Ονομασίες της Πολωνίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ένας χάρτης του 18ου αιώνα με την ένδειξη «Πολωνία»
Ένα δηνάριο από τον 11ο αιώνα με το λατινικό όνομα Polonie.
Πολωνία του 11ου αιώνα υπό τον Μπολέσλαφ Α΄ τον Γενναίο
Όνομα Polonia τον 11ο αιώνα στα Χρονικά του Κβέντλινμπουργκ
11ος αιώνας, «Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum». Ο Αδάμ της Βρέμης σημειώνει τους Πολάνους «trans Oddaram sunt Polanos».

Τα εθνωνύμια για τους Πολωνούς (πρόσωπα)[1] και την Πολωνία (η χώρα τους)[2] περιλαμβάνουν ενδώνυμα (τον τρόπο με τον οποίο ο πολωνικός λαός αναφέρεται στον εαυτό τους και τη χώρα τους) και εξώνυμα (τον τρόπο με τον οποίο άλλοι λαοί αναφέρονται στους Πολωνούς και τη χώρα τους). Τα ενδώνυμα και τα περισσότερα εξώνυμα για τους Πολωνούς και την Πολωνία συνδέονται συνήθως με την προέλευση από το όνομα της λεχιτικής φυλής των Δυτικών Πολάνων (Polanie), που αναφέρεται επίσης από ορισμένες πηγές ότι υπήρξε η ένωση σε ορισμένες γλώσσες για την προέλευση των εξωνύμων για την Πολωνία από την ονομασία μιας άλλης φυλής, των Λένδιων (Lędzianie).

Ενδώνυμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πολωνικές λέξεις για τον Πολωνό είναι Polak (Πόλακ, αρσενικό) και Polka (Πόλκα, θηλυκό), με το Polki (Πόλκι) να είναι ο πληθυντικός για δύο ή περισσότερες γυναίκες και Polacy (Πολάτσι) να είναι ο πληθυντικός για τους υπόλοιπους. Το επίθετο «πολωνικό» μεταφράζεται στα πολωνικά ως polski (πόλσκι, αρσενικό), polska (πόλσκα, θηλυκό) και polskie (πόλσκιε, ουδέτερο). Το κοινό πολωνικό όνομα για την Πολωνία είναι Polska (Πόλσκα). Η τελευταία λέξη είναι μια μορφή επιθέτου που έχει εξελιχθεί ως ουσιαστικό, όπου πιθανότατα προέρχεται από τη φράση ziemia polska, που σημαίνει «πολωνική γη».

Rzeczpospolita[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πλήρες επίσημο όνομα του πολωνικού κράτους είναι Rzeczpospolita Polska (Ζετσποσπόλιτα Πόλσκα) που μεταφράζεται σε «Δημοκρατία της Πολωνίας». Η λέξη rzeczpospolita χρησιμοποιείται στην Πολωνία τουλάχιστον από τον 16ο αιώνα και αρχικά ήταν ένας γενικός όρος για να δηλώσει οποιοδήποτε κράτος με μια δημοκρατική ή παρόμοια μορφή διακυβέρνησης. Σήμερα, ωστόσο, η λέξη χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για αναφορά στο πολωνικό κράτος. Οποιαδήποτε άλλη δημοκρατία αναφέρεται ως republika στα σύγχρονα πολωνικά.

Γλωσσικές ρίζες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εικάζεται συχνά ότι όλα τα παραπάνω ονόματα προέρχονται από το όνομα των Πολάνων (Polanie), μιας δυτικής σλαβικής φυλής που κατοίκησε στα εδάφη της σημερινής Πολωνίας τον 9ο-10ο αιώνα. Η προέλευση του ονόματος Polanie θεωρείται ότι κατάγεται τελικά από τα πρωτοσλαβικά. Μπορεί να προέρχεται από τη λέξη pole, πολωνικά για το «χωράφι».[3]

