Αγαθονήσι
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 37°27′49″N 26°58′09″E / 37.4636°N 26.9692°E
 Το λιμάνι του Αγ. Γεωργίου | |
 | |
| Γεωγραφία | |
|---|---|
| Αρχιπέλαγος | Αιγαίο Πέλαγος |
| Νησιωτικό σύμπλεγμα | Δωδεκάνησα |
| Έκταση | 13,41 km² |
| Υψόμετρο | 209 μ |
| Υψηλότερη κορυφή | Δένδρα |
| Χώρα | |
| Περιφέρεια | Νοτίου Αιγαίου |
| Νομός | Δωδεκανήσου |
| Πρωτεύουσα | Μεγάλο Χωριό |
| Δημογραφικά | |
| Πληθυσμός | 259 (απογραφής 2021) |
| Πυκνότητα | 13,8 /χλμ2 |
| Πρόσθετες πληροφορίες | |
| Ιστοσελίδα | www.agathonisi.gr |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Αγαθονήσι είναι το βορειότερο νησί του Δωδεκανησιακού συμπλέγματος[1][2]
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Αγαθονήσι βρίσκεται πολύ κοντά στη Σάμο, έχει έκταση 13,6 τετραγωνικά χιλιόμετρα[2] και μήκος ακτών 30,8 χιλιόμετρα[1]. Χαρακτηρίζεται από πλούσιο θαλάσσιο διαμελισμό με απάνεμους όρμους και πολλές μικρές βραχονησίδες, όπως η Πίτα, η Στρογγυλή, το Πράσο, το Νερονήσι, το Κατσαγάνι και το Κουνελονήσι. Εντάσσεται στην προστατευόμενη περιοχή Natura 2000 ως πολύτιμο καταφύγιο σπάνιων πουλιών (Αιγαιόγλαρος κ.α.).[3]
Οι κάτοικοι του Αγαθονησίου ασχολούνται με τη γεωργία, την αλιεία και την κτηνοτροφία και με στήριξη του Αγροτικού Συνεταιρισμού. Επίσης ως αλιεργάτες στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας που λειτουργεί στο νησί. Μερικοί εργάζονται ως υπάλληλοι στις υπηρεσίες του νησιού. Τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη του τουρισμού, έχει δημιουργηθεί μικρή τουριστική υποδομή και έχουν ανεγερθεί μικρές μονάδες ενοικιαζόμενων δωματίων με 120 κλίνες περίπου.
Στις απογραφές των τελευταίων δεκαετιών παρατηρείται μείωση του πληθυσμού με εξαίρεση την τελευταία, όπου επέρχεται μια μικρή αύξηση σε σχέση με τις προηγούμενες.
Στο Αγαθονήσι υπάρχουν τρεις οικισμοί: το Μεγάλο Χωριό, το Μικρό Χωριό και ο Άγιος Γεώργιος. Το Μεγάλο Χωριό είναι ο μεγαλύτερος και αρχαιότερος οικισμός του νησιού, αθέατος από τη θάλασσα (όπως κτίσθηκε από παλιά για να προστατεύει τους κατοίκους από τις πειρατικές επιδρομές). Αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητά του είναι ο πέτρινος τοίχος γύρω από τα σπίτια με μεγάλες πόρτες - εισόδους στον οικισμό. Το Μεγάλο Χωριό αριθμεί σήμερα περί τους 120 κατοίκους, ενώ οι άλλοι δύο οικισμοί, το Μικρό Χωριό και ο Άγιος Γεώργιος που αποτελεί και το κύριο λιμάνι του νησιού, αριθμούν μόλις 15 κατοίκους ο καθένας.
Η περιοχή του Καθολικού στα βορειοανατολικά φιλοξενεί ιχθυοκαλλιέργειες και συγχρόνως αποτελεί αλιευτικό καταφύγιο ως φυσικό λιμάνι.
Συγκοινωνιακά το νησί εξυπηρετείται τέσσερις φορές την εβδομάδα με πλοίο και συνδέεται με τα νησιά Κάλυμνο, Λέρο, Λειψούς, Πάτμο, Αρκιούς και Σάμο (Πυθαγόρειο), δύο φορές με ταχύπλοο από Κάλυμνο μέχρι Αγαθονήσι και μια φορά την εβδομάδα με τη Ρόδο.[4]
Όσον αφορά την εξυπηρέτηση και τη βελτίωση της ζωής των κατοίκων του Αγαθονησίου, τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν και λειτουργούν στο νησί: Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, Ταχυδρομείο, Λιμενικό Φυλάκιο, Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων, Δημοτικό Κτίριο Επιβατών Λιμένα, Δημοτικό Οδοντιατρείο, Δημοτικό Αρτοποιείο, Δημοτικό Πρατήριο Καυσίμων, Γήπεδο Ποδοσφαίρου και Γήπεδο 5x5.
