Μετάβαση στο περιεχόμενο

Α΄ Μιθριδατικός Πόλεμος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χάρτης του βασιλείου του Πόντου πριν τη βασιλεία του Μιθριδάτη του ΣΤ΄ (σκούρο πορφυρό), μετά τη βασιλεία του (πορφυρό) και μετά τον Α΄ Μιθριδατικό Πόλεμο (ροζ)

Ο Α´ Μιθριδατικός Πόλεμος (89 π.Χ.-84 π.Χ.) άρχισε, όταν ο βασιλιάς του Πόντου, παραβλέποντας τους προηγούμενους διακανονισμούς της Ρώμης από το 94 π.Χ. που τους είχε δεχθεί ο Μιθριδάτης-και γι΄αυτό είχε αποσύρει τα στρατεύματά του από την Καππαδοκία και την Παφλαγονία- προσάρτησε 91 π.Χ..-90 την Καππαδοκία και έμμεσα τη Βιθυνία, υποστηρίζοντας στη χώρα αυτή έναν ανταπαιτητή του θρόνου και διώχνοντας το νόμιμο βασιλιά Νικομήδη Γ΄.

H Ρώμη εισήλθε στην Μικρά Ασία όταν ο τελευταίος Βασιλεύς της Περγάμου Άτταλος Γ΄ της Περγάμου κληροδότησε το βασίλειο του στην Ρωμαϊκή Δημοκρατία (133 π.Χ.). Σε λίγα χρόνια (129 π.Χ.) δημιουργήθηκε η Ρωμαϊκή επαρχία της Ασίας η οποία βρέθηκε κοντά σε πολλά άλλα Ασιατικά κράτη.[1] Το μεγαλύτερο από αυτά ήταν το Βασίλειο του Πόντου το οποίο κυβερνούσε η Δυναστεία των Μιθριδατιδών, μια οικογένεια Περσικής καταγωγής η οποία ισχυριζόταν την καταγωγή της από τον Δαρείο τον Μέγα.[2][3] Ο έλεγχος του Βασιλείου του Πόντου σε πολλές Ελληνικές Πόλεις-κράτη της βόρειας Μικράς Ασίας του έδινε έντονο Ελληνικό χαρακτήρα.[4] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ Ευπάτωρ ανέβηκε στον θρόνο (120 π.Χ.) και ξεκίνησε μια επεκτατική πολιτική στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας και στα βασίλεια της Μικράς Ασίας.[5][6] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ απέκτησε την Μικρή Αρμενία και την Κολχίδα (107 π.Χ.) μια περιοχή πλούσια σε ξυλεία που ήταν πολύτιμη για τα πλοία του.[7] Οι Ελληνικές πόλεις όπως η Σωζόπολη, η Ολβία Ποντική, η Βάρνα και η Τύρας απέκτησαν σημαντική στρατιωτική βοήθεια απέναντι στους Σκύθες μετά την συμμαχία τους με τον Μιθριδάτη ΣΤ΄. Το Βασίλειο του Βοσπόρου στην σημερινή Κριμαία προσαρτήθηκε στο Βασίλειο του Πόντου και κατόπιν στα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ. ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ είχε υπό τον έλεγχο του όλη την ανατολική ακτή της Μαύρης Θάλασσας.[8] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ συμμάχησε με τον βασιλιά Νικομηδη Γ΄ της Βιθυνίας, οι δύο σύμμαχοι βασιλείς κατέλαβαν την Παφλαγονία (108 π.Χ.) και μοίρασαν μεταξύ τους τα εδάφη της.[9][10] Την ίδια χρονιά ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ κατέλαβε την Γαλατική Μικρά Ασία η οποία βρισκόταν κοντά στην σημερινή Άγκυρα και κατοικούσαν τρεις φυλές των Κελτών.[11][12] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ δολοφόνησε κατόπιν τον βασιλιά της Καππαδοκίας και τοποθέτησε στον θρόνο τον γιο του.[13] Η Ρώμη αντέδρασε έντονα, ανάγκασε τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ και τον Νικομήδη Γ΄ να απελευθερώσουν την Παφλαγονία και την Καππαδοκία, νέος βασιλιάς τοποθετήθηκε ο Αριοβαρζάνης Α΄ της Καππαδοκίας.[14][15] Μετά από αυτή την οπισθοχώρηση ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ στράφηκε στην γειτονική Αρμενία, συμμάχησε με τον βασιλιά Τιγράνη τον Μέγα και παντρεύτηκε την κόρη του Κλεοπάτρα του Πόντου.[16][17] Ο Τιγράνης ο Μέγας εισέβαλε κατόπιν στην Καππαδοκία, εκθρόνισε τον Αριοβαρζάνη Α΄ και παρέδωσε την χώρα στον Μιθριδάτη. Η Ρώμη προχώρησε σε νέα επέμβαση, ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας απεστάλη στην Καππαδοκία για να αντιμετωπίσει τον στρατηγό του Μιθριδάτη ΣΤ΄ Αρχέλαο.[18]

Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ απάντησε με εισβολή στην Βιθυνία, εκθρόνισε τον ανεψιό του γιο του πρώην συμμάχου του Νικομήδη Δ΄, κατόπιν μετά την αποχώρηση του Σύλλα εκθρόνισε για δεύτερη φορά τον Αριοβαρζάνη Α΄.[19][20] Την ίδια εποχή ξέσπασε ανάμεσα στην Ρώμη και τους Ιταλούς συμμάχους της ο Συμμαχικός Πόλεμος (91-87 π.Χ.), ο εμφύλιος έδωσε θάρρος στον Μιθριδάτη ΣΤ΄ να αγνοήσει τις συμφωνίες του με την Ρώμη.[21] Μετά τις διαμαρτυρίες των βασιλέων Αριοβαρζάνη Α΄ και Νικομήδη Δ΄ (90 π.Χ.) η Ρωμαϊκή σύγκλητος έστειλε νέα αποστολή υπό την ηγεσία του Μάνιου Ακουίλιου γιου του ομώνυμου πρώην Υπάτου (129 π.Χ.) που είχε νικήσει στον πόλεμο εναντίον του Αριστονίκου.[22][23][24] Μετά την αποκατάσταση των δυο βασιλέων ο στρατός επιτέθηκε στο Βασίλειο του Πόντου, ο Αριοβαρζάνης Α΄ το λεηλάτησε, έφτασε μέχρι την Αμάσρα και αποκατέστησε τα πλούτη του.[25][26] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ προσπάθησε να κερδίσει χρόνο για να συγκεντρώσει στρατό, έστειλε τον πρεσβευτή του Πελοπίδα στην Πέργαμο για διαπραγματεύσεις με τον Ακουίλιο (89 π.Χ.).[24][27] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ ισχυρίστηκε ότι ήταν θύμα της λεηλασίας του Αριοβαρζάνη Α΄ και ο τελευταίος ισχυρίστηκε ότι ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ παραβίαζε τις συμφωνίες και προετοιμαζόταν για πόλεμο.[28] Στην δεύτερη συνάντηση σε δύο βδομάδες ο Ακουίλιος τάχθηκε υπέρ του Νικομήδη Δ΄, δέχτηκε τις κατηγορίες του Πελοπίδα με αποτέλεσμα να διακοπούν οι διαπραγματεύσεις, οι δύο πλευρές ήταν έτοιμες για πόλεμο.[29] Ο Ακουίλιος πιθανότατα επιθυμούσε την επιθυμία των διαπραγματεύσεων επειδή ήθελε να ξεκινήσει έναν πόλεμο στον οποίο είχε διοριστεί ο ίδιος διοικητής.[30] Η επιθετικότητα του Μιθριδάτη ΣΤ΄ ήταν σημαντικός παράγοντας αλλά την κύρια ευθύνη είχε ο Ακουίλιος ο οποίος ενεργούσε με προσωπικές φιλοδοξίες εξοργίζοντας ακόμα και την Ρωμαϊκή Σύγκλητο.[31] Ο Μάνιος Ακουίλιος δρούσε με εντολές του Γάιου Μάριου που επιθυμούσε να επιστρέψει στην ηγεσία της Ρώμης και να ξεκινήσει τον πόλεμο κατά του Μιθριδάτη ΣΤ΄, τον είχε επισκεφτεί και αυτοπροσώπως (98 π.Χ.).[32][33]

