Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τσίπιανα Ηλείας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°52′21″N 21°45′40″E / 37.87250°N 21.76111°E / 37.87250; 21.76111

Τσιπιανά
Τα Τσίπιανα
Τσιπιανά is located in Greece
Τσιπιανά
Τσιπιανά
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα[1]
ΠεριφέρειαΔυτικής Ελλάδας
ΔήμοςΑρχαίας Ολυμπίας
Δημοτική ΕνότηταΛασιώνος
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοποννήσου
ΝομόςΗλείας
Υψόμετρο988
Πληθυσμός
Μόνιμος72
Έτος απογραφής2021
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Τα Τσίπιανα ή και Τσιπιανά είναι ορεινό χωριό του νομού Ηλείας. Είναι χτισμένο στις πλαγιές του Ερύμανθου και στα Λάμπεια όρη, παρυφάδας του Ερυμάνθου, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων περίπου και είναι ένα από τα ορεινότερα χωριά του νομού Ηλείας.[2] Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας ενώ παλαιότερα ανήκε στον Καποδιστριακό δήμο Λασιώνος.[3]

Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 η Τοπική Κοινότητα Τσιπιανών έχει μόνιμο πληθυσμό 77 κάτοικους (2011) ενώ τα Τσίπιανα 59, ο Άγιος Ανδρέας 14 και η Κερέσοβα 4.[4]

Η περιοχή του χωριού έχει πολλά σπήλαια και βάραθρα[5] με γνωστότερο αυτό του Μπαρμπαγιάννη.[6]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή των Τσιπιάνων είναι συνδεδεμένη με την ελληνική μυθολογία, στα πολλά σπήλαια της περιοχής ζούσαν οι κένταυροι της γειτονικής Φολόης, και στα βουνά της ευρύτερης περιοχής κυνήγησε και σκότωσε ο Ηρακλής τον Ερυμάνθιο κάπρο.[5] Στον λόφο Λιθαράκι, ενάμιση χιλιόμετρο από το χωριό, έχουν βρεθεί λείψανα προϊστορικού οικισμού και στην θέση "Παλαιοχώρι" λείψανα αρχαίων κτηρίων και δύο νεκροπόλεις[5].

Κατά την Φραγκοκρατία στα όρια των Τσιπιάνων και του Κακοταρίου βρισκόταν η, αγνώστου ονόματος, μεσαιωνική πόλη και κάστρο. Κατά την ενετική απογραφή Γκριμάνι το 1700 τα Τσίπιανα αναφέρονται σαν Ciepiena με 5 οικογένειες και 16 κατοίκους, διοικητικά ανήκε στο Τερριτόριο Γαστούνης.[7]

Επί Τουρκοκρατίας το χωριό πλήρωνε φόρους στους Οθωμανούς του Λάλα και του Κακοταρίου[5] και διοικητικά ανήκε στον Καζά της Γαστούνης.[8]

Στην επανάσταση του 1821 από τα Τσίπιανα ήταν οι οπλαρχηγοί Γεώργιος Ρ. Ροδόπουλος, Χρυσανθάκης Κουρμπάκης και ο Θεόδωρος Ντίνος, όπου με δικά τους στρατιωτικά σώματα πήραν μέρος σε πολλές μάχες.[5] Επίσης οι Παναγής Μπελογιάννης που δρούσε σαν κλέφτης προεπαναστατικά.

Κατά την διάρκεια της κατοχής στα Τσίπιανα είχε τη βάση του ο αντάρτικος στρατός του Πάνου Πετρόπουλου ή καπετάν Καραλής που δρούσε κατά των Γερμανικών μονάδων κατοχής.[7] Αργότερα τα Τσίπιανα έκανε βάση του ο Ηλίας Κονδύλης με το αντάρτικο σώμα του, στην περιοχή δρούσαν και οι Δήμος Μπαρής με τον Μήτσο Πετρόπουλο.[7]

Το 1971 το χωριό συνδέθηκε οδικά με την Εθνική Οδό «111».[7]

