Αρταβάσδης Α΄ της Μηδίας Ατροπατηνής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αρταβάσδης Α΄ της Μηδίας Ατροπατηνής
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση59 π.Χ.
Θάνατος20 π.Χ.
Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΑθηναΐς της Μηδίας Ατροπατηνής
ΤέκναΙοτάπα της Μηδίας Ατροπατηνής
Αριοβαρζάνης Β΄ της Ατροπατηνής
ΓονείςΑριοβαρζάνης Α΄ της Ατροπάτιος Μηδίας και NN of Armenia[1]
ΟικογένειαΒασιλική οικογένεια της Κομμαγηνής
δεδομένα

Ο Αρταβάσδης Α΄ της Μηδίας Ατροπατηνής ή Αρταβάσδης Α΄ της Ατροπατηνής [2], Αrtavasdes, (πριν ή π. το 59 π.Χ.[3] - π. 20 π.Χ.) [4] ήταν εχθρός τού βασιλιά Αρταβάσδη Β΄ της Αρμενίας και τού γιου του Αρταξία Β΄. Ήταν σύγχρονος της Ελληνίδας Βασίλισσας Κλεοπάτρας Ζ΄ των Πτολεμαίων και τού Ρωμαίου Μάρκου Αντώνιου ενός της Τριανδρίας, καθώς ο Αρταβάσδης Α΄ αναφέρεται στις διπλωματικές τους υποθέσεις.[5]

Οικογενειακό υπόβαθρο και πρώιμη ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αρταβάσδης Α΄ ήταν Μηδικής και πιθανόν αρμενο - ελληνικής καταγωγής. Ήταν γιος του Αριοβαρζάνη Α΄ από μία ανώνυμη σύζυγο.[3] Πιθανός θείος του από τον πατέρα του θα μπορούσε να ήταν ο Δαρείος Α΄.[6] Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο βασίλειο της Mηδίας Ατροπατηνής. Ο Αρταβάσδης Α΄ είναι ο συνονόματος τού προγόνου του Αρταβαζάνη, προηγούμενου βασιλιά της Μηδίας Ατροπατηνής τού 3ου αι. π.Χ., καθώς το όνομα Αρταβάσδης είναι παραλλαγή του ονόματος Αρταβαζάνης (βλ. Άσα).

Σύμφωνα με τις σύγχρονες γενεαλογίες, ο πατέρας του Αρταβάσδη Α΄, ο Αριοβαρζάνης Α΄ ήταν γιος ενός προηγούμενου βασιλιά Μιθριδάτη Α΄ της Μηδίας Ατροπατηνής και τής συζύγου του, μίας ανώνυμης Αρμένιας πριγκίπισσας από τη δυναστεία των Αρταξιαδών, που ήταν κόρη τού Αρμένιου βασιλιά Τιγράνη τού Μεγάλου και της συζύγου του Κλεοπάτρας τού Πόντου,[7][8] που μπορεί να εξηγήσει τους ισχυρισμούς των απογόνων τού Μιθριδάτη Α΄ στο Αρμενικό βασίλειο, σε αντίθεση με τους μόνιμους κυρίαρχους μονάρχες της δυναστείας των Αρταξιαδών. Μία άλλη πιθανότητα σύνδεσης του Αρταβάσδη Α΄ με τον γάμο του Μιθριδάτη Α΄ και τής συζύγου του είναι μέσω τού ονόματός του. Το όνομα Aρταβάσδης είναι ένα τυπικό αρμενικό βασιλικό όνομα και επομένως, κατά πάσα πιθανότητα, ο Aρταβάσδης Α΄ είναι απόγονος αυτού του γάμου.