Η κατάκτηση όλης της Ασίας από τον Μιθριδάτη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πόλεμος ξέσπασε τον Αύγουστο του 89 π.Χ., η Ρώμη κράτησε αμυντική στάση προσπαθώντας να εμποδίσει τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ να φύγει από τον Πόντο.[34] Ο Ακουίλιος βρέθηκε στην Παφλαγονία στον κεντρικό δρόμο προς τον Πόντο, ο Ανθύπατος της Ασίας Γάιος Κάσσιος στα βόρεια της Γαλατίας (σημερινή Άγκυρα) και ο Πραίτορας Κουίντος Όππιος την Λυκαονία στον δρόμο προς τον ποταμό Ευφράτη. Το Ρωμαϊκό ναυτικό με την σειρά του φρουρούσε τα στενά του Βοσπόρου.[35][36][37] Δεν υπήρχε Ρωμαϊκή Λεγεώνα στην Ασία παρά μονάχα όσες προέρχονταν από τις τοπικές εισφορές των κατοίκων.[38] Ο Αππιανός έγραψε ότι ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ στηρίχτηκε σε έναν τεράστιο στρατό 200.000 ανδρών και 40.000 ιππέων.[39] Οι Ρωμαίοι κατείχαν το λιγότερο από το μισό του στρατού αυτού, ο Νικομήδης Δ΄ παρείχε 30.000 άνδρες και 6.000 ιππείς.[40] Οι αριθμοί αυτοί είναι εξαιρετικά ύποπτοι επειδή οι αρχαίοι συγγραφείς είχαν την τάση να υπερβάλουν ειδικά όταν πρόκειται για εχθρούς των Ρωμαίων.[30] Ο αριθμός των πλοίων είναι ωστόσο αξιόπιστος, διέθετε 300 πλοία με κατάστρωμα και 100 πλοία με δύο σειρές κουπιών, γεγονός που τους έδωσε μια "αναμφισβήτητη ναυτική υπεροχή".[39][41] Τα στρατεύματα του Νικομήδη Δ΄ υπερείχαν από τα γηγενή Ποντιακά που διοικούσαν ο Αρχέλαος και ο αδελφός του Νεοπτόλεμος.[42] Στην πρώτη Μάχη του ποταμού Αμνία ο Νικομήδης Δ΄ είχε στην αρχή το πάνω χέρι αλλά σε μια αιφνίδια αντεπίθεση από τους Σκύθες γνώρισε φοβερή συντριβή, ο στρατός τράπηκε σε φυγή όταν έμαθε την προέλαση του Ποντιακού στρατού.[43][44] Ο Ντέιβιντ Μάγκι σημειώνει ότι το σχέδιο των Ρωμαίων να αφήσει τον Νικομήδη Δ΄ να κάνει την επίθεση ήταν "ανοησία", χώρισε απερίσκεπτα τον στρατό του σε τρία αποξενωμένα τμήματα με αποτέλεσμα "ολική αποτυχία".[35]

Στην επόμενη σύγκρουση του ιππικού στην Μάχη στο όρος Σκορόβας μόλις 100 Σαρμάτες νίκησαν 800 Βιθυνούς και ο Ακουίλιος αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει δυτικά.[45] Την εποχή της οπισθοχώρησης δέχθηκε επίθεση από τον Πόντιο στρατηγό Νεοπτόλεμο και έχασε 10.000 στρατιώτες. Ο Ακουίλιος επέστρεψε κατόπιν στην Πέργαμο η οποία ήταν η πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής επαρχίας της Ασίας.[45][46][47] Ο Γάιος Κάσσιος και ο Νικομήδης Δ΄ δεν μπόρεσαν να στρατολογήσουν περισσότερους άνδρες και οπισθοχώρησαν, ο Νικομήδης στην Απάμεια και ο Όππιους στην Λαοδίκεια.[48] Ο Νικομήδης Δ΄ δραπέτευσε κατόπιν για δεύτερη φορά στην Ρώμη αφήνοντας την Φρυγία χωρίς προστασία μέχρι το τέλος του πολέμου.[49] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ εκμεταλλεύεται το μεγάλο κενό και κατέκτησε την Βιθυνία χωρίς αντίσταση, οι Ποντιακές δυνάμεις έφτασαν μέχρι τον Καύκασο, το Ποντιακό ναυτικό ανοίχτηκε ταυτόχρονα στο Αιγαίο Πέλαγος.[49] Ο Κάσσιος δεν μπόρεσε να κρατήσει περισσότερο την Απάμεια, οι δυνάμεις του είχαν αποδυναμωθεί περισσότερο από σεισμό και ο ίδιος δραπέτευσε στην Ρόδο. Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ υποσχέθηκε στους κατοίκους της Λαοδίκειας ότι δεν θα έβλαπτε κανέναν αν του παρέδιδαν τον Όππιο, με τον τρόπο αυτό συνελήφθη και μέχρι τις αρχές του 88 π.Χ. κατέκτησε όλη την Ασία μέσω της Φρυγίας.[50][51][52] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ ήταν γενναιόδωρος απέναντι στις πόλεις που κατέλαβε, τους πρόσφερε αποζημιώσεις και απελευθέρωσε τους αιχμαλώτους, ακόμα και στον Όππιο έδειξε καλή συμπεριφορά αφού έμεινε στην αυλή του μέχρι το τέλος του πολέμου.[51][53] Οι Έλληνες της Ασίας απαρνήθηκαν σύντομα την Ρωμαϊκή κυριαρχία αφού ήταν εξοργισμένοι με τις φορολογικές επιδρομές και την απληστία των Ρωμαίων.[54] Οι σαρωτικές κατακτήσεις του Μιθριδάτη ΣΤ΄ δεν επεκτάθηκαν ωστόσο στην νοτιοδυτική Μικρά Ασία αφού πολλές πόλεις αντιστάθηκαν έντονα, ο στρατηγός του Αρχέλαος τραυματίστηκε την εποχή που κατέλαβε την Μαγνησία του Μαιάνδρου.[55] Οι Τάβοι στην Καρία, η Τελμησσός και η Πάταρα της Λυκίας αντιστάθηκαν μέχρι το τέλος του πολέμου.[51][53][55] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ κατέλαβε επίσης και την Κώ στο Αιγαίο Πέλαγος στην οποία είχε το θησαυροφυλάκιο της η Κλεοπάτρα Γ΄ της Αιγύπτου. Την ίδια εποχή κατέλαβε το θησαυροφυλάκιο της Βιθυνίας με το οποίο έκανε το πρόγραμμα για την ελάφρυνση του χρέους του.[56]

Ο Ασιατικός Εσπερινός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κυριότερες τοποθεσίες του Ασιατικού Εσπερινού

Την εποχή που βρισκόταν στην Έφεσο ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ σχεδίασε την σφαγή των Ρωμαίων που βρίσκονταν στην Ασία, ανάμεσα τους γυναίκες παιδιά και δούλοι.[57] Τον Αύγουστο του 88 π.Χ. έδωσε εντολή στους αξιωματούχους του να ξεκινήσουν επίθεση σε μια μέρα που είχε ορίσει από πριν.[58][59] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ έδωσε στους σφαγείς μεγάλα κίνητρα, οι δούλοι που θα σκότωναν τους αφέντες τους θα ελευθερώνονταν, οι δολοφόνοι που θα σκότωναν τον Ρωμαίο πιστωτή τους θα απαλλάσσονταν από το μισό χρέος και οι δολοφόνοι θα μοίραζαν τον πλούτο τον θυμάτων τους με τον βασιλιά.[60] Οι εντολές αυτές εκτελέστηκαν με πάθος σε πολλές πόλεις, μετά την Πέργαμο προσωρινή κατοικία του Μιθριδάτη ΣΤ΄ ακολούθησαν το Αδεαμύττιον, το Αϊδίνιο ή Καύνος και γενικά όλη η ευρύτερη περιοχή από την Τροία μέχρι την Καρία.[59][60] Η σφαγή έγινε ακόμα και στους ναούς που είχαν καταφύγει οι Ρωμαίοι για άσυλο με εξαίρεση τον ναό του Ασκληπιού στην Κω.[61] Ο αριθμός των θυμάτων σύμφωνα με κάποιους συγγραφείς τις εποχής όπως φαίνεται στα "Απομνημονεύματα του Σύλλα" έφτασε τις 80.000.[59][61] Ο Πλούταρχος ανεβάζει τον αριθμό των θυμάτων στις 160.000 αλλά σε κάθε περίπτωση και οι δύο αριθμοί θεωρούνται υπερβολικοί.[62] Η σφαγή ήταν ένας εύκολος τρόπος για τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ να δέσει μαζί του όλες τις Ασιατικές επαρχίες επειδή γνώριζε ότι δεν θα του το συγχωρούσαν ποτέ οι Ρωμαίοι.[60] Ο πλούτος που πήρε επίσης από τα θύματα του ενίσχυσε περισσότερο την εξουσία του αφού μπόρεσε να χρηματοδοτήσει την πολιτική του.[61]

