Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ευαγγελιστής Λουκάς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Λουκάς
Απόστολος, Ευαγγελιστής, Άγιος
Γέννηση1 π.Χ. ή 4
Αντιόχεια, Συρία, Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
ΚοίμησηΜάρτιος 84
Θήβα, Βοιωτία, Ελλάδα
Εορτασμός18 Οκτωβρίου
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )
Τμήμα μιας σειράς λημμάτων
Οι τέσσερις Ευαγγελιστές
Κύρια λήμματα
Σχετικά λήμματα
Το «Απόστολος Λουκάς» ανακατευθύνει εδώ. Για άλλες χρήσεις, δείτε: Απόστολος Λουκάς (αποσαφήνιση).
Ο Λουκάς, πορτρέτο απ' τον Αντρέα Μαντένια (1431).

Ο Λουκάς (Αντιόχεια, 1 π.Χ. ή 4 μ.Χ. - Θήβα ή Έφεσος, Μάρτιος 84 μ.Χ.) είναι Ελληνικής καταγωγής χριστιανός του 1ου αιώνα μ.Χ. και συγγραφέας του ομώνυμου Ευαγγελίου και των Πράξεων των Αποστόλων, βιβλία τα οποία περιλαμβάνονται στην Αγία Γραφή και πιο συγκεκριμένα στην Καινή Διαθήκη.[1][2] Αναφέρεται ονομαστικά τρεις φορές στην Καινή Διαθήκη και είναι λίγα τα στοιχεία που υπάρχουν για το πρόσωπό του. Θεωρείται άγιος και ως ένας από τους τέσσερις Ευαγγελιστές της εκκλησίας. Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις κήρυξε στη Νότια Ευρώπη και μαρτύρησε στην Ελλάδα.

Βίος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ήταν ιατρός[3] (Κολοσσαείς 4:14), ελληνικής καταγωγής. Έγινε χριστιανός προερχόμενος από τους Εθνικούς. Υπήρξε στενός συνεργάτης του Παύλου και τον συνόδεψε σε πολλές από τις περιοδείες του και κατηχήθηκε από αυτόν. Από τον πρώτο πληθυντικό που χρησιμοποιεί στο βιβλίο των Πράξεων, συμπεραίνεται ότι συνόδευσε τον Παύλο στη Τρωάδα, πήγε μαζί του στη Μακεδονία και έπειτα μέχρι τους Φιλίππους.[4] (Πραξ. 16:10) Όταν ο Παύλος πήγε από τους Φιλίππους στην Ιερουσαλήμ, ο Λουκάς τον ακολούθησε και πάλι (Πράξ. 20,6-21,18),[5] καθώς επίσης και στη Ρώμη (Πράξ. 27,1).[6] Ήταν συνεπιβάτης με τον Παύλο στο πλοίο που ναυάγησε (Πράξ. 28,2)[7] και έφτασε μαζί του στις Συρακούσες και τους Ποτιόλους (Πράξ. 28,12-26).[7] Μάλιστα όταν ο Παύλος ήταν φυλακισμένος στην Ρώμη μόνο ο Λουκάς ήταν μαζί του (Β' Τιμ. 4:11).[8]

Ο Λουκάς γνώριζε πολύ καλά και τη ζωγραφική τέχνη. Μάλιστα σε αυτόν αποδίδονται οι πρώτες εικόνες της Θεοτόκου με τον Ιησού Χριστό βρέφος στην αγκαλιά της (μία υπάρχει μέχρι σήμερα στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου), καθώς και αυτές των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.

Παλαιά παράδοση, παρουσιάζει το Λουκά ως ζωγράφο αρκετών εικόνων της Θεοτόκου Μαρίας. Την παράδοση αυτή υιοθετεί η ορθόδοξη υμνολογία κατά τον Μικρό Παρακλητικό Κανόνα προς τη Θεοτόκο, "Άλαλα τα χείλη των ασεβών, των μη προσκυνούντων την εικόνα σου την σεπτήν, την ιστορηθείσα υπό του Αποστόλου Λουκά ιερωτάτου, την οδηγήτριαν".[9]

Δεν είναι γνωστά με ακρίβεια τα γεγονότα της ζωής του Λουκά μετά το μαρτύριο του Παύλου. Είναι πιθανό ότι λόγω του διωγμού των χριστιανών, θα πρέπει να εγκατέλειψε τη Ρώμη. Σύμφωνα με τον Γρηγόριο Ναζιανζηνό, ο Λουκάς συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων μαρτύρων της Εκκλησίας. Κατά τον Νικηφόρο Κάλλιστο, ο Λουκάς υπέστη μαρτυρικό θάνατο, αφού τον έγδαραν ζωντανό και κατόπιν τον κρέμασαν σε μία ελιά στην Έφεσο[10] σε ηλικία 80 ετών, ενώ σύμφωνα με τον Ιερώνυμο πέθανε στη Θήβα της Βοιωτίας σε ηλικία 84 ετών.

