Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ιμαλάια

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 28°00′N 82°00′E / 28.00°N 82.00°E / 28.00; 82.00

Ιμαλάια
ΧώρεςΚίνα, Ινδία, Πακιστάν, Αφγανιστάν, Νεπάλ, Μπουτάν, Μιανμάρ
Υψηλότερο ΣημείοΈβερεστ
Υψόμετρο8.848 μ.
Το όρος Έβερεστ, η υψηλότερη κορυφή της οροσειράς και όλης της Γης.

Τα Ιμαλάια είναι η υψηλότερη οροσειρά της Γης. Βρίσκονται στην Ασία, όπου χωρίζουν την Ινδική υποήπειρο από το οροπέδιο του Θιβέτ. Ιμαλάια ονομάζεται πολλές φορές και ολόκληρο το ογκώδες ορεινό συγκρότημα που περιλαμβάνει τα κυρίως Ιμαλάια, το Καρακορούμ (Karakoram), την οροσειρά του Ινδοκούχου (Hindu Kush) και πολλές μικρότερες οροσειρές. Το όνομα Ιμαλάια προέρχεται από την σανσκριτική φράση himālaya, που σημαίνει «η κατοικία του χιονιού», hima (χιόνι) + ālaya (κατοικία)[1]. Το εκτεταμένο συγκρότημα των Ιμαλαΐων περιέχει όλες τις βουνοκορφές της Γης (πάνω από 140) που είναι υψηλότερες από 7.000 μέτρα (υψόμετρο από την επιφάνεια της θάλασσας), με αποτέλεσμα να αναφέρεται και ως «η Στέγη του Κόσμου» («the Roof of the World»), και βέβαια την υψηλότερη όλων, την κορυφή του όρους Έβερεστ, στα 8.848 μέτρα. Ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Τζορτζ Έβερεστ, διευθυντή ενός τμήματος της Μεγάλης Τριγωνομετρικής Έρευνας της Ινδίας, που έλαβε χώρα όταν η Ινδία ήταν ακόμα βρετανική αποικία. Το υψηλότερο σημείο του πλανήτη έξω από τα Ιμαλάια είναι η κορυφή Ακονκάγκουα των Άνδεων, στα 6.962 μέτρα.[2].

Τα Ιμαλάια εκτείνονται σε επτά χώρες: την Ινδία, το Νεπάλ, το Μπουτάν, την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, το Πακιστάν, την Μιανμάρ και το Αφγανιστάν με τις τρεις πρώτες να ασκούν κυριαρχία στο μεγαλύτερο τμήμα της οροσειράς.[3] Από την οροσειρά πηγάζουν τρία από τα μεγαλύτερα ποτάμια συστήματα της Γης: του Ινδού, των Γάγγη-Βραχμαπούτρα και του Γιανγκτσέ. Περίπου 750 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν από αυτό το ποτάμιο σύστημα, που εξαρτάται μερικώς από το λιώσιμο των χιονιών των Ιμαλαΐων, στις έξι ανωτέρω χώρες και στο Μπανγκλαντές. Οι παγετώνες και τα χιόνια των Ιμαλαΐων θα περιορισθούν στο μέλλον σημαντικά από το συνεχώς εντεινόμενο ανθρωπογενές φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Λόγω του μεγέθους και της έκτασής τους, τα Ιμαλάια αποτέλεσαν φυσικό εμπόδιο στις μετακινήσεις των λαών για χιλιάδες χρόνια. Συγκεκριμένα, απετράπη η ανάμειξη φυλών από την Ινδική Χερσόνησο με λαούς της Κίνας και της Μογγολίας, με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν αρκετά διαφορετικές συνήθειες, γλωσσικά ιδιώματα και ήθη μεταξύ αυτών των περιοχών. Η οροσειρά επίσης δυσχέραινε σε μεγάλο βαθμό το εμπόριο, αλλά και εμπόδιζε στρατιωτικές εκστρατείες πέρα από αυτή, όπως την περίοδο κυριαρχίας του Τζένγκις Χαν, ο οποίος δεν μπορούσε να επεκταθεί νότια των Ιμαλαΐων.