Η Ρόδος ήταν η τελευταία σημαντική δύναμη της Ελλάδας που αντιστάθηκε στον Μιθριδάτη ΣΤ΄, ήταν σημαντική σύμμαχος της Ρώμης στην οποία είχε δραπετεύσει ο Κάσσιος με τον στρατό του.[60][63] Το φθινόπωρο του 88 π.Χ. ο Ποντιακός στόλος προσάραξε στις ακτές του νησιού, οι Ρόδιοι αντιστάθηκαν σκληρά και απέκρουσαν όλες τις επιδρομές στην ξηρά και στην θάλασσα. Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ κατασκεύασε μια πολιορκητική Σαμβύκη αλλά η γέφυρα ήταν τόσο βαριά που κατέρρευσε και αναγκάστηκε να λύσει την πολιορκία. Μετά την απόδραση του απέτυχε επίσης να κατακτήσει την Πατάρα της Λυκίας, προσπάθησε κατόπιν να βρει προφάσεις για να δικαιολογήσει τις τελευταίες του αποτυχίες.[58][64] Από τότε ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ δεν έμπαινε επικεφαλής του στρατού του για να μην εκτεθεί το προσωπικό του κύρος, ο στρατηγός του Αρχέλαος ήταν επικεφαλής στις επόμενες εκστρατείες.[58][65] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ επέστρεψε στην έδρα του στην Πέργαμο, πέρασε από την Μυτιλήνη στην οποία είχε καταφύγει ο Ακουίλιος και τον συνέλαβε. Ο Αππιανός γράφει ότι αφού τον ταπείνωσε τον εκτέλεσε, έριξε λιωμένο χρυσό στον στόμα του προκειμένου να διαφημίσει ότι η Ρωμαϊκή απληστία για το χρήμα ήταν η αιτία του πολέμου.[47][66] Άλλες πηγές αναφέρουν ότι δεν θανατώθηκε αλλά παρέμεινε αιχμάλωτος και ελευθερώθηκε μαζί με τον Όππιο στα τέλη του πολέμου.[67]

Η κατάκτηση της ηπειρωτικής Ελλάδας από τον Μιθριδάτη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προτομή του Μιθριδάτη ΣΤ΄ που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου.

Στην Αθήνα εκείνη την εποχή κυβερνούσε μια ελίτ υποτελής στην Ρώμη, ο Μήδειος εξελέγη τρεις διαδοχικές φορές Επώνυμος άρχοντας (91 π.Χ.-89 π.Χ.), έχασε κατόπιν την θέση του (88 π.Χ.).[68][69] Τα νέα για τις νίκες του Ποντιακού στρατού έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό από τον λαό της Αθήνας.[70] Η Εκκλησία του Δήμου ψήφισε κατόπιν την αποστολή αντιπροσωπείας απέναντι στον Μιθριδάτη ΣΤ΄ με επικεφαλής τον Περιπατητικό φιλόσοφο Αθηνίωνα. Με την άφιξη του στην Ασία ξεκίνησε τους ύμνους στον Μιθριδάτη ΣΤ΄ ότι αποκατέστησε την πολιτική τάξη, την δημοκρατία και έφερε την ελάφρυνση των φόρων. Με την επιστροφή του στην Αθήνα ο Αθηνίων εξελέγη Στρατηγός με ενισχυμένη εξουσία να επιλέγει τους υπόλοιπους Άρχοντες.[69][71][72] Ο Κρίστιαν Χάμπιχτ αναφέρει ότι ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ εξελέγη Επώνυμος άρχοντας, με τον τρόπο αυτό ορίστηκε συμβολικός ηγέτης του Ελληνικού κόσμου.[73][74][75] Η εκλογή του Αθηνίων ήταν ρήξη με την Ρώμη, μια μερίδα πολιτών διαμαρτυρήθηκε έντονα και έφυγε για την Ρώμη, επικεφαλής της ήταν ο Φίλων ο Λαρισαίος από την Ακαδημία Πλάτωνος.[71][76] Ο Αθηνίων τοποθέτησε φρουρούς στα τείχη της πόλης για να εμποδίσει την φυγή των κατοίκων, με τον τρόπο αυτό το καθεστώς του μετετράπη σε καταπιεστικό.[77] Το σοβαρότερο πρόβλημα για την Αθήνα ήταν η αποστασία της Δήλου, ένα μικρό νησί στο κέντρο του Αιγαίου που ήταν παλιά έδρα της Αθηναϊκής Συμμαχίας, ήταν σημαντικός κόμβος στους Ιταλούς για το εμπόριο και την αγοροπωλησία δούλων. Οι Δήλιοι υπό την ηγεσία των εποίκων Ρωμαίων και Ιταλών αποστάτησαν από την Αθήνα.[78][79] Η Αθήνα περίμενε βοήθεια από τον Μιθριδάτη ΣΤ΄, δεν έφτασε και ο Αθηνίων έστειλε τον Απελλικών να υποτάξει την αποστασία.[80] Οι Αθηναίοι ηττήθηκαν από τον Ρωμαίο έπαρχο Όμβριο και αποχώρησαν.[80][81][82] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ έστειλε έναν τεράστιο στόλο στην Δήλο υπό την ηγεσία του Αρχέλαου, ο Πόντιος στρατηγός Μενοφάνης εκτέλεσε τους 20.000 Ιταλούς της Δήλου.[80] Ο Μενοφάνης άρπαξε επίσης τον θησαυρό της Δήλου και τον παρέδωσε στον Επικούρειο φιλόσοφο Αριστίων, ο Αριστίων σύμφωνα με κάποιους συγγραφείς ταυτίζεται με τον Αθηνίων ο οποίος είχε εξαφανιστεί από τις πηγές αλλά οι περισσότεροι έχουν αντίθετη άποψη.[83][84][85][86][87][88] Με τους 2.000 άνδρες που του έστειλε ο Μενοφάνης και με τον θησαυρό της Δήλου ο Αριστίων έγινε Τύραννος.[85] Ο Αριστίων ξεκίνησε κατόπιν την εκκαθάριση της Αθήνας από τους Ρωμαίους, άλλους εκτέλεσε και άλλους έστειλε εξορία στην Αμισό που βρισκόταν στις νότιες ακτές της Μαύρης Θάλασσας.[89] Οι νέες νίκες του Μιθριδάτη ΣΤ΄ στην ηπειρωτική Ελλάδα έφερε νέο μεγάλο κύμα αποστασιών των Ασιατικών πόλεων από τους Ρωμαίους. Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ προχώρησε σε εκστρατεία στην Πελοπόννησο, κατέλαβε σε μια μάχη την Αχαΐα και την Αρχαία Σπάρτη.[90] Στην κεντρική Ελλάδα κατέλαβε εύκολα την Βοιωτία εκτός από τις Θεσπιές που αναγκάστηκε να τις πολιορκήσει.[91]

