Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας

Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας
Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας; Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Συντομογραφία	ΠΚΕΕ
Πρώτος ηγέτης	Μπολέσουαφ Μπιέρουτ
Τελευταίος ηγέτης	Μιετσίσουαφ Ρακόφσκι
Ίδρυση	16–21 Δεκεμβρίου 1948
Διάλυση	27–30 Ιανουαρίου 1990
Συγχώνευση των	Πολωνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και Πολωνικό Εργατικό Κόμμα
Διάδοχος	Πολωνική Σοσιαλδημοκρατική Ένωση και Σοσιαλδημοκρατία της Δημοκρατίας της Πολωνίας (ντε φάκτο, όχι νόμιμοι διάδοχοι)
Έδρα	Νόβι Σφιατ 6/12,; 00-497 Βαρσοβία
Εφημερίδα	Trybuna Ludu
Πτέρυγα νεολαίας	Πολωνική Σοσιαλιστική Ένωση Νεολαίας
Στρατιωτική πτέρυγα	Πολωνικός Λαϊκός Στρατός
Μέλη (δεκαετία του 1980)	3.000.000
Ιδεολογία	Κομμουνισμός; Μαρξισμός-Λενινισμός; Αριστερός εθνικισμός; Σταλινισμός (μέχρι το 1956);
Πολιτικό φάσμα	Ακροαριστερά
Εθνική προσχώρηση	Πατριωτικό Κίνημα Εθνικής Αναγέννησης
Διεθνής προσχώρηση	Κομινφόρμ
Χρώματα	Κόκκινο
Σύνθημα	"Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!"; ("Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!")
Ύμνος	"Η Διεθνής"
	Πολιτικό σύστημα Πολωνία; Πολιτικά κόμματα; Εκλογές

Το Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας (πολωνικά: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza‎‎ προφέρεται: [Πόλσκα Ζγεντνοτσόνα Πάρτια Ρομποτνίτσα]), συχνά με συντομογραφία ΠΚΕΕ, ήταν το κομμουνιστικό κόμμα που κυβέρνησε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας από το 1948 έως το 1990. Το ΠΚΕΕ είχε ηγηθεί δύο άλλων νόμιμα επιτρεπόμενων δευτερευόντων κομμάτων μαζί ως Μέτωπο Εθνικής Ενότητας και αργότερα Πατριωτικό Κίνημα Εθνικής Αναγέννησης. Ιδεολογικά, βασίστηκε στις θεωρίες του Μαρξισμού-Λενινισμού, με μεγάλη έμφαση στον αριστερό εθνικισμό. Το Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας είχε τον απόλυτο έλεγχο των δημόσιων ιδρυμάτων στη χώρα, καθώς και του Πολωνικού Λαϊκού Στρατού, των υπηρεσιών ασφαλείας UB-SB, της αστυνομικής δύναμης της Πολιτοφυλακής και των μέσων ενημέρωσης.

Οι παραποιημένες πολωνικές βουλευτικές εκλογές του 1947 παρείχαν στην ακροαριστερά πλήρη πολιτική εξουσία στη μεταπολεμική Πολωνία. Το ΠΚΕΕ ιδρύθηκε αμέσως τον Δεκέμβριο του 1948 μέσω της ενοποίησης δύο προηγούμενων πολιτικών οντοτήτων, του Πολωνικού Εργατικού Κόμματος (ΠΕΚ) και του Πολωνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (ΠΣΚ). Από το 1952, η θέση του «Πρώτου Γραμματέα» του Ενιαίου Εργατικού Κόμματος Πολωνίας ήταν ισοδύναμη με αυτή του δικτάτορα, του προέδρου ή του αρχηγού κράτους σε άλλες χώρες του κόσμου. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής του, το ΠΚΕΕ διατήρησε στενούς δεσμούς με ιδεολογικά παρόμοια κόμματα του Ανατολικού Μπλοκ, κυρίως με το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας, το Κομμουνιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας και το Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης. Μεταξύ 1948 και 1954, σχεδόν 1,5 εκατομμύρια άτομα εγγράφηκαν ως μέλη του Ενιαίου Εργατικού Κόμματος Πολωνίας και τα μέλη αυξήθηκαν σε 3 εκατομμύρια μέχρι το 1980.^[1]

