Τζο Μαντένια

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τζο Μαντένια
Γέννηση13  Νοεμβρίου 1947[1][2][3]
Σικάγο
ΚατοικίαΛος Άντζελες
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΣπουδέςThe Theatre School at DePaul University και J. Sterling Morton High School East
Ιδιότητασκηνοθέτης κινηματογράφου, σεναριογράφος, ηθοποιός μεταγλωτισμού, ηθοποιός θεάτρου, ηθοποιός ταινιών, ηθοποιός τηλεόρασης, ηθοποιός φωνής, παραγωγός ταινιών[4] και ηθοποιός
ΤέκναGia Mantegna
ΒραβεύσειςTony Award for Best Featured Actor in a Play (1984) και αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[5]
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Τζόζεφ Άντονι Μαντένια (γεν. 13 Νοεμβρίου 1947) είναι Αμερικανός ηθοποιός. Πρωταγωνιστεί στην τηλεοπτική σειρά του CBS Criminal Minds από το 2007 ως ειδικός πράκτορας του FBI Ντέβιντ Ρόσι. Έχει ερμηνεύσει τον επαναλαμβανόμενο ρόλο του αρχιμαφιόζου στη σειρά κινουμένων σχεδίων The Simpsons, ξεκινώντας από το επεισόδιο του 1991 "Bart the Murderer", καθώς και στην ταινία The Simpsons (2007).

Ο Μαντένια ξεκίνησε την καριέρα του στη σκηνή το 1969 στην παραγωγή του μιούζικαλ Hair στο Σικάγο. Κέρδισε Βραβείο Τόνυ καλύτερυ ηθοποιού σε θεατρικό έργο και βραβείο Τζόζεφ τζέφερσον για την ερμηνεία του στις πρώτες αμερικανικές παρασκάσεις του βραβευμένου με Πούλιτζερ θεατρικού έργου του Ντέιβιντ Μάμετ Οικόπεδα με θέα, την πρώτη από τις πολλές συνεργασίες του με τον Μάμετ.[6] Ο Μαντένια σκηνοθέτησε επίσης μια εξαιρετικά επιτυχημένη καλλιτεχνικά παραγωγή του Lakeboat του Μάμετ στο Λος Άντζελες. Αργότερα σκηνοθέτησε την κινηματογραφική εκδοχή του Lakeboat.[7]

Στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, ο Μαντένια είναι περισσότερο γνωστός για τους ρόλους του σε εμπορικές επιτυχίες όπως Οι 3 αμίγκος (1986), Ο νονός III (1990), Όταν κάποιον αγαπάς (1995) και Υπόθεση πολύ προσωπική (1996). Πρωταγωνίστησε στις τηλεοπτικές σειρές First Monday (2002) και Η δύναμη του πεπρωμένου (2003–2005). Έχει κερδίσει υποψηφιότητες για βραβεία Emmy για τους ρόλους του σε τρεις διαφορετικές μίνι σειρές: The Last Don (1997), The Rat Pack (1998) και The Starter Wife (2007). Έχει επίσης κάνει την εκτελεστική παραγωγή για διάφορες ταινίες και τηλεοταινίες, όπως Corduroy (1984), Hoods (1998) και Lakeboat (2000), τις οποίες επίσης σκηνοθέτησε. Επιπλέον, έπαιξε τον φανταστικό ντετέκτιβ Σπένσερ του Ρόμπερτ Μπ. Πάρκερ σε τρεις ταινίες για τηλεόραση μεταξύ 1999 και 2001, και έχει αφηγηθεί μια σειρά από αναγνώσεις ακουστικών βιβλίων του Σπένσερ.

