Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πατριαρχικό Μοναστήρι του Ιπεκίου (Πετς)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Πατριαρχικό Μοναστήρι του Ιπεκίου (Πετς)
Μοναστηριακό Συγκρότημα του Πατριαρχείου Ιπεκίου (Πετς)
Χάρτης
Πληροφορίες Μοναστηριού
Ίδρυση13ος αιώνας
ΥπαγωγήΣερβική Ορθόδοξη Εκκλησία
ΕπισκοπήΕπισκοπή Ράσκας και Πριζρένης
Ελεγχόμενες εκκλησίες
  • Εκκλησία των Αγίων Αποστόλων
  • Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου
  • Εκκλησία της Παναγίας της Οδηγήτριας
  • Εκκλησία του Αγίου Νικολάου
Πρόσωπα
ΙδρυτήςΑρχιεπίσκοπος Σάββας, Αρσένιος Α', Νικόδημος Α', Δανιήλ Β' (Αρχιεπίσκοπος των Σέρβων)
Τοποθεσία
ΤοποθεσίαΠετς, Σερβία, Κόσοβο
Πρόσβαση στο κοινόΝαι

Το πατριαρχικό μοναστήρι του Ιπεκίου, (σερβικά: Манастир Пећка патријаршија, λατ.: Manastir Pećka patrijaršija) είναι μεσαιωνικό ορθόδοξο μοναστήρι της Σερβίας που βρίσκεται κοντά στη σημερινή πόλη του Πετς, στο Κοσσυφοπέδιο. Από το 1252 ως το 1766 ήταν η έδρα του Πατριαρχείου του Ιπεκίου, ενώ σήμερα φιλοξενεί κατά παράδοση τις τελετές ενθρονίσεων των σέρβων Πατριαρχών.

Από το 2006, αποτελεί- μαζί με τρία άλλα μνημεία της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας- μέρος των «Μεσαιωνικών Μνημείων του Κοσόβου», μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς .

Το μοναστήρι διοικείται εκκλησιαστικά από την Επισκοπή Ράσκας και Πριζρένης, αλλά έχει ιδιαίτερο (σταυροπηγιακό) καθεστώς, δεδομένου ότι υπάγεται στην άμεση δικαιοδοσία του Σέρβου Πατριάρχη, του οποίου ο τίτλος περιλαμβάνει τον Αρχιεπίσκοπο του Ιπεκίου (Peć). Το εκκλησιαστικό συγκρότημα του μοναστηριού είναι μοναδικό στη μεσαιωνική αρχιτεκτονική της Σερβίας, αφού τρεις εκκλησίες από τις συνολικά τέσσερεις, είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους μέσω ενός (κοινού) νάρθηκα. [1]

Το συγκρότημα της μονής βρίσκεται κοντά στο Πετς, στην περιοχή Μετόχια, στον κεντρικό δρόμο που συνδέει τα Μετόχια με το Μαυροβούνιο.[1] Βρίσκεται δίπλα στο ποτάμι του Πετς, στην είσοδο του φαραγγιού Rugova.[2] Μία μαύρη μουριά, 750 ετών, διατηρείται στην αυλή του μοναστηριού, που ονομάζεται Šam-dud και φυτεύτηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Σάββα Β' μεταξύ 1263 και 1272. [3]

Το μοναστήρι χτίστηκε το πρώτο τρίτο του 13ου αιώνα (1321–24 και 1330–37).[1] ως μετόχι του μοναστηριού της Ζίτσας (Žiča), την έδρα της Σερβικής Αρχιεπισκοπής εκείνη την εποχή και ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Σάββας (πέθανε το 1235) ήταν ακόμα ζωντανός.[2]

Ο Αρχιεπίσκοπος Αρσένιος Α' (1233–63) έχτισε την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων στη βόρεια πλευρά.[4] [4] και το 1253, μετέφερε την έδρα της Σερβικής Εκκλησίας εκεί - περιοχή που θεώρησε ασφαλέστερη [5] καθώς ήταν πιο κοντά στο κέντρο της χώρας.[2]

Η έδρα της Σερβικής Εκκλησίας στη συνέχεια επέστρεψε σύντομα στη Ζίτσα το 1285, προτού μετακινηθεί στο Πετς το 1291, και πάλι λόγω πολέμου. [6] [7]