Ο πρωταρχικός στόχος του κόμματος ήταν να επιβάλει τη σοσιαλιστική ατζέντα στην πολωνική κοινωνία. Η κομμουνιστική κυβέρνηση προσπάθησε να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο του προλεταριάτου, να καταστήσει την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη διαθέσιμες σε όλους, να δημιουργήσει μια κεντρική σχεδιασμένη οικονομία, να εθνικοποιήσει όλους τους θεσμούς και να παράσχει εσωτερική ή εξωτερική ασφάλεια διατηρώντας μια ισχυρή ένοπλη δύναμη. Ορισμένες έννοιες που εισήχθησαν από το εξωτερικό, όπως η μεγάλης κλίμακας συλλογική γεωργία και η εκκοσμίκευση, απέτυχαν στα αρχικά τους στάδια. Το ΠΚΕΕ θεωρούνταν πιο φιλελεύθερο και φιλοδυτικό από τους ομολόγους του στην Ανατολική Γερμανία ή τη Σοβιετική Ένωση και ήταν πιο απεχθής με τη ριζοσπαστική πολιτική. Παρόλο που η προπαγάνδα χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλα μέσα ενημέρωσης όπως το Trybuna Ludu («Λαϊκή Βουλή») και το τηλεοπτικό Dziennik Telewizyjny, η λογοκρισία έγινε αναποτελεσματική στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και σταδιακά καταργήθηκε. Από την άλλη πλευρά, το Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας ήταν υπεύθυνο για τη βάναυση ειρήνευση της πολιτικής αντίστασης και των διαδηλωτών στις διαδηλώσεις στο Πόζναν του 1956, στις διαδηλώσεις της Πολωνίας του 1970 και σε όλη τη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου μεταξύ 1981 και 1983. Το ΠΚΕΕ ξεκίνησε επίσης μια σφοδρή αντισημιτική εκστρατεία κατά τη διάρκεια της πολωνικής πολιτικής κρίσης του 1968, η οποία ανάγκασε τους υπόλοιπους Εβραίους της Πολωνίας να μεταναστεύσουν.

Μέσα στις συνεχιζόμενες πολιτικές και οικονομικές κρίσεις, το κίνημα της Αλληλεγγύης αναδείχθηκε ως ένα σημαντικό αντιγραφειοκρατικό κοινωνικό κίνημα που επεδίωκε την κοινωνική αλλαγή. Με τη χαλάρωση της κομμουνιστικής κυριαρχίας στις γειτονικές χώρες, το ΠΚΕΕ έχασε συστηματικά την υποστήριξη και αναγκάστηκε να διαπραγματευτεί με την αντιπολίτευση και να τηρήσει τη Πολωνική Συμφωνία Στρογγυλής Τραπέζης, η οποία επέτρεπε ελεύθερες δημοκρατικές εκλογές. Οι εκλογές της 4ης Ιουνίου 1989 αποδείχθηκαν νικηφόρες για την Αλληλεγγύη, θέτοντας έτσι ένα τέλος στην 40χρονη κομμουνιστική κυριαρχία στην Πολωνία. Το Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας διαλύθηκε τον Ιανουάριο του 1990.

