Άξονας της Αντίστασης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο όρος Άξονας της Αντίστασης (περσικά: محور مقاومت‎‎, αραβικά: محور المقاومة‎‎) αναφέρεται σε έναν άτυπο αντι-ισραηλινό και αντιδυτικό πολιτικό και στρατιωτικό συνασπισμό υπό την ηγεσία της κυβέρνησης του Ιράν. [1] [2] Περιλαμβάνει μαχητικές ομάδες στην Παλαιστίνη, τη συριακή κυβέρνηση και τη λιβανέζικη σηιτική οργάνωση Χεζμπολάχ. [3] [4] [5] Οι φιλοσυριακές πολιτοφυλακές του Μπάαθ και ορισμένες από τις ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές που αποτελούν μέρος των διαφορετικών Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης καθώς και το κίνημα των Χούθι στην Υεμένη θεωρούνται επίσης μέρος της συμμαχίας.

Παρά τις διαφορετικές ιδεολογίες της συμμαχίας, όπως ο κοσμικός Μπααθισμός, ο Σιισμός Χομεϊνισμός κ.λπ., ενώνονται με τους διακηρυγμένους στόχους τους να αντιταχθούν στις δραστηριότητες των φιλοδυτικών κομμάτων, του Ισραήλ, των κρατών του Αραβικού Κόλπου, των σουνιτών τζιχαντιστών μαχητών Σαλαφί στην περιοχή.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σύρος Πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ.

Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τη λιβυκή καθημερινή εφημερίδα Al-Zahf Al-Akhdar ως απάντηση στον ισχυρισμό του Αμερικανού προέδρου Τζορτζ Μπους ότι το Ιράν, το Ιράκ και η Βόρεια Κορέα αποτελούσαν έναν «άξονα του κακού». Σε ένα άρθρο με τίτλο «Άξονας του κακού ή άξονας της αντίστασης», η εφημερίδα έγραψε το 2002 ότι «ο μόνος κοινός παρονομαστής μεταξύ του Ιράν, του Ιράκ και της Βόρειας Κορέας είναι η αντίστασή τους στην ηγεμονία των ΗΠΑ». [6] Η ιρανική εφημερίδα Jomhuri-ye Eslami υιοθέτησε στη συνέχεια τον όρο σε σχέση με τη σιιτική εξέγερση στο Ιράκ, γράφοντας το 2004 ότι «αν η γραμμή των σιιτών του Ιράκ χρειάζεται να συνδεθεί, να ενωθεί και να εδραιωθεί, αυτή η ενότητα θα πρέπει να πραγματοποιήθηκαν στον άξονα της αντίστασης και του αγώνα κατά των κατακτητών». [7]

Το 2006, ο Παλαιστίνιος υπουργός Εσωτερικών, Σάιντ Σάιμ, χρησιμοποίησε τον όρο κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης στο τηλεππτικό δίκτυο Al-Alam για να αναφερθεί σε κοινούς πολιτικούς στόχους μεταξύ των Αράβων σε αντίθεση με αυτούς του Ισραήλ ή των Ηνωμένων Πολιτειών. Σημειώνοντας τον μεγάλο αριθμό Παλαιστινίων προσφύγων στη Συρία, ο Σάιμ δήλωσε: "Η Συρία είναι επίσης μια ισλαμική αραβική χώρα και επίσης στοχοποιείται από τους Αμερικανούς και τους Σιωνιστές. Ως εκ τούτου, βλέπουμε στη Συρία, το Ιράν, τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς έναν άξονα αντίστασης στο μπροστά σε αυτές τις πιέσεις». [8]

Ο όρος «άξονας της αντίστασης» χρησιμοποιήθηκε ήδη από τον Αύγουστο του 2010 [9] Μετά από δύο χρόνια, ο Ali Akbar Velayati, ανώτερος σύμβουλος για τις εξωτερικές υποθέσεις του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, χρησιμοποίησε τον όρο και είπε:

Ο όρος χρησιμοποιήθηκε ξανά τον Αύγουστο του 2012 κατά τη διάρκεια συνάντησης μεταξύ του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και του γραμματέα του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν, Σαΐντ Τζαλίλι, σχετικά με τον συριακό εμφύλιο πόλεμο. [10] Ο Velayati είπε:

