Στήλη του Ιουστινιανού
Η στήλη του Ιουστινιανού ήταν ρωμαϊκή μνημειακή στήλη η οποία ανεγέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 543 από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α´ ως θριαμβευτικό μνημείο των νικηφόρων πολέμων του.[1] Βρισκόταν στη δυτική πλευρά της πλατείας του Αυγουσταίου, μεταξύ της Αγίας Σοφίας και του Μεγάλου Παλατιού, και παρέμεινε άθικτο έως τον 16ο αιώνα όταν και κατεδαφίστηκε από τους Οθωμανούς.
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η στήλη είχε κατασκευαστεί με τούβλα, και είχε καλυφθεί με ορειχάλκινη επένδυση.[2] Η μαρμάρινη βάση της διέθετε 7 σκαλοπάτια και στην κορυφή της στήλης βρισκόταν ένα κολοσσιαίο ορειχάλκινο άγαλμα με τον Ιουστινιανό να είναι έφιππο και να είναι ντυμένος με επίσημο ένδυμα και πανοπλία, κρατώντας μια σφαίρα με σταυρό στο αριστερό του χέρι και εκτείνοντας το δεξί του προς τη Δύση.[3] Υπάρχει η εκτίμηση βάσει των επιγραφών που υπήρχαν στο άγαλμα πως το άγαλμα επαναχρησιμοποιήθηκε για τον Ιουστινιανό ενώ παλαιότερα αναπαριστούσε τον Θεοδόσιο Α´ ή Θεοδόσιο Β´.[2][4]
Η στήλη παρέμεινε ανέπαφη έως το τέλος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας στα μέσα του 15ου αιώνα, και περιγραφές της διασώζονται από τον βυζαντινό ιστορικό του 14ου αιώνα Νικηφόρο Γρηγορά[5] καθώς και από Ρώσους προσκυνητές στην πόλη. Οι προσκυνητές ανέφεραν επίσης πως μπροστά από την στήλη υπήρχε μια ομάδα ορειχάλκινων γλυπτών τα οποία απεικονίζαν παγανιστές -ή Σαρακινούς- αυτοκράτορες οι οποίοι βρισκόταν σε στάση γονατισμού μπροστά στην στήλη. Τα γλυπτά αυτά φαίνεται πως υπήρχαν έως τα τέλη του 1420 αλλά αφαιρέθηκαν κάποια στιγμή πριν το 1433.[6] Το ύψος της στήλης αναφέρεται πως ήταν 70 μέτρα, σύμφωνα με τον Φλωρεντίνο ιστορικό του 15ου αιώνα Κριστόφορο Μπουοντελμόντι ο οποίος εξέτασε την στήλη. Φαινόταν καθαρά από τη θάλασσα, και σύμφωνα με τον Γρηγορά, όταν συνέβη να αποκολληθεί η τούφα της περικεφαλαίας και να πέσει, οι αρχές χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουν έναν ακροβάτη για την επιδιόρθωση του γλυπτού, με τον ακροβάτη να κρέμεται από ένα σκοινί το οποίοι ήταν δεμένο στην οροφή της Αγίας Σοφίας.[7][8]
Έως τον 15ο αιώνα το άγαλμα, λόγω της προβεβλημένης θέσης του και του κολοσσιαίου μεγέθους του, θεωρούνταν πως ήταν το άγαλμα του ιδρυτή της πόλης, του Κωνσταντίνου Α´.[4] Ωστόσο υπήρχαν και άλλες εικασίες σύμφωνα με τις οποίες αναπαριστούσε τον αυτοκράτορα Ηράκλειο.[4] Εν γένει θεωρούνταν πως η στήλη και συγκεκριμένα η σφαίρα με τον σταυρό -ή μήλο όπως ήταν γνωστό- στο χέρι του αγάλματος θεωρούνταν ως το προστατευτικό σύμβολο της πόλης.[9] Όταν η σφαίρα αποκολλήθηκε το χέρι του αγάλματος κάποια στιγμή ανάμεσα στο 1422 και το 1427, αυτό θεωρήθηκε ως ιδιαίτερα κακός ιωνός.[10]
Σύντομα μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453, οι Οθωμανοί αρχικά κατεδάφισαν μόνο το άγαλμα αφήνοντας την στήλη. Ωστόσο μερικές δεκαετίες αργότερα, το 1515, κατεδάφισαν και τη στήλη.[9] Ο Πέτρος Γύλλιος (Petrus Gyllius), Γάλλος ιστορικός ο οποίος ζούσε στην Κωνσταντινούπολη κατά την δεκαετία του 1540, ανέφερε πως τα απομεινάρια του ορειχάλκινου αγάλματος οι Οθωμανοί τα έλιωσαν προκειμένου να δημιουργήσουν κανονόμπαλες, ωστόσο πριν το λιώσιμο τους αναφέρει πως έχοντας δεί από κοντά τα τμήματα αυτά, το πόδι του Ιουστινιανού ξεπερνούσε το ύψος του, ενώ η μύτη του Ιουστινιανού όπως και οι όπλες του αλόγου είχαν ύψος 9 ιντσών (περίπου 22 εκατοστά).[9]
Μια καλή ιδέα της εμφάνισης του αγάλματος ωστόσο έχει διασωθεί από την αναπαράσταση που δημιούργησε ο Ιταλός περιηγητής Κυριακός ο Αγκωνίτης το 1430 και στην οποία έχουν μεταφερθεί και οι επιγραφές οι οποίες σχετίζονταν με το άγαλμα.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Brian Croke, «Justinian's Constantinople», in: Michael Maas (ed.), The Cambridge Companion to the Age of Justinian (Cambridge 2005), pp. 60-86 (σελ. 66).
- ↑ 2,0 2,1 Kazhdan (1991), σελ. 232
- ↑ Procopius, De Aedificiis, I.2.1–11
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Majeska (1984), σελ. 239
- ↑ Nicephorus Gregoras, Roman History, I.7.12.
- ↑ Majeska (1984), pp. 237, 240
- ↑ Majeska (1984), σελ. 238
- ↑ Kazhdan (1991), σελ. 2100
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Finkel (2006), σελ. 53
- ↑ Majeska (1984), σελ. 240
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Finkel, Caroline (2006). Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire 1300–1923. London: John Murray. ISBN 978-0-7195-6112-2.
- Guilland, Rodolphe (1969), Études de topographie de Constantinople byzantine, Tomes I & II, Berlin: Akademie-Verlag
- Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.
- Majeska, George P. (1984). Russian Travelers to Constantinople in the Fourteenth and Fifteenth Centuries. Dumbarton Oaks. ISBN 978-0-88402-101-8.
- Raby, J. (1987). «Mehmed the Conqueror and the Equestrian Statue of the Augustaion». Illinois Classical Studies 12 (2): 305–313. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304052629/https://www.ideals.illinois.edu/bitstream/handle/2142/12271/illinoisclassica121987RABY.pdf?sequence=2. Ανακτήθηκε στις 2016-02-26.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (Αγγλικά) Τρισδιάστατη αναπαράσταση της στήλης του Ιουστινιανού - byzantium1200.com
- (Αγγλικά) Μαρτυρίες από 4 ξένους περιηγητές της εποχής - nauplion.net