Βικιπαίδεια:Βανδαλισμός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Βανδαλισμός θεωρείται οποιαδήποτε διαγραφή ή αλλαγή περιεχομένου που γίνεται εσκεμμένα ως προσπάθεια υπονόμευσης της ακεραιότητας της εγκυκλοπαίδειας. Ο συνηθέστερος τύπος βανδαλισμού είναι η αντικατάσταση του υπάρχοντος κειμένου με ανοησίες, ονόματα ή άσχετο περιεχόμενο.

Οποιαδήποτε καλή τη πίστει προσπάθεια βελτίωσης της εγκυκλοπαίδειας, ακόμα και αν είναι προϊόν λανθασμένης σκέψης ή κακής θεώρησης, δεν είναι βανδαλισμός. Ακόμα και φαινομενικά κακοπροαίρετες επεξεργασίες, που δεν αποδεικνύουν εμφανώς κακή πρόθεση, δεν θεωρούνται βανδαλισμός στη Βικιπαίδεια.

Η διάπραξη βανδαλισμού είναι παραβίαση της πολιτικής της Βικιπαίδειας. Χρειάζεται να εντοπιστεί και κατόπιν να αντιμετωπιστεί με τον κατάλληλο τρόπο. Αν δεν μπορείτε να την αντιμετωπίσετε μόνος σας, μπορείτε να ζητήσετε την παρέμβαση των διαχειριστών, για να σας βοηθήσουν.

Μια μελέτη της IBM κατά το 2002 έδειξε ότι οι περισσότεροι βανδαλισμοί αναστράφηκαν σε χρονικό διάστημα πέντε λεπτών. (Βλ. επίσημα αποτελέσματα.)

Ενίοτε η ενημέρωση ενός λήμματος είναι πιθανό να φαίνεται σαν βανδαλισμός. Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή ως προς το αν τα νέα δεδομένα είναι ορθές πληροφορίες ή βανδαλισμός. Οποιαδήποτε ενημέρωση θα πρέπει να υποστηρίζεται από εμφανή γεγονότα.

Τύποι βανδαλισμού[επεξεργασία κώδικα]

Οι συνηθέστερες μορφές βανδαλισμού στη Βικιπαίδεια:

Spam
Η προσθήκη ακατάλληλων εξωτερικών συνδέσμων με στόχο την αυτοπροβολή.
Βανδαλισμός εξωτερικών συνδέσμων
Η διαμόρφωση των εξωτερικών συνδέσμων με τέτοιον τρόπο, ώστε να φαίνονται ίδιοι στον αναγνώστη αλλά, όταν επιλέγονται, να οδηγούν σε κάτι άσχετο ή και ανόητο.
Βανδαλισμός εσωτερικών συνδέσμων
Η διαμόρφωση των εσωτερικών συνδέσμων μέσα στο κείμενο ή των σχετικών λημμάτων στην ενότητα Δείτε επίσης με τέτοιον τρόπο, ώστε να φαίνονται ίδιοι στον αναγνώστη αλλά, όταν επιλέγονται, να οδηγούν σε σελίδες άσχετες με το θέμα.
VandalBot
Ένα script ή "robot" που διαπράττει βανδαλισμό ή spam μαζικά σε λήμματα (εκατοντάδες ή χιλιάδες), διαγράφοντας κείμενα ή προσθέτοντας εμπορικούς συνδέσμους.
Παιδαριώδης βανδαλισμός
Προσθήκη γκραφίτι ή διαγραφή σελίδων ή και τα δύο.
Βανδαλισμός τυχαίων χαρακτήρων
Πρόκειται για ειδικότερη μορφή του παιδαριώδους βανδαλισμού, στην οποία χρήστες εισάγουν εντελώς ακατανόητο περιεχόμενο ή ενίοτε σειρά τυχαίων χαρακτήρων (τα γνωστά «κινέζικα», όπως π.χ. "aslkdjnsdagkljhasdlkh").
Ανόητος βανδαλισμός
Χρήστες δημιουργούν ενίοτε σελίδες με αστεία ή αντικαθιστούν το περιεχόμενο σε υπάρχοντα λήμματα με αληθοφανείς ανοησίες. Ο καλύτερος δικτυακός τόπος για περιεχόμενο τέτοιου τύπου είναι η Φρικηπαίδεια ή η αγγλόφωνη Uncyclopedia.
Ύπουλος βανδαλισμός
Ο βανδαλισμός αυτού του είδους είναι δυσκολότερο να εντοπιστεί. Συνήθως πρόκειται για εκούσια προσθήκη εσφαλμένων πληροφοριών ή αλλαγή μικρών λεπτομερειών στο κείμενο (ιδίως τεχνικών στοιχείων ή χρονολογιών), με σκοπό τη δημιουργία εσφαλμένων εντυπώσεων στους αναγνώστες για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Βανδαλισμός σελίδας χρήστη
Η αντικατάσταση περιεχομένου στη σελίδα χρήστη με ανόητο, υβριστικό ή άσχετο περιεχόμενο.
Βανδαλισμός εικόνας
Η πρόσθεση ακατάλληλων εικόνων με σκανδαλώδες ή αποκρουστικό περιεχόμενο ή με πολιτικά μηνύματα, όπως και η κακόβουλη επεξεργασία ήδη υπάρχουσας εικόνας.
Βανδαλισμός επίσημης πολιτικής
Η διαγραφή ή αλλοίωση μέρους τής επίσημης πολιτικής τής Βικιπαίδειας, με την οποία ο βάνδαλος διαφωνεί, χωρίς να έχει προηγηθεί προσπάθεια για εξασφάλιση συναίνεσης ή αναγνώριση ήδη δεδομένης συναίνεσης. Η βελτίωση ή η αποσαφήνιση της διατύπωσης της πολιτικής, όταν εναρμονίζεται με σαφώς υπαρκτή συναίνεση, δεν συνιστά βανδαλισμό.
Βανδαλισμός για εξασφάλιση προσοχής
Η χρήση προσβλητικών εκφράσεων ή χρηστωνύμων (ονομάτων χρήστη) με επιθετικό περιεχόμενο, η αντικατάσταση λημμάτων με αστεία και παρόμοια. Δείτε επίσης: Βικιπαίδεια: Όχι προσωπικές επιθέσεις
Βανδαλισμός μετακίνησης
Η μετακίνηση σελίδας σε ονομασία με επιθετικό ή ανόητο περιεχόμενο. Για λόγους προστασίας, το λογισμικό τής Βικιπαίδειας επιτρέπει μόνο σε χρήστες με περισσότερες από 25 επεξεργασίες να προχωρούν σε μετακίνηση σελίδων, έχοντας αιτιολογήσει την πράξη τους.
Βανδαλισμός ανακατεύθυνσης
Η ανακατεύθυνση λημμάτων ή σελίδων συζήτησης σε λήμματα ή εικόνες με προσβλητικό ή επιθετικό περιεχόμενο.
Αλλοίωση σχολίων άλλων χρηστών
Η επεξεργασία υπογεγραμμένων σχολίων άλλου χρήστη, η οποία αποσκοπεί στην ουσιαστική αλλαγή τού νοήματός του (π.χ. αλλαγή τής ψήφου ή της γνώμης κάποιου), εκτός αν πρόκειται για αφαίρεση προσωπικής επίθεσης (κάτι που όμως μπορεί να είναι αφ' εαυτού αμφιλεγόμενο).

Τι δεν είναι βανδαλισμός[επεξεργασία κώδικα]

Παρ' όλο που μερικές φορές αναφέρονται έτσι, τα ακόλουθα δεν είναι βανδαλισμός και αντιμετωπίζονται διαφορετικά.