Άλλος ένας στρατός των Ποντίων μετακινήθηκε στην βόρεια Ελλάδα χερσαία, η πορεία του δεν ήταν σαφής, την διοίκηση του κατείχε ο γιος του Μιθριδάτη ΣΤ΄ Αρκαθίας.[92] Ο στρατός αυτός επιτέθηκε στην Θράκη και την Μακεδονία με Θράκες μισθοφόρους, κατέλαβε την Αρχαία Άβδηρα, πολιόρκησε την Αμφίπολη που αντιστάθηκε και έπεσε όταν ο Ταξίλης αντικατέστησε τον Αρκαθία που πέθανε (87 π.Χ.).[93][94] Ο βόρειος Ποντιακός στρατός νίκησε άλλες δύο Λεγεώνες του πρόξενου της Μακεδονίας ο οποίος εξαφανίζεται από τότε από τις πηγές.[95] Ένα απόσπασμα του βορείου στρατού χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει βία για να κατακτήσει την Εύβοια και την Μαγνησία με επίκεντρο το κάστρο της Δημητριάδας.[65][91][96] Πολλά άλλα νησιά κατακτήθηκε και μόνο η Θάσος αντιστάθηκε μέχρι το τέλος στον Μιθριδάτη.[93] Την Ρωμαϊκή αντίσταση ανέλαβε ο Κόιντος Βρούτιος Σούρα, παρά τις μικρές του δυνάμεις εμπόδισε τον στρατό των Ποντίων να προχωρήσει.[97] Ο Σούρα υποστήριξε τους Αθαμάνες μια μικρή Θεσσαλική φυλή, νίκησε επίσης των Μητροφάνη και μπλόκαρε επίσης τον Αρχέλαο και τον Αριστίωνα για τρεις μέρες στην Χαιρώνεια.[98] Δεν είναι σαφής ο λόγος για τον οποίο ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ προχώρησε σε κατάκτηση του Ελληνικού χώρου, θα ήταν εύκολο για αυτόν να παγιώσει την εξουσία του στην Ασία χωρίς να έχει καμιά ανάγκη να επεκταθεί πέρα από το Αιγαίο Πέλαγος. Οι ιστορικοί έχουν διαφωνίες, άλλοι ισχυρίζονται ότι ήθελε να μεταφέρει τον πόλεμο με τους Ρωμαίους από την Ασία, άλλοι ότι παρουσιαζόταν σαν ο νέος ηγέτης του Ελληνισμού όπως ο Αλέξανδρος ο Μέγας.[99] Οι ακραίες απόψεις ότι ήθελε να κατακτήσει ακόμα και την Ρώμη έχουν απορριφθεί.[100] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ αποφάσισε να κατακτήσει την Ελλάδα όταν του το ζήτησε ο Αθηνίων που το είδε σαν μοναδική ευκαιρία.[91] Η Ελλάδα θα είχε επίσης στα χέρια της ένα χαρτί διαπραγμάτευσης με την Ρώμη.[38]

Η καθαίρεση του Σύλλα από την Ρώμη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την εποχή που ξέσπασε στην Ιταλία ο Συμμαχικός Πόλεμος οι Ρωμαίοι ήταν ανίκανοι να εμποδίσουν την προέλαση του Μιθριδάτη, οι Ιταλοί σύμμαχοι αναγκάστηκαν να υποταχτούν επειδή ο Σύλλας κέρδισε μια σειρά από μάχες εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄.[101] Με αυτές τις νίκες κέρδισε την Υπατεία (88 π.Χ.), ανέλαβε την διοίκηση του πολέμου εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄ με έξι Λεγεώνες στις οποίες είχε ηγηθεί στον Συμμαχικό Πόλεμο.[102] Ο μεγάλος του αντίπαλος Γάιος Μάριος φρόντισε ωστόσο να του αφαιρέσει την διοίκηση, ο οπαδός του Τριβούνος των πληβείων Πόπλιος Σουλπίκιος με μια ένοπλη συμμορία ανάγκασε την Συνέλευση να μεταφέρει την διοίκηση του στρατού από τον Σύλλα στον Μάριο.[103][104][105] Ο Σύλλας εξοργισμένος βάδισε στην Ρώμη με τον στρατό του, οι πιστοί του βετεράνοι κατέλαβαν εύκολα την πόλη, οι στρατιώτες του υποστήριξαν το πραξικόπημα επειδή φοβήθηκαν ότι θα χάσουν τα λέφυρα από τον πόλεμο εναντίον του Μιθριδάτη.[106] Μετά την κατάληψη της Ρώμης ο Σουλπίκιος εκτελέστηκε, ο Γάιος Μάριος και οι οπαδοί του αναγκάστηκαν να δραπετεύσουν στην Αφρική.[107] Ο Σύλλας παρέμεινε στην Ρώμη μέχρι το τέλος του έτους, ανέμενε τις Υπατικές εκλογές οι οποίες καθυστέρησαν την αναχώρηση του εναντίον του Μιθριδάτη.[108] Μετά την αποχώρηση του Σύλλα στις αρχές του 87 π.Χ. οι δύο νέοι Ύπατοι Λεύκιος Κορνήλιος Κίννας και Γνάιος Οκτάβιος συγκρούστηκαν μεταξύ τους και ξεκίνησε εμφύλιος πόλεμος. Ο Κίννας βγήκε νικητής, ο Μάριος επέστρεψε από την Αφρική και ξεκίνησαν τις εκκαθαρίσεις με την εκτέλεση του Οκτάβιου και των οπαδών του Σύλλα.[109] Ο Σύλλας ανακηρύχτηκε εχθρός της Ρώμης, του αφαίρεσαν την διοίκηση του στρατού εναντίον του Μιθριδάτη και την παρέδωσαν στον Μάριο.[110] Ο Σύλλας αγνόησε ωστόσο την εντολή και συνέχισε τον πόλεμο εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄.[111] Ο Πλούταρχος στο έργο του "Βίος του Σύλλα" κάνει παραπομπή στα Απομνημονεύματα του στρατηγού, αναφέρει ότι τον ακολούθησαν πολλοί Γερουσιαστές στην εκστρατεία με στόχο να νομιμοποιήσει την ανταρσία του.[112] Ο Ερνστ Μπάντιαν αναφέρει ότι πολύ λίγοι ευγενείς τον ακολούθησαν, στην πραγματικότητα δεν είχε γύρω του ανώτερους αξιωματούχους.[113] Ο πιο εξέχων από το επιτελείο του ήταν ο Λούκουλλος ο μόνος που παρέμεινε μαζί του από την εποχή της πορείας στην Ρώμη. Οι περισσότεροι αριστοκράτες παρέμειναν στην Ρώμη, κάποιοι πήγαν στην Ρωμαϊκή επαρχία της Αφρικής ή την Hispania αλλά κανένας στον Σύλλα.[114][115] Η πορεία στην Ρώμη και η ανταρσία που ακολούθησε έστρεψαν την Ρωμαϊκή αριστοκρατία εναντίον του.[116]

Οι μεγάλοι θρίαμβοι του Σύλλα και η ανακατάληψη της ηπειρωτικής Ελλάδας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τετράδραχμο του Σύλλα με παράσταση των τροπαίων της Χαιρώνειας

