Άρειος Πάγος

Άρειος Πάγος
Ιδρύθηκε	16 Οκτωβρίου 1834
Χώρα	Ελλάδα
Τοποθεσία	Θέμιδος Μέλαθρον; Λεωφόρος Αλεξάνδρας 121, Αθήνα 115 22
Ιστοσελίδα	www.areiospagos.gr
Πρόεδρος
Κάτοχος	Ιωάννα Κλάπα-Χριστοδουλέα

Συντεταγμένες: 37°58′20″N 23°43′25″E / 37.9722°N 23.7236°E / 37.9722; 23.7236

Ο Άρειος Πάγος είναι το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης της Ελλάδας. Τα μέλη του, οι αρεοπαγίτες, εξετάζουν την ορθότητα της κάθε δικαστικής απόφασης, εξασφαλίζοντας με τις αποφάσεις τους την ενότητα της νομολογίας.

Σε περίπτωση μη σχηματισμού κυβέρνησης, κατά το Σύνταγμα της Ελλάδας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει τη διακριτική ευχέρεια να επιλέξει ανάμεσα στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για την ανάθεση σχηματισμού οικουμενικής κυβέρνησης όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, έτσι ώστε να διενεργήσει εκλογές και να διαλύσει τη Βουλή.

Ιστορική αναδρομή

Το όνομα προήλθε από το ομώνυμο δικαστήριο στην Αρχαία Αθήνα και είναι είτε από τον θεό Άρη (που κατά την ελληνική μυθολογία δικάστηκε εκεί από τους Θεούς του Ολύμπου για τον φόνο του γιου του Ποσειδώνα Αλιρρόθιου), είτε από τις «Αρές Ερινύες» τις λεγόμενες και «Σεμνές» που ήταν χθόνιες θεότητες της τιμωρίας και της εκδίκησης. Ο Άρειος Πάγος ιδρύθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1834 με βασιλικό διάταγμα και λειτούργησε ως το ανώτατο δικαστήριο του κράτους. Η πρώτη απόφαση του Αρείου Πάγου (1/1835) κρίθηκε και αποφασίσθηκε στις 30 Απριλίου 1835 και δημοσιεύθηκε την 1η Μαΐου 1835. Μέχρι το 1981, ο Άρειος Πάγος στεγαζόταν στο «Ιλίου Μέλαθρον» επί της Πανεπιστημίου όπου σήμερα στεγάζεται το νομισματικό μουσείο. Από τις 23 Φεβρουαρίου του 1981, μέχρι και σήμερα, στεγάζεται στο δικαστικό μέγαρο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, χτισμένο από τους αρχιτέκτονες Ιάσονα Ρίζο και Δημήτρη Καταρόπουλο, στο χώρο που παλαιότερα βρίσκονταν οι φυλακές Αβέρωφ.^[1]

Οργάνωση

Τα μέλη του Αρείου Πάγου έχουν ισόβια θητεία, αποχωρούν δηλαδή μετά τα 67 έτη. Στον Άρειο Πάγο σήμερα υπηρετούν:

ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου,
ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου,
δέκα (10) Αντιπρόεδροι,
εβδομήντα τέσσερις (74) Αρεοπαγίτες,
Δέκα Οχτώ (18) Αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου.

Οι εργασίες του Αρείου Πάγου οργανώνονται σε εννέα τμήματα, εκ των οποίων τα έξι είναι πολιτικά και ασχολούνται με υποθέσεις ιδιωτικού δικαίου (ενοχικού, εμπορικού, κληρονομικού, εμπράγματου, εργατικού κλπ.) και τα υπόλοιπα τρία ποινικά. Επίσης, ο Άρειος Πάγος λειτουργεί και σε Ολομέλεια.