Το συριακό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων SANA ανέφερε ότι οι δύο κυβερνήσεις συζήτησαν τη «στρατηγική τους σχέση συνεργασίας» και «τις προσπάθειες ορισμένων δυτικών χωρών και των συμμάχων τους να χτυπήσουν τον άξονα της αντίστασης στοχεύοντας τη Συρία και υποστηρίζοντας την τρομοκρατία εκεί». [10] Η συμμαχία έχει χαρακτηριστεί ως «Άξονας του τρόμου» από τον πρωθυπουργό και τους πρεσβευτές του Ισραήλ. [11] [12] [13]

Με την εντεινόμενη συμμετοχή της Χεζμπολάχ στον συριακό εμφύλιο πόλεμο μετά το 2013, ο συνασπισμός έχει γίνει ρητά χομεϊνισμός και αντισουνιτικός με το καθεστώς Άσαντ να γίνεται υποχείριο του Ιράν και των πληρεξουσίων του για τη συνέχιση της ύπαρξης. Αποξενωμένοι από σεχταριστικές πολιτικές, Σουνίτες Ισλαμιστές όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα και Χαμάς άρχισαν να αντιτίθενται δημόσια στο Ιράν μαζί με τη Χεζμπολάχ και έχουν ευθυγραμμιστεί στενά με την Τουρκία και το Κατάρ, χώρες που εμπλέκονται σε γεωπολιτικό ανταγωνισμό με το Ιράν. [14] [15]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα.

Αρχικά, η συμμαχία αποτελούνταν από τη συριακή κυβέρνηση και τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ. Χρόνια αργότερα, το Ιράν, ήδη στενά ευθυγραμμισμένο με τη Συρία και τη Χεζμπολάχ, θα σχημάτιζε ισχυρότερες σχέσεις μεταξύ των τριών, δημιουργώντας τον άξονα. Ιρακινοί και Υεμένοι μαχητές που συντονίζονται με το Ιράν μπήκαν ως τα νεότερα μέλη αυτής της συμμαχίας. [16] Μετά την έναρξη της ρωσικής εμπλοκής στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, μια σειρά από αφίσες που δείχνουν εικόνες του Νασράλα, του Άσαντ, του Αλί Χαμενεΐ και του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, εμφανίστηκαν σε αραβική λεζάντα που αποδίδεται ως «Άνδρες που δεν υποκλίνονται σε κανέναν παρά μόνο στον Θεό». Οι αφίσες υποδηλώνουν έναν άλλο αναδυόμενο περιφερειακό Άξονα της Αντίστασης, σύμφωνα με το The Hill . Ωστόσο, αυτός ο συνασπισμός έχει περιγραφεί ως "βαθιά πολικός" για τη σεχταριστική του στόχευση Σουνίτων Σύρων. [17] Οι ενέργειες της Χεζμπολάχ προκάλεσαν επίσης αποδοκιμασίες στον Λίβανο, κυρίως από τον Πρόεδρο του Λιβάνου Μισέλ Σουλεϊμάν, ο οποίος ζήτησε να σταματήσουν οι μονομερείς ένοπλοι ελιγμοί της Χεζμπολάχ. Η διαμαρτυρία είναι επίσης ευρέως διαδεδομένη μεταξύ της σουνιτικής μειονότητας του Λιβάνου, η οποία κατηγορεί τη Χεζμπολάχ ότι εμπλέκεται σε θρησκευτική βία εναντίον άλλων μουσουλμάνων και ότι χάνει την αντισιωνιστική της στάση. [18]

Ανάλυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο άξονας της αντίστασης έχει περιγραφεί ότι μεταβάλλει τη «στρατηγική ισορροπία στη Μέση Ανατολή» βοηθώντας τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ να παραμείνει στην εξουσία και υποστηρίζοντας τα εγκλήματα πολέμου του εναντίον Σύριων αμάχων. [19] Σύμφωνα με τη Μαρίζα Σάλιβαν, το πρόγραμμα του Άξονα έχει τρεις βασικούς πυλώνες: κοινό περιφερειακό στόχο για τη διατήρηση του καθεστώτος Άσαντ, τη διατήρηση της πρόσβασης σε προμήθειες όπλων και χρημάτων από το Ιράν και την αποτροπή μιας κυβέρνησης σουνιτικής πλειοψηφίας ώστε να μην να έρθει ποτέ στην εξουσία στη Συρία. [20] Οι σημερινές ελίτ του κυβερνώντος συριακού κόμματος Μπάαθ αποτελούνται κατά κύριο λόγο από Αλαουίτες, οι οποίοι είναι παρακλάδι του Σιισμού, ο οποίος είναι επίσης η πλειοψηφική αίρεση του Ιράν. [21] Αυτό το κοινό υπόβαθρο τους έχει κάνει στρατηγικούς συμμάχους σε διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένης της άμυνας. [22]

