχέδιο σύμφωνα με το οποίο ο κύριος Κάρισφορντ γίνεται «Ο μάγος», ένας μυστηριώδης ευεργέτης που της στέλνει για δώρα φαγητά, θέρμανση και βιβλία – κρυφά μέσω του Ραμ Ντας.

Ένα βράδυ, ο πίθηκος επισκέπτεται ξανά τη σοφίτα της Σάρας, η οποία αποφασίζει να την επιστρέψει στον κύριο Κάρισφορντ το άλλο πρωί. Αυτός μαθαίνει ότι η Σάρα είναι η κόρη του λοχαγού Κρου. Η Σάρα, από την πλευρά της, μαθαίνει ότι ο κύριος Κάρισφορντ ήταν φίλος του πατέρα της - και ο "μάγος".

Η δεσποινίς Μίντσιν πηγαίνει να πάρει τη Σάρα, αλλά ενημερώνεται ότι η Σάρα θα μένει με τον κύριο Κάρισφορντ και ότι, όχι μόνο έχει ξαναβρεί την περιουσία της, αλλά είναι πλέον και κληρονόμος αδαμαντωρυχείων. Η δεσποινίς Μίντσιν προσπαθεί να σώσει την κατάσταση, φτάνοντας στο σημείο να απειλήσει με νομικές ενέργειες εάν η Σάρα δεν επιστρέψει στο σχολείο και ότι δεν θα ξαναδεί καμιά από τις φίλες της, αλλά η Σάρα αρνείται και ο κύριος Κάρισφορντ είναι ανένδοτος. Η Μπέκι γίνεται η προσωπική υπηρέτρια της Σάρας και, με τα νέα της πλούτη, η Σάρα κάνει συμφωνία με έναν φούρναρη, πληρώνοντας το φαγητό κάθε πεινασμένου παιδιού.

Απήχηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με βάση μια διαδικτυακή δημοσκόπηση του 2007, η Εθνική Ένωση Εκπαιδευτικών των ΗΠΑ κατέταξε το βιβλίο ως ένα από τα "100 Κορυφαία Βιβλία για Παιδιά".[2] Το 2012, κατατάχθηκε στην 56η θέση στη λίστα με τα 100 κορυφαία παιδικά μυθιστορήματα που δημοσιεύτηκε στο School Library Journal.[3]

Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μυθιστόρημα φαίνεται να είναι εν μέρει εμπνευσμένο από το ημιτελές μυθιστόρημα της Σαρλότ Μπροντέ Έμμα, τα δύο πρώτα κεφάλαια του οποίου δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Cornhill το 1860, με θέμα μια πλούσια κληρονόμο με μυστηριώδες παρελθόν, η οποία έχει εγκαταλειφθεί σε κάποιο οικοτροφείο.[4]

Θεατρικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μίλι Τζέιμς στην παράσταση στο Μπρόντγουεϊ του θεατρικού έργου της Μπερνέτ Η μικρή πριγκίπισσα (1903)

Ο Μπερνέτ παρουσίασε για πρώτη φορά το έργο σε έντυπη μορφή το 1888.[5] Το 1902, έγραψε το τρίπρακτο θεατρικό έργο A Little Un- Fairy Princess, το οποίο ανέβηκε στο Λονδίνο το φθινόπωρο του ίδιου έτους. Περίπου τη στιγμή που ανέβηκε στη Νέα Υόρκη στις αρχές του 1903, ο τίτλος συντομεύτηκε και έγινε A Little Princess.

Η Μπερνέτ είπε ότι μετά το ανέβασμα του έργου στο Μπρόντγουεϊ, ο εκδότης της της ζήτησε να επεκτείνει το διήγημα σε μυθιστόρημα και «να βάλει σε αυτό όλα τα πράγματα και τα πρόσωπα που είχαν παραληφθεί προηγουμένως».[6] Το βιβλίο εικονογραφήθηκε από την Έθελ Φράνκλιν Μπετς[6] και δημοσιεύτηκε το 1905 με τον πλήρη τίτλο A Little Princess: Being the Whole Story of Sara Crewe Now Being Told for First Time.[7]

Προσαρμογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ταινίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μικρή πριγκίπισσα (1917)
Η Σίρλεϊ Τεμπλ ως Σάρα στη Μικρή πριγκίπισσα (1939)
  • 1917: Η Μαίρη Πίκφορντ ερμηνεύει τη Σάρα και η Κάθριν Γκρίφιν τη δεσποινίδα Μίντσιν.
  • 1939: Η Σίρλεϊ Τεμπλ ερμηνεύει τη Σάρα και η Μαίρη Νας τη δεσποινίδα Μίντσιν. Αυτή η διασκευή σε Technicolor διαφέρει σημαντικά από την αρχική, καθώς ο πατέρας της Σάρας είναι τραυματίας και αγνοούμενος σε καιρό πολέμου και αργότερα ξαναβρίσκει την κόρη του με τη βοήθεια της βασίλισσας Βικτωρίας. Η μικρότερη αδερφή της δεσποινίδας Μίντσιν, δεσποινίς Αμέλια, έχει αντικατασταθεί από τον «κύριο Μπέρτι», αδελφό της δεσποινίδας Μίντσιν, πρώην καλλιτέχνη του μιούζικ χολ, που τραγουδά και χορεύει με την Τεμπλ. Σημαντικό μέρος της ιστορίας κατέχει η παρότρυνση της Σάρας για τη δημιουργία παράνομου ειδυλλίου μεταξύ μιας δασκάλας και του δασκάλου ιππασίας σχολείου, σε μια περίτεχνη ονειρική σεκάνς παραμυθιού.
  • Ιταλική έκδοση 1943: Principessina. Η Ριζάνα Νταλ ερμηνεύει την Άννα και η Βιτορίνα Μπενβενούτι τη διευθύντρια. Πρόκειται για ριμέικ της ταινίας του 1939 που διαδραματίζεται στην Ιταλία, στο οποίο η Σάρα, που έχει μετονομαστέι σε Άννα, είναι κόρη πραγματικού πρίγκιπα.[8]
  • Harō Kiti no shōkōjo: Original video animation έκδοση του 1994 με πρωταγωνίστρια τη Hello kitty.
  • Αμερικανική έκδοση 1995: Η Λίζελ Μάθιους ερμηνεύει τη Σάρα και η Έλινορ Μπρον τη δεσποινίδα Μίντσιν. Αυτή η διασκευή διαφέρει σημαντικά από την αρχική και μοιάζει περισσότερο με την έκδοση του 1939, καθώς ο πατέρας της Σάρας είναι τραυματίας και αγνοούμενος σε καιρό πολέμου και αργότερα ξαναβρίσκει την κόρη του. Μια άλλη διαφορά είναι ότι η ταινία διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου αντί στο Λονδίνο κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέμου των Μπόερς και η Μπέκι παρουσιάζεται ως Αφροαμερικανίδα. Η σκηνοθεσία της ταινίας είναι του Αλφόνσο Κουαρόν.
  • Φιλιππινέζικη έκδοση 1995: Sarah... Ang Munting Prinsesa. Η Καμίλ Πρατς ερμηνεύει τη Σάρα, η Αντζέλικα Πανγκανιμπάν την Μπέκι και η Τζιν Γκαρσία τη δεσποινίδα Μίντσιν. Αυτή η διασκευή βασίστηκε κυρίως στην ιαπωνική σειρά anime του 1985 Princess Sarah, η οποία ήταν εξαιρετικά δημοφιλής στο φιλιππινέζικο κοινό τη δεκαετία του 1990. Η ταινία γυρίστηκε κυρίως στη Σκωτία και στις Φιλιππίνες.
  • 1996: Ταινία κινουμένων σχεδίων απευθείας σε βίντεο σε σκηνοθεσία Λόρα Σέπαρντ. Όπως και στην ταινία του 1995, ο πατέρας της Σάρας τελικά είναι ζωντανός και, όπως στην ταινία του 1995, η Μπέκι είναι μαύρη.
  • Ρωσική ταινία 1997: Malenkaya printsessa. Η Αναστάζια Μεσκόβα ερμηνεύει τη Σάρα και η Άλα Ντεμιντόβα τη δεσποινίδα Μίντσιν.