Ο Σύλλας έφτασε με τον στρατό του στην Ήπειρο, πιθανότατα το Δυρράχιο, από εκεί μέσω της Εγνατίας βάδισε προς την Θεσσαλία.[117] Η Ελληνική του προέλαση έγινε χωρίς εμπόδια, πολλές πόλεις του έδωσαν προμήθειες, ειδικά χρυσό τον οποίο χρησιμοποίησε ο Λούκουλλος να κόψει νομίσματα για τον στρατό του.[118][119] Ο Σαδάλας Α΄ βασιλεύς των Οδρύσων της Θράκης του έστειλε επίσης βοήθεια και ένας Θράξ τοποθετήθηκε διοικητής της φρουράς της Χαιρώνειας.[120][121] Η Θήβα στην Βοιωτία δήλωσε επίσης την υποταγή της χωρίς μάχη.[122] Ο Σύλλας κέρδισε μια μάχη τον χειμώνα του 87 π.Χ. η οποία ανάγκασε τον Αριστίων και τον Αρχέλαο να δραπετεύσουν στην Αττική.[120] Ο Σύλλας χώρισε τον στρατό του στα δύο, το ένα θα πολιορκούσε την Αθήνα που ήταν υπό τον έλεγχο του Αριστίων και το άλλο υπό την διοίκηση του ίδιου του Σύλλα τον Πειραιά όπου βρισκόταν ο Αρχέλαος.[123] Τα περίφημα Μακρά Τείχη ένωναν τις δύο πόλεις αλλά ο Σύλλας προσπάθησε να τις απομονώσει, με τις πολιορκητικές μηχανές που κατασκεύασε κατέστρεψε την Ακαδημία Πλάτωνος και το Λύκειο του Αριστοτέλη.[89] Η κατάσταση ήταν απελπιστική μόνο για τον Αριστίων, αντίθετα ο Αρχέλαος μπορούσε να λάβει βοήθεια από την θάλασσα.[124] Ο Σύλλας προσπάθησε να περιορίσει την βοήθεια που λάμβανε ο Αρχέλαος, διέταξε τον Λούκουλλο να συγκεντρώσει πλοία από ολόκληρη την Μεσόγειο μέχρι την Φοινίκη.[125] Η Αθήνα λιμοκτόνησε επειδή δεν μπορούσε να παραλάβει προμήθειες από τον Αρχέλαο, τελικά έπεσε όταν οι Ρωμαίοι στρατιώτες εισήλθαν από το δυτικό τείχος (1 Μαρτίου 86 π.Χ.).[126][127] Οι Ρωμαίοι ξεκίνησαν γενική σφαγή του πληθυσμού, τις συνέχισαν μέχρι που ο ίδιος ο Σύλλας διέταξε να τις σταματήσουν όταν άκουσε τις ικεσίες επιφανών φιλορωμαίων της Αθήνας ίσως και του γιου του.[127] Πολλά κτίρια καταστράφηκαν και πολλά έργα τέχνης λεηλατήθηκαν.[128][129] Ο Αριστίων αντιστάθηκε πολλούς μήνες στην Ακρόπολη Αθηνών, τελικά του τελείωσαν τα τρόφιμα, αναγκάστηκε να παραδοθεί και εκτελέστηκε.[94][127] Ο Αρχέλαος συνέχισε την αντίσταση μέχρι την εποχή που ο βόρειος Ποντιακός στρατός του Ταξίλη έφτασε στην κεντρική Ελλάδα, δραπέτευσε στην Χαλκίδα και από κει βάδισε στις Θερμοπύλες για να τον συναντήσει.[36][126][130][131][132]

Ακολούθησε η Μάχη της Χαιρώνειας (86 π.Χ.) στην οποία ο Σύλλας στηρίχτηκε στις έξι Λεγεώνες του με 6.000 άνδρες ή κάθε μία. Οι δυνάμεις του Αρχέλαου ήταν υπερβολικά μεγαλύτερες φτάνοντας σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές από 60.000 μέχρι 120.000 σύμφωνα με τον Αππιανό, υπερτερούσαν ιδιαίτερα στο ιππικό.[133][134][135] Ο στρατός του Σύλλα μετακινήθηκε στην πεδιάδα της Βοιωτίας λόγω παντελούς έλλειψης ναυτικής δύναμης.[136] Ο Σύλλας έριξε στην Χαιρώνεια τις Ποντιακές δυνάμεις στην παγίδα, δεν τους άφησε να αναπτύξουν το ιππικό και την φάλαγγα τους.[137] Ο τεράστιος στρατός του Αρχέλαου δραπέτευσε και σφαγιάστηκε ολοκληρωτικά από τους Ρωμαίους στην έξοδο, όταν έφτασε στην Εύβοια του είχαν απομείνει μόνο 10.000 στρατιώτες.[134][138][139] Μετά τον θρίαμβο ο Σύλλας μετακινήθηκε βόρεια, όταν έφτασε στην Μελιταία της Θεσσαλίας έμαθε ότι ο Αρχέλαος έλαβε μια νέα σημαντική ενίσχυση 80.000 ανδρών υπό την ηγεσία του Δορύλαου.[133][139] Ο Αρχέλαος βάδισε στην Βοιωτία μαζί με τις ενισχυμένες δυνάμεις του Δορύλαου, έφτασε στον Ορχομενό Βοιωτίας κοντά στην Χαιρώνεια και στρατοπέδευσε. Ο Σύλλας αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Βοιωτία για να τον αντιμετωπίσει, τον συνέτριψε ξανά ολοκληρωτικά παρά τις σημαντικά λιγότερες δυνάμεις του, 35.000 Πόντιοι σκοτώθηκαν και άλλοι 25.000 αιχμαλωτίστηκαν και πουλήθηκαν δούλοι.[140] Ο κύριος λόγος της τεράστιας ανωτερότητας του Σύλλα ήταν σύμφωνα με τους μελετητές οι πολεμικές εμπειρίες που είχε αποκτήσει στην Ρώμη κατά την διάρκεια των Συμμαχικών Πολέμων, στους επόμενους Μιθριδατικούς Πολέμους οι Ρωμαϊκές λεγεώνες θα είναι σημαντικά υποβαθμισμένες.[141] Ο Σύλλας έστησε τρόπαια στην Χαιρώνεια και τον Ορχομενό τα οποία ο Πλούταρχος περιγράφει στην εποχή του, ανακαλυφθήκαν στην Χαιρώνεια (1991) και στον Ορχομενό (2004).[142] Ο Σύλλας ισοπέδωσε επίσης πολλές πόλεις της περιοχής όπως η Ανθηδών, η Λάρυμνα Φθιώτιδας και οι Αλαί Βοιωτίας.[140]

Η εκστρατεία του Φιμβρία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η προέλαση του Φιμβρία

Ο Γάιος Μάριος πέθανε αιφνίδια στην Ρώμη αμέσως μετά την έναρξη της έβδομης θητείας του ως Ύπατος (14 Ιανουαρίου 86 π.Χ.). Ο αντικαταστάτης του Λεύκιος Βαλέριος Φλάκκος από διακεκριμένη οικογένεια Πατρικίων που είχε διατελέσει κυβερνήτης της Ασίας ανέλαβε επίσημα την εκστρατεία εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄.[143] Ο Φλάκκος ανέλαβε την διοίκηση μόνο στις δύο Λεγεώνες και με στόχο να αφαιρέσει την διοίκηση από τις πέντε Λεγεώνες του Σύλλα, ο Κίννας τον διέταξε να φτάσει στην Ασία πρίν τον Σύλλα και να διεκδικήσει την τεράστιες νίκες του ο ίδιος. Η πολεμική εμπειρία του Φλάκκου ήταν ελάχιστη, για αυτό τον συνόδευσε ο Quaestor Γάιος Φλάβιος Φιμβρίας, φανατικός οπαδός του Γάιου Μάριου και πρωταγωνιστής στην σφαγή (87 π.Χ.).[144][145][146][147] Ο Κίννας ήθελε επιπλέον να απαλλαχθεί από τον Φιμβρία επειδή η παρουσία του στην Ρώμη είχε γίνει εξαιρετικά ενοχλητική.[148][149] Την εποχή που ο Φλάκκος έφτασε στην Ασία ο στρατός του Σύλλα βρισκόταν ακόμα στην Θεσσαλία, κανένας από τους δύο στρατούς δεν ανέλαβε την δράση εναντίον του άλλου χάρη στον φόβο για λιποταξία.[149] Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι κάποιοι στρατιώτες του Φλάκκου λιποτάκτησαν στον Σύλλα αλλά με έντονη επέμβαση του Φιμβρία διακόπηκαν οι λιποταξίες.[150] Ο Σύλλας πέρασε τον χειμώνα στην Θεσσαλία επιτρέποντας στον Φλάκκο να συνεχίσει τον πόλεμο εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄.[148] Ο Φλάκκος κατέλαβε αρχικά τους Φιλίππους στην Μακεδονία εξαναγκάζοντας τις Ποντιακές δυνάμεις να υποχωρήσουν στην Ασία, δεν τον καταδίωξε από φόβο μήπως οι στρατιώτες του αποστατήσουν στον Σύλλα.[151] Με την άφιξη τους στο Βυζάντιο τον χειμώνα του 86 π.Χ. ο Φλάκκος συγκρούστηκε έντονα με τον Φιμβρία. Οι περισσότερες πηγές αναφέρουν ότι ο Φλάκκος καθαίρεσε τον Φιμβρία ο οποίος αντέδρασε βίαια, καταδίωξε τον Φλάκκο μέχρι την Αρχαία Νικομήδεια και τον αποκεφάλισε. Ο Ρωμαϊκός στρατός δέχτηκε αμέσως τον Φιμβρία ως τον νέο του ηγέτη.[152][153][154][155] Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο Φλάκκος δολοφονήθηκε από τους ίδιους τους στρατιώτες του που ήταν αγανακτισμένοι από την κακή του διοίκηση, η Γερουσία συμφώνησε να ανακηρύξει τον Φιμβρία νέο Ύπατο παρά το ότι ήταν ηθικός αυτουργός της δολοφονίας.[156][157]