Πρόγραμμα και στόχοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέχρι το 1989, το ΠΚΕΕ κατείχε δικτατορικές εξουσίες (η τροπολογία στο σύνταγμα του 1976 ανέφερε «μια ηγετική εθνική δύναμη») και έλεγχε μια δυσκίνητη γραφειοκρατία, τον στρατό, τη μυστική αστυνομία και την οικονομία. Ο κύριος στόχος του ήταν να δημιουργήσει μια κομμουνιστική κοινωνία και να βοηθήσει στη διάδοση του κομμουνισμού σε όλο τον κόσμο. Στα χαρτιά, το κόμμα οργανώθηκε στη βάση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, ο οποίος αναλάμβανε τον δημοκρατικό διορισμό των αρχών, τη λήψη αποφάσεων και τη διαχείριση της δραστηριότητάς του. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, τους βασικούς ρόλους έπαιξαν η Κεντρική Επιτροπή, το Πολιτικό Γραφείο και η Γραμματεία της, που υπόκειντο στον αυστηρό έλεγχο των αρχών της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτές οι αρχές αποφάσισαν για την πολιτική και τη σύνθεση των κύριων οργάνων, αν και σύμφωνα με το καταστατικό ήταν ευθύνη των μελών του συνεδρίου που γινόταν κάθε 5 ή 6 χρόνια. Μεταξύ των συνεδριάσεων γίνονταν κομματικές διασκέψεις των περιφερειακών, νομαρχιακών και εργασιακών επιτροπών. Η μικρότερη οργανωτική μονάδα του ΠΚΕΕ ήταν η Θεμελιώδης Κομματική Οργάνωση (ΘΚΟ), η οποία λειτουργούσε σε χώρους εργασίας, σχολεία, πολιτιστικά ιδρύματα, κ.λπ.

Τον κύριο ρόλο στο ΠΚΕΕ έπαιξαν επαγγελματίες πολιτικοί, ή ο λεγόμενος «σκληρός πυρήνας του κόμματος», που σχηματίστηκε από ανθρώπους στους οποίους συνιστώνταν να διαχειρίζονται τους κύριους κρατικούς θεσμούς, κοινωνικές οργανώσεις και συνδικάτα. Στην κορύφωση της ανάπτυξης του ΠΚΕΕ (τέλη της δεκαετίας του 1970) αποτελούνταν από πάνω από 3,5 εκατομμύρια μέλη. Το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής, η Γραμματεία και οι περιφερειακές επιτροπές διόρισαν τις βασικές θέσεις όχι μόνο εντός του κόμματος αλλά και σε όλες τις οργανώσεις που είχαν το «κράτος» στο όνομά τους – από κεντρικά γραφεία μέχρι και μικρές κρατικές και συνεταιριστικές εταιρείες. Ονομάστηκε νομενκλατούρα σύστημα διαχείρισης του κράτους και της οικονομίας. Σε ορισμένους τομείς της οικονομίας, π.χ. στη γεωργία, το σύστημα νομενκλατούρας ελέγχονταν με την έγκριση του ΠΚΕΕ και από τα συμμαχικά του κόμματα, το Ενωμένο Λαϊκό Κόμμα (γεωργία και παραγωγή τροφίμων) και το Δημοκρατικό Κόμμα (εμπορική κοινότητα, μικρές επιχειρήσεις, ορισμένοι συνεταιρισμοί). Μετά την έναρξη του στρατιωτικού νόμου, ιδρύθηκε το Πατριωτικό Κίνημα Εθνικής Αναγέννησης για να οργανώσει αυτά και άλλα κόμματα.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περίοδος ίδρυσης και σοβιετοποίησης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας ιδρύθηκε στο ενωτικό συνέδριο του Πολωνικού Εργατικού Κόμματος και του Πολωνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος κατά τη διάρκεια συνεδριάσεων που πραγματοποιήθηκαν από τις 15 έως τις 21 Δεκεμβρίου 1948. Η ενοποίηση ήταν δυνατή επειδή οι ακτιβιστές του ΠΣΚ που αντιτάχθηκαν στην ενοποίηση (ή μάλλον στην απορρόφηση στο Εργατικό Κόμμα) είχαν εξαναγκαστεί να φύγουν από το κόμμα. Ομοίως, τα μέλη του ΠΕΚ που κατηγορήθηκαν για «δεξιά-εθνικιστική απόκλιση» (πολωνικά: odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne‎‎) εκδιώχθηκαν. Έτσι, για όλες τις προθέσεις και σκοπούς, το ΠΚΕΕ ήταν το ΠΕΚ με νέο όνομα.