Επί Αρχιεπισκόπου Νικοδήμου του Α' (1321-24) χτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στη βόρεια πλευρά της εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων, ενώ ο διάδοχός του, ο Αρχιεπίσκοπος Δανιήλ Β΄ (1324–37) έχτισε την εκκλησία της Παναγίας της Οδηγήτριας και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου στη νότια πλευρά.[4]

Μπροστά στις τρεις κύριες εκκλησίες, έχτισε στη συνέχεια έναν μνημειακό νάρθηκα.[4]

Στην εποχή του Αρχιεπισκόπου Ιωαννίκιου Β' (περίπου το 1345), η μέχρι τότε χωρίς διακόσμηση εκκλησία του Αγίου Δημητρίου διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες. Ο Σέρβος αυτοκράτορας Στέφανος Δουσάν (περίπου 1331–1355) ανύψωσε τη Σερβική Αρχιεπισκοπή στο πατριαρχικό καθεστώς το 1346, δημιουργώντας έτσι το Σερβικό Πατριαρχείο του Πετς . [8]

Από τον 13ο έως τον 15ο αιώνα αλλλα και τον 17ο αιώνα οι Σέρβοι Αρχιεπίσκοποι και οι Σέρβοι Πατριάρχες θάφτηκαν στις εκκλησίες του Πατριαρχείου. Το 1459–63, μετά το θάνατο του Αρσένιου Β', και λόγω της οθωμανικής κατάκτησης της περιοχής το πατριαρχείο εγκαταλείφθηκε για να αποκατασταθεί το 1557 κατά τη διάρκεια της βασιλείας του σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς.[9] και ύστερα από τις προσωπικές προσπάθειες του σερβοβοσνιακής καταγωγής μεγάλου βεζίρη Σοκολού Μεχμέτ Πασά.[10]

Ο Γεώργιος Μιτροφάνοβιτς (1550–1630) ζωγράφισε νέες τοιχογραφίες στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου το 1619–20.[4]

Το 1673–74 ο ζωγράφος Ραντούλ ζωγράφισε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου.[4]

Η περίοδος της οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή έληξε το 1912.[11]

σύγχρονη περίοδος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην αρχή του Α' Βαλκανικού Πολέμου (1912-1913),ο στρατός του Βασιλείου του Μαυροβουνίου μπήκε στο Πετς. Με τη Συνθήκη του Λονδίνου (1913) η περιοχή του Πετς δόθηκε επίσημα στο Μαυροβούνιο και η Μονή του Πετς έγινε και πάλι επισκοπική έδρα.[12]

Ο Επίσκοπος Γκαβρίλο Ντόζιτς του Πετς (μελλοντικός Σέρβος Πατριάρχης) ξεκίνησε έργα στο μοναστηριακό συγκρότημα, αλλά αυτές οι προσπάθειες σταμάτησαν λόγω του ξεσπάσματος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1914) και της επακόλουθης αυστροουγγρικής κατοχής του Μαυροβουνίου, συμπεριλαμβανομένου του Πετς. Ο πόλεμος τελείωσε το 1918 και το Μαυροβούνιο προσχώρησε στο Βασίλειο της Σερβίας και με τις υπόλοιπες επαρχίες των Νότιων Σλάβων της πρώην Αυστρίας-Ουγγαρίας σχημάτησαν το Βασίλειο των Σέρβων, των Κροατών και των Σλοβένων.

Το 1920 αποκαταστάθηκε η διαρθρωτική ενότητα της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και το Σερβικό Πατριαρχείο ανανεώθηκε, με την παραδοσιακή πρωτοκαθεδρική έδρα στο Πατριαρχικό Μοναστήρι του Πετς. [13] Από τότε, όλοι οι Σέρβοι Πατριάρχες ενθρονίζονταν στη Μονή.[14] Μεγάλα έργα ανοικοδόμησης στη Μονή πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 1931 και του 1932.[15]