Με την άνοδο του στην θέση του Ύπατου ο Φιμβρίας ξεκίνησε την εκστρατεία του επίσημα εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄ παρά το γεγονός ότι είχε συντριβεί από τον Σύλλα. Τα υπολείμματα του Ποντιακού στρατού συγκεντρώθηκαν να τον αντιμετωπίσουν υπό την διοίκηση του γιου του Μιθριδάτη ΣΤ΄ Μιθριδάτη της Κολχίδας.[158] Ο Φιμβρίας προχώρησε προς την Θάλασσα του Μαρμαρά, στην διαδρομή του λεηλατήθηκαν η Αρχαία Νικομήδεια και η Κύζικος.[155] Το καλοκαίρι του 85 π.Χ. ο Φιμβρίας κέρδισε την πρώτη Μάχη του Ρύνδακος (1211) σκοτώνοντας 6.000 Πόντιους ο Μιθριδάτης της Κολχίδας δραπέτευσε. Ο Φιμβρίας προχώρησε σε νυχτερινή επίθεση, έπιασε στον ύπνο το Ποντιακό στρατόπεδο και το κατέστρεψε ολοσχερώς.[117][159] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ δεν μπορούσε να αντισταθεί στην ραγδαία επέλαση του Φιμβρία ο οποίος κατέστρεφε τα πάντα στο πέρασμα του και δραπέτευσε στην Πιτάνη.[159] Την ίδια εποχή έφτασε στην Ασία και ο στρατηγός του Σύλλα Λούκουλλος, κατέλαβε την Καρία, την Σάμο, την Χίο και την Κολοφώνα. Με την άφιξη του στην Πιτάνη απέρριψε το αίτημα του Φιμβρία να συλλάβει τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ και τον άφησε να δραπετεύσει στην Μυτιλήνη.[160][161] Ο Φιμβρίας κινήθηκε προς την Τρωάδα, πολιόρκησε την Τροία, έσφαξε τους κατοίκους της και έκαψε την πόλη.[155][162] Ο Σύλλας αποφάσισε να ξεκινήσει ειρηνικές διαπραγματεύσεις με τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ επειδή έβλεπε ότι ο Φιμβρίας ήταν έτοιμος να σφετεριστεί τις δικές του νίκες με την αναγνώριση της Ρώμης.[163]

Συνθήκη του Δαρδάνου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ειρηνικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στον Σύλλα και το Βασίλειο του Πόντου ξεκίνησαν όταν έληξε η Μάχη του Ορχομενού (86 π.Χ.), συνάντησε τον Αρχέλαο στο Δήλιο, στις ακτές της Βοιωτίας. Ο Αρχέλαος ήταν πρόθυμος να προσφέρει χρήματα στον Σύλλα που τα χρειαζόταν στον εμφύλιο με τον Κίννα, σε αντάλλαγμα ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ θα διατηρούσε το βασίλειο του στην Ασία.[164][165] Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν και ο Σύλλας ζήτησε από τον Μιθριδάτη να αποκαταστήσει τους βασιλείς της Βιθυνίας και της Καππαδοκίας, να του παραδώσει τις κατακτήσεις του, 2.000 Αττικά τάλαντα, 70 πολεμικά πλοία και να ελευθερώσει τον Ακουίλιο αν ήταν ζωντανός. Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ θα μπορούσε σε αντάλλαγμα να διατηρήσει τον τίτλο του βασιλέως του Πόντου ως φίλος και σύμμαχος της Ρώμης.[165][166] Ο Αρχέλαος το δέχτηκε αλλά όταν μετέφερε τα αιτήματα στον Μιθριδάτη ΣΤ΄ αρνήθηκε να παραδώσει την Παφλαγονία και τα 70 πολεμικά του πλοία.[167] Ο Γάιος Φλάβιος Φιμβρίας κατέλαβε κατόπιν την Πέργαμο για λογαριασμό της Ρώμης, ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ βρέθηκε υπό πίεση και αναγκάστηκε να δεχτεί τους όρους του Σύλλα.[168] Η τελική συνάντηση έγινε στον Δάρδανο της Τροίας στην οποία πέρασε ο Σύλλας από την Χερσόνησο της Ταυρικής. Ο Λούκουλλος με τον στόλο του είχε νικήσει ταυτόχρονα έναν Ποντιακό στόλο έξω από τις ακτές της Τενέδου.[117][169][170][171] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ ζήτησε να βρίσκεται ο ίδιος στην συνάντηση για τον Σύλλα για να δείξει ότι οι διαπραγματεύσεις ήταν ισότιμες.[164] Ο Σύλλας έφτασε στην συνάντηση με 5 Κοόρτις, ο Μιθριδάτης με την σειρά του με 26.000 άνδρες, τους επιζώντες από την "μάχη του Ρυνδάκου".[164] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ αποδέχθηκε όλους τους όρους του Σύλλα και συμφιλιώθηκε με τον Νικομήδη Δ΄ και τον Αριοβαρζάνη Α΄, τους βασιλείς της Βιθυνίας και της Καππαδοκίας που ήταν παρόντες.[164][172] Η συμφωνία του Δαρδάνου ήταν στην ουσία η επαναφορά της κατάστασης του 89 π.Χ.[173] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ θα μπορούσε να διατηρήσει το βασίλειο του, παρέμεινε αλώβητο αφού δεν είχε καταστραφεί καμιά πόλη από τους Ρωμαίους, ανακηρύχτηκε φίλος και σύμμαχος της Ρώμης είχε συνεπώς προστασία από τις επιθέσεις.[174]

Η Συμφωνία του Δαρδάνου ήταν πολύ ευνοϊκή για τον Μιθριδάτη ΣΤ΄, σε τέτοιο βαθμό που οι Ρωμαίοι στρατιώτες διαμαρτυρήθηκαν στον Σύλλα ότι στερήθηκαν τα λάφυρα που υποσχέθηκε.[175] Ο Σύλλας δικαιολόγησε την Συνθήκη του Δαρδάνου στα Απομνημονεύματα του ως αναγκαία για την περίσταση επειδή έπρεπε να στραφεί εναντίον των εχθρών του στην Ιταλία που ήταν ο Κίννας και ο Γάιος Μάριος, επέστρεψε ωστόσο στην Ιταλία πολύ αργότερα (83 π.Χ.).[176] Η θέση του στην πραγματικότητα δεν ήταν τόσο πλεονεκτική απέναντι του Μιθριδάτη ΣΤ΄ επειδή κυριαρχούσε στην θάλασσα, επιπλέον είχε ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τον Φιμβρία που ήταν ο μεγάλος Ρωμαίος εχθρός του.[175] Μετά την υπογραφή της Συνθήκης ο Σύλλας έστειλε επιστολή στην Ρωμαϊκή Γερουσία στην οποία δήλωσε ότι έχει κλείσει ειρήνη με τον Μιθριδάτη ΣΤ΄, η επιστολή τρομοκράτησε τον Κίννα επειδή αναγνώρισε την επιστροφή του.[177] Με την σύναψη της Συνθήκης του Δαρδάνου ο Σύλλας προχώρησε σε επίθεση εναντίον του Φιμβρία, βάδισε νότια από την Θυάτειρα, τον συνάντησε και του ζήτησε να του παραδώσει τις Λεγεώνες. Ο Φιμβρίας αρνήθηκε δηλώνοντας ότι είναι ο ίδιος νόμιμα εκλεγμένος Ύπατος, αντίθετα ο Σύλλας ήταν παράνομος, ζήτησε από τους άντρες του να του επιτεθούν αλλά εκείνοι αρνήθηκαν επειδή ήταν αριθμητικά λιγότεροι.[171][178] Οι στρατιώτες άρχισαν να εγκαταλείπουν τον Φιμβρία ο οποίος μόνος και πανικόβλητος ζήτησε άσυλο στον ναό του Ασκληπιού στην Πέργαμο.[179] Ο Σύλλας συνέχισε να τον καταδιώκει και ο Φιμβρίας αυτοκτόνησε στον ναό με την βοήθεια ενός δούλου για να μην πέσει στα χέρια του.[171] Μόνο δύο άντρες του Φιμβρία ο ο Λεύκιος Μάγος και ο Λεύκιος Φάννιος αρνήθηκαν να αποστατήσουν στον Σύλλα, αυτοί έγιναν αργότερα πειρατές και αξιωματούχοι του Μιθριδάτη.[179][180]