Η «δεξιά-εθνικιστική απόκλιση» ήταν ένας όρος πολιτικής προπαγάνδας που χρησιμοποιούσαν οι Πολωνοί σταλινικοί ενάντια σε εξέχοντες ακτιβιστές, όπως ο Βουαντίσουαφ Γκομούουκα και ο Μάριαν Σπιχάλσκι που αντιτάχθηκαν στη σοβιετική ανάμειξη στις πολωνικές εσωτερικές υποθέσεις, καθώς και στον διεθνισμό που επιδείχθηκε από τη δημιουργία της Cominform και της επακόλουθη συγχώνευση που δημιούργησε το ΠΚΕΕ. Πιστεύεται ότι ήταν ο Ιωσήφ Στάλιν που άσκησε πίεση στους Μπολέσουαφ Μπιέρουτ και Γιάκουμπ Μπέρμαν να απομακρύνουν τους Γκομούουκα και Σπιχάλσκι, καθώς και τους οπαδούς τους από την εξουσία το 1948. Υπολογίζεται ότι πάνω από το 25% των σοσιαλιστών απομακρύνθηκαν από την εξουσία ή εκδιώχθηκαν από την πολιτική ζωή.

Ο Μπολέσουαφ Μπιέρουτ, πράκτορας του ΛΚΕΥ^[2] και σκληροπυρηνικός σταλινικός, υπηρέτησε ως πρώτος Γενικός Γραμματέας του κυβερνώντος ΠΚΕΕ από το 1948 έως το 1956, διαδραματίζοντας ηγετικό ρόλο στην επιβολή του κομμουνισμού και στην εγκατάσταση του κατασταλτικού καθεστώτος του. Υπηρέτησε ως Πρόεδρος από το 1944 (αν και σε προσωρινή βάση μέχρι το 1947). Αφού ένα νέο σύνταγμα κατάργησε την προεδρία, ο Μπιέρουτ ανέλαβε πρωθυπουργός, θέση που κράτησε μέχρι το 1954. Παρέμεινε αρχηγός του κόμματος μέχρι το θάνατό του το 1956.

Ο Μπιέρουτ επέβλεπε τις δίκες πολλών Πολωνών στρατιωτικών ηγετών εν καιρώ πολέμου, όπως ο στρατηγός Στανίσουαφ Τάταρ και ο Στρατηγός Άουγκουστ Έμιλ Φίλντορφ, καθώς και 40 μέλη της Ένωσης Ελευθερίας και Ανεξαρτησίας, διάφοροι αξιωματούχοι της Εκκλησίας και πολλοί άλλοι αντίπαλοι του νέου καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένου του Βίτολντ Πιλέτσκι, καταδικάστηκαν σε θάνατο κατά τη διάρκεια μυστικών δικών. Ο Μπιέρουτ υπέγραψε πολλές από αυτές τις θανατικές ποινές.

Ο μυστηριώδης θάνατος του Μπιέρουτ στη Μόσχα το 1956 (λίγο μετά τη συμμετοχή του στο 20ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης), οδήγησε σε πολλές εικασίες για δηλητηρίαση ή αυτοκτονία και σηματοδότησε συμβολικά το τέλος της εποχής του σταλινισμού στην Πολωνία.

Αυταρχικός κομμουνισμός του Γκομούουκα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1956, λίγο μετά το 20ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, η ηγεσία του ΠΚΕΕ χωρίστηκε σε δύο φατρίες, που ονομάστηκαν Νατολίνοι και Πουλάβιοι. Η φατριά των Νατολίνων – που πήρε το όνομά της από τον τόπο όπου γίνονταν οι συνεδριάσεις της, σε μια κυβερνητική βίλα στο Νατόλιν – ήταν ενάντια στα μετασταλινικά προγράμματα απελευθέρωσης (Πολωνικός Οκτώβρης) και διακήρυξαν απλά εθνικιστικά και αντισημιτικά συνθήματα ως μέρος μιας στρατηγικής για την απόκτηση εξουσίας. Τα πιο γνωστά μέλη ήταν οι Φραντσίσεκ Γιούσφιακ, Βίκτορ Κουοσιέβιτς, Ζένον Νόβακ, Αλεξάντερ Ζαβάτσκι, Βουαντίσουαφ Ντβορακόφσκι και Χιλάρι Χεουχόφσκι.

