Ιωάννης Α΄ Ορσίνι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ιωάννης Α’ Ορσίνι)
Ιωάννης Α΄ Ορσίνι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση13ος αιώνας
Θάνατος1317
Κεφαλονιά
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΜαρία Αγγελίνα Κομνηνή Δούκαινα
ΤέκναΝικόλαος Ορσίνι
Ιωάννης Β΄ Ορσίνι
Γκυ Ορσίνι
Μαργαρίτα Ορσίνι
ΓονείςΡιχάρδος Α΄ Ορσίνι
Οικογένειαοικογένεια Ορσίνι
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠαλατινός Κόμης Κεφαλληνίας και Ζακύνθου (1303–1317)

Ο Ιωάννης Α΄ Ορσίνι (Ιταλικά : Giovanni Orsini, πέθανε το 1317) μέλος της Οικογένειας Ορσίνι ήταν Παλατινός Κόμης Κεφαλληνίας και Ζακύνθου (1303 - 1317) ήταν μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του Ριχάρδου Α΄ Ορσίνι. Οι πατρικοί παππούδες του ήταν ο Ματθαίος Β΄ Ορσίνι και μια κόρη του Σεβαστοκράτωρ Ιωάννη, δεσπότη της Θεσσαλονίκης.[1] Παντρεύτηκε την Ηπειρώτισσα πριγκίπισσα Μαρία Αγγελίνα κόρη του Δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρου Α΄ Κομνηνού Δούκα και μέχρι να διαδεχτεί τον πατέρα του (1303) έζησε μια δεκαετία στην αυλή του πεθερού του στα Ιωάννινα. Σαν υποτελής του πριγκιπάτου της Αχαΐας αναμείχθηκε στις δυναστικές συγκρούσεις ανάμεσα στον Φερδινάνδο της Μαγιόρκας και τη Ματθίλδη του Αινώ, συμμετείχε σε πολλές εκστρατείες εναντίον της Ηπείρου με φιλοδοξίες να την κυβερνήσει. Μετά τον θάνατο του ο γιος και διάδοχος του Νικόλαος Ορσίνι κατέλαβε την Ήπειρο που πέρασε στην κυριαρχία της Οικογένειας Ορσίνι.

Πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παντρεύτηκε τη Μαρία Αγγελίνα (1292) κόρη του Νικηφόρου Α΄ της Ηπείρου, ο πατέρας της την έστειλε όμηρο στην Κεφαλονιά την εποχή που ο Ριχάρδος Α΄ Ορσίνι είχε εκστρατεύσει στην Ήπειρο να τον βοηθήσει στην επίθεση που δέχτηκε από τους Βυζαντινούς. Μετά την επιτυχή εκδίωξη των Βυζαντινών ο Ριχάρδος Α΄ πάντρεψε τη Μαρία Αγγελίνα με τον γιο του Ιωάννη Α΄, αυτό προκάλεσε την οργή του Νικηφόρου Α΄ που δεν συμφωνούσε. Το νεαρό ζεύγος πήγε στην αυλή του Νικηφόρου Α΄ στα Ιωάννινα, ο Ιωάννης Α΄ κέρδισε τη συμπάθεια και την αγάπη του πεθερού του που του υποσχέθηκε να του δώσει δώρο τη Λευκάδα, αυτό δεν έγινε ποτέ πήραν μόνο τη γειτονική Ιθάκη.