Θρησκεία και μύθος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολλές περιοχές των Ιμαλαΐων έχουν επίσης θρησκευτική σημασία για τους Ινδουϊστές και τους Βουδιστές. Στον Ινδουϊσμό, τα Ιμαλάια προσωποποιήθηκαν στον θεό Χιμαβάτ, τον πατέρα της Παρβάτι, συντρόφου του Σίβα.

Ο θρύλος λέει ότι πέρα από τις χιονισμένες βουνοκορφές των Ιμαλαΐων βρίσκεται το μυθικό βασίλειο της Σαμπάλα. Στο θρύλο αυτό βασίζεται και η ουτοπική λογοτεχνική και κινηματογραφική πολιτεία της Σάνγκρι Λα.

Τόποι θρησκευτικής σημασίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Η μονή Πάρο Ταγκσάγκ, επίσης γνωστό ως «Φωλιά του Τίγρη»
    Η μονή Πάρο Ταγκσάγκ, επίσης γνωστό ως «Φωλιά του Τίγρη»
  • Πέρασμα στο Λαντάκ με τυπικές σημαίες προσευχής
    Πέρασμα στο Λαντάκ με τυπικές σημαίες προσευχής
  • Τα Ιμαλάια μεταξύ της Ινδίας και του Θιβέτ σε εικονογράφηση στο Jami' al-tawarikh
    Τα Ιμαλάια μεταξύ της Ινδίας και του Θιβέτ σε εικονογράφηση στο Jami' al-tawarikh

Προέλευση και ανάπτυξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το ταξίδι μήκους πλέον των 6.000 χιλιομέτρων της γεωλογικής μάζας της Ινδίας (Ινδοαυστραλιανή πλάκα) πριν τη σύγκρουσή της με την Ασία (Ευρασιατική πλάκα) πριν από περίπου 40 με 50 εκατομμύρια χρόνια.

Τα Ιμαλάια ανήκουν στις νεότερες οροσειρές του πλανήτη και αποτελούνται κυρίως από ανορθωμένα ιζηματογενή και μεταμορφωμένα πετρώματα. Σύμφωνα με τη σύγχρονη θεωρία των τεκτονικών πλακών, ο σχηματισμός των Ιμαλαίων είναι αποτέλεσμα της ηπειρωτικής σύγκλισης ή ορογένεσης κατά μήκος της ζώνης σύγκλισης μεταξύ της Ινδοαυστραλιανής και της Ευρασιατικής πλάκας[4].

Η σύγκλιση αυτή ξεκίνησε κατά την Άνω Κρητιδική περίοδο πριν από περίπου 70 εκατομμύρια χρόνια, όταν η Ινδοαυστραλιανή πλάκα κινούμενη προς το βορρά με ταχύτητα 15 εκ. ανά έτος, συγκρούστηκε με την Ευρασιατική πλάκα. Περίπου πριν από 50 εκατομμύρια χρόνια η Ινδοαυστραλιανή πλάκα είχε πλήρως εξαφανίσει τoν ωκεανό της Τηθύος, την ύπαρξη του οποίου μαρτυρούν τα ιζηματογενή πετρώματα του ωκεάνιου πυθμένα και το ηφαιστειακό δαχτυλίδι στις περιφερειακές ακτές του. Επειδή αυτά τα ιζηματογενή πετρώματα είναι ελαφριά, ανορθώθηκαν σε οροσειρές αντί να βυθιστούν στον πυθμένα. Συχνά αναφέρεται προς υποστήριξη αυτής της άποψης ότι στην κορυφή του όρους Έβερεστ είναι ορατή η παρουσία θαλάσσιου ασβεστόλιθου από αυτόν τον αρχαίο ωκεανό[5]. Η Ινδοαυστραλιανή πλάκα συνεχίζει τη βόρεια πορεία της κάτω από το οροπέδιο του Θιβέτ, προκαλώντας την ανύψωσή του. Τα υψίπεδα Αρακάν Γιόμα στη σημερινή Μιανμάρ και τα νησιά Ανταμάν και Νικομπάρ στον κόλπο της Βεγγάλης είναι επίσης αποτέλεσμα αυτής της σύγκλισης.

