Αντίκυρα
Συντεταγμένες: 38°23′N 22°38′E / 38.383°N 22.633°E
| Αντίκυρα Βοιωτίας | |
|---|---|
 | |
Χάρτης  | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας |
| Περιφέρεια | Στερεάς Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Βοιωτίας |
| Δήμος | Διστόμου–Αράχοβας–Αντίκυρας |
| Δημοτική Ενότητα | Αντίκυρας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Στερεά Ελλάδα |
| Νομός | Βοιωτίας |
| Υψόμετρο | 5 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 1.420 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 32003 |
| Τηλ. κωδικός | 2267 |
| http://www.antikyra.gr | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Αντίκυρα[1] ή Αντικύρα[2][3] είναι παραθαλάσσιο χωριό της Στερεάς Ελλάδας στην Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας.
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Αντίκυρα βρίσκεται στα δυτικά όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας, στα βόρεια παράλια του Κορινθιακού κόλπου και τον μυχό του ομώνυμου κόλπου.[1][2] Απέχει περίπου 13 χλμ. Ν.-ΝΔ. από το Δίστομο (έδρα του δήμου), 33 χλμ. Α.-ΝΑ. από την Ιτέα και 36 χλμ. Δ.-ΝΔ. από την Λιβαδειά.
Μαζί με τρεις οικισμούς, τον οικισμό της Αντίκυρας, τον οικισμό του Αγίου Ισιδώρου και τον οικισμό της Αγίας Σωτήρας αποτελεί δημοτική ενότητα του Καλλικρατικού δήμου Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας.[3]
Είναι γνωστή για τις παραλίες της, καθώς και για το εργοστασιακό συγκρότημα της βιομηχανικής επιχείρησης Αλουμίνιο της Ελλάδος, το οποίο απέχει από αυτήν 10 λεπτά.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Αντίκυρα[4] κατοικείται από την πρώιμη ιστορική περίοδο. Δυστυχώς, η ελληνική πολιτεία ελάχιστα ασχολήθηκε με την ανάδειξη της πλούσιας ιστορίας της περιοχής και δεν έχει προβεί ποτέ σε σημαντικές ανασκαφές στην περιοχή.
Ο περιηγητής Παυσανίας την ταυτίζει με την Φωκική πόλη Κυπάρισσο που αναφέρεται από τον Όμηρο στον κατάλογο των Νεών.[2] Σύμφωνα με την παράδοση η πόλη ιδρύθηκε από τον ήρωα Αντικυρέα, ο οποίος θεράπευσε τον Ηρακλή από τη μανία χρησιμοποιώντας το φυτό ελλέβορο, ένα φαρμακευτικό βότανο.[1]
Η πόλη είχε αρκετά σημαντικό ιστορικό ρόλο κατά τους κλασικούς χρόνους. Όπως παρατήρησε ο Λάμπρος Ζάγκας η πόλη είχε απασχολήσει επανειλημμένα τα αρχαία αττικά δικαστήρια και για αυτή γράφτηκε ο λόγος του γνωστού ρήτορα Λυσία "Προς Μέδοντα Ψευδομαρτυριών".
Από την Αντίκυρα είχε πάρει το όνομα της η γνωστή εταίρα Αντικύρα με την οποία συνδεόταν ο Δημήτριος ο Πολιορκητής (Πλούταρχος Δημήτριος 24).
Αργότερα βέβαια καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους (210 π.Χ.), αλλά συνέχισε να ακμάζει, όπως αναφέρει ο Παυσανίας που την επισκέφθηκε τέσσερις αιώνες μετά.
Η πόλη κατά τον μεσαίωνα κινδύνευε από την πειρατεία και τελικά εγκαταλείφθηκε.