Παλατινός Κόμης Κεφαλληνίας και Ζακύνθου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ζεύγος παρέμεινε στην αυλή της Ηπείρου μέχρι τη δολοφονία του Ριχάρδου Α΄ από έναν ιππότη (1303), στη συνέχεια επέστρεψαν στην Κεφαλλονιά, έδρα της Παλατινής Κομητείας για να κυβερνήσουν.[2][3] Με την άνοδο του αναγνωρίστηκε από τον επικυρίαρχό του Φίλιππο της Σαβοΐας, σύζυγο της πριγκίπισσας Ισαβέλλας Βιλλεαρδουίνης της Αχαΐας, στον οποίο και έδωσε όρκο υποτελείας στη Γλαρέντζα (7 Απριλίου 1304). Με τον θάνατο του πατέρα του ο Ιωάννης Α΄ συγκρούστηκε με τη θετή του μητέρα Μαργαρίτα Βιλλεαρδουίνου για την κληρονομιά, η Μαργαρίτα διεκδίκησε από την κληρονομιά του συζύγου της την Κατοχή Αιτωλοακαρνανίας και 100.000 χρυσά Υπέρπυρα. Ο Πρίγκιπας της Αχαΐας Φίλιππος Α΄ του Πεδεμοντίου επικυρίαρχος του Ιωάννη Α΄ τον υποστήριξε αφού πήρε 3.656 λίρες και δέχτηκε όρκο υποταγής από τον Ιωάννη (7 Απριλίου 1304). Η Μαργαρίτα ζήτησε κατόπιν την υποστήριξη του ισχυρού στρατηγού της Αχαΐας Νικόλαου Γ΄ του Σαιντ-Ομέρ που ήταν σε συνεχή εχθρότητα με τον Φίλιππο. Μετά από μια σκληρή σύγκρουση ανάμεσα στον Νικόλαο και τους οπαδούς του πρίγκιπα επήλθε μεταξύ τους συμβιβασμός, ο Ιωάννης πλήρωσε στη Μαργαρίτα 20.000 Υπέρπυρα.[4][5] Το Χρονικόν του Μορέως καταγράφει άλλο ένα επεισόδιο ανάμεσα στον Νικόλαο του Σαιντ-Ομέρ και τον Ιωάννη Α΄, ο Νικόλαος παντρεύτηκε μια αδελφή του Ιωάννη τη Γουλιέλμη αλλά την παραμέλησε και τη φυλάκισε στο κάστρο της, ο Ιωάννης έστειλε έναν συγγενή του τον Γουλιέλμο Ορσίνι να την απαγάγει και να τη φέρει στην Κεφαλλονιά.[6]

Εκστρατείες στην Ήπειρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το καλοκαίρι του 1304 αμέσως μετά την άνοδο του ο Ιωάννης Α΄ και ο Φίλιππος της Σαβοΐας δέχτηκαν εντολή από τον βασιλιά της Νεαπόλεως Κάρολο τον Χωλό να επιτεθούν στην Ήπειρο. Η Βυζαντινή πριγκίπισσα Άννα Παλαιολογίνα Καντακουζηνή πεθερά του Ιωάννη Α΄ που ήταν μητέρα και αντιβασίλισσα του νεαρού Δεσπότη Θωμά Κομνηνού Δούκα αρνήθηκε να δεχτεί την επικυριαρχία της Νεαπόλεως και συμμάχησε με τον Βυζαντινό αυτοκράτορα. Ο Ιωάννης Α΄ Ορσίνι προχώρησε σε εκστρατεία με ένα ισχυρό στρατιωτικό σώμα, πολιόρκησε την Άρτα αλλά απέτυχε στην πολιορκία των Ρωγών, οπισθοχώρησε και επέστρεψε στην κομητεία του (1304). Ο Κάρολος ο Χωλός σχεδίαζε να επαναλάβει την επόμενη χρονιά την επίθεση αλλά η Άννα δωροδόκησε τον Φίλιππο που αρνήθηκε να προχωρήσει σε νέα εκστρατεία στην Ήπειρο με την πρόφαση ότι ήθελε να συγκαλέσει Κοινοβούλιο στην Κόρινθο με τους υποτελείς του, ανάμεσα τους και τον Ιωάννη.[7][8] Ο Φίλιππος Α΄ του Πεδεμοντίου καθαιρέθηκε από τον Κάρολο τον Χωλό που τον αντικατέστησε με τον γιο του Φίλιππο του Τάραντα. Ο Φίλιππος Α΄ του Τάραντα προχώρησε σε νέα εκστρατεία εναντίον της Ηπείρου αλλά αναγκάστηκε να αποχωρήσει λόγω μιας αρρώστιας που ξέσπασε στον στρατό του, δέχτηκε μερικές εδαφικές παραχωρήσεις από την Ιωάννα. Η Αραγωνέζικη έκδοση των Χρονικών του Μορέως αναφέρει ότι ο Ιωάννης Α΄ Ορσίνι συμμετείχε στην εκστρατεία εναντίον της Ηπείρου με μεγάλο πάθος επειδή ήθελε να αντικαταστήσει τον Θωμά Κομνηνό Δούκα στη θέση του Δεσπότη.[9][10]