Η Ινδοαυστραλιανή πλάκα κινείται σήμερα με ταχύτητα 67 χιλιοστά ανά έτος και εκτιμάται ότι τα επόμενα 10 εκατομμύρια χρόνια θα διασχίσει περίπου 1.500 χιλιόμετρα μέσα στην Ασία. Περίπου 20 χιλιοστά της Ινδοασιατικής σύγκλισης απορροφούνται το χρόνο σε θραύσεις στο νότιο όριο της οροσειράς των Ιμαλαΐων. Αυτό προκαλεί την ανύψωση της οροσειράς κατά περίπου 5 χιλιοστά ανά έτος, καθιστώντας την γεωλογικά ενεργή. Η κίνηση σύγκλισης των δύο πλακών καθιστά την ευρύτερη περιοχή σεισμικά ενεργή προκαλώντας περιστασιακούς σεισμούς.

Παγετώνες και υδρογραφικά δίκτυα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Ιμαλάια κατέχουν το τρίτο μεγαλύτερο απόθεμα χιονιού και πάγου στον κόσμο, μετά την Ανταρκτική και την Αρκτική[6] Η οροσειρά των Ιμαλαΐων περιλαμβάνει συνολικά περίπου 15.000 παγετώνες, στους οποίους είναι αποθηκευμένα περίπου 12.000 κυβικά χιλιόμετρα νερού[7]. Ο δεύτερος μεγαλύτερος παγετώνας στον κόσμο εκτός της πολικής ζώνης, και μεγαλύτερος της περιοχής, είναι ο παγετώνας Σιατσέν με μήκος 70 χιλιόμετρα που βρίσκεται στη συνοριακή περιοχή μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν. Άλλοι γνωστοί παγετώνες είναι ο Γκανγκότρι και ο Γιαμουνότρι (ή Ουταρακάντ), ο Νούμπρα, ο Μπιάφο και ο Μπαλτόρο (στην περιοχή του Καρακόρουμ), ο Ζεμού στο Σικίμ και ο Κουμπού στην περιοχή του όρους Έβερεστ.

Οι υψηλότερες περιοχές των Ιμαλαΐων είναι χιονοσκεπείς όλο το χρόνο, παρά τη γειτνίασή τους με τα τροπικά κλίματα, ενώ αποτελούν την περιοχή πηγών για αρκετούς μεγάλους ποταμούς. Αυτοί διακρίνονται σε δύο κύρια υδρογραφικά συστήματα:

  • Οι δυτικοί ποταμοί συγκλίνουν στη λεκάνη του ποταμού Ινδού, ο οποίος είναι και ο μεγαλύτερος. Ο Ινδός πηγάζει από το Θιβέτ στη συμβολή των ποταμών Σένγκε και Γκαρ και ρέει νοτιοδυτικά στην Ινδία και το Πακιστάν για να εκβάλλει στην Αραβική θάλασσα. Στην πορεία του τροφοδοτείται μεταξύ άλλων από τους ποταμούς Υδάσπη, Ακεσίνη, Υδραώτη Ζάραδρο και Ύφαση.
  • Σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι ποταμοί των Ιμαλαΐων αποστραγγίζουν τη λεκάνη του ποταμού Βραχμαπούτρα. Οι δύο κύριοι ποταμοί είναι ο Γάγγης - Βραχμαπούτρα, και ο Γιαμούνα, με ένα πλήθος παραποτάμων. Ο Βραχμαπούτρα πηγάζει από τον ποταμό Γιαρλούνγκ Τσανγκπο στο δυτικό Θιβέτ και ρέει ανατολικά κατά μήκος του Θιβέτ και δυτικά στις πεδιάδες του Άσαμ. Ο Γάγγης και ο Βραχμαπούτρα συμβάλλουν στο Μπανγκλαντές και εκβάλλουν στον κόλπο της Βεγγάλης στο μεγαλύτερο ποτάμιο δέλτα σε όλο τον κόσμο[8].

