Σαν (ποταμός)
Συντεταγμένες: 49°0′10.1″N 22°52′30.0″E / 49.002806°N 22.875000°E
| Σαν | |
|---|---|
 | |
| Πηγές | Καρπάθια Όρη |
| Εκβολές | Βιστούλας |
| Χώρες Λεκάνης | Πολωνία και Ουκρανία |
| Χώρα | Πολωνία[1] και Ουκρανία |
| Μήκος | 444 χλμ |
| Μέση εκροή | 124 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο |
| Παραπόταμοι | Βίσουοκ, Οσουάβα, Τάνεφ, Ρικά, Βιαρ, Βίσνια, Λουμπατσούφκα, Στουπνίτσα, Σκουό και Bukowa |
 | |
| wikidata () | |
Ο Σαν (πολωνικά: San, ουκρανικά: Сян, γερμανικά: Saan) είναι ποταμός στη νοτιοανατολική Πολωνία και τη δυτική Ουκρανία, παραπόταμος του ποταμού Βιστούλα. Έχει μήκος 458 χιλιομέτρων (ο 6ος μεγαλύτερος ποταμός της Πολωνίας) και περιοχή λεκάνης απορροής 16.877 χλμ2 (τα 14.426 χλμ2 του στην Πολωνία).[2]
Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
San στις πρωτο-ινδοευρωπαϊκές γλώσσες σημαίνει «ταχύτητα» ή «ταχεία ροή». Στις κελτικές γλώσσες, San σημαίνει «ποταμός».[3][4][5][6]
Πορεία ποταμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Σαν πηγάζει από τα Καρπάθια Όρη, κοντά στο χωριό Σιάνκι, σε υψόμετρο 900 μέτρων, ακριβώς στα σύνορα Ουκρανίας-Πολωνίας[7] (49°00′10″N 22°52′30″E / 49.00278°N 22.87500°E) και στην ηπειρωτική λεκάνη απορροής, και αποτελεί τα σύνορα μεταξύ Πολωνίας και Ουκρανίας για περίπου τα πρώτα 50 χιλιόμετρα. Η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της Πολωνίας, η Λίμνη Σολίνα, δημιουργήθηκε από ένα φράγμα στον ποταμό Σαν κοντά στο Λέσκο.
Ιστορία της περιοχής του ποταμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα ιστορικά αρχεία αναφέρουν για πρώτη φορά τον ποταμό το 1097 ως Sanъ, reku Sanъ, k Sanovi, στη συνέχεια ως nad Sanomъ (1152) και Sanu (1287). Σε παλαιούς χάρτες του πολωνικού Βοεβοδάτου Ρουθηνίας (1339-1772), αναφέρεται ως: San (1339), San (1372), Szan (1406), Sanok (1438), Saan (1439), Sayn (1445), San (1467), Szan (1517) και Schan (1526).
Οι άνθρωποι είχαν εγκατασταθεί για πρώτη φορά στη νοτιοανατολική περιοχή της σημερινής Πολωνίας (το Βοεβοδάτο Κάτω Καρπαθίων) στους προϊστορικούς χρόνους. Στην προ-ρωμαϊκή εποχή διάφορες φυλές, συμπεριλαμβανομένων των Κελτών, των Γότθων και των Βανδάλων (πολιτισμός Πσέβορσκ και πολιτισμός Πούχοβ)[8] κατέλαβαν την περιοχή. Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Ούγγροι και Σλάβοι εισέβαλαν στην περιοχή.
Η κοιλάδα του Σαν πρέπει να είχε γίνει σημαντικός εμπορικός δρόμος και άξονας ανθρώπινης εγκατάστασης ήδη από τον 9ο ή 10ο αιώνα. Η περιοχή στη συνέχεια έγινε μέρος του κράτους της Μεγάλης Μοραβίας. Μετά την εισβολή των ουγγρικών φυλών στην καρδιά της Μεγάλης Μοραβικής Αυτοκρατορίας γύρω στο 899, οι Λένδιοι της περιοχής δήλωσαν την πίστη τους στην Ουγγρική Αυτοκρατορία. Στη συνέχεια, η περιοχή έγινε τόπος διαμάχης μεταξύ της Πολωνίας, του Ρως του Κιέβου και της Ουγγαρίας, ξεκινώντας περίπου τον 9ο αιώνα. Αυτή η περιοχή αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 981 (από τον Νέστορα το Χρονικογράφο), όταν ο Μέγας Βλαδίμηρος Α΄του Ρως του Κιέβου κατέλαβε την περιοχή στο δρόμο του προς την Πολωνία. Το 1018 επέστρεψε στην Πολωνία, το 1031 επανήλθε στη Ρωσία και το 1340 ανακτήθηκε από τον Καζίμιρ Γ΄ το Μέγα.