Αναφέρεται ως «Άσπρα Σπίτια» (συχνά με παρεφθαρμένη μορφή του ονόματος) σε χάρτες που χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα και μετά. Στον χάρτη της Ελλάδας του Αβραάμ Ορτέλιους, περί τα τέλη του 16ου αιώνα, ως "Apropiti". Στον χάρτη του Frederik de Wit (Άμστερνταμ, 1688) [5] ως "Apropiti". Σε χάρτη του V. Foglio, τυπωμένο στη Ρώμη το 1788, αναφέρονται ως Apre Spizia. Σε χάρτη του Keith Johnston, Λονδίνο, 1879, αναφέρεται ο Κόλπος των Άσπρων Σπιτιών (Aspra Spitia Bay). Το 1817 ο J. C. Hobhouse αναφέρει ότι «από το Δίστομο στα Άσπρα Σπίτια, που ονομάζονται έτσι από κάποια άσπρα οικήματα που στέκονταν κάποτε σ' αυτό το σημείο, είναι δυο ώρες δρόμος νότια ... Στο λιμάνι συχνάζουν μικρά σκάφη που μεταφέρουν καλαμπόκι».[6]
.jpg){kind=link}
Η Αντίκυρα ήλθε στο προσκήνιο από ένα τραγικό ατύχημα της πολεμικής αεροπορίας που συνέβη στις 18 Μαΐου του 2000, όταν ένα μαχητικό αεροπλάνο κατέπεσε πάνω σε σπίτι της περιοχής σκοτώνοντας δύο μαθήτριες που βρίσκονταν εκείνη την στιγμή μέσα.[7]
Ιστορικό διοικητικών μεταβολών Αντίκυρας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Αντίκυρα είχε, όπως και πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας, αξιόλογες διοικητικές μεταβολές, κατά τον 19ο, 20ό και 21ο αιώνα, που σε γενικές - συνοπτικές γραμμές έχουν ως εξής:[3]
Δ. Δελφών (Καστρίου) Ν. Φωκίδος και Λοκρίδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ΦΕΚ 20/04/1835
Ο οικισμός Αντικύρα προσαρτάται στο δήμο Δελφών (Καστρίου)
Δ. Αντικύρας Ν. Φωκίδος και Λοκρίδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ΦΕΚ 80Α - 28/12/1836
Σύσταση του δήμου με την απόσπαση του οικισμού Δεσφίνα από το δήμο Δελφών (Καστρίου) και τον ορισμό του ως έδρα του δήμου
Ο οικισμός Αντικύρα αποσπάται από το δήμο Δελφών (Καστρίου) και προσαρτάται στο δήμο
Δ. Αντικύρας Φωκίδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899
Ο δήμος αποσπάται από το νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος και υπάγεται στο νομό Φωκίδος
Δ. Αντικύρας Ν. Φθιώτιδος και Φωκίδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909
Ο δήμος αποσπάται από το νομό Φωκίδος και υπάγεται στο νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος
Κ. Δεσφίνης Ν. Φθιώτιδος και Φωκίδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912
Ο οικισμός Αντίκυρα αποσπάται από το δήμο Αντίκυρας και προσαρτάται στην κοινότητα Δεσφίνης
Κ. Αντικύρας Ν. Φθιώτιδος και Φωκίδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ΦΕΚ 221Α - 06/07/1929
Ο οικισμός Αντίκυρα αποσπάται από την κοινότητα Δεσφίνης και ορίζεται έδρα της κοινότητας Αντίκυρας
Κ. Δεσφίνης Ν. Φθιώτιδος και Φωκίδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ΦΕΚ 486Α - 22/10/1935
Ο οικισμός Αντίκυρα αποσπάται από την κοινότητα Αντίκυρας και προσαρτάται στην κοινότητα Δεσφίνης
Κ. Αντίκυρας Ν. Βοιωτίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ΦΕΚ 223Α - 26/07/1943
Ο οικισμός Αντίκυρα αποσπάται από την κοινότητα Δεσφίνας της επαρχίας Παρνασσίδος του νομού Φωκίδος και ορίζεται έδρα της κοινότητας Αντίκυρας στην επαρχία Λιβαδειάς του νομού Βοιωτίας.