Τηλεόραση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1973: Η Ντέμπορα Μέικπις ερμηνεύει τη Σάρα και η Ρουθ Ντάνινγκ τη δεσποινίδα Μίντσιν.
  • Shōkōjo Sēra: ιαπωνική anime προσαρμογή του 1978 που περιλαμβάνεται στα επεισόδια 105-115 (έντεκα 10λεπτα συνολικά) του Manga Sekai Mukashi Banashi (1976-1979), μια σπονδυλωτή σειρά βασισμένη σε παραμύθια και κλασικά λογοτεχνικά έργα. Η προσαρμογή είναι αξιοσημείωτη για το σκληρό και βίαιο σενάριό της, που εστιάζει στην κακοποίηση που υφίστανται η Σάρα και η Μπέκι από τη δεσποινίδα Μίντσιν και τη Λαβίνια. Προσθέτει επίσης νέους χαρακτήρες και γεγονότα, ενώ παρακάμπτει άλλους, όπως τον κύριο Καρμάικλ και την οικογένειά του. Η Σάρα και η Μπέκι έχουν φίλους τρία ορφανά αγόρια που τους βοηθούν σε πολλές περιπτώσεις, όπως όταν η Μπέκι αρρωσταίνει βαριά και η δεσποινίς Μίντσιν δεν θέλει να καλέσει γιατρό. Η Σάρα έχει ερωτικό ενδιαφέρον για τον Φρέντερικ, γιο ενός πλούσιου χορηγού του σχολείου. Η Σάρα και η Μπέκι αποβάλλονται από το σχολείο. Στο τέλος, η Σάρα συγχωρεί τους πάντες και επιστρέφει στο σχολείο με την Μπέκι κάνοντας σε αυτό μια μεγάλη δωρεά.[9][10]
  • Princess Sara: Ιαπωνική σειρά anime του 1985, η οποία προβλήθηκε ως μέρος της συλλογής World Masterpiece Theatre της Nippon Animation. Η σειρά περιελάμβανε 46 επεισόδια, με κάποιους νέους χαρακτήρες και περιπέτειες. Μερικές νέες προσθήκες μοιάζουν με την έκδοση anime του 1978: η προσθήκη ενός ορφανού αγοριού, η επικίνδυνη ασθένεια της Σάρας, η αποβολή της από το σχολείο, η συγχώρεσή της για όλους και η τεράστια δωρεά της στο σχολείο. Όπως και στην προσαρμογή του 1978, αυτή η εκδοχή εστιάζει περισσότερο στις θλιβερές πτυχές της ιστορίας και στον εκφοβισμό, αλλά με πιο ήπιο και λιγότερο βίαιο τρόπο. Επιπλέον, η προσωπικότητα της Σάρας είναι πολύ πιο υπάκουη και ευγενική από ό,τι στο μυθιστόρημα. Η Γιαπωνέζα ηθοποιός φωνής Σούμι Σιμαμότο έκανε τη φωνή της Σάρας Κρου.
  • 1986: Η Αμέλια Σάνκλεϊ ερμηνεύει τη Σάρα και Μορίν Λίπμαν τη δεσποινίδα Μίντσιν. Μία από τις πιο πιστές διασκευές, που παραθέτει πολλούς διαλόγους από το βιβλίο και προσθέτει μερικές μόνο νέες σκηνές, όπως έναν πρόλογο που διαδραματίζεται στην Ινδία.
  • Το Sōkō no Strain, anime του 2006 που επαναδιατυπώνει πλήρως την ιστορία με τη μορφή σειράς και βασικό χαρακτήρα τη Σάρα Γουέρεκ, που ντροπιάζεται από τον αδελφό της, Ραλφ, που προδίδει την πατρίδα του.
  • Princess Sarah, φιλιππινέζικο ριμέικ του 2007, βασισμένο χαλαρά στο δημοφιλές anime του 1985 αλλά με στοιχεία φαντασίας.
  • Shōkōjo Seira, ριμέικ του 2009 με κύριο χαρακτήρα τη Γιαπωνέζα Σέιρα, που κλείνει τα 16 όταν πεθαίνει ο πατέρας της και γίνεται Ινδή πριγκίπισσα. Η Μπέκι έχει μεταμορφωθεί σε αρσενικό πρωταγωνιστή. Η τηλεοπτική σειρά του 1985 από τη Nippon Animation έχει παρόμοιο τίτλο στα ιαπωνικά, αν και οι δύο προσαρμογές δεν σχετίζονται.