Η βασιλεία του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αρταβάσδης Α΄ διαδέχθηκε τον πατέρα του ως βασιλιάς, όταν πέθανε ο Αριοβαρζάνης Α΄ το 56 π.Χ.[3] Όταν ο Μάρκος Αντώνιος ηγήθηκε της εκστρατείας του κατά της Παρθικής αυτοκρατορίας το 36 π.Χ., ο Αρταβάσδης Α΄ ήταν σύμμαχος του βασιλιά Φραάτη Δ΄ της Παρθίας . Ο Μ. Αντώνιος οδήγησε τα στρατεύματά του από το Ζεύγμα προς τα βόρεια στην Αρμενία και στη συνέχεια εισέβαλε στην επικράτεια των Αρταβάσδη Α΄. Ο Αντώνιος δεν ήθελε να επιτεθεί στην Παρθία από τα δυτικά, που ήταν ο συντομότερος δρόμος, αλλά παραδόξως ήθελε από τον βορρά.[9] Ο Αντώνιος χρησιμοποίησε αυτή τη στρατηγική σύμφωνα με τη συμβουλή του Αρταβάσδη Β΄ της Αρμενίας, τού εχθρού τού Αρταβάσδη Α΄. Ο Μ. Αντώνιος βάδισε γρήγορα με τον στρατό του στη Φραάσπα, την ισχυρά οχυρωμένη πρωτεύουσα της Μηδίας Ατροπατηνής, όπου ο Αρταβάσδης Α΄ είχε την οικογένειά του σε ασφάλεια. Εν τω μεταξύ, ο Αρταβάσδης Α΄ είχε ενωθεί με τον στρατό του Φραάτη Δ΄.

Ο Μ. Αντώνιος δεν μπόρεσε να καταλάβει τη Φράασπα και πολιόρκησε την πόλη, αλλά ο Αρταβάσδης Α΄ και ο Πάρθιος διοικητής Μοναίσης κατέστρεψαν δύο λεγεώνες τού στρατηγού τού Αντώνιου, Όππιου Στατιανού, ο οποίος σιγά σιγά είχε ακολουθήσει με τις πολιορκητικές μηχανές των στρατευμάτων τού Αντωνίου. Ο Αντώνιος δεν θα μπορούσε να καταλάβει τη Φραάσπα χωρίς αυτές τις μηχανές. Ως εκ τούτου, έπρεπε να αποσυρθεί στην Αρμενία και δεν εισέβαλε στην Παρθία.[10]

Έτσι ο Αρταβάσδης Α΄ είχε διατηρήσει το έδαφός του ενάντια στους Ρωμαίους, αλλά η επικράτειά του είχε καταστραφεί σοβαρά. Επίσης ο ισχυρότερος σύμμαχός του, ο Φραάτης Δ΄ τον αντιμετώπισε συγκαταβατικά και τού έδωσε ελάχιστα λάφυρα και παραλίγο να τού στερήσει την κυριαρχία του. Ως εκ τούτου το 35 π.Χ. ο Αρταβάσδης Α΄ προσέφερε στον Αντώνιο συμμαχία κατά της Παρθίας και ο Αντώνιος τη δέχτηκε με χαρά.[11] Για να εμβαθύνει αυτή η φιλία, ο Αλέξανδρος Ήλιος, γιος του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας Ζ΄, αρραβωνιάστηκε με την κόρη τού Αρταβάσδη Α΄, την Ιοτάπα, αν και και οι δύο ήταν νήπια το 34 π.Χ.[12]

Το 33 π.Χ. ο Αντώνιος συνάντησε τον σύμμαχό του στον ποταμό Αράξη. Συμφώνησαν ότι ο Αντώνιος έπρεπε να υποστηρίξει τον Αρταβάσδη Α΄ κατά της Παρθίας και ότι ο βασιλιάς της Μηδίας θα έπρεπε να βοηθήσει τον Αντώνιο εναντίον του Οκταβιανού. Αντάλλαξαν μέρη των στρατευμάτων τους. Η επικράτεια τού Αρταβάσδη Α΄ διευρύνθηκε με τμήματα της Αρμενίας. Στον Αντώνιο είχε επιστραφεί ένα λάβαρο, που ο βασιλιάς της Μηδίας είχε πάρει από τον Όππιο Στατιανό το 36 π.Χ. και πήρε μαζί του και την Ιοτάπα. Με τη βοήθεια των ρωμαϊκών ενισχύσεων, ο Αρταβάσδης Α΄ μπόρεσε αρχικά να αποκρούει την επίθεση των Πάρθων. Πριν από τη μάχη του Άκτιου, ο Αντώνιος κάλεσε πίσω τα ρωμαϊκά στρατεύματά του χωρίς να στείλει πίσω το μέρος τού στρατεύματος της Μηδίας. Αυτή τη φορά ο Φραάτης Δ΄ νίκησε τον Αρταβάσδη Α΄, που αιχμαλωτίστηκε το 30 π.Χ.[13]

