Εξάς
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 
10h 00m 00s, +00° 00′ 00″
| Εξάς | |
|---|---|
 πατήστε για μεγαλύτερη εικόνα | |
| Συντομογραφία | Sex |
| Λατινικό όνομα | Sextans |
| Γενική | Sextantis |
| Έκταση | 313,5 τετ. μοίρες (0,760 %) Κατάταξη 47ος |
| Αριθμός άστρων (μέγεθος ≤ 6,5) |
38 |
| Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 78°N - 83°S | |
Ο Εξάς (Λατινικά: Sextans, συντομογραφία: Sex) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά το 1690, στο Firmamentum Sobiescianum του Εβέλιου, και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι αστερισμός που τέμνεται από τον ουράνιο ισημερινό, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του (περί τα 2/3) βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας. Συνορεύει με τους αστερισμούς Λέοντα, `Υδρα και Κρατήρα. Είναι ολόκληρος ορατός από την Ελλάδα. Ο Εβέλιος θέλησε ονομάζοντας έτσι τον αστερισμό να τιμήσει τον εξάντα, το αστρονομικό όργανο που χρησιμοποίησε σε αστρικές μετρήσεις στο Γκντανσκ από το 1658 ως το 1679. Η αρχική μορφή του αστερισμού αποτελείτο από τους 12 αστέρες μεταξύ του Λέοντα και της Ύδρας. Η αρχική ονομασία ήταν Sextans Uraniae, δηλαδή ο εξάντας της Ουρανίας, της μούσας της Αστρονομίας, και συντομεύθηκε σε Sextans κατά τον εικοστό αιώνα.
Μέσα στα όρια του Εξάντος, 9 μοίρες νοτιοανατολικά του Βασιλίσκου, ο De Rheita πίστεψε πως είχε ανακαλύψει την αναπαράσταση του Sudarium Veronicae, του Αγίου Μανδηλίου της Αγίας Βερενίκης. Σχολιάζοντας το γεγονός, ο Τζον Χέρσελ είχε πει ότι «πολλά περίεργα πράγματα έβλεπαν ανάμεσα στα άστρα πριν διαδοθεί η χρήση ισχυρών τηλεσκοπίων». Στον Εξάντα αποδίδονταν από τον Αργκελάντερ 17 αστέρες ορατοί με γυμνό μάτι και από τον Heis 48.
Οι φωτεινότεροι αστέρες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Επειδή όλοι οι αστέρες του Εξάντος είναι σχετικώς αμυδροί, κανένας τους δεν έχει δικό του ιδιαίτερο όνομα, εκτός από τον έκτου μεγέθους q, που φαίνεται ότι ήταν ο Tien Seang των Κινέζων (= ο Ουράνιος Υπουργός).
- Ο α (άλφα) Εξάντος, με φαινόμενο μέγεθος μόλις 4,49, είναι ο φωτεινότερος όλων των αστέρων του Εξάντος. Ο φασματικός τύπος του είναι A0 III. Απέχει από τη Γη 287 έτη φωτός.
- Ο β Εξάντος έχει φασματικό τύπο B6 V (γαλανόλευκος νάνος) και φαινόμενο μέγεθος 5,09. Εμφανίζει μεταβλητότητα του τύπου α² CVn.
- Ο γ Εξάντος έχει φαινόμενο μέγεθος 5,05 και φασματικό τύπο A1 V. Στην πραγματικότητα πρόκειται για διπλό αστέρα, με μέλη που διαχωρίζονται δύσκολα ακόμα και με τα καλύτερα τηλεσκόπια, έχουν φαινόμενα μεγέθη 5,6 και 6,1, απέχουν μεταξύ τους λιγότερο από 50 AU και περιφέρονται περί το κοινό κέντρο μάζας τους μία φορά κάθε 75,5 χρόνια.
Αξιοσημείωτα στον αστερισμό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ευρισκόμενος σε μία κατεύθυνση αρκετά έξω από το γαλαξιακό επίπεδο, ο αστερισμός αυτός είναι πλούσιος σε μακρινούς γαλαξίες. Ο φαινομενικώς φωτεινότερος από αυτούς είναι ο φακοειδής NGC 3115 ή "Spindle Galaxy" στο νότιο τμήμα του αστερισμού, με φαινόμενο μέγεθος 8,90. Ο κοντινότερος γαλαξίας του Εξάντος είναι ο «Εξάς A» (Sextans A), νάνος ανώμαλος γαλαξίας σε απόσταση 5 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, μέλος της Τοπικής Ομάδας γαλαξιών.
- Στα βάθη του Σύμπαντος, στα σύνορα με τον Λέοντα, απλώνεται το σμήνος γαλαξιών MS 1054-03, που απέχει από εμάς 8 δισεκατομμύρια έτη φωτός, έχει διαστάσεις 7 ως 8 εκατομμύρια έτη φωτός και αποτελείται από 82 ή περισσότερους γαλαξίες.
- Αλλά και στον δικό μας Γαλαξία υπάρχουν ενδιαφέροντα σώματα, όπως ο αστέρας HD 92788, με φαινόμενο μέγεθος 7,31, φασματικό τύπο όμοιο με του Ήλιου και απόσταση από τη Γη 105,4 έτη φωτός. Γύρω του περιφέρεται γιγάντιος πλανήτης μάζας υπερτετραπλάσιας του Δία, μία φορά κάθε 340 ημέρες και σε μέση απόσταση από αυτόν περίπου όση η Γη από τον Ήλιο (0,94 AU).
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Sextans (constellation) στο Wikimedia Commons
Λεξιλογικός ορισμός του Εξάς στο Βικιλεξικό