Η φατριά των Πουλάβιων - το όνομα προέρχεται από την οδό Πουουάφσκα (Puławska) στη Βαρσοβία, στην οποία ζούσαν πολλά από τα μέλη - επεδίωξε μεγάλη φιλελευθεροποίηση του σοσιαλισμού στην Πολωνία. Μετά τα γεγονότα του Ιουνίου στο Πόζναν, υποστήριξαν με επιτυχία την υποψηφιότητα του Βουαντίσουαφ Γκομούουκα για Πρώτο Γραμματέα του κόμματος, επιβάλλοντας έτσι μια μεγάλη οπισθοδρόμηση στους Νατολίνους. Μεταξύ των πιο επιφανών μελών ήταν ο Ρόμαν Ζαμπρόφσκι και ο Λέον Κάσμαν. Και οι δύο φατρίες εξαφανίστηκαν προς τα τέλη της δεκαετίας του 1950.

Αρχικά πολύ δημοφιλής για τις μεταρρυθμίσεις του και αναζητώντας μια «πολωνική οδό προς τον σοσιαλισμό», βρέθηκε κάτω από την σοβιετική πίεση. Στη δεκαετία του 1960 υποστήριξε τη δίωξη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και των διανοουμένων (κυρίως τον Λέσεκ Κοουακόφσκι που αναγκάστηκε να εξοριστεί). Συμμετείχε στην επέμβαση του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία το 1968. Εκείνη την εποχή ήταν επίσης υπεύθυνος για τη δίωξη των φοιτητών, καθώς και για την σκληρή λογοκρισία στα μέσα ενημέρωσης. Το 1968, υποκίνησε μια εκστρατεία αντισιωνιστικής προπαγάνδας, ως αποτέλεσμα της αντίθεσης του σοβιετικού μπλοκ στον Πόλεμο των Έξι Ημερών.

Τον Δεκέμβριο του 1970, μια αιματηρή σύγκρουση με εργάτες ναυπηγείων, κατά την οποία πυροβολήθηκαν θανάσιμα αρκετές δεκάδες εργάτες, τον ανάγκασε να παραιτηθεί (επίσημα για λόγους υγείας, καθώς στην πραγματικότητα είχε υποστεί εγκεφαλικό). Ένας δυναμικός νεότερος άνδρας, ο Έντβαρντ Γκιέρεκ, ανέλαβε την ηγεσία του Κόμματος και οι εντάσεις εκτονώθηκαν.

Οικονομικό άνοιγμα του Γκιέρεκ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο Έντβαρντ Γκιέρεκ είχε δημιουργήσει μια προσωπική βάση εξουσίας και έγινε ο αναγνωρισμένος ηγέτης της νεανικής τεχνοκρατικής φατρίας του κόμματος. Όταν ξέσπασαν ταραχές για τις οικονομικές συνθήκες στα τέλη του 1970, ο Γκιέρεκ αντικατέστησε τον Γκομούουκα ως πρώτος γραμματέας του κόμματος.^[3] Ο Γκιέρεκ υποσχέθηκε οικονομική μεταρρύθμιση και θέσπισε ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της βιομηχανίας και αύξησης της διαθεσιμότητας καταναλωτικών αγαθών, πράττοντάς το κυρίως μέσω ξένων δανείων.^[4] Οι καλές του σχέσεις με τους δυτικούς πολιτικούς, ιδιαίτερα με τον Γάλλο Βαλερί Ζισκάρ ντ'Εσταίν και τον Δυτικογερμανό Χέλμουτ Σμιτ, ήταν καταλύτης για τη λήψη βοήθειας και δανείων από τη Δύση.

Το βιοτικό επίπεδο βελτιώθηκε στην Πολωνία τη δεκαετία του 1970, η οικονομία, ωστόσο, άρχισε να παραπαίει κατά τη διάρκεια της πετρελαϊκής κρίσης του 1973 και μέχρι το 1976 έγιναν αναγκαίες αυξήσεις τιμών. Νέες ταραχές ξέσπασαν τον Ιούνιο του 1976, και παρόλο που κατεστάλησαν βίαια, οι προγραμματισμένες αυξήσεις τιμών ανεστάλησαν.^[5] Τα υψηλά εξωτερικά χρέη, οι ελλείψεις τροφίμων και η ξεπερασμένη βιομηχανική βάση ανάγκασαν έναν νέο γύρο οικονομικών μεταρρυθμίσεων το 1980. Για άλλη μια φορά, οι αυξήσεις των τιμών πυροδότησαν διαμαρτυρίες σε ολόκληρη τη χώρα, ειδικά στα ναυπηγεία του Γκντανσκ και του Στσέτσιν. Ο Γκιέρεκ αναγκάστηκε να παραχωρήσει νομικό καθεστώς στην Αλληλεγγύη και να παραχωρήσει το δικαίωμα στην απεργία. (Συμφωνία του Γκντανσκ).

