Βεγγάζη

Βεγγάζη
Βεγγάζη 32°7′0″N 20°4′0″E
Χώρα	Λιβύη
Περιφέρεια	Κυρηναϊκή
Διοικητική υπαγωγή	Λιβύη
Έκταση	314
Υψόμετρο	2
Πληθυσμός	631.555
Τηλ. κωδ.	61
Ζώνη ώρας	UTC+02:00
Σχετικά πολυμέσα

Η Βεγγάζη (αραβ. نغازي, Banġāzī) είναι πόλη και αξιόλογο λιμάνι της Λιβύης, στη Βόρεια Αφρική, δίπλα στον κόλπο της Σύρτης, με περίπου 630.000 κατοίκους (2011). Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και η κύρια πόλη (πρωτεύουσα) της επαρχίας της Κυρηναϊκής. Κατά τα ελληνιστικά χρόνια, η πόλη ήταν γνωστή ως Βερενίκη προς τιμήν της ομώνυμης βασίλισσας των Πτολεμαίων, κόρη του Μάγα της Κυρήνης. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας στη Λιβύη, η Βεγγάζη μαζί με την Τρίπολη συμπρωτεύουσες του κράτους. Ωστόσο μέχρι και σήμερα, που πρωτεύουσα της χώρας είναι η Τρίπολη, στη Βεγγάζη εξακολουθούν να υπάρχουν οργανισμοί και ιδρύματα που θα ταίριαζαν σε μια πρωτεύουσα, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί ένα κλίμα διαμάχης μεταξύ των δυο πόλεων και, κατ' επέκτασιν των δυο επαρχιών (Τριπολίτιδας και Κυρηναϊκής).

Ιστορία

Η Βεγγάζη κατά τη διάρκεια της ιταλικής κυριαρχίας

Η πόλη οφείλει το τωρινό της όνομα σε έναν ευεργέτη του 15ου αιώνα ονόματι Ghazi ή Sidi Ghazi, οπότε και η πόλη ονομάστηκε "Bani Ghazi" ("οι απόγονοι του Ghazi"). Ωστόσο, η ιστορία της ξεκινά από την αρχαιότητα, όταν ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. από αρχαίους Έλληνες και ονομάστηκε Ευσπερίδες, αποτελώντας την περίφημη Πεντάπολη μαζί με τη Βάρκη (Al Marj), την Ταύχειρα (αργότερα Αρσινόη, σημερινή Τόκρα), την Κυρήνη και την Απολλωνία (Susah), το λιμάνι της Κυρήνης. Θεωρούνταν η περιοχή όπου βρισκόταν ο μυθικός κήπος με τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων. Λίγους αιώνες αργότερα επανιδρύθηκε από τους Αιγύπτιους με την ονομασία Barneek ή Βερενίκη.

Η πόλη κυριεύτηκε από τους Ρωμαίους και γνώρισε περίοδο ευημερίας περίπου για 600 χρόνια, κατά την οποία αναδύθηκε σε κυρίαρχη πόλη και κέντρο της Κυρηναϊκής. Ωστόσο, μέχρι την προέλαση των Αράβων τα έτη 642-643 είχε παρακμάσει και δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα μικρό χωριό κοντά σε αρχαία ερείπια.

Κατά τον 13ο αιώνα, άρχισε να διαδραματίζει εξέχοντα ρόλο στις εμπορικές δραστηριότητες μεταξύ Γενοβέζων εμπόρων και φυλών της ενδοχώρας και, μέχρι το 16ο αιώνα, το άλλοτε μικρό χωριό είχε εξελιχθεί σε λιμάνι στρατηγικής γεωγραφικής σημασίας, γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Το 1578, οι Οθωμανοί κυρίευσαν τη Βεγγάζη. Η διακυβέρνησή της κατά τα έτη 1711-1835 γινόταν από την Τρίπολη μέσω της Δυναστείας των Καραμανλήδων, ενώ μετά πέρασε υπό τον άμεσο έλεγχο των Οθωμανών μέχρι το 1911. Πέρασε μια μεγάλη περίοδο φτώχειας και παρακμής, ενώ το 1858 και το 1874 επλήγη από βουβωνική πανώλη.

Ο ιταλικός φάρος της Βεγγάζης, σήμα κατατεθέν της πόλης

Το 1911, η Βεγγάζη πέρασε υπό την εξουσία της Ιταλίας, περίοδο κατά την οποία αναπτύχθηκε ισχυρή αντίσταση κατά της Κατοχής. Η Κυρηναϊκή πέρασε μεγάλη περίοδο καταπίεσης στα χρόνια του φασίστα δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι. Περίπου 125,000 Λίβυοι κλείσθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ τα δύο τρίτα από αυτούς χάθηκαν. Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο βομβαρδίστηκε επανειλημμένα. Ωστόσο, στα μεταπολεμικά χρόνια η πόλη ανοικοδομήθηκε, καθώς η χώρα απέκτησε πλουτοπαραγωγικές πηγές από την εξόρυξη κοιτασμάτων πετρελαίου.

