Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ελίμεια

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ελιμία

Περιοχή της αρχαίας Ελλάδας

Τοπίο της Ελιμίας. Τεχνητή λίμνη Αλιάκμονα.
 
Τοποθεσία: Μακεδονία
Μεγαλύτερη πόλη: Αιάνη
Διάλεκτος: Ελληνιστική Κοινή
Περίοδος ακμής: 4ος-2ος αιώνας π.Χ.
 
Η σταδιακή επέκταση του Μακεδονικού βασιλείου
Χάρτης του Μακεδονικού Βασιλείου

Η Ελίμεια ή Ελιμιώτις ή Ελιμία ήταν αρχαία χώρα της Άνω Μακεδονίας, που όφειλε το όνομά της στους κατοίκους της, τους λεγόμενους Ελιμιώτες (ή Αιάνες). Εκτεινόταν στο λεκανοπέδιο του μέσου ρου του Αλιάκμονα μέχρι τα Καμβούνια και το Τιτάριο όρος, δηλαδή στο γεωγραφικό χώρο που καταλαμβάνουν σήμερα ο νομός Γρεβενών και ο Δήμος Βοϊου. Συνόρευε νότια και νοτιοδυτικά με τη Θεσσαλία (περιοχές Περραιβίας και Τυμφαίας), ανατολικά με την Πιερία, βόρεια και βορειοδυτικά με την Εορδαία και την Ορεστίδα αντίστοιχα, και δυτικά με την Ηπειρωτική Παραυαία, όπως μαρτυρεί η τοπογραφική διάταξη των αρχαίων φρουρίων και ακροπόλεων. [1]

Η Ελίμεια αποτελούσε αυτόνομο βασίλειο από μια τοπική αριστοκρατία, μέχρι την ένωση του με το Μακεδονικό Βασίλειο, ως ημιαυτόνομη επαρχία επί Αλεξάνδρου Α',[2] μια μορφή επικυριαρχίας όπως η Ορεστίδα και η Λυγκηστίδα. Αργότερα προσαρτήθηκε οριστικά στο Μακεδονικό βασίλειο το 355 π.Χ. από τον Φίλιππο Β', αποτελώντας μια από τις δυτικές επαρχίες του.[3][4] Ο Φίλιππος Β' είχε ως δεύτερη σύζυγο, την κόρη του Δέρδα του Γ', την Φίλα, (δηλαδή: Αγαπημένη) και κατοικούσε στα βασιλικά ανάκτορα του Φιλίππου.

Στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία κατά των Περσών, οι φάλαγγες του μακεδονικού στρατού αποτελούνταν τάξεις πεζών από ομοεθνείς Μακεδόνες. Υπήρχε έτσι η Τάξη των Ελιμιωτών που είχε περίπου 1.500 άνδρες.[5]

Από τα 500 περίπου συνολικά ανθρωπωνύμια (ελληνικά, ρωμαϊκά κ.ά. : θεοφόρα, μυθολογικά, ιστορικά κλπ.) που απαντούν σε επιγραφές της Δυτικής Μακεδονίας το υψηλότερο ποσοστό (42%) απαντά στην αρχαία Ελιμιώτιδα. [6] Επίσης, στην ίδια φυλετική περιοχή μαρτυρούνται, από επιγραφές και αρχαιολογικά ευρήματα (ανάγλυφα κλπ.), οι περισσότερες λατρευόμενες θεότητες και τόποι λατρείας (20 θεότητες και 22 τόποι λατρείας) από ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία. Πρόκειται για τις λατρείες του Δία και της Ήρας, του Ασκληπιού, του Ποσειδώνα, του Ερμή, του Πλούτωνα, του Διόνυσου, του Ηρακλή, της Άρτεμης, της Αφροδίτης και της Αμφιτρίτης. [7] Τέλος, η Ελιμιώτιδα αποτελούσε, στα ρωμαϊκά (αυτοκρατορικά) χρόνια, το σπουδαιότερο μεταλλευτικό κέντρο (χαλκού και σιδήρου) της Δυτικής Μακεδονίας, όπως μαρτυρούν πολυάριθμα ίχνη (καμινεύματα) μεταλλευτικών εργασιών στους ανατολικούς πρόποδες της Πίνδου και συγκεκριμένα στο σημερινό νομό Γρεβενών (σημ. χωριά Ανάβρυτα, Σαμαρίνα, Αβδέλλα, Μοναχίτι). [8]