Πολλές αρχαίες φυλές στην Ευρώπη παρήγαγαν τα ονόματά τους από τη φύση της γης που κατοικούσαν. Ο Τζερβέις του Τίλμπουρι έγραψε στο Otia imperialia («Αναψυχή για τον αυτοκράτορα», 1211): Inter Alpes Huniae et Oceanum est Polonia, sic dicta in eorum idiomate quasi Campania (μετάφραση: «Ανάμεσα στα Καρπάθια Όρη και τον Ωκεανό εκεί είναι η Πολωνία, έτσι ονομάζεται "Εξοχή" στο ιδίωμα τους.»). Οι Πολάνοι μπορεί να είχαν χρησιμοποιήσει το Polska για να περιγράψουν τη δική τους περιοχή στη λεκάνη του ποταμού Βάρτα. Κατά τη διάρκεια του 10ου αιώνα, κατάφεραν να υποτάξουν και να ενώσουν τις σλαβικές φυλές μεταξύ των ποταμών Όντερ και Μπουγκ σε ένα ενιαίο φεουδαρχικό κράτος και στις αρχές του 11ου αιώνα, το όνομα Polska επεκτάθηκε σε ολόκληρη την εθνικά πολωνική επικράτεια. Τα εδάφη που αρχικά κατοικήθηκαν από τους Πολάνους έγιναν γνωστά ως Staropolska, ή «Παλαιά Πολωνία», και αργότερα ως Wielkopolska, ή «Μείζων Πολωνία», ενώ τα εδάφη που κατέκτησαν προς το τέλος του 10ου αιώνα, σπίτι των Βιστούλων (Wiślanie) και των Λένδιων, έγιναν γνωστά ως Małopolska, ή «Ελάσσων Πολωνία».

Στην πολωνική λογοτεχνία, η Πολωνία μερικές φορές αναφέρεται ως Λεχία, προερχόμενη από τον Lech (Λεχ), τον θρυλικό ιδρυτή της Πολωνίας. Τον 17ο-18ο αιώνα, το Sarmaci («Σαρμάτες») ήταν ένα δημοφιλές όνομα με το οποίο οι Πολωνοί ευγενείς αναφέρονταν στον εαυτό τους (βλ. Σαρματισμός).

«Πολωνία» σε ευρωπαϊκές λογοτεχνικές πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πιο πρώιμη καταγεγραμμένη αναφορά για την «Πολωνία» βρίσκεται σε ένα λατινικό κείμενο που γράφτηκε το 1003 μ.Χ. και είχε τον τίτλο «Annales Hildesheimenses»: «Heinricus Berthaldi comitis filius, et Bruno frater regis, et ambo Bolizavones, Polianicus vide licet ac Boemicus, a rege infideliter maiestatis rei deficient». Σε μετάφραση: Ο Ερρίκος, γιος του Μπέρτολντ, και ο Μπρούνο, αδελφός του βασιλιά, και οι Μπολεσλάβοι, Πολωνοί και Τσέχοι, άφησαν τον κύκλο των φίλων του αυτοκράτορα.[4]

Εξώνυμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι παραλλαγές του ενδώνυμου ονόματος Polska έγιναν εξώνυμα σε άλλες γλώσσες.

Σε σλαβικές γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξώνυμα για την Πολωνία σε σλαβικές γλώσσες. Οι δυτικές σλαβικές γλώσσες, όπως η τσεχική και η σλοβακική, έχουν ιδιαίτερη ομοιότητα με το πολωνικό ενδώνυμο:

Στις ρομανικές γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα λατινικά, η οποία ήταν η κύρια γραπτή γλώσσα του Μεσαίωνα, το εξώνυμο για την Πολωνία έγινε Polonia. Αργότερα έγινε η βάση για το όνομα της Πολωνίας σε όλες τις ρομανικές γλώσσες:

Πολλές άλλες γλώσσες (π.χ. αλβανικά: Polonia, ελληνικά: Πολωνία και μαλτέζικα: Polonja) χρησιμοποιούν μια παραλλαγή του λατινικού ονόματος.

