Φλαμουριά Πέλλας

Φλαμουριά
Άποψη του οικισμού το 2010
Φλαμουριά Φλαμουριά
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή Ενότητα	Πέλλας
Δήμος	Έδεσσας
Δημοτική Κοινότητα	Φλαμουριάς
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονία
Νομός	Πέλλας
Υψόμετρο	315 μ.
Πληθυσμός
Μόνιμος	520
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Πόδος
Ταχ. κώδικας	58200
Τηλ. κωδικός	23810

Το χωριό Φλαμουριά είναι ημιορεινός οικισμός, κτισμένος σε υψόμετρο 315 μέτρων σ' ένα πλάτωμα των βορείων αντερεισμάτων του κεντρικού Βερμίου και βρίσκεται σε απόσταση 10 χιλιομέτρων νοτιοδυτικά της Έδεσσας.

Ονομασία

Παλιά το χωριό ονομαζόταν Πόδος, από το 1928 όμως μετονομάστηκε στη σημερινή του ονομασία. Η μετονομασία του χωριού από Πόδος σε Φλαμουριά έγινε με προεδρικό διάταγμα της 12.3.1928 «περί μετονομασίας κοινοτήτων και συνοικισμών» και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 81/Α/14.5.1928, σε εφαρμογή του νομοθετικού διατάγματος της 17.9.1926 «περί μετονομασίας συνοικισμών, πόλεων ή κωμών» (ΦΕΚ 332/Α/21.9.1926). Η επιλογή της νέας ονομασίας οφείλεται στις πολλές φλαμουριές με τις οποίες είναι κατάφυτη η περιοχή.

Διοικητικές πληροφορίες

Διοικητικά η Φλαμουριά παλιότερα αποτελούσε κοινότητα στην οποία ανήκαν ακόμα τα γειτονικά χωριά Αγία Φωτεινή και Πλατάνη. Από το 1934, με διάταγμα της 6ης Αυγούστου που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 285/Α/1934 η Πλατάνη αναγνωρίσθηκε ως αυτόνομη κοινότητα, ενώ η Αγία Φωτεινή εξακολούθησε να ανήκει στην κοινότητα Φλαμουριάς. Με τον νόμο 2539/1997 «Συγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης» (ΦΕΚ 244/Α/4.12.1997) καταργήθηκε η κοινότητα Φλαμουριάς και από τότε το χωριό ανήκει στον δήμο Έδεσσας όπου μαζί με την Αγία Φωτεινή αποτελούν το δημοτικό διαμέρισμα Φλαμουριάς. Περαιτέρω, με το άρθρο 85 του νόμου 4804/2021, τα δημοτικά διαμερίσματα μετονομάστηκαν σε δημοτικές κοινότητες.

Στην απογραφή του 2001, το δημοτικό διαμέρισμα Φλαμουριάς είχε πληθυσμό 941 κατοίκους, από τους οποίους η Φλαμουριά 642 και η Αγία Φωτεινή 299.

Στην απογραφή του 2011, το δημοτικό διαμέρισμα Φλαμουριάς είχε πληθυσμό 844 κατοίκους, από τους οποίους η Φλαμουριά 583 και η Αγία Φωτεινή 261 (Ελληνική Στατιστική Αρχή, απόφαση 11247/28.12.2012, ΦΕΚ 3465/Β/28.12.2012).

Στην απογραφή του 2021, η δημοτική κοινότητα Φλαμουριάς αριθμεί 761 κατοίκους (Ελληνική Στατιστική Αρχή, απόφαση  2846/Β4-461/21.4.2023, ΦΕΚ 2802/Β/26.4.2023).

Το χωριό συνδέεται οδικά με τις γύρω περιοχές μέσω της οδού Έδεσσας-Πλατάνης-Φλαμουριάς-Αγίας Φωτεινής, που από εκεί συνεχίζει είτε προς Κάτω Γραμματικό-Πύργους, είτε προς Νάουσα. Επίσης, συνδέεται άμεσα με το χωριό Μεσημέρι.

Η αρχική θέση της Φλαμουριάς, που όπως προαναφέρθηκε η παλιά ονομασία της ήταν Πόδος, δεν ταυτίζεται με τη σημερινή. Το χωριό ήταν κτισμένο στην περιοχή Στάρι Ποντ, έκφραση του σλαβοφανούς γλωσσικού ιδιώματος που στα ελληνικά σημαίνει “Παλιός Πόδος”. Η εγκατάσταση του χωριού στη σημερινή του θέση, έγινε μετά το 1822 που το παλιό χωριό καταστράφηκε από τους Τούρκους.