Κατά τη διάρκεια των ετών 966-1018, 1340-1772 (το Βοεβοδάτο Ρουθηνίας) και 1918-1939, η περιοχή ήταν μέρος της Πολωνίας. Μεταξύ 1772 και 1918 ανήκε στην Αυστριακή Αυτοκρατορία, η οποία έγινε η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία όταν εισήχθη η διπλή μοναρχία. Αυτή η περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής δυτικά και ανατολικά του Βοεβοδάτου Κάτω Καρπαθίων, ελεγχόταν από την Αυστρία για σχεδόν 120 χρόνια. Εκείνη την περίοδο ήταν γνωστή ως Γαλικία.
Ο ποταμός Σαν, που είδε πολλές μάχες στην ιστορία του, ήταν τόπος μάχης κατά την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Στην αρχή της γερμανικής εισβολής στην Πολωνία, οι πολωνικές δυνάμεις προσπάθησαν να υπερασπιστούν μια γραμμή κατά μήκος του Σαν από τις 6 Σεπτεμβρίου 1939, έως ότου οι γερμανικές δυνάμεις βγήκαν από τα προγεφυρώματα τους στις 12 Σεπτεμβρίου 1939.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ Στατιστική Επετηρίδα της Δημοκρατίας της Πολωνίας 2017, Στατιστική Υπηρεσία Πολωνίας, σελ. 85-86
- ↑ "Puisqu'il est impossible de les enumerer tous citons moins: Μπρντα, Μπρένα, Μπζούρα, Ντρβέντσα, Μρόγκα, Νίντα, Ράμπα, Σαν, κτλ. Μπζούρα selon Γιαν Ροζβαντόφσκι correspond avec Brigulos, Ντρβέντσα aves Druentia, Ντυράνς, Νίντα avec Νίντερ, Raba avec Ράαμπ, San avec Sadne et Σηκουάνας." [στο:] Ethnologia Polona. Instytut Historii Kultury Materialnej (Πολωνική Ακαδημία Επιστημών). 1981. σελ. 49.
- ↑ "An adouci en san, eau, rivière; stach, sinueux, qui tourne. Allusion au cours sinueux de la Charente". op. cit. Antiq. de France. [στο:] Revue des ëtudes historiques. Société des études historiques. 1835. σελ. 242.; Senne, nom propre de rivière. - Σηκουάνας, ». L liou on l'on joue. — Σηκουάνας, sf, sorte de «lot. 17. Cen», sm, impôt. — San, np Sen», sm, jugement [...]". [στο:] Dictionnaire de pédagogie et d'instruction primaire. Ferdinand Edouard Buisson. 1883. σελ. 980.
- ↑ "Le terme sawn « cleft, gully » est rapproché du breton san, saon s.f. « aqueduct, san-dour »." Études celtiques. Société d'Éditions "Les Belles Lettres", 1985 p. 337.
- ↑ "La racine san est à la base des patronymes: Sangnier, Sagne, Sagnolle, Lassassaigne et Delassassaigne dont un ancentre a habitè près d'un marais." [in:] Paul Bailly. Toponymie en Seine-et-Marne: noms de lieux. Editions Amatteis, 1989. σελ. 77.
- ↑ «PLFOTO - internetowe forum fotograficzne». Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2016.
- ↑ "It is possible to separate the group of La Tène culture (Celtic settlement) in the Upper Tisza Basin. For the time being there are about 160 sites noted. They can be divided into several distinct categories which include the following: settlements, production areas, sepulchral sites, i.e., burial grounds and single graves as well as various hoards (deposits of coins and tools). Moreover, there are three oppida: Zemplin, Bükkszentlászló and Galish-Lovačka. The chronology of the whole group lies between LT B1-LT D1/D2. Especially interesting is the problem of correspondence between this group and the group of sites in southeast Poland. Material connections are also documented in ancient sources. They allow to identify the group from Upper Tisza as the Anarti tribe and the group from southeast Poland as the Anartophracti, which is a part of the former." [στο:] Marek Olędzki. La Tène culture in the Upper Tisza Basin =La Culture de la Tene dans le Bassin de la Haute Tisza. Ethnographisch-archaeologische Zeitschrift. ISSN 0012-7477
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γεωγραφικό Λεξικό του Βασιλείου της Πολωνίας και άλλων Σλαβικών Χωρών Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. κάποιος. X, σελίδες 260 - 263. Βαρσοβία. 1876. (ψηφιακή έκδοση)
|