Το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, αν και μαρξιστικό-λενινιστικό μόρφωμα, θεωρείται γενικά μέρος του Άξονα της Αντίστασης και λαμβάνει υποστήριξη από το Ιράν. [23] [24] Το σουνιτικό παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς έχει επίσης κατά καιρούς θεωρηθεί μέρος του άξονα λόγω της αντίθεσής του στο Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, από τον Μάρτιο του 2012, η οργάνωση έχει αποσύρει τα κεντρικά της γραφεία από τη Δαμασκό και έχει υποστηρίξει τη συριακή αντιπολίτευση κατά του Άσαντ. [25] [26] Ωστόσο, τον Οκτώβριο του 2022, η Χαμάς αποκατέστησε τους δεσμούς με τη Συρία μετά τη συμφιλίωση με την υποστήριξη της μεσολάβησης του Ιράν. [27] [28]

Η Ρωσία θεωρείται από τη συριακή κυβέρνηση και το Ιράν ως μέρος του Άξονα και η Ρωσία έχει παρέμβει στρατιωτικά στη Συρία για να υποστηρίξει τον Άσαντ. Ωστόσο, η Ρωσία διατηρεί επίσης φιλικές σχέσεις με τα κράτη του Αραβικού Κόλπου με στόχο την εμβάθυνση της οικονομικής συνεργασίας, ιδίως στον ενεργειακό τομέα. Η Ρωσία έχει εμβαθύνει την οικονομική, ασφάλεια και ενεργειακή συνεργασία με τις χώρες του ΣΣΚ για να μειώσει την αμερικανική επιρροή στην περιοχή και επιδιώκει την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας.

Σύμφωνα με τον Jubin Goodarzi, επίκουρο καθηγητή και ερευνητή στο Πανεπιστήμιο Webster, η Ιρανο-Συριακή συμμαχία που δημιουργήθηκε το 1979 έχει μεγάλη σημασία για την ανάδειξη και τη συνέχεια του άξονα της αντίστασης. Και οι δύο χώρες βρίσκονται σε καίριες τοποθεσίες της Μέσης Ανατολής και έχουν επηρεάσει την πολιτική της Μέσης Ανατολής τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Επίσης, η συμμαχία θεωρείται διαρκής, (διάρκειας 34 ετών) «παρά τις πολλές προκλήσεις που έχει αντιμετωπίσει και τις περιοδικές εντάσεις στη σχέση».