Τα επόμενα γεγονότα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

O θάνατος του Φιμβρία άφησε τον Σύλλα κυρίαρχο της Ελλάδας και της δυτικής Ασίας, παραχώρησε γενναιόδωρα πολλά προνόμια στους συμμάχους του.[181] Η Θάσος, η Ρόδος, η Σκιάθος και η Σκόπελος που αντιστάθηκαν στον Μιθριδάτη ΣΤ΄ ανέκτησαν πολλά εδάφη στην ηπειρωτική χώρα, τους τα στέρησε η Ρώμη όταν ξέσπασε ο Τρίτος Μακεδονικός Πόλεμος (168 π.Χ.).[182][183][184] Οι πόλεις που συμμάχησαν με τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ τιμωρήθηκαν αντίθετα σκληρά, στην Εύβοια που ήταν οι βασική σύμμαχος του Μιθριδάτη ΣΤ΄ και την είχε δώσει δώρο στον αρχιστράτηγο του Αρχέλαο κατασχέθηκαν 10.000 Πλέθρα.[185] Η μισή επικράτεια της Θήβας κατασχέθηκε και αφιερώθηκε στους θεούς Απόλλωνα και Δία. Οι Δελφοί, η Επίδαυρος και η Ολυμπία που τα εδάφη τους είχαν κατασχεθεί στην αρχή της εκστρατείας του Μιθριδάτη ΣΤ΄ παρέλαβαν τα αντίστοιχα της Θήβας.[186] Η χειρότερη τιμωρία επιβλήθηκε στην πόλη της Εφέσου, τον χειμώνα του 85 π.Χ. συγκέντρωσε τους κατοίκους και τους ανακοίνωσε τεράστια πολεμική αποζημίωση 20.000 Τάλαντο. Ο Σύλλας έβαλε επιπλέον στην Έφεσο ένα πρόστιμο 8.000 Ταλάντων για την διακοπή απόδοσης των φόρων την τετραετία 89 π.Χ.-85 π.Χ., τέσσερις φορές μεγαλύτερο από αυτό που επέβαλε στον Μιθριδάτη ΣΤ΄.[187] Οι Ασιατικές πόλεις θα έπρεπε επίσης να πληρώσουν τα κόστη της στέγασης των Λεγεωνάριων του Σύλλα τον χειμώνα του 85 π.Χ.-84 π.Χ..[181][188] Οι περισσότερες από τις Ασιατικές πόλεις έχασαν την ελευθερία τους, τοποθετήθηκε σε αυτές Ρωμαίος διοικητής.[189] Οι τελώνες είσπραξης των φόρων είχαν σφαγεί από τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ στην διάρκεια του "Ασιατικού Εσπερινού", ο Σύλλας δημιούργησε ένα νέο σύστημα με 44 δημοσιονομικές περιφέρειες, διατηρήθηκε μέχρι την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.[190] Τα μέτρα του Σύλλα παρέλυσαν για δεκαετίες τις Ασιατικές επαρχίες, δεν μπορούσε να πληρώσουν τους υπέρογκους φόρους με αποτέλεσμα να φτάσει το χρέος τους τα 120.000 Τάλαντα (70 π.Χ.).[181][191]

Ο Σύλλας επέστρεψε στην Ελλάδα (84 π.Χ.), έγινε δεκτός στην Αθήνα ως απελευθερωτής, οι Αθηναίοι ίδρυσαν προς τιμή του εορτή "τα Σύλλεια".[192] Η Αθήνα δεν υπέστη καμιά κύρωση όπως οι Ασιατικές πόλεις, της επέτρεψε να διατηρήσει την Δήλο αν και η οικονομία του νησιού είχε καταστραφεί λόγω της επίθεσης του Μιθριδάτη.[193] Ο Σύλλας επισκέφτηκε κατόπιν την Εύβοια, πήγε στην Αιδηψό όπου θεραπεύτηκε από την ουρική αρθρίτιδα που τον ταλαιπωρούσε.[192] Μετά την αποκατάσταση της τάξης στην Ανατολή ο Σύλλας στράφηκε απέναντι στους εχθρούς του στην Ρώμη όπως ήταν η μεγάλη του επιθυμία. Η Συνθήκη του Δαρδάνου δεν επικυρώθηκε ποτέ από την Γερουσία, για αυτό η κατάσταση στην Ασία παρέμεινε έκρυθμη, σύντομα όταν επέστρεψε στην Ρώμη θα ξεσπάσει ο Β´ Μιθριδατικός πόλεμος.[194] Τις δύο Λεγεώνες του Φιμβρία ο Σύλλας τις ανέθεσε στον Λεύκιο Λικίνιο Μουρένα ο οποίος θα υποκινήσει τον νέο πόλεμο εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄ παρά την θέληση του Σύλλα.[195][196] Με την αποχώρηση του Σύλλα ο πολεμοχαρής Μουρένα ήταν ελεύθερος να ασκήσει την δική του πολιτική, ανεξάρτητα από την Ρώμη με αποτέλεσμα την έκρηξη του νέου πολέμου.[197][198][199]