Τα λείψανά του

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τα λεγόμενα του Συμεών του Μεταφραστή, του Ισίδωρου Σεβίλλης και του Ιερώνυμου, το 357 μ.Χ., τα λείψανά του μετακομίστηκαν στην Κωνσταντινούπολη, στο ναό των Αγίων Αποστόλων. Ο Ιερώνυμος προσθέτει και την πληροφορία ότι η μεταφορά έγινε μαζί με τα οστά του Αποστόλου Ανδρέα.[11] Το λείψανο του ευαγγελιστή Λουκά μεταφέρθηκε το 1204 από την Κωνσταντινούπολη στους Ρωγούς, πόλη του Δεσποτάτου της Ηπείρου.[12] Το λείψανο βρισκόταν εκεί στις αρχές του 15ου αιώνα, όπως μαρτυρείται από τα απομνημονεύματα του Κυριακού από την Αγκώνα που επισκέφθηκε τους Ρωγούς το 1436 και το 1448.[13] Στις 12 Ιανουαρίου 1453, τα λείψανα μεταφέρθηκαν από τους Ρωγούς στο Σμεντέρεβο της Σερβίας.[14] Τα λείψανα πουλήθηκαν αργότερα στη Βενετία και βρίσκονται σήμερα στην Πάδοβα.[15] Ένα πλευρό του ευαγγελιστή δόθηκε από τον επίσκοπο της Πάδοβα στη μητρόπολη της Θήβας, μετά από αίτημα του τότε μητροπολίτη Ιερώνυμου.[16]

Εορτασμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 18 Οκτωβρίου.[17] Θεωρείται επίσης άγιος από την Καθολική, την Λουθηρανική, την Αγγλικανική και άλλες Προτεσταντικές εκκλησίες.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 
  2. ↑ «ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ- ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 
  3. ↑ «ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΠΟΣΤ. ΠΑΥΛΟΥ ΠΡΟΣ ΚΟΛΟΣΣΑΕΙΣ- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 
  4. ↑ «ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 
  5. ↑ «ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 
  6. ↑ «ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 28». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 
  8. ↑ «ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΠΟΣΤ. ΠΑΥΛΟΥ ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Β'- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 
  9. ↑ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ της Παναγίας (Άλαλα τα χείλη των ασεβών), https://www.youtube.com/watch?v=6FXqPwSL-HI, ανακτήθηκε στις 2019-12-12 
  10. ↑ Εκκ. Ιστ. 11,43
  11. ↑ «Άγ. Λουκάς: Ένας επιστήμονας και καλλιτέχνης άγιος». 17 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 
  12. ↑ Για μια περίληψη της διαδρομής του λειψάνου του ευαγγελιστή Λουκά, βλ. Νίκος Δ. Καράμπελας, Ο Άγγλος θεολόγος Thomas S. Hughes στην Πρέβεζα και τη Νικόπολη, Πρεβεζάνικα Χρονικά 41-42 (2005), σελ. 127-128 και υποσημ. 209.
  13. ↑ Βλ. Edward W. Bodnar, Cyriacus of Ancona and Athens, Bruxelles-Berchem 1960, σελ. 29 και 65. Erich Ziebarth, «Κυριακός ο εξ Αγκώνος εν Ηπείρω», Ηπειρωτικά Χρονικά, Ιωάννινα, 1926, τχ. 2ο, σελ. 110-119. N. G. L. Hammond, Epirus, the geography, the ancient remains, the history, and the topography of Epirus and adjacent areas, Oxford, 1967, σελ. 709-712).
  14. ↑ Βλ. Γ. Σωτηρίου, «Το κάστρον των Ρωγών», Ηπειρωτικά Χρονικά, Ιωάννινα, 1927, σελ. 106-107.
  15. ↑ Fine 1975, σελ. 331.
  16. ↑ Wade 2001.
  17. ↑ thewebform. «18 Οκτωβρίου». Εορτολόγιο. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2019. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ευαγγελιστής_Λουκάς&oldid=10553922"