Γεράκι Ηρακλείου

Γεράκι
Γεράκι Γεράκι
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Καστελλίου
Γεωγραφία
Νομός	Ηρακλείου
Υψόμετρο	520
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Γεράκιον

Άποψη του χωριού Γεράκι Ηρακλείου, όπως φαίνεται από το γειτονικό χωριό Αρμάχα.

Το Γεράκι είναι χωριό στην επαρχία Πεδιάδας, με 375 κατοίκους με βάση την απογραφή του 2001. Αποτελεί ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα στο Δήμο Καστελλίου του νομού Ηρακλείου . Βρίσκεται στους δυτικούς πρόποδες του βουνού Σαρακηνό (υψόμετρο 1.588 μ.) στη Δίκτη. Στα ανατολικά του χωριού βλέπουμε τη Γερακιανή Λαγκάδα, τοπίο με φυσική ομορφιά. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 48,9 χιλιόμετρα. Παράγει λάδι, σταφίδα, οινοστάφυλα και δημητριακά, ενώ φημίζεται και για τα κτηνοτροφικά του προϊόντα.

Στον οικισμό βρίσκονται οι ναοί της Σύναξης των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, με καπνισμένες τοιχογραφίες και επίσης ο Άγιος Γεώργιος και η Αγία Παρασκευή. Υπάρχει Δημοτικό σχολείο και δραστηριοποιείται πολιτιστικός σύλλογος, με το όνομα "Αργαστήρι".

Δ.δ. Γερακίου

Ναός του Αγίου Χαραλάμπους, στην Αρμάχα

Το Δημοτικό διαμέρισμα έχει 485 κατοίκους. Από την εποχή ακόμα που το Γεράκι ήταν κοινότητα, υπαγόταν σε αυτό και ο οικισμός Αρμάχα, σε υψόμετρο 490 μ., με 110 κατοίκους (απογρ. 2001). Η κύρια ασχολία στο χωριό αυτό είναι η ελαιοκομία και η κτηνοτροφία. Και οι δύο οικισμοί υδρεύονται από την πηγή Αγίας ‘Άννας. που βρίσκεται στο βάθος της Γερακιανής Λαγκάδας. Το τοπωνύμιο είναι μάλλον ανδρωνυμικό καθώς σε έγγραφο του 1369 αναφέρεται στην Κρήτη ο "Michael Armacha". Επίσης, από το χωριόκαταγόταν ο μητροπολίτης Τιρνόβου Βουλγαρίας Ιλαρίων Καμπανάρης, Σιναΐτης, που έζησε από το 1765 ως το 1838.

Η Αρμάχα έχει δύο ναούς, τον Άγιο Χαράλαμπο και τη Μεταμόρφωση του Σωτήρα. Απέχει από το Ηράκλειο 46,9 χλμ. και βρίσκεται στις δυτικές υπώρειες του όρους Αφέντης (υψομ. 1.578 μ.).

Ιστορικά στοιχεία

Το όνομα πιθανολογείται ότι οφείλεται στον πρώτο οικιστή Γεράκη, που αναφέρεται σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάντακα το 1394.

Η Γερακιανή Λαγκάδα είναι γνωστή γιατί το 1867 μέσω αυτής ο Ομέρ Πασάς οδήγησε το στρατό του και πυρπόλησε το οροπέδιο του Λασιθίου επειδή οι επαναστάτες φρουρούσαν τις εισόδους «Αμπέλου» και «Τσούλη Μνήμα».

Το 1583 το χωριό αναγράφεται Gerachi με 200 κατοίκους και η Αρμάχα Ermagha με61 κατοίκους. Κανένας Τούρκος δεν υπήρχε στην Αρμάχα, όπως δείχνει η απογραφή του 1881. Το 1971 είχε 145 κατοίκους.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Το Γεράκι στην ιστοσελίδα του Δήμου Καστελλίου.

Βιβλιογραφία

• Το Ηράκλειο και ο Νομός του, έκδοση Νομαρχία Ηρακλείου.
• <<Το Γεράκι της Κρήτης: Ένα ριζίτικο χωριό στον χώρο και στον χρόνο>>, Δρ. Ιωάννης Σαϊτάκης