Πρωτεύουσα της Ελιμίας χώρας ήταν η Αιάνη (ή Αίανα). Βρίσκεται τοποθετημένη σε απόσταση περίπου 1,5 χλμ από τη σημερινή Αιανή. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως πολυτελείς ιδιωτικές κατοικίες, αγάλματα, βασιλικούς τάφους και δημόσια κτήρια.

Άλλη σημαντική πόλη ήταν η Ελίμεια[9] και κατά Αρριανόν Ελύμα[10] Την αναφέρει τόσο ο Θουκυδίδης[11] όσο και ο Στράβων.[12] Άλλες πόλεις ήταν: ιι Φυλακές, η Εράτυρα[13], η Οβλοστένων πολιτεία [14][15] κ.ά.

Βασιλείς της Ελιμίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Αρριδαίος (πριν το 513 π.Χ.)[16]
  • Δέρδας Α'(περ. 435-405)
  • Παυσανίας (; Σίρρας) (γ.405 έως 385)
  • Δέρδας Β΄ (περ. 385-360), γαμπρός του Αρχελάου και συμπολεμιστής του Αμύντα Β' κατά της Ολύνθου.[17]
  • Δέρδας Γ΄ (περ.360-355), ο οποίος ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της, ενώ αργότερα ήταν ευγενής στην αυλή του Φιλίππου Β'.

Απόσπασμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρακάτω παρατίθεται απόσπασμα από το συγγραφικό έργο του δασκάλου Κ. Σιαμπανόπουλου, για την σημασία της Ελιμίας στο Μακεδονικό Βασίλειο:

Η συμβολή της Ελιμιώτιδας στη δημιουργία του μακεδονικού μεγαλείου και της κοσμοκρατορίας ήταν μεγάλη. Οι Ελιμιώτες γενναίοι και λιτοδίαιτοι ανέπτυξαν αξιόλογη δράση. Καθ' όλη την διάρκεια της εκστρατείας του Μ. Αλέξανδρου η επαρχία της Ελίμειας, είχε καταστεί ως το σημαντικότερο κέντρον όπου εστρατολογούνταν οι επίλεκτες μονάδες του στρατού, οι καλύτεροι πεζεταίροι και ιππείς. Μία από τις έξι ( 6 ) τάξεις του μακεδονικού στρατού, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν και η τάξη των Ελιμιωτών ή η Ελιμιωτική Τάξις ! Ο στρατηγός Κοίνος ήταν Ελιμιώτης, γιος του Πολεμοκράτη, πού επικεφαλής της ελιμιωτικής τάξης, εδόξασε σ' όλες τις μάχες της Ασίας το μακεδονικόν όνομα, της Αιανής και της Ελιμιώτιδας, όπως και ο αδελφός του ο Κλέανδρος, ο διοικητής των " Αρχαίων Ξένων ", στην μάχη των Γαυγαμήλων και σ' όλην την ασιατικήν εκστρατεία. Ελιμιώτες ήταν ο θησαυροφύλακας Άρπαλος και ο Κάλας, ο διοικητής της Φρυγίας, καθώς και οι γιοι του Μαχάτα, Φίλιππος ο σατράπης της περιοχής του Ινδού και ο Ταύρων στην ασιατική εκστρατεία. Ο Ελιμιώτης Πολεμοκράτης, ο πατέρας του Κοίνου και του Κλέανδρου, μαζί με τους απογόνους του, επήραν μεγάλες εκτάσεις γης εις την Χαλκιδικήν και σ' άλλα μέρη! [18]

Διακεκριμένοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών), σ. 44-48. ISBN 960-7265-01-7 - Δ. Κ. Σαμσάρης, Από την έρευνα της ιστορικής γεωγραφίας της Δυτικής Μακεδονίας κατά την ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα. Διαπιστώσεις σχετικά με την ιστορική τοπογραφία της Ελιμιώτιδας, Θεσσαλονίκη 1983 (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών)
  2. ↑ (Αγγλικά) [http://books.google.ca/books?id=NjeM0kcp8swC&lpg=PA606&dq=elimaea%20macedonia&pg=PA606#v=onepage&q=elimaea&f=false John Van Antwerp Fine, The ancient Greeks: a critical history, p. 606, Harvard University Press, 1985
  3. ↑ Γιάννης Λάμψας, Λεξικό του αρχαίου κόσμου ISBN 960-6669-33-5
  4. ↑ Thuhart P. Regent of Nation. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present,Μόναχο 2000,σελ. 304-305
  5. ↑ «Ο Μέγας Αλέξανδρος: Οι Ένοπλες Δυνάμεις: Το Κατ' Ήπειρον Στράτευμα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2011. 
  6. ↑ Δ. Κ. Σαμσάρης, Τα ανθρωπωνύμια της Δυτικής Μακεδονίας κατά τη ρωμαιοκρατία με βάση τις επιγραφικές μαρτυρίες, Η’ Διεθνές Συνέδριο Ελληνικής και Λατινικής Επιγραφικής (Αθήνα, Οκτώβριος 1982), Μακεδονικά 22(1982)259-294
  7. ↑ Δ. Κ. Σαμσάρης, «Οι λατρείες στη Δυτική Μακεδονία κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Συμβολή στη μελέτη των λατρειών της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας», στο βιβλίο του : Έρευνες στην ιστορία, την τοπογραφία και τις λατρείες των ρωμαϊκών επαρχιών Μακεδονίας και Θράκης, Θεσσαλονίκη 1984, σ. 59-130
  8. ↑ D. C. Samsaris, Les mines et la metallurgie de fer et de cuivre dans la province romaine de Macédoine, Klio 69(1987), 1, σ. 159.
  9. ↑ [2] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), σ. 72-75
  10. ↑ Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις, Α, 7,6
  11. ↑ Θουκυδίδης, Ιστορίαι Β΄, 99
  12. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά Ζ΄, 326.
  13. ↑ [3] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, ό. π., σ. 75, 123-124
  14. ↑ [4] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, ό. π., σ. 77-79
  15. ↑ Γρηγόριος Τσιρίγκας, "Άνω Μακεδονία, η προέλευση των Μακεδόνων και η ιστορία μέχρι την ίδρυση των Αιγών", Εκδόσεις Μανώλης Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη 1995
  16. ↑ http://books.google.ca/books?id=HlhvoI2T_YYC&lpg=PA586&dq=derdas%20of%20macedon&pg=PA586#v=onepage&q&f=false] (Αγγλικά) Peter Green, Alexander of Macedon, 356-323 B.C.: a historical biography: Genealogical Table, p. 586, University of California Press, 1970, ISBN 9780520071667
  17. ↑ Αριστοτέλης, Πολιτικά Α΄1311b
  18. ↑ Κωνσταντίνος Σιαμπανόπουλος, Αιανή: Ιστορία - Τοπογραφία - Αρχαιολογία, Θεσσαλονίκη 1995

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Nicholas G. L. Hammond, F. W. Walbank, 1988, A History of Macedonia 336-167 B. C., Volume III, Oxford University Press, ISBN 0198148151 (Note: after p. 40)
  • [5] Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών).ISBN 960-7265-01-7
  • (it) Giuseppe, Valenza. Elamiti Elimioti Elimi Il Teatro Genealogico degli Elimi nel crocevia del Mediterraneo. Marostica. 2022. ISBN 978-88-908854-2-6.

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ελίμεια&oldid=10163323"