Η δοκιμή του νέου
Νέοι χρήστες που ανακαλύπτουν το κουμπί «Επεξεργασία» δοκιμάζουν αν πράγματι μπορούν να επεξεργαστούν μια σελίδα και γράφουν κάτι εκεί για να το δοκιμάσουν. Αυτό δεν είναι βανδαλισμός! Αντίθετα, αυτοί οι χρήστες πρέπει να καλωσοριστούν και να τους υποδειχθεί το Πρόχειρο. Πολλές φορές οι ίδιοι αναιρούν τις αλλαγές τους.
Εκμάθηση της σύνταξης wiki
Για μερικούς χρήστες παίρνει χρόνο να μάθουν τη σύνταξη μορφοποίησης του wiki και δαπανούν χρόνο πειραματιζόμενοι με διάφορους τρόπους για τη δημιουργία εξωτερικών και εσωτερικών συνδέσμων και άλλων ειδικών χαρακτήρων. Αντί να τους κατηγορήσετε ως βανδάλους, εξηγήστε τους πώς γράφουμε και δείξτε τους τη σελίδα βοήθειας.
Παραβιάσεις ουδετερότητας
Η ουδέτερη οπτική γωνία είναι σε πολλούς πολιτική δύσκολη στην κατανόηση και ακόμη και οι βετεράνοι της Βικιπαίδειας περιστασιακά παρουσιάζουν υλικό που δεν είναι ιδανικό από την πλευρά της ουδετερότητας. Πράγματι, τυφλωνόμαστε από τις απόψεις μας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Είναι λυπηρό, αλλά δεν είναι βανδαλισμός. Δείτε: Βικιπαίδεια:Ουδετερότητα
Θαρραλέα επεξεργασία
Οι Βικιπαιδιστές συχνά κάνουν θεαματικές αλλαγές σε λήμματα για να τα βελτιώσουν. Οι περισσότεροι προσπαθούμε να μη διστάζουμε όταν επεξεργαζόμαστε λήμματα. Παρ' ότι το να βλέπεις μεγάλα κομμάτια κειμένου που έγραψες να αφαιρούνται, να μετακινούνται ή να ανασκευάζονται σε κάνουν να το θεωρείς βανδαλισμό, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Ακούσια λάθη
Ορισμένες φορές κάποιος χρήστης μπορεί να εισαγάγει σε ένα λήμμα περιεχόμενο που δεν είναι ακριβές, αλλά που ο ίδιος πιστεύει ότι είναι. Κάνοντάς το με καλή πρόθεση, προσπαθεί να συνεισφέρει στην εγκυκλοπαίδεια για να τη βελτιώσει. Αν πιστεύετε ότι υπάρχει μια ανακριβής πληροφορία σε ένα λήμμα, σιγουρευτείτε ότι έτσι είναι και/ή συζητήστε για την ακρίβειά της με τον χρήστη που την προσέθεσε.
Ψευτοπαλληκαρισμός και ξεροκεφαλιά
Ορισμένοι χρήστες δεν μπορούν να έρθουν σε συμφωνία με άλλους που είναι πρόθυμοι να το συζητήσουν στη σελίδα συζήτησης ενός λήμματος και επανειλημμένα κάνουν αλλαγές στις οποίες δεν συμφωνούν οι υπόλοιποι. Κάτι τέτοιο είναι θλιβερό αλλά όχι βανδαλισμός.
Παρενόχληση ή προσωπικές επιθέσεις
Είναι ξεκάθαρη η πολιτική της Βικιπαίδειας ότι δεν επιτρέπονται οι προσωπικές επιθέσεις και η παρενόχληση άλλων χρηστών. Μερικές μορφές παρενόχλησης είναι περιπτώσεις βανδαλισμού, όπως ο βανδαλισμός σελίδας χρήστη. Παρ' όλα αυτά, η παρενόχληση δεν είναι γενικά βανδαλισμός.
Το απρόσμενο
Και μόνο επειδή κάποιοι κάνουν επεξεργασία με ασυνήθιστους τρόπους δεν τους κάνει βανδάλους. Αν κάνουν θετικές προσθήκες σε ένα λήμμα αλλά γράφουν «Γειά σου μαμά!» στη σύνοψη, αυτό δεν τους κάνει βανδάλους, αλλά απλώς νεοφερμένους στο εγχείρημα. Φερθείτε φιλικά εξηγώντας τους τη σωστή χρήση της σύνοψης. Μην τους αναιρείτε, μην τους φράζετε.
Πρόχειρο
Το να χρησιμοποιεί κάποιος ως πρόχειρο κάποια άλλη σελίδα δεν είναι πάντα βανδαλισμός αναλόγως των περιστάσεων.