Το νησί είναι πύλη προσφύγων προς την Ελλάδα και σε συνδυασμό με τη γεωγραφική του θέση αλλα και την πολιτική αδράνεια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα καθώς είναι αδύνατο από τους κατοίκους του να σηκώσουν το βάρος της μεγαλύτερης προσφυγικής κρίσης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. [5]
Ιστορία του Αγαθονησίου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στους ιστορικούς χρόνους το Αγαθονήσι αναφέρεται ως Υετούσσα, ο Θουκυδίδης το ονομάζει Τραγαία, ενώ ο Στράβων και ο Στέφανος ο Βυζάντιος το ονομάζουν -μαζί με τις γειτονικές νησίδες- Τραγαίαι και ο Πλούταρχος Τραγιά. Η Τραγαία είναι η πατρίδα του φιλοσόφου Θεόγιτου, μαθητή του Αριστοτέλη. Μετά τους Κάρες, Δωριείς και Ίωνες εποίκισαν διαδοχικά το νησί, κοντά στο οποίο πραγματοποιήθηκε το 494 π.Χ. η ναυμαχία της Λάδης, μεταξύ του Περσικού και του Ιωνικού στόλου.
Κατά τη βυζαντινή περίοδο πιθανότατα εποικίστηκε από βυζαντινούς εξόριστους στους οποίους, λέγεται και οφείλεται και το σημερινό γλωσσικό ιδίωμα των κατοίκων του, μια ιδιαίτερα καθαρή ελληνική διάλεκτος. Το νησί εποικίστηκε και εγκαταλείφθηκε πολλές φορές από τους κατοίκους του, λόγω δυσμενών συνθηκών, με τελευταία εγκατάσταση αυτή Πατμίων και Φουρνιωτών, στις αρχές του 19ου αιώνα. Το 1294 δωρήθηκε στην Ιερά Μονή Πάτμου, ενώ το 1522 πέρασε κι αυτό στην κατοχή των Τούρκων. Στις 6 Αυγούστου 1824 κατέφυγε εδώ ο ηττημένος τουρκοαιγυπτιακός στόλος - άλλωστε έως τον 14ο αιώνα αποτέλεσε και καταφύγιο πειρατών - ενώ στις 29 του ίδιου μήνα, διεξήχθη στα ανατολικά του νησιού η ναυμαχία του Γέροντα.
Το 1912, το Αγαθονήσι, ακολουθώντας τη μοίρα των Δωδεκανήσων, περιήλθε στην ιταλική κατοχή.
Το 1943 το Αγαθονήσι το κατέλαβαν οι Γερμανοί και ενσωματώθηκε οριστικά στην Ελλάδα στις 7 Μαρτίου 1948.
Το Αγαθονήσι αναγνωρίσθηκε σε ιδιαίτερη Κοινότητα το 1954 και έγιναν διάφορα έργα ανάπτυξης: Διανοίξεις και τσιμεντοστρώσεις δρόμων, η λειτουργία αυτόνομου σταθμού παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, η κατασκευή λιμένα, η λειτουργία ελικοδρομίου, η κατασκευή δικτύου ύδρευσης, η λειτουργία χώρου υγειονομικής ταφής απορριμμάτων και πολλά άλλα. Από το 2011, με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης η κοινότητα προήχθη σε Δήμο, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 2.10.Β. αυτού, με την ίδια περιφέρεια που είχε ως κοινότητα.