Μιούζικαλ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εν μέρει λόγω του ότι το μυθιστόρημα αποτελεί κοινό κτήμα, έχουν εμφανιστεί αρκετές μουσικές εκδοχές της Μικρής πριγκίπισσας τα τελευταία χρόνια. Ορισμένες από τις παραγωγές αυτές έχουν κάνει σημαντικές αλλαγές στο βιβλίο, την ιστορία και τους χαρακτήρες, κυρίως η έκδοση των Σίκινγκερ/Άτκεϊ, η οποία μεταφέρει τη δράση στην Αμερική την εποχή του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου.

Άλλα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Το London Children's Ballet παρουσίασε διασκευές του έργου για μπαλέτο το 1995 (Χορογράφος: Χάρολντ Κινγκ), το 2004 (Χορογράφος: Βανέσα Φέντον) και το 2012 (Χορογράφος: Σαμάνθα Ρέιν).
  • Μια θεατρική μεταφορά του Τζον Βρικ ανέβηκε από το New York State Theatre Institute και ηχογραφήθηκε ως ακουστικό βιβλίο το 1999.
  • Μια θεατρική διασκευή από το Belt Up Theater παίχτηκε στο Edinburgh Fringe Festival 2012 με τίτλο «Belt Up Theatre's A Little Princess».

Σχετικά βιβλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1995, η Apple δημοσίευσε μια σειρά από τρία βιβλία γραμμένα από την Γκαμπριέλ Σαρμπονέ. Αυτή η τριλογία ήταν μια ενημερωμένη έκδοση του κλασικού βιβλίου, με τον βασικό χαρακτήρα να ονομάζεται Μόλι και όχι Σάρα. Ο πατέρας της Μόλι Στιούαρτ ήταν διάσημος σκηνοθέτης που έβαλε την κόρη του σε ένα πολυτελές οικοτροφείο. Τα τρία βιβλία, που τελειώνουν με παρόμοιο τρόπο με το πρωτότυπο, είναι: Molly's Heart, The Room on the Attic και Home at Last.

Το 2017 κυκλοφόρησε μία συνέχεια από, το The Princess and the Suffragette από τη Χόλι Γουέμπ.[11] Αυτή εστιάζει στη Λότι, το μικρότερο κορίτσι της αρχικής ιστορίας, που είναι πλέον 10 ετών και μαθαίνει για τις σουφραζέτες. Η Σάρα κάνει κάποιες σύντομες εμφανίσεις.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Wordsworth edition of A Little Princess.
  2. ↑ National Education Association (2007). «Teachers' Top 100 Books for Children». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2012. 
  3. ↑ Bird, Elizabeth (7 Ιουλίου 2012). «Top 100 Chapter Book Poll Results». A Fuse #8 Production. Blog. School Library Journal (blog.schoollibraryjournal.com). 
  4. ↑ «Emma Brown by Clare Boylan – Reviews, Books». The Independent. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2009. 
  5. ↑ Gruner, Elisabeth Rose (1998). «Cinderella, Marie Antoinette, and Sara: Roles and Role Models in A Little Princess». The Lion and the Unicorn (The Johns Hopkins University Press) 22 (2): 163–187. doi:10.1353/uni.1998.0025. https://web.archive.org/web/20160304072547id_/http://scholarship.richmond.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1029&context=english-faculty-publications. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Shaw, Albert. «The Season's Books for Children». The American Monthly Review of Reviews (Review of Reviews Company) 32 (July–December 1905): 764. 
  7. ↑ Brown, Marian E. (1988). «Three Versions of A Little Princess: How the Story Developed». Children's Literature in Education 19 (4): 119–210. doi:10.1007/BF01128141. 
  8. ↑ «PRINCIPESSINA - Film (1943)». ComingSoon.it (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2023. 
  9. ↑ Wan, Fukuda (1978-10-11), Shokojo Sera, Manga sekai mukashi banashi, https://www.imdb.com/title/tt24227678/, ανακτήθηκε στις 2023-01-24 
  10. ↑ «「 小公女 」２本 - HARIKYU'S CAMERA CLUB 「BLOG 」». goo blog (στα Ιαπωνικά). Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2023. 
  11. ↑ «The Princess and the Suffragette by Holly Webb - TheBookbag.co.uk book review». www.thebookbag.co.uk. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2023. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Η_μικρή_πριγκίπισσα&oldid=10532490"