Ο ανατολικότερος ποταμός που τροφοδοτείται από τα Ιμαλάια είναι ο Αγιεγιαρουάντι, ο οποίος πηγάζει από το ανατολικό Θιβέτ και ρέει νότια στη Μιανμάρ εκβάλλοντας στη θάλασσα Ανταμάν.

Οι ποταμοί Σαλουέν, Μεκόνγκ, Γιανγκτσέ και ο Κίτρινος Ποταμός πηγάζουν από περιοχές του οροπεδίου του Θιβέτ, διακριτές από την οροσειρά των Ιμαλαΐων, οπότε και δεν συμπεριλαμβάνονται στα υδρογραφικά τους δίκτυα. Ορισμένοι γεωλόγοι αναφέρονται σε όλους αυτούς τους ποταμούς συνολικά ως οι ποταμοί των περι-Ιμαλαΐων. Πρόσφατα, έχει καταγραφεί μία σημαντική αύξηση στο ρυθμό υποχώρησης των παγετώνων σε όλη την περιοχή ως συνέπεια των κλιματικών αλλαγών.

Λίμνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή των Ιμαλαΐων περιλαμβάνει εκατοντάδες λίμνες. Οι περισσότερες βρίσκονται σε υψόμετρα μικρότερα από 5.000 μέτρα, ενώ το μέγεθός τους ελαττώνεται με το υψόμετρο. Η μεγαλύτερη λίμνη είναι η Πανγκόνγκ Τσο μεταξύ της Ινδίας και της Κίνας σε υψόμετρο 4.600 μ., με 8 χλμ. πλάτος και 134 χλμ. μήκος. Μία σημαντική λίμνη σε μεγάλο υψόμετρο είναι η Γκουρουντογκμάρ στο βόρειο Σικίμ σε ύψος 5.148 μ., ενώ άλλες σημαντικές λίμνες είναι η Τσόνγκμο κοντά στα σύνορα Ινδίας και Κίνας στο Σικίμ, και η Τιλιτσό στο Νεπάλ.

Οι ορεινές λίμνες είναι γνωστές στους γεωλόγους ως ταρν όταν δημιουργούνται από παγετωνική δραστηριότητα.Οι Ταρν βρίσκονται κυρίως πάνω από τα 5.500 μέτρα[9].

Κορυφές των Ιμαλαΐων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ονομάσια Κορυφής Άλλες ονομασίες και ερμηνεία Υψόμετρο (μ.) Υψόμετρο (πόδια) Έτος πρώτης κατάκτησης (από Ευρωπαίους) Σχόλια
Έβερεστ Σαγκαρμάθα (Νεπάλι), «Κορυφή του Κόσμου», Τσομολάνγκα (Θιβετιανά), «Θεά μητέρα του χιονιού» 8.848 29.035,44 1953 Υψηλότερο βουνό της Γης, στα σύνορα μεταξύ Νεπάλ και Κίνας (Θιβέτ).
Κ2 Τσόγκο Γκάνκρι 8.611 28.251 1954 Δεύτερο υψηλότερο βουνό της Γης, στα σύνορα μεταξύ της αυτόνομης περιοχής Ταξκοργκάν Ταζίκ της επαρχίας Ζινγιάνκ της Κίνας και των βορείων περιοχών του Πακιστάν.
Κανγκτσενγιούνγκα Κανγκτσέν Ντζόνγκα, «Πέντε θησαυροί του μεγάλου χιονιού» 8.586 28.169 1955 Τρίτο ψηλότερο βουνό της Γης, στα σύνορα μεταξύ Νεπάλ και Σικίμ, Ινδία.
Λότσε «Νότια κορυφή» 8.516 27.940 1956 Τέταρτο ψηλότερο βουνό της Γης, μεταξύ του Θιβέτ στην Κίνα και του Νεπάλ, κοντά στο Έβερεστ.
Μακαλού «Το μεγάλο μαύρο» 8.462 27.765 1955 Πέμπτο ψηλότερο βουνό της Γης, στα σύνορα μεταξύ του Θιβέτ στην Κίνα και του Νεπάλ.
Τσο Ογιού Κοουοουγιάγκ, «Τιρκουάζ θεά» 8.201 26.905 1954 Έκτο ψηλότερο βουνό της Γης, στα σύνορα μεταξύ του Θιβέτ στην Κίνα και του Νεπάλ.