Τα πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μαντένια γεννήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 1947 στο Σικάγο από Ιταλοαμερικανούς γονείς.[8] Οι γονείς του ήταν η Μαίρη Αν (Νοβέλι, 1916–2017), ιδιωτική υπάλληλος από την Απουλία της Ιταλίας,[9] και ο Τζόζεφ Χένρι Μαντένια, ασφαλιστής[10] από την Καλασιμπέτα της Σικελίας,[11] που πέθανε το 1971 από φυματίωση.[12]

Ο Μαντένια ανατράφηκε ως καθολικός[13] και φοίτησε στο λύκειο J. Sterling Morton East στο Σίσερο του Ιλινόι. Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή Γκούντμαν στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγου (νυν Πανεπιστήμιο DePaul) το 1969.[14]

Ως νεαρός στο Σικάγο, έπαιζε μπάσο σε ένα συγκρότημα που ονομαζόταν Apocryphals, το οποίο αργότερα έπαιξε με ένα άλλο τοπικό συγκρότημα, τους Missing Links, οι οποίοι στη συνέχεια σχημάτισαν το συγκρότημα Chicago. Από το 2007, ο Μαντένια διατηρούσε πολύ στενή σχέση με τα αρχικά μέλη των Chicago.[15]

Ο Μαντένια ξεκίνησε την καριέρα του στον κινηματογράφο ως φωτογράφος.

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μαντένια το 2009

Ο Μαντένια έκανε το ντεμπούτο του ως ηθοποιός στο Σικάγο, στην παραγωγή του θεατρικού μιούζικαλ Hair (1969), ενώ έκανε το ντεμπούτο του στο Μπρόντγουεϊ με το έργο Working (1978). Ήταν ένας από τους συγγραφείς του Bleacher Bums, ενός βραβευμένου έργου που ανέβηκε για πρώτη φορά από τον θίασο Organic Theatre του Σικάγου του οποίου ήταν μέλος. Στην ταινία Xanadu (1980) έπαιξε έναν μικρό ρόλο ο οποίος κόπηκε, αν και το όνομά του είναι στους τίτλους της ταινίας.[16]

Ο Μαντένια κέρδισε Βραβείο Τόνυ για την ερμηνεία του ως Ρίτσαρντ Ρόμα στο έργο του Ντέιβιντ Μάμετ Οικόπεδα με θέα. Είχε μια μακρά και επιτυχημένη σχέση με τον Μάμετ και εμφανίστηκε σε μια σειρά από έργα του.[17]

Ο Μαντένια έκανε το ντεμπούτο του σε μεγάλου μήκους ταινία στο Medusa Challenger (1977). Έπαιξε τον γυναικά οδοντίατρο Μπρους Φλέκσταϊν στο Compromising Positions (1985) δίπλα στη Σούζαν Σαράντον και τον Ραούλ Τζούλια. Πρωταγωνίστησε σε ένα επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς Η ζώνη του λυκόφωτος το 1985. Άλλες πρώιμες εμφανίσεις του στον κινηματογράφο ήταν δεύτεροι ρόλοι στις ταινίες Το κελεπούρι (1986) με τον Τομ Χανκς, Weeds (1987) με τον Νικ Νόλτε και Οι ύποπτοι (1987) με τη Σερ.

Πρωταγωνίστησε επίσης στις ταινίες Η λέσχη της απάτης (1987) και Η μαφία και ο λούστρος (1988) με πολύ καλές κριτικούς, και οι δύο σε σενάριο του Μάμετ. Μαζί με τον συμπρωταγωνιστή του στο Η μαφία και ο λούστρος Ντον Αμίτσι έλαβαν Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στο Φεστιβάλ Βενετίας. Το 1991, ο Μαντένια πρωταγωνίστησε στο αστυνομικό θρίλερ του του Μάμετ Ανθρωποκτονία, που έλαβε διθυραμβικές κριτικές.