Λίγο αργότερα, στις αρχές Σεπτεμβρίου 1980, ο Γκιέρεκ αντικαταστάθηκε από τον Στανίσουαφ Κάνια ως Γενικός Γραμματέας του κόμματος από την Κεντρική Επιτροπή, εν μέσω πολλών κοινωνικών και οικονομικών αναταραχών. Ο Κάνια παραδέχτηκε ότι το κόμμα είχε κάνει πολλά οικονομικά λάθη και υποστήριξε τη συνεργασία με καθολικές και συνδικαλιστικές ομάδες αντιπολίτευσης. Συναντήθηκε με τον αρχηγό της Αλληλεγγύης, Λεχ Βαλέσα και άλλους επικριτές του κόμματος. Αν και ο Κάνια συμφώνησε με τους προκατόχους του ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να διατηρήσει τον έλεγχο της Πολωνίας, ποτέ δεν διαβεβαίωσε τους Σοβιετικούς ότι η Πολωνία δεν θα ακολουθούσε ενέργειες ανεξάρτητες από τη Σοβιετική Ένωση. Στις 18 Οκτωβρίου 1981, η Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος του απέσυρε την εμπιστοσύνη και ο Κάνια αντικαταστάθηκε από τον Πρωθυπουργό (και Υπουργό Άμυνας) Στρατηγό Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι.

Αυταρχική διακυβέρνηση του Γιαρουζέλσκι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 11 Φεβρουαρίου 1981, ο Γιαρουζέλσκι εξελέγη πρωθυπουργός της Πολωνίας και έγινε ο πρώτος γραμματέας του ΠΚΕΕ στις 18 Οκτωβρίου 1981. Πριν ξεκινήσει το σχέδιο καταστολής της Αλληλεγγύης, το παρουσίασε στον Σοβιετικό πρωθυπουργό Νικολάι Τιχόνοφ. Στις 13 Δεκεμβρίου 1981, ο Γιαρουζέλσκι επέβαλε στρατιωτικό νόμο στην Πολωνία.

Το 1982, ο Γιαρουζέλσκι αναζωογόνησε το Μέτωπο Εθνικής Ενότητας, την οργάνωση που χρησιμοποιούσαν οι κομμουνιστές για να διαχειρίζονται τα κόμματα-δορυφόρους τους, ως Πατριωτικό Κίνημα Εθνικής Αναγέννησης.

Το 1985, ο Γιαρουζέλσκι παραιτήθηκε από πρωθυπουργός και υπουργός Άμυνας και έγινε πρόεδρος του Πολωνικού Συμβουλίου Επικρατείας, θέση ισοδύναμη με εκείνη του προέδρου ή δικτάτορα, με την εξουσία του να επικεντρώνεται και να είναι σταθερά εδραιωμένη στην ομάδα των στρατηγών και των κατώτερων αξιωματικών του Πολωνικού Λαϊκού Στρατού.

Διάλυση του ΠΚΕΕ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κτίριο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κεντρική Επιτροπή είχε την έδρα της στο Σπίτι του Κόμματος, ένα κτίριο που ανεγέρθηκε με υποχρεωτική συνδρομή από το 1948 έως το 1952 και στην καθομιλουμένη ονομάζεται Λευκός Οίκος ή Σπίτι των Προβάτων. Από το 1991 σε αυτό το κτίριο βρίσκεται το Τραπεζικό-Χρηματοοικονομικό Κέντρο «Νέος Κόσμος». Από το 1991–2000 το Χρηματιστήριο της Βαρσοβίας είχε επίσης την έδρα του εκεί.