Η οδός Ομάρ Μουκχτάρ στη Βεγγάζη

Στις 15 Απριλίου 1986, αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ βομβάρδισαν τη Βεγγάζη και την πρωτεύουσα Τρίπολη, καθώς ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρήγκαν υποστήριξε πως η Λιβύη και ο πρόεδρος Καντάφι υπέθαλπαν τρομοκρατικές κινήσεις εναντίον της Αμερικής.

Τις 31 Ιουλίου 2014, η ισλαμιστική οργάνωση Ανσάρ-αλ-Σαρία ανακοίνωσε ότι κατέλαβε τον έλεγχο της πόλης μετά από επίθεση, και την ανακήρυξε ισλαμικό εμιράτο. Στα μέσα του Οκτωβρίου, ο Λιβυκός στρατός αντεπιτέθηκε και υποστήριξε ότι ανακατέλαβε το 90% της πόλης.

Γεωγραφία

Το κέντρο της πόλης. Η Βεγγάζη έχει μεγάλο ποσοστό υγρασίας λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της γεωγραφικής της θέσης στα παράλια της Μεσογείου.

Η Βεγγάζη ανήκει στην γεωγραφική περιοχή της Κυρηναϊκής. Εκτός από το βορρά, που βρέχεται από τη Μεσόγειο, παντού περιβάλλεται από έρημο, με αποτέλεσμα κατά την αρχαιότητα να βρίσκεται εγγύτερα στους μεσογειακούς πολιτισμούς και σε ελληνικά εδάφη, καθώς απέχει μόλις 400 χιλιόμετρα από την Κρήτη. Στα ανατολικά της πόλης ευδοκιμούν εσπεριδοειδή, ενώ γενικότερα επικρατεί μεσογειακή βλάστηση.

Οικονομία

Παζάρι στη Βεγγάζη

Η Βεγγάζη αποτελεί ένα από τα μεγάλα οικονομικά κέντρα της Λιβύης, καθώς αποτελεί σημαντικό εμπορικό λιμάνι. Ο τουρισμός βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης στη χώρα, καθώς η πλειονότητα των επισκεπτών έχει τη Βεγγάζη ως "βάση" για ταξίδια στην έρημο ή για επίσκεψη στα αρχαιοελληνικά ερείπια της Κυρήνης. Στις λαϊκές αγορές και τα σουκ της πόλης βρίσκονται αρκετά προϊόντα και χειροτεχνήματα προσιτά στους ξένους τουρίστες, ενώ η θάλασσα της Βεγγάζης είναι γεμάτη από σφουγγάρια άριστης ποιότητας.

Δημογραφικά στοιχεία

Το πρώτο Πανεπιστήμιο της Λιβύης, Al-Jami'a al-Libiya

Όπως και σε άλλες πόλεις της χώρας, έτσι και στη Βεγγάζη παρατηρείται εθνική ποικιλομορφία. Οι κάτοικοι της ανατολικής Λιβύης, όπου βρίσκεται η πόλη, είχαν κυρίως αραβική καταγωγή, ωστόσο τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα κύμα μετανάστευσης από άλλες αφρικανικές χώρες. Υπάρχουν, επίσης, πολλοί Αιγύπτιοι, λόγω της μικρής απόστασης της χώρας από την Αίγυπτο και το Σουδάν και της ισχυρότερης οικονομίας της. Η ελληνική κοινότητα της Λιβύης συγκεντρώνεται επίσης στη Βεγγάζη, κυρίως λόγω μικρής απόστασης με την Ελλάδα. Κυρίαρχη θρησκεία είναι το Ισλάμ, ωστόσο υπάρχει ένας μικρός ελληνικός ορθόδοξος ναός στο κέντρο της πόλης, καθώς και μια κοπτική εκκλησία.

Η εκπαίδευση είναι δωρεάν και υποχρεωτική μέχρι τη δεύτερη σχολική βαθμίδα. Το μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της πόλης ιδρύθηκε το 1955 και σε αυτό υπάγεται η μεγαλύτερη κρατική Βιβλιοθήκη. Στη Βεγγάζη ιδρύθηκε επίσης και το πρώτο πανεπιστήμιο της χώρας, το πρώην Al-Jami'a al-Libiya.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Lonely Planet Publications - Cyrenaica
• Encyclopaedia of the Orient - Benghazi Αρχειοθετήθηκε 2006-10-21 στο Wayback Machine.
• Η ελληνική κοινότητα της Βεγγάζης