Το 1947, το Πατριαρχείο του Πετς προστέθηκε στον κατάλογο « Μνημείο Πολιτισμού Εξαιρετικής Σημασίας » της Σερβίας,[4] και στις 13 Ιουλίου 2006 κατατάχθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ως επέκταση του μοναστηριακού χώρου του Βίσοκι Ντέτσανι, και τοποθετήθηκε συνολικά στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς σε κίνδυνο.[16]

Η αποκατάσταση του συγκροτήματος ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2006 και ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο. Ο κύριος στόχος ήταν η προστασία του συγκροτήματος από τον καιρό, καθώς και η επισκευή των εσωτερικών τοίχων και της εξωτερικής εμφάνισης. Δύο νέες τοιχογραφίες αποκαλύφθηκαν στη βόρεια πρόσοψη της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου: μιας Σέρβας βασίλισσας και ενός ευγενή.[17] Το 2008, οι προσόψεις της εκκλησίας βάφτηκαν με κόκκινο χρώμα, όπως η Μονή της Ζίτσας, γεγονός που οδήγησε σε κάποιες αντιδράσεις. Οι τοποθεσίες προστατεύθηκαν από τη Δύναμη του Κοσσυφοπεδίου έως το 2013, όταν η αστυνομία του Κοσσυφοπεδίου ανέλαβε την ευθύνη.[18]

Το μοναστήρι είναι και μαυσωλείο των παρακάτω σέρβων Αρχιεπισκόπων και Πατριαρχών [19](οι περισσότεροι από τους οποίους είναι άγιοι):

Αρσένιος Α' του Σρεμ
Σάββας Β'
Ευστάθιος Α'
Νικόδημος Α'
Δανιήλ Β'
Ιωαννίκιος Β'
Εφραίμ
Σπυρίδων και
Μάξιμος
Εκκλησία Εικόνα Σημειώσεις
Εκκλησία των Αγίων Αποστόλων
(Crkva sv. Apostola, γνωστή επίσης ως Εκκλησία του Σωτήρος)
Χτίστηκε το πρώτο τρίτο του 13ου αιώνα.
Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου
(Crkva sv. Dimitrija)
Χτίστηκε το 1324
Εκκλησία της Αγίας Μητέρας του Θεού Οδηγήτριας
(Crkva Bogorodice Odigitrije)
Χτίστηκε το 1337
Εκκλησία του Αγίου Νικολάου
(Crkva sv. Nikole)
Χτίστηκε το 1337. Μια μικρή ταπεινή εκκλησία χτισμένη στο πλάι της Εκκλησίας της Οδηγήτριας.

Οι τρεις κύριες εκκλησίες με τρούλους (Άγιοι Απόστολοι, Άγιος Δημήτριος και Οδηγήτρια) συνδέονται μεταξύ τους με έναν κοινό μνημειακό νάρθηκα. Μια μικρότερη εκκλησία, χωρίς τρούλο, βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία της Οδηγήτριας.

Βιβλιογραφικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. 1,0 1,1 1,2 Krstić 2003, σελ. 22.
  2. 2,0 2,1 2,2 Stefanović 2001.
  3. «Шам-дуд чува Пећку патријаршију 750 година». politika.rs. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Манастир Пећка патријаршија.
  5. Vásáry 2005, σελ. 100.
  6. McAllester 2001, σελ. 52.
  7. Коматина 2016, σελ. 368, 407.
  8. Fotić 2008, σελ. 519.
  9. Fotić 2008, σελ. 519-520.
  10. Kia 2011, σελ. 117.
  11. Ćirković 2004, σελ. 245-246.
  12. Đorđević & Pejić 1999, σελ. 18, 21.
  13. Petković 1982, σελ. 8.
  14. Warrander & Knaus 2010, σελ. 161.
  15. Petković 1982, σελ. 8, 16, 31.
  16. UNESCO (2006). «List of World Heritage in Danger». Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2013. 
  17. «Work on Restoration of Pec Patriarchate Draws to a Close». KIM Info Newsletter. November 14, 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις October 16, 2013. https://web.archive.org/web/20131016131355/http://www.kosovo.net/news/archive/2006/November_14/4.html. Ανακτήθηκε στις 2014-05-18. 
  18. «Srpske svetinje na KiM strahuju od čuvara». novosti.rs. 
  19. Ерић 2006, σελ. 212.

 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]