Κατά τη διάρκεια της φυλάκισης του Αρταβάσδη Α΄, έγινε αργότερα ένας εμφύλιος μεταξύ των Πάρθων, ο οποίος τού έδωσε την ευκαιρία να δραπετεύσει από τη φυλακή. Κατέφυγε στον Αύγουστο, ο οποίος τον υποδέχτηκε με φιλία,[14] τού έδωσε πίσω την κόρη του Γιοτάπα [15] και τον έκανε πελάτη βασιλιά της Μικράς Αρμενίας.[16] Απεβίωσε γύρω στο 20 π.Χ. πιθανώς στη Ρώμη.[17] Τον Αρταβάσδη Α΄ διαδέχθηκε στο βασίλειο της Μηδίας Ατροπατηνής ο Ασίναλος.

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιγραφικά Στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Ρώμη έχουν βρεθεί δύο ταφικές επιγραφές, που φέρουν το όνομα ενός Αρταβάσδη. Τα επιγράμματα είναι πιθανότατα τού γιου και τού εγγονού ενός βασιλιά της Μηδίας Ατροπατηνής, που ονομαζόταν Αριοβαρζάνης.[19] Ωστόσο, είναι αβέβαιο εάν ο Αριοβαρζάνης αναφέρεται στον Αριοβαρζάνη Α΄ ή στον εγγονό του Αριοβαρζάνη Β΄.[19] Ο Αρταβάσδης Α΄ αναφέρεται στις παραγράφους 27 και 33 τού έργου Res Gestae Divi Augusti.

Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  2. ↑ Swan, The Augustan Succession: An Historical Commentary on Cassius Dio’s Roman History, Books 55-56 (9 B.C.-A.D. 14), p.114
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Encyclopaedia Iranica - Artavasdes». Iranicaonline.org. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  4. ↑ Swan, The Augustan Succession: An Historical Commentary on Cassius Dio’s Roman History, Books 55-56 (9 B.C.-A.D. 14), p.115
  5. ↑ [1] Politische Geschichte (Provinzen Und Randvölker: Griechischer Balkanraum; Kleinasien); Temporini, Hildegard, Haas, and Wolfgang.
  6. ↑ «Settipani on Baldwin on the Commagenian DFA Link Part 2 of 3». Archiver.rootsweb.ancestry.com. 17 Αυγούστου 1998. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  7. ↑ Cassius Dio, 36.14
  8. ↑ Toumanoff, Manual genealogy and chronology for the Christian Caucasus (Armenia, Georgia, Albania), p.p.81-82
  9. ↑ Cassius Dio, Roman History 49.25.1
  10. ↑ Plutarch, Antony 38-40; Cassius Dio, Roman history 49.25-26; Strabo, Geographica 11, p. 523
  11. ↑ Plutarch, Antony 52.1-3; Cassius Dio, Roman history 49.33.1-2
  12. ↑ Cassius Dio, Roman history 49.40.2; Plutarch, Antony 53.12
  13. ↑ Cassius Dio, Roman history 49.44.1-4
  14. ↑ Monumentum Ancyranum 33
  15. ↑ Cassius Dio, Roman history 51.16.2
  16. ↑ Theodor Mommsen concludes this from Cassius Dio, Roman history 54.9.2
  17. ↑ Compare his epitaph found in Rome: CIL VI 1798
  18. ↑ Baldwin, Comments on "Iberian route"
  19. ↑ 19,0 19,1 «Azerbaijan iii. Pre-Islamic History, Atropates, Persian satrap of Media, made himself independent in 321 B.C. Thereafter Greek and Latin writers named the territory as Media Atropatene or, less frequently, Media Minor: Parthian period». Iranicaonline.org. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρταβάσδης_Α΄_της_Μηδίας_Ατροπατηνής&oldid=10331193"