Ο Μαντένια έχει παίξει μια μεγάλη γκάμα ρόλων, από κωμικούς, όπως ο ντισκ τζόκεϊ στο Airheads ο ανίκανος απαγωγέας στο Ο μπόμπιρας ξεπόρτισε, μέχρι δραματικούς, όπως ο ύπουλος μαφιόζος στο Ο νονός III (1990). Ήταν υποψήφιος για Βραβεί Έμμυ ερμηνείας στον ρόλο του τραγουδιστή Ντιν Μάρτιν στην ταινία του HBO The Rat Pack (1998).

Ο Μαντένια έχει έναν επαναλαμβανόμενο ρόλο στη σειρά κινουμένων σχεδίων The Simpsons ως φωνή του αρχιμαφιόζου Anthony Νταμίκο. Επιμένει να εκφράζει τον χαρακτήρα κάθε φορά που εμφανίζεται, όσο λίγες ατάκες κι αν έχει.

Ο Μαντένια σατίρισε τον εαυτό του όταν παρουσίασε την εκπομπή Saturday Night Live τη σεζόν 1990-1991, στην οποία ξεκίνησε ήρεμα τον μονόλογό του λέγοντας ότι δεν ήθελε να τυποποιηθεί σε ρόλους γκάνγκστερ. Ένα απογοητευμένο αγοράκι και ο πατέρας του φεύγουν, καθώς είχαν πιστέψει ότι παρουσιαστής θα ήταν ο Τζο Μοντάνα (αθλητής του φούτμπολ) λόγω της ομοιότητας στα ονόματα. Τότε ο Μαντένια αρχίζε να μιλά με χαμηλή, ελεγχόμενη φωνή στο μικρό αγόρι, λέγοντάς του ότι ήταν καλύτερο να μείνει και να σεβαστεί την εμρηνεία του. Προειδοποίησε το αγόρι ότι αν αυτός (ο Μαντένια) έκανε ένα τηλεφώνημα, τότε ο Μοντάνα δεν θα έπαιζε στο επόμενο παιχνίδι - εξομοιώνοντας την αληθινή προσωπικότητα του Μαντένια με τους ρόλους γκάνγκστερ που έπαιζε.

Το 2002, ο Μαντένια πρωταγωνίστησε ως δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών Τζόζεφ Νοβέλι, στο δράμα του CBS First Monday.[18]

Ο Μαντένια έλαβε Βραβείο Lifetime Achievement στις 26 Απριλίου 2004, στο Φεστιβάλ Ιταλικού Κινηματογράφου του Λος Άντζελες.[19]

Στις 11 Αυγούστου 2007, ο Μαντένια υπέγραψε για να αντικαταστήσει τον πρωταγνιστή Μάντι Πατίνκιν που αποχώρησε από το αστυνομικό δράμα του CBS Criminal Minds. Ξεκινώντας από τον 9ο κύκλο, σκηνοθέτησε επίσης αρκετά επεισόδια.

Ο Μαντένια είναι πολύ δεμένος με όλους τους συμπρωταγωνιστές του στο Criminal Minds, ιδιαίτερα με τον Σεμάρ Μουρ. Λέγεται ότι αποτελεί πατρική φιγούρα για τον Μουρ.

Από το 2006, είναι (μαζί με τον Γκάρι Σινίζ) αφηγητής στη συναυλία της Εθνικής Ημέρας Μνήμης στο Mall στην Ουάσιγκτον.[20]

Το 2016, έλαβε μέρος σε μια εκδήλωση στο Μουσείο Τέχνης της Κομητείας του Λος Άντζελες διαβάζοντας ποιήματα του Γκαμπριέλε Τίντι για τον Ηρακλή.[21][22]

Κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 29 Απριλίου 2011, ο Μαντένια έλαβε το 2.438ο αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλιγουντ του Λος Άντζελες.[23] Στις 6 Ιουνίου 2011, η γενέτειρα του Μαντένια, το Σίσερο στο Ιλινόι τίμησε το έργο του δίνοντας το όνομά του στον δρόμο όπου βρισκόταν το λύκειό του.[24] Το 2014, ο Μαντένια έλαβε ένα αστέρι στην Ιταλική Λεωφόρο της Δόξας στο Τορόντο. [25] Στις 3 Μαΐου 2017, η πόλη του Σικάγου έδωσε το όνομά του σε ένα τμήμα της λεωφόρου Armitage όπου έζησε ο Μαντένια τις πρώτες μέρες της καριέρας του.[26]

Στις 4 Απριλίου 2015, ο Μαντένια έλαβε Βραβείο Lifetime Achievement για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση από το The Riverside International Film Festival.[27] Στις 22 Μαΐου 2015, ο Μαντένια έλαβε το βραβείο Saint Pio σε αναγνώριση της συνεισφοράς του ως εξαιρετικό άτομο στην «παροχή ανακούφισης από τον πόνο σε όσους έχουν ανάγκη».

Φανατικός λάτρης των πυροβόλων όπλων, είναι παρουσιαστής του MidwayUSA's Gun Stories στο κανάλι Outdoor της καλωδιακής τηλεόρασης.[28]

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μαντένια νυμφεύτηκε την Αρλίν Βρελ στις 3 Οκτωβρίου 1975. Είπε σε συνέντευξή του στο The Talk ότι το 300ό επεισόδιο του Criminal Minds προβλήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2018, την 43η επέτειο του γάμου τους, και ζήτησε συγγνώμη στη διάρκεια αυτής της συνέντευξης που δούλευε στην επέτειό τους.

Έχουν δύο κόρες: τη Μία και την Τζία. Η Αρλίν είχε ένα εστιατόριο με θέμα το Σικάγο στο Μπέρμπανκ της Καλιφόρνιας, με το όνομα Taste Chicago, το οποίο έκλεισε στις 22 Μαρτίου 2019, για προσωπικούς λόγους.[29] Η Μία, γεννημένη το 1987, είναι αυτιστική και εργάζεται ως μακιγιέζ.[30][31] Έχει επίσης εμφανιστεί με τον πατέρα της στο κανάλι KCAL-TV υποστηρίζοντας τον Μήνα Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό (Απρίλιος).

Ο Μαντένια είναι θαυμαστής της ομάδας Chicago Cubs και έχει τραγουδήσει το "Take Me Out to the Ball Game" στο 7ου inning stretch πολλές φορές.[32][33] Γι' αυτό και στην εκπόμπή Criminal Minds, το γραφείο του χαρακτήρα του Ντέβιντ Ρόσι υπάρχου αξεσουάρ αυτής της ομάδας.

Το 1988, κατά τη διάρκεια του θεατρικού έργου Speed the Plough, ο Μαντένια έπαθε παράλυση Μπελ. Αν και αυτό θεωρείται κάτι προσωρινό,[34] Μαντένια εξακολουθεί να έχει χαρακτηριστικά της νόσου στο πρόσωπό του.[6]

Φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Πρωτότυπος τίτλος Τίτλος στα ελληνικά Ρόλος
1978 Towing Κρις
1983 Second Thoughts Μια τρελή, τρελή δικηγορίνα νοσοκόμος
1985 Compromising Positions Μπρους Φλέκσταϊν
1986 The Money Pit Το κελεπούρι Αρτ Σερκ
Off Beat Πιτ Πίτερσον
Three Amigos Οι 3 αμίγκος Χάρι Φλάγκλμαν
1987 Critical Condition Άρθουρ Τσέιμπερς
House of Games Η λέσχη της απάτης[35] Μάικ
Weeds Καρμάιν
Suspect Οι ύποπτοι Τσάρλι Στέλα
1988 Things Change Η μαφία και ο λούστρος[36] Τζέρι
1989 Wait Until Spring, Bandini Περίμενε την άνοιξη, Μπαντίνι[37] Μπαντίνι
1990 The Godfather Part III Ο νονός III[38] Τζόι Ζάσα
Alice Άλις: Άπιστη ή απατημένη; Τζο
1991 Queens Logic Αλ
Homicide Ανθρωποκτονία[39] Μπόμπι Γκολντ
Bugsy Μπάγκσι Τζορτζ Ραφτ
1993 Body of Evidence Ένοχο κορμί Ρόμπερτ Γκάρετ
Family Prayers Μάρτιν Τζέικομπς
Searching for Bobby Fischer Αθώες κινήσεις Φρεντ Γουέτζκιν
1994 Baby's Day Out Ο μπόμπιρας ξεπόρτισε[40] Έντι
Airheads Ίαν
1995 For Better or Worse Η νύφη μου κι εγώ Στόουν
Forget Paris Όταν κάποιον αγαπάς[41] Andy
Above Suspicion Ένοχος υπεράνω υποψίας Άλαν Ράινχαρτ
1996 Eye for an Eye Οφθαλμόν αντί οφθαλμού[42] Ντενίλο
Up Close & Personal Υπόθεση πολύ προσωπική[43] Μπάκι Τερανόβα
Underworld Υπόκοσμος Φρανκ Γκάβιλαν / Φρανκ Κάσαντι / Ρίτσαρντ Έσεξ
Albino Alligator πράκτορας Τζ. Ντ. Μπράουνινγκ
Thinner Αδυναμία[44] Ρίτσι Τζινέλι
Persons Unknown Αστάθμητος παράγοντας Τζιμ Χόλαντ
1998 Jerry and Tom Τομ
The Wonderful Ice Cream Suit Το φοβερό κοστούμι Γκόμεζ
For Hire Φονικό σενάριο Άλαν Γουέμπερ
Hoods Άντζελο Μαρτινέλι
Celebrity Διασημότητες[45] Τόνι Γκαρντέλα
Boy Meets Girl Ιλ Μανίφικο
1999 Airspeed Κίνδυνος στον αέρα Ρέιμοντ Στόουν
Error in Judgment Κρίσιμο λάθος Έρικ
The Runner Ρόκο
Liberty Heights Τα χρυσά χρόνια Νέιτ Κέρτσμαν
2000 Lakeboat άντρας στην πύλη
Body and Soul Άλεξ Ντιμά
More Dogs Than Bones Ντεσάλβο
2001 Fall: The Price of Silence πράκτορας Τζιμ Ντάναχερ
The Trumpet of the Swan Μόντι (φωνή)
Laguna Νίκολα Πιάνον
Off Key Παράφωνα ερωτευμένοι[46] Ρικάρντο Παλάτσος
Turbulence 3: Heavy Metal Απειλή στον αέρα 3 Φρανκ Γκάρνερ
2002 Mother Ghost Τζέρι
2003 Uncle Nino Ρόμπερτ Μιτσέλι
2004 Stateside Βασική εκπαίδευση Γκιλ Ντιλόουτς
Pontormo: A Heretical Love Ποντόρμο
A Very Married Christmas Χριστουγεννιάτικο δώρο Φρανκ Γκρίφιν
2005 Nine Lives Εννέα ζωές Ρίτσαρντ
Edmond Έντμοντ άντρας στο μπαρ
The Kid & I Ντέιβις Ρόμαν
2007 Elvis and Anabelle Τσάρλι
Naked Fear Άγρια ένστικτα σερίφης Τομ Μπένικε
Cougar Club κύριος Στακ
Stories USA Μάικ
The Simpsons Movie The Simpsons: Η ταινία Τόνι (φωνή)
2008 Hank and Mike κύριος Παν
West of Brooklyn Γκαετάνο Νταμίκο
Witless Protection Αστυνόμος για κλάματα δρ Ρόντοκ Σάβατζ
Redbelt Κόκκινη ζώνη[47] Τζέρι Βάις
Childless Ρίτσαρντ
Justice League: The New Frontier Η λεγεώνα των υπερηρώων: Οι μαχητές του αύριο Κρούνερ (φωνή)
The Last Hit Man Ο τελευταίος εκτελεστής Χάρι Τρεμέιν
2009 Lonely Street Τζέρι Φίνκελμαν
The Assistants Γκάρι Γκριν
The House That Jack Built Τζακ ο πρεσβύτερος
2010 Valentine's Day θυμωμένος οδηγός
2011 Cars 2 Αυτοκίνητα 2 Γκρεμ (φωνή)
2013 Compulsion ντετέκτιβ Ρέινολντς
2014 10 Cent Pistol Πάντσι
2015 Kill Me, Deadly Μπάγκσι Σίγκελ
2016 The Bronx Bull Ρικ Ροσέλι
2020 Rolling Thunder[48] Τζο
2023 The Friendly Καλ