Ηγέτες του κόμματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέχρι το έτος 1954, ο επικεφαλής του κόμματος ήταν ο πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής:

#	Ον/μο	Από	Έως	Σημειώσεις
1	Μπολέσουαφ Μπιέρουτ (1892–1956)	22 Δεκεμβρίου 1948	12 Μαρτίου 1956	Γενικός γραμματέας
2	Έντβαρντ Όχαπ (1906–1989)	20 Μαρτίου 1956	21 Οκτωβρίου 1956	Πρώτος Γραμματέας
3	Βουαντίσουαφ Γκομούουκα (1905–1982)	21 Οκτωβρίου 1956	20 Δεκεμβρίου 1970	Πρώτος Γραμματέας
4	Έντβαρντ Γκιέρεκ (1913–2001)	20 Δεκεμβρίου 1970	6 Σεπτεμβρίου 1980	Πρώτος Γραμματέας
5	Στανίσουαφ Κάνια (1927–2020)	6 Σεπτεμβρίου 1980	18 Οκτωβρίου 1981	Πρώτος Γραμματέας
6	Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι (1923–2014)	18 Οκτωβρίου 1981	29 Ιουλίου 1989	Πρώτος Γραμματέας
7	Μιετσίσουαφ Ρακόφσκι (1926–2008)	29 Ιουλίου 1989	29 Ιανουαρίου 1990	Πρώτος Γραμματέας

Αξιόλογοι πολιτικοί μετά το 1989[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόεδροι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρωθυπουργοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ευρωπαίοι Επίτροποι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ντανούτα Χύμπνερ

Εκλογική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκλογές του Σέιμ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκλογή	Αρχηγός κόμματος	Ψήφοι	Έδρες	+/–	Θέση
1952	Μπολέσουαφ Μπιέρουτ	ως μέρος του ΜΕΝ	273 / 425	273	1ος
1957	Βουαντίσουαφ Γκομούουκα		239 / 459	34	1ος
1961			256 / 460	17	1ος
1965			255 / 460	1	1ος
1969			255 / 460		1ος
1972	Έντβαρντ Γκιέρεκ		255 / 460		1ος
1976			261 / 460	6	1ος
1980			261 / 460		1ος
1985	Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι	ως μέρος του ΠΚΕΑ	245 / 460	16	1ος
1989	Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι	ως μέρος του ΠΚΕΑ	173 / 460	72	1ος

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ ^1,0 ^1,1 «Zwykli Polacy przyznają się, że byli w PZPR!». 5 Απριλίου 2016.
↑ Błażyński, Zbigniew (2003). Mówi Józef Światło. Za kulisami bezpieki i partii, 1940–1955. Βαρσοβία: Wydawnictwo LTW. σελίδες 20/21, 27. ISBN 83-88736-34-5.
↑ Time magazine article from 4 January 1971, The World: Poland's New Regime: Gifts and Promises
↑ Time magazine article from 14 October 1974, POLAND: Gierek: Building from Scratch
↑ Time magazine article from 8 November 1976 POLAND: The Winter of Discontent

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

MSWiA – Sprawozdanie z likwidacji majątku byłej PZPR (MSWiA – Η έκθεση για την εκκαθάριση περιουσίας του πρώην ΠΚΕΕ) (πολωνικά)

[fakt.pl-1] 1,0 ^1,1 «Zwykli Polacy przyznają się, że byli w PZPR!». 5 Απριλίου 2016.

[Mówi_Józef_Światło._Za_kulisami_bezpieki_i_partii,_1940-1955-2] Błażyński, Zbigniew (2003). Mówi Józef Światło. Za kulisami bezpieki i partii, 1940–1955. Βαρσοβία: Wydawnictwo LTW. σελίδες 20/21, 27. ISBN 83-88736-34-5.

[3] Time magazine article from 4 January 1971, The World: Poland's New Regime: Gifts and Promises

[4] Time magazine article from 14 October 1974, POLAND: Gierek: Building from Scratch

[5] Time magazine article from 8 November 1976 POLAND: The Winter of Discontent

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]