Παραπομπές και σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Definition of Himalayas». Oxford Dictionaries Online. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2011. 
  2. ↑ Yang, Qinye· Zheng, Du (2004). Himalayan Mountain System. ISBN 9787508506654. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2007. 
  3. ↑ Bishop, Barry. «Himalayas (mountains, Asia)». Encyclopaedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2012. 
  4. ↑ The Himalayas: Two continents collide, USGS
  5. ↑ «A site which uses this dramatic fact first used in illustration of "deep time" in John McPhee's book Basin and Range». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2014. 
  6. ↑ «The Himalayas». Nature on PBS. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2014. 
  7. ↑ «the Himalayan Glaciers». Fourth assessment report on climate change. IPPC. 2007. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2014. 
  8. ↑ «Sunderbans the world's largest delta». gits4u.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2014. 
  9. ↑ Drews, Carl. «Highest Lake in the World». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2010. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • William McKay Aitken, Footloose in the Himalaya, Delhi, Permanent Black, 2003. (ISBN 81-7824-052-1).
  • Berreman, Gerald Duane, Hindus of the Himalayas: Ethnography and Change, 2nd rev. ed., Delhi, Oxford University Press, 1997.
  • Edmundson, Henry, Tales from the Himalaya, Vajra Books, Kathmandu, 2019. (ISBN 978-9937-9330-3-2).
  • Everest, the IMAX movie (1998). (ISBN 0-7888-1493-1).
  • Fisher, James F., Sherpas: Reflections on Change in Himalayan Nepal, 1990. Berkeley, University of California Press, 1990. (ISBN 0-520-06941-2).
  • Augusto Gansser-Biaggi, Andreas Gruschke, Olschak, Blanche C., Himalayas. Growing Mountains, Living Myths, Migrating Peoples, New York, Oxford: Facts On File, 1987. (ISBN 0-8160-1994-0) and New Delhi: Bookwise, 1987.
  • Gupta, Raj Kumar, Bibliography of the Himalayas, Gurgaon, Indian Documentation Service, 1981.
  • John Hunt, Baron Hunt, Ascent of Everest, London, Hodder & Stoughton, 1956. (ISBN 0-89886-361-9).
  • Isserman, Maurice and Weaver, Stewart, Fallen Giants: The History of Himalayan Mountaineering from the Age of Empire to the Age of Extremes. Yale University Press, 2008. (ISBN 978-0-300-11501-7).
  • Ives, Jack D. and Messerli, Bruno, The Himalayan Dilemma: Reconciling Development and Conservation. London / New York, Routledge, 1989. (ISBN 0-415-01157-4).
  • Lall, J.S. (ed.) in association with Moddie, A.D., The Himalaya, Aspects of Change. Delhi, Oxford University Press, 1981. (ISBN 0-19-561254-X).
  • Nandy, S.N., Dhyani, P.P. and Samal, P.K., Resource Information Database of the Indian Himalaya, Almora, GBPIHED, 2006.
  • Swami Sundaranand, Himalaya: Through the Lens of a Sadhu. Published by Tapovan Kuti Prakashan (2001). (ISBN 81-901326-0-1).
  • Swami Tapovan Maharaj, Wanderings in the Himalayas, English Edition, Madras, Chinmaya Publication Trust, 1960. Translated by T.N. Kesava Pillai.
  • Bill Tilman, Mount Everest, 1938, Cambridge University Press, 1948.
  • Turner, Bethan, et al. Seismicity of the Earth 1900–2010: Himalaya and Vicinity. Denver, United States Geological Survey, 2013.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιμαλάια&oldid=10290983"