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. (Αγγλικά) SNAC. w64b50zz. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. (Αγγλικά) Internet Broadway Database. 51326. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. filmportal.de. ec58d65553b24525b0b9450cd6a10c65. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Ανακτήθηκε στις 22  Μαΐου 2019.
  5. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  6. 6,0 6,1 McKenna, Kristine (October 28, 1988). «Things Changing in the Acting Character of Joe Mantegna». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1988-10-28/entertainment/ca-290_1_joe-mantegna. «Mantegna's career took a major leap forward in 1974 when he met David Mamet. Hailed as one of the great playwrights of the modern era, Mamet saw Mantegna as the ideal vehicle for his work, partly because they had markedly similar backgrounds.» 
  7. «Joe Mantegna - National Memorial Day Concert - PBS». www.pbs.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2018. 
  8. Ryan, Maureen (October 30, 2007). «Joe Mantegna Replaces Mandy Patinkin in "Criminal Minds" 8 p.m. Wed. CBS». Chicago Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις January 4, 2009. https://web.archive.org/web/20090104150516/http://www.annoticoreport.com/2007/10/joe-mantegna-replaces-mandy-patinkin-in.html. Ανακτήθηκε στις September 19, 2008. 
  9. «Death Notices: Mantegna». Chicago Tribune. April 9, 2017. https://www.newspapers.com/clip/114929512/chicago-tribune/. 
  10. «Joe Mantegna Biography». Filmreference. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2008. 
  11. «CiaoDC.com Interview with Award-Winning Actor, Joe Mantegna» (PDF). CiaoDC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2014. 
  12. «Joe Mantegna». Yahoo! Movies. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2008. 
  13. Sanello, Frank (October 6, 1991). «Casting change With thanks to David Mamet, actor Joe Mantegna is his own man». Chicago Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις November 8, 2012. https://web.archive.org/web/20121108000357/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/24504291.html?dids=24504291:24504291&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Oct+06%2C+1991&author=Frank+Sanello.&pub=Chicago+Tribune+(pre-1997+Fulltext)&desc=Casting+change+With+thanks+to+David+Mamet%2C+actor+Joe+Mantegna+is+his+own+man&pqatl=google. Ανακτήθηκε στις July 6, 2017. 
  14. «Joe Mantegna». BuddyTV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2008. 
  15. Kelly, Liz (May 25, 2007). «Catching Up with Joe Mantegna». The Washington Post. http://voices.washingtonpost.com/celebritology/2007/05/catching_up_with_joe_mantegna.html. Ανακτήθηκε στις December 20, 2022. 
  16. Rabin, Nathan (21 Απριλίου 2009). «Joe Mantegna». A.V. Club. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2012. 
  17. «Joe Mantegna». National Memorial Day Concert. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022. 
  18. «Joe Mantegna» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2018. 
  19. Welsh, James M.· Phillips, Gene D. (2010). The Francis Ford Coppola Encyclopedia. Scarecrow Press. σελ. 171. ISBN 978-0-8108-7650-7. 
  20. «Co-Hosts Joe Mantegna and Gary Sinise». PBS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2019. 
  21. «Event—Hercules: Dramatic Reading of Gabriele Tinti's poem by Joe Mantegna». Los Angeles County Museum of Art. 2 Ιουνίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. CS1 maint: Unfit url (link)