  1. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 80–92
  2. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 10
  3. ↑ Hind, Mithridates, σσ. 129, 130
  4. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 11
  5. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 43
  6. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 97
  7. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 111, 112
  8. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 113-117
  9. ↑ McGind, "Foreign Policy", σσ. 66-69
  10. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 119, 120
  11. ↑ McGind, "Foreign Policy", σσ. 70-72
  12. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 121
  13. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 75
  14. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 77
  15. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 122-124
  16. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 78
  17. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 125, 126
  18. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 127
  19. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 79
  20. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 128, 129
  21. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 129
  22. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 208
  23. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 112
  24. 1 2 Roller, Empire of the Black Sea, σ. 132
  25. ↑ Hind, Mithridates, σ. 144
  26. ↑ Magie, Roman Rule, σσ. 208, 209
  27. ↑ Luce, "Marius", σ. 186
  28. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 80
  29. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 132–135
  30. 1 2 Roller, Empire of the Black Sea, σ. 137
  31. ↑ McGind, "Foreign Policy", σσ. 81, 87
  32. ↑ Luce, "Marius", σ. 187
  33. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 119, 120
  34. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 140
  35. 1 2 Magie, Roman Rule, σ. 212
  36. 1 2 Hind, Mithridates, σ. 145
  37. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 141
  38. 1 2 Sherwin-White, "Roman Involvement in Anatolia", σ. 74
  39. 1 2 Hind, "Mithridates", σ. 145
  40. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 211
  41. ↑ Sherwin-White, "Roman Involvement in Anatolia", σ. 73
  42. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 284
  43. ↑ Magie, Roman Rule, σσ. 211, 212
  44. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 141, 142
  45. 1 2 Hind, "Mithridates", σ. 146
  46. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 1101
  47. 1 2 Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 285
  48. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 142
  49. 1 2 Magie, Roman Rule, σ. 213
  50. ↑ Magie, Roman Rule, σσ. 213, 214
  51. 1 2 3 Roller, Empire of the Black Sea, σ. 143
  52. ↑ Badian, "Rome, Athens and Mithridates", σ. 110
  53. 1 2 Magie, Roman Rule, σ. 214
  54. ↑ Lovano, The Age of Cinna, σ. 96
  55. 1 2 Hind, "Mithridates", σ. 147
  56. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 143, 144
  57. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 148
  58. 1 2 3 Badian, "Rome, Athens and Mithridates", σ. 111
  59. 1 2 3 Roller, Empire of the Black Sea, σ. 149
  60. 1 2 3 4 Hind, "Mithridates", σ. 148
  61. 1 2 3 Magie, Roman Rule, σ. 217
  62. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 288
  63. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 218
  64. ↑ Hind, "Mithridates", σσ. 149, 150
  65. 1 2 Mackay, Breakdown of the Roman Republic, σ. 166
  66. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 144, 145
  67. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 115
  68. ↑ Habicht, Athens, σσ. 301, 302
  69. 1 2 Roller, Empire of the Black Sea, σ. 152
  70. ↑ Habicht, Athens, σ. 300
  71. 1 2 Hind, Mithridates, σ. 150
  72. ↑ Habicht, Athens, σσ. 300, 301
  73. ↑ Habicht, Athens, σ. 303
  74. ↑ McGind, Foreign Policy, σ. 119
  75. ↑ Badian, Rome, Athens and Mithridates, σσ. 125, 126
  76. ↑ Habicht, Athens, σ. 302
  77. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 152, 153
  78. ↑ Badian, Rome, Athens and Mithridates, σ. 111
  79. ↑ Habicht, Athens, σσ. 303, 304
  80. 1 2 3 McGind, Foreign Policy, σ. 121
  81. ↑ Hind, Mithridates, σσ. 150, 151
  82. ↑ Habicht, Athens, σ. 304
  83. ↑ Hind, "Mithridates", σ. 150
  84. ↑ Badian, "Rome, Athens and Mithridates", σσ. 114, 115
  85. 1 2 Habicht, Athens, σσ. 304, 305
  86. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 136
  87. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 120
  88. ↑ Bugh, "Athenion and Aristion of Athens", σσ. 108-123
  89. 1 2 Habicht, Athens, σ. 305
  90. ↑ Cartledge & Spawforth, Hellenistic and Roman Sparta, σσ. 86, 87
  91. 1 2 3 McGind, "Foreign Policy", σ. 123
  92. ↑ McGind, "Foreign Policy", σσ. 123, 124
  93. 1 2 McGind, "Foreign Policy", σ. 124
  94. 1 2 Hind, Mithridates, σ. 154
  95. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 134, 135
  96. ↑ Hind, Mithridates, σ. 151
  97. ↑ Broughton, Magistrates, Τομ. 3, σ. 35
  98. ↑ McGind, "Foreign Policy", σσ. 124, 125
  99. ↑ McGind, "Foreign Policy", σσ. 121-122
  100. ↑ McGind, "Foreign Policy", σσ. 122, 123
  101. ↑ Lovano, The Age of Cinna, σσ. 17, 18
  102. ↑ Gruen, Roman Politics, σσ. 222, 223
  103. ↑ Seager, "Sulla", σσ. 168, 169
  104. ↑ Keaveney, Sulla, σσ. 47, 48
  105. ↑ Lovano, The Age of Cinna, σσ. 19, 20
  106. ↑ Lovano, The Age of Cinna, σ. 21
  107. ↑ Seager, "Sulla", σσ. 170, 171
  108. ↑ Keaveney, Sulla, σσ. 56-63
  109. ↑ Badian, Foreign Clientelae, σσ. 236–241
  110. ↑ Lovano, The Age of Cinna, σσ. 49, 97
  111. ↑ Badian, "Waiting for Sulla", σ. 47
  112. ↑ Badian, "Waiting for Sulla", σ. 49
  113. ↑ Lovano, The Age of Cinna, σ. 55
  114. ↑ Badian, Lucius Sulla, σ. 18; "Waiting for Sulla", σ. 54
  115. ↑ Gruen, Roman Politics, σ. 239
  116. ↑ Gruen, Roman Politics, σ. 236
  117. 1 2 3 Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 141
  118. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σσ. 155, 156
  119. ↑ Zoumbaki, "Sulla's Relations with the Poleis of Central and Southern Greece", in Eckert & Thein, Sulla, σσ. 35-37
  120. 1 2 McGind, "Foreign Policy", σ. 125
  121. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 318
  122. ↑ Hind, Mithridates, σ. 153
  123. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 156
  124. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 137, 138
  125. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 140
  126. 1 2 Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 138
  127. 1 2 3 Habicht, Athens, σ. 306
  128. ↑ Habicht, Athens, σσ. 307-311
  129. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 313
  130. ↑ Habicht, Athens, σ. 307
  131. ↑ Mackay, Breakdown of the Roman Republic, σ. 168
  132. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σσ. 314, 315
  133. 1 2 Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 139
  134. 1 2 Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 316
  135. ↑ Hind, Mithridates, σ. 155
  136. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 140, 141
  137. ↑ Hind, Mithridates, σσ. 155, 156
  138. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 138, 139
  139. 1 2 Hind, Mithridates, σ. 157
  140. 1 2 Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 317
  141. ↑ Sherwin-White, "Roman Involvement in Anatolia", σσ. 73, 74
  142. ↑ Crawford, Roman Republican Coinage, σσ. 373, 451
  143. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 221
  144. ↑ Gruen, Roman Politics, σ. 232
  145. ↑ Lintott, "The Offices of C. Flavius Fimbria", σσ. 700, 701
  146. ↑ Witschonke & Amandry, "Another Fimbria Cistophorus", σ. 89
  147. ↑ Lovano, The Age of Cinna, σ. 98
  148. 1 2 Magie, Roman Rule, σ. 222
  149. 1 2 Badian, "Waiting for Sulla", σ. 56
  150. ↑ Wolff, "Les légions de Fimbria", σ. 339
  151. ↑ Mackay, Breakdown of the Roman Republic, σ. 169
  152. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 226
  153. ↑ Mulroy, "Early Career of P. Clodius", σ. 159
  154. ↑ Mackay, Breakdown of the Roman Republic, σ. 170
  155. 1 2 3 Hind, Mithridates, σ. 160
  156. ↑ Mulroy, "Early Career of P. Clodius", σ. 160
  157. ↑ Lovano, The Age of Cinna, σ. 99
  158. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 321
  159. 1 2 Magie, Roman Rule, σ. 227
  160. ↑ Mackay, Breakdown of the Roman Republic, σσ. 170, 171
  161. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σσ. 322, 323
  162. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 323
  163. ↑ Badian, Lucius Sulla, σ. 19
  164. 1 2 3 4 Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 144
  165. 1 2 Roller, Empire of the Black Sea, σ. 159
  166. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 144, 145
  167. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 130
  168. ↑ McGind, "Foreign Policy", σ. 131
  169. ↑ Hind, Mithridates, σ. 161
  170. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 324
  171. 1 2 3 Roller, Empire of the Black Sea, σ. 160
  172. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 160
  173. ↑ Roller, Empire of the Black Sea, σ. 162
  174. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 147, 148
  175. 1 2 Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 145
  176. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 145-147
  177. ↑ Lovano, The Age of Cinna, σ. 105
  178. ↑ Wolff, "Les légions de Fimbria", σ. 341
  179. 1 2 Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σ. 325
  180. ↑ Wolff, "Les légions de Fimbria", σ. 343
  181. 1 2 3 Hind, Mithridates, σ. 162
  182. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 233
  183. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σ. 146
  184. ↑ Zoumbaki, "Sulla's Relations with the Poleis of Central and Southern Greece", in Eckert & Thein, Sulla, σ. 40
  185. ↑ Zoumbaki, "Sulla's Relations with the Poleis of Central and Southern Greece", in Eckert & Thein, Sulla, σσ. 39, 40
  186. ↑ Zoumbaki, "Sulla's Relations with the Poleis of Central and Southern Greece", in Eckert & Thein, Sulla, σ. 39
  187. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 238
  188. ↑ Santangelo, Sulla, the Elites and the Empire, σσ. 107-114
  189. ↑ Santangelo, Sulla, the Elites and the Empire, σ. 121
  190. ↑ Santangelo, Sulla, the Elites and the Empire, σσ. 109-115
  191. ↑ Santangelo, Sulla, the Elites and the Empire, σ. 124
  192. 1 2 Habicht, Athens, σ. 311
  193. ↑ Habicht, Athens, σσ. 311-313
  194. ↑ Glew, "Between the Wars", σ. 109
  195. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 240
  196. ↑ Wolff, "Les légions de Fimbria", σσ. 344, 345
  197. ↑ Magie, Roman Rule, σ. 243
  198. ↑ Sherwin-White, Roman Foreign Policy, σσ. 149, 150
  199. ↑ Callataÿ, L'histoire des guerres mithridatiques, σσ. 331, 332


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Α΄_Μιθριδατικός_Πόλεμος&oldid=11356219"