Σε γερμανικές γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Γερμανοί, οι δυτικοί γείτονες της Πολωνίας, την ονόμασαν Polen (Πόλεν). Άλλες γερμανικές γλώσσες χρησιμοποιούν σχετικά εξώνυμα:

Οι μη γερμανικές γλώσσες που δανείστηκαν τη λέξη τους για την Πολωνία από τα γερμανικά περιλαμβάνουν:

Άλλες γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Λένδιοι, μια πρωτοπολωνική φυλή που ζούσε γύρω από τη συμβολή των ποταμών Βιστούλα και Σαν (νοτιοανατολική Πολωνία), έχουν συχνά παραπλανητικά συσχετιστεί ως η πηγή ενός άλλου εξωνύμου, του Lechia (Λεχία). Το όνομα της φυλής πιθανότατα προέρχεται από την πρωτοπολωνική λέξη lęda, ή «καμένη γη». Το όνομά τους δανείστηκε για να αναφέρεται στην Πολωνία κυρίως από λαούς που ζούσαν ανατολικά ή νότια της Πολωνίας:

  • Το лях (lyakh) χρησιμοποιείται σε ανατολικές σλαβικές γλώσσες. Εμφανίζεται επίσης στην πολωνική λογοτεχνία ως Lachy, συνώνυμο των «Πολωνών» και της «Πολωνίας» που χρησιμοποιούν οι ανατολικοί σλαβικοί χαρακτήρες. Το Podlasie (Ποντλάχια), μια πολωνική περιοχή στα σύνορα με τη Λευκορωσία, προέρχεται από την ίδια ρίζα. Το Lachy Sądeckie (Λάχι Σοντέτσκιε) είναι το όνομα μιας μικρής πολιτιστικής ομάδας γύρω από το Νόβι Σοντς στη νότια Ελάσσον Πολωνία.
  • Λιθουανικά: Lenkija
  • Ουγγρικά: Lengyelország
  • Περσικά: لهستان, Lahestan. Η λέξη συνδυάζει το Lah με ένα κοινό περσικό επίθημα, το -σταν, που σημαίνει «Η γη του».
  • Τουρκικά: Lehistan. Τώρα θεωρείται παρωχημένο και έχει αντικατασταθεί από το Polonya.
  • Αρμενικά: Լեհաստան, Lehastan. Δανεισμένη επίσης από τα περσικά.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Polani του Γιοχάνες Καναπάριους, Vita sancti Adalberti episcopi Pragensis, ή Η ζωή του Αγίου Αδαλβέρτου της Πράγας, 999.
  2. ↑ Polenia του Τίτμαρ του Μέρζεμπουργκ Χρονικό, 1002. (γερμανικά: Polen)
  3. ↑ "fr. pal, pele, altd. pal, pael, dn. pael, sw. pale, isl. pall, bre. pal, peul, it. polo, pole, pila, [in:] Ένα λεξικό των αγγλοσαξονικών γλωσσών. Τζόζεφ Μπόσγουορθ. S.275.; planus, plain, flat; από το ινδοευρωπαϊκό pele, flat, to spread, επίσης η ρίζα των λέξεων όπως plan, floor και field. [in:] Τζον Χέιντουκ. Soundings. 1993. σελ. 399"; "the root pele is the source of the English words "field" and "floor". The root "plak" is the source of the English word "flake" [in:] Loren Edward Meierding. Ace the Verbal on the SAT. 2005. σελ. 82
  4. ↑ Γ.K. Βαλκόφσκι (tr.) (2013), Vvitichindus, Res gestae Saxonicae. Annales Corbeienses. Annales Hildesheimenses, Μπίντγκοστς, ISBN 978-83-930932-9-8 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ονομασίες_της_Πολωνίας&oldid=8746632"