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Syria: Iran vows it will not allow Assad to fall». The Telegraph. 12 July 2012. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/9459321/Syria-Iran-vows-it-will-not-allow-Assad-to-fall.html. Ανακτήθηκε στις 8 August 2012. 
  2. ↑ Al-Kassab, Fatima (26 October 2023). «What is the 'axis of resistance' of Iran-backed groups in the Middle East?». NPR. https://www.npr.org/2023/10/26/1208456496/iran-hamas-axis-of-resistance-hezbollah-israel. Ανακτήθηκε στις 30 October 2023. 
  3. ↑ «Iran backs Assad as Syrian forces choke off Aleppo». Reuters. 7 August 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2023-01-27. https://web.archive.org/web/20230127053526/http://in.reuters.com/article/syria-crisis-idINL6E8J6E9Q20120807/. Ανακτήθηκε στις 7 August 2012. 
  4. ↑ «Iran: Syria part of 'axis of resistance'». CNN. 7 August 2012. http://www.cnn.com/2012/08/07/world/meast/syria-unrest/. Ανακτήθηκε στις 7 August 2012. 
  5. ↑ Drums Of War: Israel And The "AXIS OF RESISTANCE", International Crisis Group, 2 August 2010, http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/Middle%20East%20North%20Africa/Iraq%20Syria%20Lebanon/Lebanon/97%20Drums%20of%20War%20-%20Israel%20and%20the%20Axis%20of%20Resistance.pdf 
  6. ↑ «Collapse of US-Libyan Talks Highlighted by Revived Anti-US Rhetoric from Tripoli». Defense & Foreign Affairs Daily. February 12, 2002. 
  7. ↑ «BBC Monitoring quotes from Iranian press 18 May 04». BBC News. May 18, 2004. 
  8. ↑ «Interview with Said Saim, Palestinian Minister of the Interior, discussing the security chaos in the Palestinian territories, the Palestinian national dialogue and relations with other Arab countries». Federal News Service. May 29, 2006. 
  9. ↑ «Calm on Israel-Lebanon front belied by talk of war». Reuters. 2 August 2010. https://www.reuters.com/article/idUSLDE6710OF/. Ανακτήθηκε στις 7 August 2012. 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Iran: We're in 'axis of resistance' with Syria». CBS News. 7 August 2012. http://www.cbsnews.com/8301-202_162-57488169/iran-were-in-axis-of-resistance-with-syria/. Ανακτήθηκε στις 7 August 2012. 
  11. ↑ 50 tons of weapons seized by Israel, Telegraph, 16 March 2011
  12. ↑ Israel pursues strikes on Lebanon, BBC, 14 July 2006
  13. ↑ GILLERMAN FINGERS 'AXIS OF TERROR', JPost, 22 Feb 2006
  14. ↑ Wieland, Carsten (2016). «10: Syrian-Lebanese relations». Στο: Felsch, Wahlisch, Maximilian, Martin. Lebanon and the Arab Uprisings: In the eye of the Hurricane. 711 Third Avenue, New York, NY 10017: Routledge. σελ. 178. ISBN 978-1-138-88584-4. 
  15. ↑ Hussein, Ibish (23 Μαρτίου 2019). «As the Syrian war ends, the axis of resistance has been exposed for the illusion it always was». The National. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2022. CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link)
  16. ↑ Sullivan, Marisa (April 2014), Hezbollah in Syria, Institute for the Study of War, http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Hezbollah_Sullivan_FINAL.pdf 
  17. ↑ Schenker, David (7 October 2015). «Putin and the Shiite 'Axis of Resistance'». The Hill. http://thehill.com/blogs/pundits-blog/defense/256164-putin-and-the-shiite-axis-of-resistance. Ανακτήθηκε στις 25 May 2016. «"Assad, backed by Hezbollah and Iran, began his campaign to eradicate Sunni regime opponents...this new axis — which targets Syrian Sunnis instead of Israel — is deeply polarizing."» 
  18. ↑ Sullivan, Marisa (April 2014), Hezbollah in Syria, Institute for the Study of War, http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Hezbollah_Sullivan_FINAL.pdf , "Opposition is greatest with Lebanon’s Sunni community, which view Hezbollah as choosing sides in sectarian conflict, killing fellow Muslims, and losing sight of its resistance to Israel."
  19. ↑ «Challenging the Axis of Resistance: Syria, Iran and the Strategic Balance in the Middle East». USIP. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2016. 
  20. ↑ Sullivan, Marisa (April 2014), Hezbollah in Syria, Institute for the Study of War, http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Hezbollah_Sullivan_FINAL.pdf 
  21. ↑ The Alawi capture of power in Syria, Middle Eastern Studies, 1989
  22. ↑ «Syrian DM Stresses Tehran-Damascus Joint Confrontation against Attacks». Fars News Agency. 9 December 2009. http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=8809181618/. Ανακτήθηκε στις 7 August 2012. 
  23. ↑ «PFLP Boasts About its Ties to Iran | FDD's Long War Journal». 12 Νοεμβρίου 2021. 
  24. ↑ «الرئيس الإيراني يستقبل وفدا من الجبهة الشعبية». 
  25. ↑ «Syria crisis causes Iran-led 'axis of resistance' to fray». CS Monitor. 16 March 2012. http://www.csmonitor.com/World/Middle-East/2012/0316/Syria-crisis-causes-Iran-led-axis-of-resistance-to-fray/. Ανακτήθηκε στις 8 August 2012. 
  26. ↑ «Hamas rattles the Resistance Axis». Al Alarabiya News. 3 March 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 October 2017. https://web.archive.org/web/20171011013701/http://english.alarabiya.net/views/2012/03/03/198264.html. Ανακτήθηκε στις 8 August 2012. 
  27. ↑ «Hamas leaders meet Assad in Damascus to 'turn the page'» (στα αγγλικά). Reuters. 2022-10-19. https://www.reuters.com/world/middle-east/hamas-leaders-meet-assad-damascus-turn-page-2022-10-19/. Ανακτήθηκε στις 2023-10-07. 
  28. ↑ Ibrahim, Arwa. «Iranian support vital for Hamas after ties restored with Syria». www.aljazeera.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2023. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Άξονας_της_Αντίστασης&oldid=10335393"