  22. «Il protagonista è Ercole. Joe Mantegna, LACMA e Gabriele Tinti, gli ingredienti» [The protagonist is Hercules. Joe Mantegna, LACMA and Gabriele Tinti, the ingredients]. Rai Cultura (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2020. 
  23. «Chicago Actor Joe Mantegna Honored with a Star on Hollywood's Walk of Fame». aChicagoThing. 27 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022. 
  24. «12 Things You Didn't Know About Joe Mantegna». CBS. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2019. 
  25. «Inductees 2014». Italian Walk of Fame. 
  26. «Actor Joe Mantegna To Get Stretch Of Armitage Named For Him Wednesday». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2017. 
  27. «Riverside International Film Festival includes movie filmed at Edwards Mansion in Redlands» (στα αγγλικά). Redlands Daily Facts. April 2, 2015. https://www.redlandsdailyfacts.com/2015/04/02/riverside-international-film-festival-includes-movie-filmed-at-edwards-mansion-in-redlands/. Ανακτήθηκε στις 2018-09-28. 
  28. «Meet the Host». Outdoor Channel. 6 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022. 
  29. «Authentic Chicago Style Italian food in California!». Taste Chicago. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2008. 
  30. Emory, Margaret (September 2, 2018). «A Father's Love: Actor Joe Mantegna on his Daughter's Autism». BrainWorld. http://brainworldmagazine.com/a-fathers-love-actor-joe-mantegna-on-his-daughters-autism-2/. 
  31. Celebrities Lend Helping Hand to The Help Group Gala Honoring Disney-ABC's Sweeney and Family; $850,000 Raised for Special Needs Children. Δελτίο τύπου. Αρχειοθετήθηκε 2006-07-20 στο Wayback Machine.
  32. «Joe Mantegna explains the unusual origins of his 'Criminal Minds' character». Chicago Tribune. October 30, 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις November 9, 2017. https://web.archive.org/web/20171109060523/http://featuresblogs.chicagotribune.com/entertainment_tv/2007/10/joe-mantegna-ex.html. Ανακτήθηκε στις September 8, 2014. 
  33. «Cubs to tweak guest-singer rules». ESPN. Associated Press. February 27, 2013. http://espn.go.com/chicago/mlb/story/_/id/8995602/chicago-cubs-adjust-policy-take-the-ball-game-singers. 
  34. Bell's Palsey. Johns Hopkins Medicine. Retrieved 2018-07-02
  35. «Η ΛΕΣΧΗ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  36. «Η ΜΑΦΙΑ ΚΑΙ Ο ΛΟΥΣΤΡΟΣ πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  37. «Περίμενε την Άνοιξη, Μπαντίνι». Netflix. [νεκρός σύνδεσμος]
  38. «Βραδιά... Κόπολα». Ριζοσπάστης. 9 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  39. «ΑΝΘΡΩΠΟΚΤΟΝΙΑ πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  40. «Ο Μπόμπιρας Ξεπόρτισε πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  41. «ΟΤΑΝ ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΓΑΠΑΣ πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  42. «Οφθαλμόν Αντί Οφθαλμού πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  43. «Υπόθεση Πολύ Προσωπική πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  44. «ΑΔΥΝΑΜΙΑ πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  45. «Διασημότητες πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  46. «ΠΑΡΑΦΩΝΑ ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΙ πληροφορίες για την ταινία». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  47. «Κόκκινη Ζώνη». Apple TV. 1 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2023. 
  48. LePire, Bobby (30 Ιουλίου 2020). «Rolling Thunder». Film Threat. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]