Μεχμέτ Εμίν Ααλή Πασάς

Μεχμέτ Εμίν Ααλή Πασάς
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση
Αιτία θανάτου	φυματίωση
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Κωνσταντινούπολη
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Γονείς	Αλί Ριζά Εφέντι
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μεγάλος βεζίρης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Αύγουστος 1852 – Οκτώβριος 1852); Μεγάλος Βεζίρης (1855–1856); Μεγάλος Βεζίρης (1858–1859); Μεγάλος Βεζίρης (Αύγουστος 1861 – Νοέμβριος 1861); Μεγάλος Βεζίρης (1867–1871); πρέσβης; μπεηλέρμπεης της Θεσσαλονίκης
Υπογραφή
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Ο Μεχμέτ Εμίν Ααλή Πασάς (τουρκικά: Mehmet Emin Âli Paşa, Φεβρουάριος 1815 – 7 Σεπτεμβρίου 1871) ή Ααλή Μεχμέτ Εμίν Πασάς, γνωστότερος και ως Ααλή Πασάς, με το προσωνύμιο «ο πονηρός βεζίρης» υπήρξε σπουδαίος διπλωμάτης και πολιτικός που διετέλεσε πέντε φορές Μεγάλος Βεζίρης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ήταν ένας από τους τρεις επιφανέστερους πολιτικούς της τότε Σουλτανικής Τουρκίας που έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στα ελληνικά θέματα της εποχής. Οι δύο άλλοι ήταν ο Ρεσίτ Πασάς και ο Φουάτ Πασάς που ως πολιτικοί του αντίπαλοι προσπάθησαν πολλές φορές να τον διαβάλουν αποκαλύπτοντας ότι καταγόταν από άσημη και φτωχή οικογένεια, από το Σεσθώνιο (Στενή), του Βοσπόρου.

Η καταπληκτική όμως σταδιοδρομία του Ααλή αποδόθηκε στον διακαή πόθο του να μάθει ξένες γλώσσες, ελληνικά, βουλγαρικά, γαλλικά, γερμανικά και ρωσικά. Έτσι νεαρός ακόμη ανέλαβε θέση βοηθού διερμηνέα στην Υψηλή Πύλη. Η δε μετέπειτα εξέλιξή του ήταν ραγδαία, με πολλές όμως διακυμάνσεις που τον έφεραν ακόμη και προ του κινδύνου της αγχόνης. Γενικά έπαιξε σπουδαίο ρόλο σε πολλά εσωτερικά και εξωτερικά θέματα της Αυτοκρατορίας με κύριο αντικείμενο την αναχαίτιση της κατάρρευσης της Αυτοκρατορίας, που είχε αρχίσει ήδη να διαφαίνεται και τη ματαίωση του διαμελισμού της από τις Μεγάλες Δυνάμεις.

Ελληνική ιστορία

Ο Μεχμέτ Εμίν Ααλή Πασάς υπήρξε ιδιαίτερα ενδιαφέρον πρόσωπο στην ελληνική ιστορία αφ' ενός λόγω της προσωπικής του παρέμβασης στο Κρητικό ζήτημα και αφ' ετέρου διότι θεωρείται ο κύριος υποκινητής του σχίσματος της Βουλγαρικής Εκκλησίας (Εξαρχίας) από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Ήταν ο κυριότερος σύμβουλος του Σουλτάνου Αμπντούλ Αζίζ όταν και εισηγήθηκε τις πρώτες σοβαρές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, παραχωρώντας στους ξένους δικαιώματα ακίνητης περιουσίας σε όλη την Αυτοκρατορία εκτός από τις ιερές περιοχές της Χετζάζης και της Υεμένης. Κατά τη δεύτερη βεζιρεία του συμμετείχε στις ειρηνευτικές προσπάθειες του Κριμαϊκού πολέμου στην προκαταρκτική Συνθήκη της Βιέννης (1856), στο Συνέδριο των Παρισίων (1856) και στη συνομολόγηση της εξ αυτού συνθήκης. Ο ίδιος με προσωπική παρέμβαση αποσόβησε στο Συνέδριο του Λονδίνου το 1871 την απόσπαση της Αιγύπτου ενώ κατήγγειλε τα επεκτατικά σχέδια της Ρωσίας.

Μετέβη αυτοπροσώπως στη Κρήτη το 1867 όπου υπό την ιδιότητα του Μεγάλου Βεζίρη ματαίωσε σχεδιαζόμενο δημοψήφισμα, παρότι είχε έλθει σε συνεννόηση με τους επαναστάτες προσποιούμενος ότι αποδεχόταν τις απόψεις της προσωρινής κυβέρνησης για τη συγκρότηση μικτής Διεθνούς Επιτροπής. Αντ' αυτών όμως κατόρθωσε να δώσει στη Κρήτη διοικητική μορφή βιλαετίου με κάποιες σημαντικές παραχωρήσεις στο γηγενές ελληνικό στοιχείο.

Εκκλησιαστική ιστορία

Ως προς το εκκλησιαστικό ζήτημα ο Ααλή Πασάς υπήρξε ο εκτελεστής της πολιτικής διαθήκης του Φουάτ Πασά κατά την οποία οι Ελληνορθόδοξοι (Ρουμ Μιλετί), της Αυτοκρατορίας θα έπρεπε να απομονωθούν. Θεμελιώδες μέσον της εφαρμογής της απομόνωσης εκείνης θεωρείται η δημιουργία του βουλγαρικού σχίσματος στην οποία και είχε συμβάλει ο περίφημος Νικολάι Ιγνάτιεφ, πρέσβης της Ρωσίας στη Κωνσταντινούπολη.

Το φιρμάνι, («Χάττ»), που εκδόθηκε τότε, το λεγόμενο Χάττ-ι-Χουμαγιούν όριζε ότι ο κάθε χριστιανός πολίτης ή χριστιανικό χωριό της Ευρωπαϊκής Τουρκίας έπρεπε να προσχωρήσει στην Αυτοκέφαλη Βουλγαρική Εκκλησία εάν αυτό το ζητούσαν τα 3/4 τουλάχιστον των κατοίκων. Αυτό ακριβώς αποτέλεσε και την αφετηρία της δράσης των κομιτατζήδων, στη συνέχεια, σε όλη τη Θράκη και την Μακεδονία.

Δείτε επίσης

Κατάλογος Μεγάλων Βεζίρηδων

Πηγές

Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, τ. 1ος, σ. 13.