Ιστορία

Το κτίσιμο του χωριού και η αρχική εγκατάσταση των κατοίκων δεν είναι γνωστό πότε έγινε. Λέγεται ωστόσο –αν και είναι άγνωστο ποιος ήταν ο αρχικός πυρήνας– ότι το χωριό δημιουργήθηκε από ανθρώπους που, καταγόμενοι κυρίως από την Ήπειρο, είχαν εγκαταλείψει τις πατρογονικές εστίες τους και αναζητούσαν έναν νέο τόπο εγκατάσταση. Πράγματι, περί το 1780 πολλοί Ηπειρώτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους και να καταφύγουν όπου βρουν για να σωθούν από τους διωγμούς του Αλή Πασά. Κάποιοι απ’ αυτούς έφτασαν και στην περιοχή της Έδεσσας και εγκαταστάθηκαν στα χωριά της περιοχής, μεταξύ των οποίων και η Φλαμουριά.

Ωστόσο, η περιοχή κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Όπως προκύπτει από αρχαιολογικά ευρήματα, από τον 1ο μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ. υπήρχαν πολλές επαύλεις και αγροικίες στην περιοχή.

Στην επανάσταση του 1821, στη Νάουσα, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, ο Φλαμουριώτης οπλαρχηγός Δεληδήμος με 65 παλικάρια του χωριού πολέμησαν ηρωικά ενάντια στους Τούρκους. Μετά το ολοκαύτωμα της Νάουσας, πολλά από τα παλικάρια της Φλαμουριάς κατέβηκαν στη νότιο Ελλάδα όπου συνέχισαν τον αγώνα, ενώ ο Εμπούτ-Λαμπούτ Πασάς για εκδίκηση κατέστρεψε ολοσχερώς τόσο τη Φλαμουριά, όσο και την Αγία Φωτεινή.

Σημαντική ήταν η συνεισφορά των κατοίκων του χωριού στον Μακεδονικό Αγώνα, πολλοί από τους οποίους συμμετείχαν είτε ως ένοπλοι αντάρτες, είτε με άλλες ιδιότητες. Στο χωριό συγκροτήθηκε επιτροπή αγώνος, με πρόεδρο τον Ευστάθιο Κίτσο, ο οποίος συνεργαζόταν στενά με το κέντρο αγώνος της Έδεσσας. Μεταξύ των κατοίκων που διακρίθηκαν για τη δραστηριότητά τους την περίοδο αυτή είναι και οι παρακάτω: Δασκάλου ή Βάλκας Χρήστος του Κωνσταντίνου, Κίτσος Ευστάθιος του Σταύρου, Κίτσος Κωνσταντίνος του Σταύρου, Κίτσος ή Καρακίτσος Χρήστος του Σταύρου, Κίτσος Χρήστος του Ευσταθίου, Τότλης Χρήστος του Θεοδώρου, Τότλης Γεώργιος του Θεοδώρου, Τσαούσης Αντώνιος του Χρήστου, Χρήστος Τσίτσης, Κωνσταντίνος Τσίτσης.

Κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, στις 2 Νοεμβρίου 1912, δυνάμεις του ελληνικού στρατού αποτελούμενες από τις 1^η, 3^η, 4^η και 6^η μεραρχίες, καθώς και τα­ξιαρχία ιππικού (μείον ένα σύνταγμα), συγκεντρώθηκαν στην περιοχή της Έδεσσας. Απ’ αυτές, η 4^η μεραρχία με εμπροσθοφυλακή της το 9^ο σύνταγμα πεζικού προέλασε προς τη Φλαμουριά, στην οποία έφτασε με την εμπροσθοφυλακή της και το 8^ο σύνταγμα πεζικού το απόγευμα της ίδιας μέρας, όπου και διανυκτέρευσε. Το υπόλοιπο της δύναμής της διανυ­κτέρευσε στο γειτονικό χωριό Πλατάνη.

Την επόμενη μέρα (3 Νοεμβρίου 1912) κινήθηκε προς το Κάτω Γραμματικό, στο οποίο έφτασε τις βραδινές ώρες.

Αθλητισμός

Σήμα του Φιλίππου Φλαμουριάς

Στην περιοχή υπάρχει το Δημοτικό Γήπεδο Φλαμουριάς το οποίο χρησιμοποιείται για ποδοσφαιρικούς αγώνες και άλλες δραστηριότητες.

Ο αθλητικός σύλλογος της περιοχής Α.Σ. Φίλιππος Φλαμουριάς, ο οποίος έχει αγωνιστεί στις τοπικές κατηγορίες της ΕΠΣ Πέλλας, εδρεύει στην περιοχή.

Βιβλιογραφία

• Κωνσταντίνος Νούσκας: Η Έδεσσα στις επάλξεις του Μακεδονικού Αγώνα 1848-1912. Εκδόσεις «Βιβλιοθήκη της Εδεσσας», Έδεσσα 1992.
• Κωνσταντίνος Νούσκας: Για την Έδεσσα και την λευτεριά της Μακεδονίας μας. Εκδόσεις «Βιβλιοθήκη της Εδεσσας», Έδεσσα 2002.
• Επίτομη Ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1987.
• Άγγελος Κ. Ανεστόπουλος: Ο Μακεδονικός Αγών 1903-1908 και η συμβολή των κατοίκων εις την απελευθέρωση της Μακεδονίας, 1965.