- ΦΕΚ 05/04/1981
Αναγνώριση του οικισμού Άγιος Ισίδωρος και προσάρτησή του στην κοινότητα Αντικύρας
- ΦΕΚ 18/03/2001
Αναγνώριση του οικισμού Αγία Σωτήρα και προσάρτησή του στην κοινότητα Αντικύρας
Δ. Διστόμου Αράχοβας Αντίκυρας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010
Ο οικισμός Αντικύρα αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στο δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας
Ο οικισμός Άγιος Ισίδωρος αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στο δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας
Ο οικισμός Αγία Σωτήρα αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στο δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας
Η κοινότητα καταργείται.
Δημογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Χρονολογία | Πληθυσμός Αντίκυρας | Πληθυσμός Αγίου Ισιδώρου | Πληθυσμός Αγίας Σωτήρας |
|---|---|---|---|
| 1951 | 546[8] | ||
| 1961 | 735 | ||
| 1971 | 2.055 | ||
| 1981 | 2.030 | 15 | |
| 1991 | 2.271 | 75 | |
| 2001 | 2.812[9], (α/α 03610000) | 140 | 32 |
| 2011 | 1.448[10], (α/α 8172) | 89 | |
| 2021 | 1.529[11] |
Διατελέσαντες Πρόεδροι Κοινότητας Αντίκυρας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Διάρκεια θητείας | Όνομα | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| 1979-1986 | Σίσσος Χαράλαμπος[12] | |
| 1987-1990 | Σωτηρίου Δημήτριος | |
| 1991-2002 | Σωτηρίου Ιωάννης | |
| 2003-2006 | Αρκάδης Ιωάννης | |
| 2007-2010 | Μίχος Ιωάννης |
Αθλητισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Α.Π.Ο. Αντικυρέας Αντίκυρας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αντίκυρας «ο Αντικυρέας» ιδρύθηκε το 1956 και διατηρήθηκε για μισό αιώνα ως το 2006, όποτε και συγχωνεύτηκε με την Α.Ε. Άσπρων Σπιτιών και δημιούργησαν την «Ένωση Άσπρων Σπιτιών - Αντίκυρα» με έδρα τον οικισμό Άσπρα Σπίτια.[13] της Παραλίας Διστόμου. Συμμετείχε στα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα της Ε.Π.Σ. Βοιωτίας και οι καλύτερες στιγμές στα 50 χρόνια ιστορίας του αποτέλεσαν η άνοδος στην Α΄ Κατηγορία του τοπικού πρωταθλήματος και η συμμετοχή του στον τελικό του Κυπέλλου Ε.Π.Σ. Βοιωτίας το 1994 με αντίπαλο τον Α.Ο. Θήβα. Το 2000 δημιούργησε και τμήμα πετοσφαίρισης, το οποίο το 2002 αποσχίστηκε από τον σύλλογο, λειτουργώντας έκτοτε ανεξάρτητα ως «Γυμναστικός Σύλλογος Αντίκυρας».[13]
Α.Ο. Κυπάρισσος Αντίκυρας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αθλητικός Όμιλος Αντίκυρας «ο Κυπάρισσος» ιδρύθηκε το 2009 και εκπροσωπεί την Αντίκυρα στο ποδόσφαιρο συμμετέχοντας στα πρωταθλήματα της Ε.Π.Σ. Βοιωτίας. Έδρα του αποτελεί το Δημοτικό Γήπεδο Αντίκυρας.