Η μάχη της Μανωλάδας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ινφάντης Φερδινάνδος της Μαγιόρκας επιτέθηκε στην Πελοπόννησο και προσπάθησε να πάρει τον άδειο πριγκιπικό θρόνο χάρη στα δικαιώματα της συζύγου του Ισαβέλλας ντε Σαμπράν που ήταν κόρη της Μαργαρίτας Βιλλεαρδουίνου. Ο Ιωάννης Α΄ Ορσίνι τον υποστήριξε αλλά όταν έφτασε στην Πελοπόννησο στις αρχές του 1316 η νόμιμη διάδοχος Ματθίλδη του Αινώ και ο σύζυγος της Λουδοβίκος της Βουργουνδίας ο Ιωάννης πήγε με το μέρος τους. Ακολούθησε η αποφασιστική Μάχη της Μανωλάδας (5 Ιουλίου 1316) στην οποία ο Ιωάννης βρισκόταν στην πρώτη γραμμή του βασιλικού στρατού. Ο Φερδινάνδος εξοργισμένος από την προδοσία και την κακομεταχείριση στο παρελθόν της πεθεράς του Μαργαρίτας Βιλλεαρδουίνου έκανε δυναμική επίθεση εναντίον του Ιωάννη, διέσπασε το πρώτο μέτωπο του Ιωάννη αλλά έπεσε στο δεύτερο μέτωπο πάνω στον Λουδοβίκο. Ο Φερδινάνδος έπεσε στη μάχη και οι οπαδοί του συνετρίβησαν.[11][12] Ο Λουδοβίκος της Βουργουνδίας σε έναν μήνα πέθανε πολύ πρόωρα μόλις 18 ετών, σύμφωνα με μια Καταλανική πηγή δηλητηριάστηκε από τον Ιωάννη.[13][14][15]

Το τέλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιωάννης Α΄ Ορσίνι πέθανε (1317), ο μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του Νικόλαος Ορσίνι πραγματοποίησε αμέσως τις φιλοδοξίες του πατέρα του στην Ήπειρο, θανάτωσε τον θείο του Θωμά και έφερε το Δεσποτάτο στην κυριαρχία των Ορσίνι.[16] Με τον θάνατο του οι Καταλανοί εκμεταλλεύτηκε την αναρχία, κατέλαβαν τη Ζάκυνθο και την έκαναν αποικία τους.

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με τη σύζυγο του Μαρία Κομνηνή Δούκαινα απέκτησε :[17]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Bon (1969), p. 706
  2. Bon (1969), pp. 167, 706
  3. Nicol (2010), pp. 40, 43
  4. Bon (1969), pp. 175 note 4, 177–178
  5. Topping (1975), p. 113 note 8
  6. Bon (1969), p. 179
  7. Longnon (1969), p. 267
  8. Nicol (2010), pp. 57–59
  9. Longnon (1969), pp. 268–269
  10. Nicol (2010), pp. 60–61
  11. Bon (1969), pp. 190–193
  12. Topping (1975), pp. 112–113
  13. Bon (1969), p. 193 note 6
  14. Nicol (2010), p. 82
  15. Topping (1975), p. 114
  16. Nicol (2010), pp. 81ff.
  17. Bon (1969), p. 706
  18. Μίλλερ, μετάφρ. Λάμπρου, 1909-10, Tόμος A', βλ. πηγές σελ. 417
  19. Miller, W. (1908), βλ. πηγές, σελ. 292

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Μίλλερ, Ουΐλλιαμ μετάφρ. Σπυρ. Π. Λάμπρου, 1909-1910, «Ιστορία της Φραγκοκρατίας εν Ελλάδι (1204-1566)» μετά προσθηκών και βελτιώσεων, Tόμος A΄ Εν Αθήναις, Ελληνική Εκδοτική Εταιρεία.
  • (Αγγλικά) Miller, W. (1908) "The Latins in the Levant. A History of Frankish Greece (1204-1566)" (Cambridge and New York). Αρχειοθετήθηκε 10/11/2017. Ανακτήθηκε 17/06/2017.
  • Bon, Antoine (1969). La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d’Achaïe (in French). Paris: De Boccard.
  • Longnon, Jean (1969). "The Frankish States in Greece, 1204–1311". In Wolff, Robert Lee; Hazard, Harry W. A History of the Crusades, Volume II: The Later Crusades, 1189–1311. University of Wisconsin Press.
  • Topping, Peter (1975). "The Morea, 1311–1364". In Hazard, Harry W. A History of the Crusades, Volume III: The fourteenth and fifteenth centuries. University of Wisconsin Press.
  • Nicol, Donald MacGillivray (2010). The Despotate of Epiros 1267–1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages. Cambridge University Press.
Ιωάννης Α΄ Ορσίνι
 Θάνατος: 1317
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Ριχάρδος Α΄ Ορσίνι
Παλατινός κόμης της Κεφαλλονιάς και της Ζακύνθου
1303 - 1317
Διάδοχος
Νικόλαος Ορσίνι