Αλικιανός Χανίων
Συντεταγμένες: 35°27′N 23°55′E / 35.450°N 23.917°E
| Αλικιανός | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Χανίων |
| Δήμος | Πλατανιά |
| Δημοτική Ενότητα | Μουσούρων |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτη |
| Νομός | Χανίων |
| Υψόμετρο | 65 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 866 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Αλικιανός (ή Αλικιανού) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Πλατανιά στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Κυδωνίας. Το χωριό απέχει 12 χιλιόμετρα από τα Χανιά, στο δρόμο προς τους Λάκκους. Βρίσκεται στην αριστερή όχθη του ποταμού Κερίτη, σε υψόμετρο 65 μέτρων.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη διάρκεια της ενετοκρατίας, ο Αλικιανός ήταν φέουδο του οίκου Da Molin, οι οποίοι είχαν κτίσει στο χωριό επιβλητική έπαυλη με πύργο όταν εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη το 1229. Σε αυτήν την έπαυλη διαδραματίζεται το έργο του Σπυρίδωνος Ζαμπέλιου "Κρητικοί Γάμοι", το οποίο αφορά την καταστολή της επανάστασης του Καντανολέου.[1]
Το χωριό αναφέρεται το 1577 από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι ως Alichianu, και ανήκε στην επαρχία Κυδωνίας. Στην ενετική απογραφή του 1583 του Πέτρου Καστροφύλακα, αναφέρεται ως Allicanà με 265 κατοίκους (Κ236). Ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα αναφέρει το χωριό το 1630 ως Allichianù.[1]
Κατά την Ελληνική Επανάσταση, πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1821 στον Αλικιανό μάχη ανάμεσα στους Έλληνες επαναστάτες και τα οθωμανικά στρατεύματα.[2] Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834, είχε 40 χριστιανικές και 9 μουσουλμανικές οικογένειες. Στην απογραφή του 1881, αναφέρεται ως Αλικιανού με 507 Έλληνες κατοίκους και 27 Τούρκους και ήταν έδρα δήμου.[1] Την περίοδο της επανάστασης του 1897 λειτούργησε στον Αλικιανό στρατόπεδο του εκστρατευτικού σώματος του Τιμολέοντα Βάσσου.[2]
Μετά την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, ο οικισμός υπήχθη στην επαρχία Κυδωνίας[2], ενώ το 1940 το όνομά του διορθώθηκε σε Αλικιανός.[1] Τον Αύγουστο του 1941, οι γερμανικές δυνάμεις Κατοχής εκτέλεσαν στη γειτονική γέφυρα του ποταμού Κερίτη 118 κατοίκους του Αλικιανού και των γύρω χωριών.[3][4] Ο Anthony Beevor αναφέρει στο βιβλίο του "Κρήτη. Η μάχη και η αντίσταση" ότι καταστράφηκε το χωριό και ότι οι νεκροί έφτασαν τους 145 άνδρες και δύο γυναίκες.[5] Η ιστορική αυτή γέφυρα, κατασκευασμένη επί Κρητικής Πολιτείας και κηρυγμένη ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1998,[6] κατέρρευσε στο μεγαλύτερο τμήμα της στις 25 Φεβρουαρίου 2019 κατά τη διάρκεια σφοδρότατης κακοκαιρίας.[7] Αποτελεί ένα κατεξοχήν τοπόσημο της περιοχής που καλό είναι να αποκατασταθεί.[8]
Διοικητικά, μετά τις αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στην τοπική αυτοδιοίκηση μέσω του προγράμματος Καποδίστρια, ο οικισμός περιήλθε το 1998 στον νεοσύστατο δήμο Μουσούρων[2], ενώ από το 2011 ανήκει πάλι ως κοινότητα στον καλλικρατικό δήμο Πλατανιά.
Δείτε επίσης: Κοινότητα Αλικιανού
Από τον Αλικιανό καταγόταν ο νεομάρτυρας Γεώργιος Διβόλης.[9] και τα αδέρφια καλαθοσφαιριστές Αλέκος και Γιάννης Σπανουδάκης.[10]
Απογραφές πληθυσμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[1] | 525 | ; | 707[2] | 877 | 845 | 857 | 764 | 740 | 744[2] | 785 | 825 |
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελίδες 120–121.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2012). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Αθήνα. σελ. 59-60.
- ↑ «Το Μουσείο, ο Βατόλακκος και τα πέριξ». oliveoil-museum.gr. Μουσείο Ελιάς και Λαδιού - Λαογραφική Συλλογή Δερμιτζάκη. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2018.
- ↑ Έκθεσης της Κεντρικής Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων στην Κρήτη (ΚΕΔΩΚ). Ηράκλειο: Δήμος Ηρακλείου. 1983. σελ. 21-22.
- ↑ Beevor, Antony· Prokopiou, Aristeidēs Pl (2004). Krētē : hē machē kai hē antistasē. Athēna: Ekdoseis Gkovostē. ISBN 9602709278. 1245306645.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ ΝΕΑ TΗΛΕΟΡΑΣΗ ΚΡΗΤΗΣ. «ΕΠΕΣΕ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΕΡΙΤΗ ΣΟΚΑΡΙΣΜΕΝΟΙ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ». https://www.youtube.com/watch?v=TkVpPEa-Eb4.
- ↑ cretanplaces (25 Αυγούστου 2020). «Keritis bridge: 5+1 reasons to visit this listed monument». Cretanplaces (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ Δετοράκης, Θεοχάρης (1986). Ιστορία της Κρήτης. Αθήνα. σελ. 437.
- ↑ Κυρ’ Αλέκο με το κόκκινο γελέκο!