Διατροφή στην Τσεχία

Η παραδοσιακή τσέχικη διατροφή έχει τις ρίζες της στο Μεσαίωνα, γεγονός που φαίνεται και από τη διακόσμηση τοπικών εστιατορίων με πανοπλίες και όπλα στους τοίχους, τόσο στην Πράγα, όσο και σε μικρότερες πόλεις της Τσεχίας. Πολλά εστιατόρια προσφέρουν παραδοσιακά γεύματα και συνταγές από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Χαρακτηριστικά

Η παραδοσιακή τσέχικη διατροφή φαίνεται ότι χαρακτηρίζεται από την κατανάλωση πρωτεΐνης ζωικής προέλευσης (κρέας και παράγωγα), υδατανθράκων (κυρίως ζυμαρικά και επιδόρπια) και λιπαρών. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών χαρακτηρίζεται χαμηλή. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η Τσεχία εμφανίζεται στην τρίτη θέση στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σε σχέση με άλλες χώρες μέλη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Έκθεση Αναφοράς, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα.

Ομάδα χωρών	Λαχανικά (g/άτομο)	Φρούτα (g/άτομο)	Λιπαρά (% ημερήσιας πρόσληψης)
Ιταλία και Πορτογαλία	243	196	30
Τσεχία, Ουγγαρία και Σλοβακία	239	180	35
Κροατία, Σλοβενία και Βόρεια Μακεδονία	241	155	37
Αυστρία, Βέλγιο και Γαλλία	177	167	38
Βαλτικά κράτη	198	176	41
Βόρειες χώρες	104	168	36
Αζερμπαϊτζάν, Μολδαβία, Ουκρανία	157	97	24
Καζακστάν, Κιργιζία και Ουζμπεκιστάν	159	40	28

Στην τσέχικη διατροφή, κύριο προϊόν θεωρείται το κρέας, χοιρινό ή βοδινό με τα παράγωγά του. Ως συνοδευτικά χρησιμοποιούνται τα προϊόντα σίτου και οι πατάτες, σε μορφή βραστή ή πουρέ. Το αλεύρι σίτου χρησιμοποιείται εκτεταμένα στη τσέχικη κουζίνα ως βασικό συστατικό για την παρασκευή ζωμών (σούπες) ή ζυμαρικών και σε σάλτσες. Στη ζαχαροπλαστική παρασκευάζονται ζύμες και επιδόρπια. Εκτός από το αλεύρι σίτου, χρησιμοποιείται και το αλεύρι σίκαλης, τα οποία προσδίδουν περίπου το 40% της πρόσληψης πρωτεΐνης και το 11,4% των αναγκών σε λίπος στον τσέχικο πληθυσμό.

Τα τυπικά παραδοσιακά πιάτα περιλαμβάνουν συνήθως έναν συνδυασμό από κρέας, ζυμαρικά παρασκευασμένα συνήθως από πατάτα, ρύζι ή δημητριακά, συνοδευόμενα από σάλτσα ή ξινολάχανο. Το ρύζι και τα ζυμαρικά μπορεί να αποτελέσουν και αυτοτελές πιάτο. Τυπικό πιάτο μεσημεριανού ή βραδινού γεύματος θεωρείται αυτό που περιλαμβάνει κρέας (χοιρινό ή βοδινό) ή πουλερικό (κοτόπουλο) ή τα λαχανικά. Επίσης, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ιδιαίτερα τα βούτυρο, αποτελούν μέρος της τσέχικης διατροφής. Χαρακτηριστικό της τσέχικης διατροφής είναι η μικρή κατανάλωση ψαριού, κυρίως κυπρίνου, από τις λίμνες της Τσεχίας. Η κατανάλωση ψαριού έχει συνδεθεί με τις παραδοσιακές γιορτές, όπως τα Χριστούγεννα και συνοδεύεται συνήθως από λαχανικά.

Πολύ γνωστά στην Τσεχία αλλά και σε πολλά μέρη του κόσμου είναι τα τσέχικα γλυκά και επιδόρπια. Το ιδιαίτερα δημοφιλές γλυκό Koláče αποτελείται από στρώσεις ζύμης που μοιάζουν με παντεσπάνι και μια γλυκιά επίστρωση που περιλαμβάνει παπαρουνόσπορο, δαμάσκηνα και κρέμα από γιαούρτι και τυρί χαμηλών λιπαρών, που μοιάζει με το κατίκι. Αυτή η επίστρωση αποτελεί τυπική γέμιση για την παρασκευή τοπικών γλυκισμάτων. Οι ζύμες και προϊόντα ζύμης είναι τυπικά προϊόντα της τσέχικης ζαχαροπλαστικής. Νεότερη εκδοχή αποτελεί το Trdelník που αποτελεί ζύμη με επικάλυψη ζάχαρης και ψήνεται πάνω σε ειδικούς θερμαινόμενυς περιστρεφόμενους άξονες.

Τα παντοπωλεία και οι φούρνοι συναντώνται σε κάθε τσέχικη πόλη.

Βιβλιογραφία

• Filiberti, R., Kubik, A., Reissigova, J., Merlo, F., Bonassi, S. (1995), Cancer, cardiovascular mortality, and diet in Italy and the Czech Republic. Neoplasma, 42: 275-283.
• Humenikova, L., (2003), Western influence on Dietary Habits in Czech Republic. PhD Thesis.
• Karasawa, K. (2006), Clinical aspects of plasma activating factor – Acetylhydrolase. Biochimica et Biophysica Acta, 1761: 1359-1372.
• Panagiotakos, D., Pitsavos C., Stefanadis C. (2006), Dietary Patterns: Mediterranean Diet Score and its relation to clinical and biological markers of cardiovascular disease risk. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 16: 559-568.
• Τριχοπούλου Α., Πίνακες Σύνθεσης και Ανάλυσης Τροφίμων, Εκδόσεις Παρισιάνου, Αθήνα 2004.

Εξωτερικές πηγές

• Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας Αρχειοθετήθηκε 2010-05-21 στο Wayback Machine.