Γ.Σ. Αντίκυρας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο «Γυμναστικός Σύλλογος Αντίκυρας» εκπροσωπεί την Αντίκυρα στην πετοσφαίριση συμμετέχοντας στα πρωταθλήματα της ΕΣΠΕΚΕΛ. Ιδρύθηκε επίσημα το 2004, ωστόσο η ιστορία του συλλόγου ξεκινάει το 2002, όποτε και το τμήμα πετοσφαίρισης του Α.Π.Ο. Αντικυρέα Αντίκυρας αποσχίστηκε από τον σύλλογο σαν ανεξάρτητος σύλλογος.[13] Έδρα του Γ.Σ. Αντίκυρας αποτελεί το Κλειστό Γυμναστήριο Αντίκυρας.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αθανάσιος Σίδερης, "Αντίκυρα", στο: Σίδερης Α. (επιμ.), Βοιωτία. Ιστορία και Πολιτισμός, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Βοιωτίας - Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Αθήνα 2010, σελ. 48-53. ISBN 978-960-7957-73-3
- Αθανάσιος Σίδερης, Αντίκυρα. Ιστορία & Αρχαιολογία. / Antikyra. Ηistory & Αrchaeology. Δήμος Διστόμου - Αράχωβας – Αντίκυρας. Αθήνα, 2014. ISBN 978-618-81336-0-0
- Πλούταρχος: Δημήτριος
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 4. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 180.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 9. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 413.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ Βικιθήκη Παυσανία Ελλάδος περιήγησις/Φωκικά.[36.5] τραπέντι δὲ ἐπὶ Ἀντίκυραν ἀνάντης τὰ πρῶτά ἐστιν ὁδός: ἀναβάντι δὲ ὅσον δύο στάδια ὁμαλές τε χωρίον καὶ ἐν δεξιᾷ τῆς ὁδοῦ Δικτυνναίας ἐπίκλησιν ἱερόν ἐστιν Ἀρτέμιδος. ταύτην οἱ Ἀμβροσσεῖς ἄγουσι μάλιστα ἐν τιμῇ: τῷ δὲ ἀγάλματι ἐργασία τέ ἐστιν Αἰγιναία καὶ μέλανος τοῦ λίθου πεποίηται. τὸ δὲ ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ τῆς Δικτυνναίας κατάντης ὁδὸς ἐς Ἀντίκυραν πᾶσά ἐστι. τὰ δὲ ἀρχαιότερα ὄνομα εἶναι Κυπάρισσον τῇ πόλει φασί, καὶ Ὅμηρον ἐν Φωκέων καταλόγῳ τὸ ὄνομα θελῆσαι θέσθαι γε αὐτόν, ὅτι ἤδη τηνικαῦτα ἐκαλεῖτο Ἀντίκυρα: εἶναι γὰρ δὴ τὸν Ἀντικυρέα κατὰ Ἡρακλέα ἡλικίαν. [36.6] κεῖται μὲν δὴ ἡ πόλις κατὰ Μεδεῶνος τὰ ἐρείπια: ἐδήλωσα δὲ ἀρχομένης τῆς ἐς Φωκέας ἐς τὸ ἱερὸν ἀσεβῆσαι τὸ ἐν Δελφοῖς . Ἀντικυρέας δὲ ἐποίησε μὲν ἀναστάτους καὶ ὁ Ἀμύντου Φίλιππος, ἐποίησε δὲ καὶ δεύτερα Ὀτίλιος ὁ Ῥωμαῖος, ὅτι ἦσαν ὑπήκοοι καὶ οὗτοι Φιλίππου τοῦ Δημητρίου βασιλεύοντος Μακεδόνων: ὁ δὲ ἐπὶ τὸν Φίλιππον ἀμύνειν Ἀθηναίοις ὁ Ὀτίλιος ἀπέσταλτο ἐκ Ῥώμης. [36.7] τὰ δὲ ὄρη τὰ ὑπὲρ τὴν Ἀντίκυραν πετρώδη τε ἄγαν ἐστὶ καὶ ἐν αὐτοῖς φύεται μάλιστα ὁ ἐλλέβορος. ὁ μὲν αὐτοῦ μέλας χωρεῖ τε ἀνθρώποις καὶ ἔστι γαστρὶ καθάρσιον, ὁ δὲ ἕτερος λευκὸς δι' ἐμέτου