Αρχαιολογικοί χώροι - μνημεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]1) Μαϊστρος-Καστράκι, αρχαίο οχυρό
Βορειοανατολικά του μεγάλου Χωριού και σε απόσταση περίπου 2,5 χλμ. από αυτό, στη θέση "Μαϊστρος-Καστράκι", επάνω σε φύσει οχυρό ύψωμα (υψόμ. περίπου 120 μ.), δίπλα σε φυσικό λιμάνι, κείνται τα ερείπια αρχαίου οχυρού, της κλασσικής εποχής (5ος-4ος αι. π. Χ.). Η Αρχαιολογική Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού Δωδεκανήσου και κατά τα έτη 2006-2010 πραγματοποίησε ανασκαφικές έρευνες (υπό την διεύθυνση του Αρχαιολόγου Παύλου Τριανταφυλλίδου) και απεκάλυψε τα λείψανα του σημαντικού αυτού αρχαίου φρουρίου.[6]
2) Κεφάλα
Νοτιοανατολικά του Μεγάλου Χωριού και σε απόσταση περίπου 1,5 χλμ. από αυτό, στη θέση "Κεφάλα, η", κείνται τα ερείπια αρχαίου οικισμού, της πρωτεύουσας του Αγαθονησίου. Διατηρούνται μεταξύ άλλων και τα ερείπια μίας τρίκλιτης, ξυλόστεγης βασιλικής, του απλού ελληνιστικού τύπου.
3) Θόλοι
Ανατολικά του μεγάλου Χωριού και σε απόσταση περίπου 2,5 χλμ. από αυτό, στη θέση "Θόλοι", κείται σχεδόν ακέραιο, μεγάλων διαστάσεων οικοδόμημα. Αυτό περιλαμβάνει περισσότερα δωμάτια. Πρόκειται πιθανώς, είτε για στρατιωτική εγκατάσταση της Βυζαντινής Εποχής, είτε για αποθήκη σιτηρών της ιδίας περιόδου.[7]
4) Μικρό Χωριό, Άγιος Κωνσταντίνος
Βορειοδυτικά του οικισμού και σε απόσταση περίπου 1 χλμ. από αυτόν κείνται ερείπια αρχαίου οικισμού. μεταξύ αυτών διατηρούνται και τα ερείπια μίας τρίκλιτης, ξυλόστεγης βασιλικής του απλού ελληνιστικού τύπου, αφιερωμένης πιθανώς στον Άγιο Κωνσταντίνο (313-337) και γύρω από αυτήν υπάρχουν περισσότεροι κιβωτιόσχημοι, λακκοειδείς τάφοι.
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λεπτομερείς ναυτιλιακές πληροφορίες για τη νήσο Αγαθονήσι παρέχει ο Ελληνικός Πλοηγός (4ος τόμος) και ιδιαίτερα ο χάρτης ελληνικής έκδοσης: ΧΕΕ-422, που καλύπτει όλη τη θαλάσσια περιοχή από τη Νάξο μέχρι τις έναντι ακτές της Τουρκίας.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- http://www.agathonisi.gr/ Σελίδα Δήμου Αγαθονησίου
- The invisible wall / Το αόρατο τείχος Ταινία μικρού μήκους (3:53 λεπτών) του Κίμων Τσακίρη για το μεταναστευτικό ζήτημα στο Αγαθονήσι. Δημοσιεύτηκε 28 Φεβρουαρίου 2011 στο κανάλι της εταιρίας παραγωγής ταινιών "Bioptic Productions" του σκηνοθέτη.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 1. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 141.
- ↑ 2,0 2,1 Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 1. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 55.
- ↑ «Οι Ζώνες Ειδικής Προστασίας με τα είδη χαρακτηρισμού τους». ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ NATURA 2000: σελ. 15. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-04-10. https://web.archive.org/web/20180410192109/http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=iIe61%2FEm2Mc%3D&tabid=432.
- ↑ «Αγαθονήσι: Διακοπές στον Ακριτικό Παράδεισο». ferryhopper. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2025.
- ↑ «Μετανάστης στο Αγαθονήσι». Εφημερίδα Το Ποντίκι. 2010-02-08. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-11-28. https://web.archive.org/web/20121128140223/http://www.topontiki.gr/article/3346. Ανακτήθηκε στις 2011-03-04.
- ↑ Τριανταφυλλίδης, Παύλος. Το ακριτικό Αγαθονήσι. Η ανασκαφική έρευνα στο Καστράκι (2006-2010). Υπουργείο Πολιτισμού.
- ↑ Βολανάκης, Ιωάννης Δρ. Αρχαιολόγος (1990). «Τα νησιά Αγαθονήσι και Αρκειοί της Δωδεκανήσου». ΠΑΤΜΙΑΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μεσημβρινή 26.10.1985, στήλη "Για τη μεγάλη επέτειο του ΟΧΙ"
- Αφιέρωμα ΕΡΤ 1 με τίτλο "Μία άγνωστη σελίδα από τον πόλεμο του ΄40". Προβλήθηκε στην επέτειο του ΟΧΙ το 1985