Διοικητική ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο σύγχρονο Ελληνικό κράτος τα Τσίπιανα το 1835 αποτέλεσαν οικισμό του νεοσύστατου δήμου Λάμπειας της επαρχίας Διποταμίας[7] έως το 1912 που δημιουργήθηκε η Κοινότητα Τσιπιάνων. Το 1997 καταργείται η κοινότητα και προσαρτάται στον δήμο Λασιώνος έως το 2010 που προσαρτάται στον δήμο αρχαίας Ολυμπίας.[9]

Προσωπικότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σπίτι της οικογένειας Μπελογιάννη στα Τσίπιανα.

Από τα Τσίπιανα κατάγεται ο Νίκος Μπελογιάννης, εκεί είχε γεννηθεί ο πατέρας του Γιώργος ενώ το σπίτι της οικογένειας διασώζεται ακόμα και σήμερα ανακαινισμένο.[10] Επίσης ο συγγραφέας Νίκος Δ. Κορμπάκης,[11] ο πολιτικός Κωνσταντίνος Παπαναγιώτου, ο Παναγιώτης Μπελλογιάνης ή Peter Bell -πρώην πρόεδρος των ΑΧΕΠΑΝΣ, ο λαϊκός τραγουδιστής Γιώργος Βελισσάρης[12] κ.ά.

Δημογραφική εξέλιξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ενδεικτικά της εξέλιξης του πληθυσμού του:

1700 1879 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
16[7] 550[7] 427[7] 451[7] 407[7] 476[7] 443[7] 534[7] 472[7] 437[7] 333[7] 365[7] 227[7] 275[7][13] 59[4]

Παραπομπές και υποσημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
  2. ↑ Δήμος Λασιώνος - Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίας Τριάδας Ηλείας Αρχειοθετήθηκε 2014-03-15 στο Wayback Machine.. akroria.gr
  3. ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Τσιπιανών Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018.
  4. ↑ 4,0 4,1 ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Δήμος Λασιώνος, Ιστορία - Τσίπιανα Αρχειοθετήθηκε 2014-08-21 στο Wayback Machine.. visitilia.gr
  6. ↑ Ελένη Παπαδάκη-Βηθλεέμ Τεντόμα-Ζερβού, Αναπτυξιακές προοπτικές στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης στις πυρόπληκτες περιοχές του Νομού Ηλείας, Σπουδαστική εργασία στο μάθημα "Χωροταξικός σχεδιασμός". Φροντιστήριο Ε. Παναγιωτάτου, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο-Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών-Τμήμα Πολεοδομίας και Χωροταξίας, Αθήνα [2007-2008.
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 Παναγιώτης Θεοδ. Παπαθεοδώρου, Η Κρυόβρυση της Ηλείας, ιστορία και ζωή, Εκδόσεις Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2003.
  8. ↑ Η Πηνεία στην επανάσταση του 1821 Αρχειοθετήθηκε 2017-05-30 στο Wayback Machine.. iliaplanet.gr
  9. ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Τσιπιανών Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018.
  10. ↑ Παρατηρητής της Θράκης, Ελένη Σκάβδη, «Κυριακή Του Ασώτου...»[νεκρός σύνδεσμος]. paratiritis-news.gr
  11. ↑ Πρωτοπορία - βιογραφικό Νίκου Δ. Κορμπάκη. protoporia.gr
  12. ↑ Τσίπιανα: Γιώργος Βελισσάρης και Μαρία Καλαιτζή και η πίστα θα πάρει φωτιά[νεκρός σύνδεσμος], flashstar.skaipatras.gr. Ανακτήθηκε: 05/11/2015.
  13. ↑ Μόνιμος πληθυσμός: 102 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Παναγιώτης Θεοδ. Παπαθεοδώρου, Η Κρυόβρυση της Ηλείας, ιστορία και ζωή, Εκδόσεις Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2003. ISBN 960-87799-0-1.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κων/νος Σπυρόπουλος : Ιερέας

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τσίπιανα_Ηλείας&oldid=10539606"