καθαίρειν πέφυκε: τὸ δὲ φάρμακον τὸ ἐς τὴν κάθαρσιν ἡ τοῦ ἐλλεβόρου ῥίζα ἐστίν. [36.8] Ἀντικυρεῦσι δὲ εἰσὶ μὲν ἀνδριάντες ἐν τῇ ἀγορᾷ χαλκοῖ, ἔστι δέ σφισιν ἐπὶ τῷ λιμένι Ποσειδῶνος οὐ μέγα ἱερόν, λογάσιν ᾠκοδομημένον λίθοις: κεκονίαται δὲ τὰ ἐντός. τὸ δὲ ἄγαλμα ὀρθὸν χαλκοῦ πεποιημένον, βέβηκε δὲ ἐπὶ δελφῖνι τῷ ἑτέρῳ τῶν ποδῶν: κατὰ τοῦτο δὲ ἔχει καὶ τὴν χεῖρα ἐπὶ τῷ μηρῷ, ἐν δὲ τῇ ἑτέρᾳ χειρὶ τρίαινά ἐστιν αὐτῷ. [36.9] τοῦ γυμνασίου δὲ ἐν ᾧ καὶ τὰ λουτρά σφισι πεποίηται, τούτου πέραν ἄλλο γυμνάσιόν ἐστιν ἀρχαῖον: ἀνδριὰς δὲ ἕστηκεν ἐν αὐτῷ χαλκοῦς: φησὶ δ' ἐπ' αὐτῷ τὸ ἐπίγραμμα Ξενόδαμον παγκρατιαστὴν Ἀντικυρέα ἐν ἀνδράσιν Ὀλυμπικὴν ἀνῃρῆσθαι νίκην. εἰ δὲ ἀληθεύει τὸ ἐπίγραμμα, Ὀλυμπιάδι τῇ πρώτῃ μετὰ δέκα καὶ διακοσίας φαίνοιτο ἂν τὸν κότινον ὁ Ξενόδαμος εἰληφώς: αὕτη δὲ ἐν τοῖς Ἠλείων γράμμασι παρεῖται μόνη πασῶν ἡ Ὀλυμπιάς. [36.10] ἔστι δὲ ὑπὲρ τὴν ἀγορὰν ἐν φρέατι ὕδατος πηγή: σκέπη δὲ ἀπὸ ἡλίου τῷ φρέατι ὄροφός τε καὶ ἀνέχοντες τὸν ὄροφον κίονες. ἔστι δὲ οὐ πολὺ ἀνωτέρω τοῦ φρέατος λίθοις τοῖς ἐπιτυχοῦσιν ᾠκοδομημένον μνῆμα: ταφῆναι δέ φασιν ἐνταῦθα τοὺς Ἰφίτου παῖδας, τὸν μὲν ἀνασωθέντα ἐξ Ἰλίου καὶ ἀποθανόντα ἐν τῇ οἰκείᾳ, Σχεδίῳ δὲ ἐν μὲν γῇ τῇ Τρῳάδι τὴν τελευτὴν συμβῆναι λέγουσιν, ἀχθῆναι δὲ οἴκαδε καὶ τούτου τὰ ὀστᾶ.[37.1] τῆς πόλεως δὲ ἐν δεξιᾷ δύο μάλιστα προελθόντι ἀπ' αὐτῆς σταδίους, πέτρα τέ ἐστιν ὑψηλὴ--μοῖρα ὄρους ἡ πέτρα--καὶ ἱερὸν ἐπ' αὐτῆς πεποιημένον ἐστὶν Ἀρτέμιδος: ἔργων τῶν Πραξιτέλους, δᾷδα ἔχουσα τῇ δεξιᾷ καὶ ὑπὲρ τῶν ὤμων φαρέτραν, παρὰ δὲ αὐτὴν κύων ἐν ἀριστερᾷ: μέγεθος δὲ ὑπὲρ τὴν μεγίστην γυναῖκα τὸ ἄγαλμα.
- ↑ «Library of Congress Geography and Map Division Washington, D.C. 20540-4650 USA». Library of Congress.
- ↑ Hobhouse Broughton, John Cam (1817). A Journey Through Albania and Other Provinces of Turkey in Europe and Asia, to Constantinople, During the Years 1809 and 1810. 1. Philadelphia. σελ. 217.
- ↑ «Η τραγωδία της πτώσης του Phantom στην Αντίκυρα Βοιωτίας». www.in.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2004. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ Εθνικό ίδρυμα ερευνών, Εξέλιξη πληθυσμού επαρχίας Λιβαδειάς
- ↑ [1][νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2016.
- ↑ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 2802».
- ↑ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ - ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ
- ↑ 13,0 13,1 13,2 ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ "ΑΝΤΙΚΥΡΕΑΣ" antikyra.gr