Πώς εντοπίζεται ο βανδαλισμός[επεξεργασία κώδικα]

Ακολουθεί συλλογή συμβουλών για το πώς μπορείτε να ανακαλύψετε τον βανδαλισμό. Από τη στιγμή που τον ανακαλύπτετε, διαβάστε πώς αναστρέφεται η σελίδα σε προηγούμενη εκδοχή.

Βανδαλισμός από μη εγγεγραμμένους χρήστες
Οι περισσότεροι βανδαλισμοί γίνονται από χρήστες που δεν έχουν ακόμα δημιουργήσει λογαριασμό. Υπάρχει επιλογή στο Πρόσφατες αλλαγές για απόκρυψη συνδεδεμένων χρηστών. Είναι ένας τρόπος να φιλτράρετε εκείνες τις επεξεργασίες που πιθανότατα περιέχουν βανδαλισμούς. Οι μη εγγεγραμμένοι χρήστες δεν μπορούν να χαρακτηρίζουν την επεξεργασία τους μικρή τροποποίηση και συνεπώς η απόκρυψη των μικρών τροποποιήσεων με την επιλογή απόκρυψη μικρών αλλαγών μπορεί να είναι επίσης επιβοηθητική στην έρευνά σας. Πατώντας τον σύνδεσμο "διαφ." αριστερά από κάθε επεξεργασία μπορείτε να συγκρίνετε την τρέχουσα και τις προγενέστερες εκδοχές του λήμματος.

Πώς να μην αντιμετωπίζετε τους βανδαλισμούς[επεξεργασία κώδικα]

  • Μην προτείνετε ένα λήμμα για διαγραφή επειδή είναι βανδαλισμένο. Αν ένα λήμμα βανδαλίζεται επίμονα, εξετάστε την υποβολή αίτησης για προστασία του λήμματος στο ΒΠ:ΣΔ.
  • Μην ταΐζετε τα τρολ. Το να σκαλίζετε τη φωτιά θα συμβάλει μόνο στην επιδείνωση της κατάστασης. Ομοίως, μην προσβάλλετε τους βανδάλους. Αν κάποιος κάνει κάτι που ξέρει ότι είναι λάθος, η προσβολή του είναι πιθανό να τον κάνει να βανδαλίσει περισσότερο, μόνο για να προκαλέσει αυτή την αντίδραση. Επιπλέον, η Βικιπαίδεια δεν είναι ο τόπος για προσωπικές επιθέσεις, δεν είναι πεδίο μάχης και δύο λάθη δεν κάνουν ένα σωστό. Αντ' αυτού, αναφέρετε το ζήτημα στους διαχειριστές εάν συνεχίζεται.
  • Να αποφεύγετε τη λέξη «βάνδαλος». Συγκεκριμένα, αυτή η λέξη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για να αναφέρεται σε οποιονδήποτε έμπειρο και μακροχρόνιο συνεισφέροντα ή για τυχόν επεξεργασίες που μπορεί να έχουν γίνει με καλή πρόθεση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, αν οι αλλαγές έγιναν με καλή πρόθεση, δεν είναι βανδαλισμός. Υποθέστε καλή πίστη ο ίδιος· αντί να αποκαλέσετε το άτομο που έκανε τις τροποποιήσεις «βανδάλο», συζητήστε μαζί του τις ανησυχίες σας. Σχολιάστε το περιεχόμενο και την ουσία των επεξεργασιών, αντί να κάνετε προσωπικές επιθέσεις.

Σχετικές σελίδες[επεξεργασία κώδικα]