Διατελέσαντες πρόεδροι


Πρόεδρος (γέννηση-θάνατος)	Από	Μέχρι	Σημειώσεις
Χριστόδουλος Κλωνάρης (1788-1849)	1835	1847	Ήταν ο πρώτος Πρόεδρος του Αρείου Πάγου.
Ιωάννης Σωμάκης (1794-1854)	1847	1848
Χριστόδουλος Κλωνάρης (1788-1849)	1848	1849	Δεύτερη θητεία
Γεώργιος Α. Ράλλης (1804-1883)	1849	1861	Επιφανής νομικός και πολιτικός της εποχής. Ένας από τους πρώτους καθηγητές της νομικής σχολής Αθηνών.
Αριστείδης Μοραϊτίνης (1806-1875)	1861	1872	Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του ανέλαβε δύο φορές την πρωθυπουργία.
Δημήτριος Βάλβης (1808-1892)	1872	1885	Ως οικουμενική προσωπικότητα βοήθησε πολύ στην εκτόνωση της πολιτικής κατάστασης που επικρατούσε το 1875 με την παραπομπή της κυβέρνησης Βούλγαρη στα δικαστήρια.
Νικόλαος Δεληγιάννης (1831-1890)	1885	1890	Αδερφός του Θεόδωρου Δηλιγιάννη. Ήταν εκ των ιδρυτών, και πρόεδρος, της Εταιρείας των φίλων του λαού. Γιος του ήταν ο πολιτικός Επαμεινώνδας Δεληγιάννης.
Κωνσταντίνος Σημαντήρας	1891	1911	Το 1902 ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ πρότεινε στον Σημαντήρα να αναλάβει την προεδρία υπηρεσιακής κυβέρνησης προκειμένου να αποφύγει να δώσει εντολή σχηματισμού στον Θεόδωρο Δηλιγιάννη, αλλά εκείνος αρνήθηκε. (βλ. Σανιδικά).
Χρήστος Καψάλης (1851-1921)	1911	1921
Σπυρίδων Τσαγρής (1859-1950)	1921	1922
Αντώνιος Ζηλήμων (1868-1944)	1922	1933
Γεώργιος Πανόπουλος	1933	1941
Κωνσταντίνος Κυριλλόπουλος (1873-1945)	1941	1945	Πέθανε ξαφνικά, ελάχιστες ημέρες από την απόφαση για συνταξιοδότησή του και πριν ακόμα προλάβει να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα Κυβερνήσεως το Βασιλικό Διάταγμα (4.5.1945), με το οποίο αποχωρούσε από τα καθήκοντά του λόγω συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας.
Ιωάννης Σακκέτας	1945	1948
Ηλίας Παπαηλιού (1882-1960)	1948	1953
Σταύρος Ι. Σταυρόπουλος (19??-1999)	1953	1953	Συνέγραψε Εργατικό Δίκαιο. ^[2] Κηδεύτηκε στις 2 Μαρτίου 1999.
Ιωάννης Αποστολόπουλος (1891-1959)	1953	1959
Κωνσταντίνος Καυκάς (1892-1974)	1959	1963
Στυλιανός Μαυρομιχάλης (1902-1981)	1963	1968	Στις 28 Σεπτεμβρίου του 1963 σχημάτισε υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία παρέμεινε μέχρι τις 8 Νοεμβρίου, με σκοπό να οδηγήσει την χώρα στις εκλογές
Θεόδωρος Καμπέρης	1968	1969
Αθανάσιος Γεωργίου	1969	1970
Βασίλειος Πατσουράκος (19??-1987)	1970	1973
Λύσανδρος Κανελλάκος (19??-1975)	1973	1974	Πέθανε, έπειτα από τροχαίο δυστύχημα στη Φιλοθέη, τον Μάιο του 1975.
Δημήτριος Μαργέλλος	1974	1975
Κωνσταντίνος Ζαχαρής (19??-1998)	1975	1976	Απεβίωσε στις 6 Δεκεμβρίου 1998 και κηδεύτηκε σε στενό οικογενειακό κύκλο.^[3]
Σπυρίδων Γάγγας (1909-1986)^[4]	1976	1977
Γεώργιος Καραμάνος (19??-1982)	1977	1978
Σπυρίδων Κόλλας (1911-1986)^[5]	1978	1979
Δημήτριος Σκούμπης (19??-1995)	1979	1982	Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής Αθηνών. Κηδεύτηκε από τον ιερό ναό Αγίων Θεοδώρων του Α΄ Νεκροταφείου Αθηνών στις 10 Μαΐου 1995.^[6]
Γεώργιος Κώνστας (1918-1996^[7])	1982	1985	Ο πρώτος πρόεδρος του Αρείου Πάγου που επελέγη από κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Γνωστός για τις προοδευτικές του ιδέες ήδη από την προδικτατορική περίοδο, μετά την επιβολή της χούντας απολύθηκε από το δικαστικό σώμα. Πρωτοστάτησε στο συνδικαλιστικό κίνημα των δικαστικών και την ίδρυση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων.^[8]
Αντώνιος Στασινός (1922-2013)	1985	1989	Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση ως ΕΠΟΝίτης επί Κατοχής.
Ιωάννης Γρίβας (1923-2016)	1989	1990	Την περίοδο από 11 Οκτωβρίου 1989 έως 23 Νοεμβρίου 1989 διετέλεσε υπηρεσιακός πρωθυπουργός ως πρόεδρος του Αρείου Πάγου (Υπηρεσιακή κυβέρνηση Ιωάννη Γρίβα 1989).
Βασίλειος Κόκκινος (1929-2019)	1990	1996	Ήταν πρόεδρος του ειδικού δικαστηρίου που δίκασε και αθώωσε τονΑνδρέα Παπανδρέου.
Στέφανος Ματθίας (1935-2009)	1996	2002
Γεώργιος Κάπος (1938-)	2002	2005
Ρωμύλος Κεδίκογλου (1940-)	2005	2007
Βασίλειος Νικόπουλος (1942-)	2007	2009
Γεώργιος Καλαμίδας (1944-2022)	2009	2011
Ρένα Ασημακοπούλου (1946-)	2011	2013	Η πρώτη γυναίκα που ανήλθε στην προεδρία του Αρείου Πάγου.
Μιχαήλ Θεοχαρίδης (1947-)	2013	2014
Αθανάσιος Κουτρομάνος (1948-)	2014	2015
Βασιλική Θάνου (1950-)	29 Ιουνίου 2015	30 Ιουνίου 2017	Πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ελλάδας (υπηρεσιακή, από τις 27 Αυγούστου έως τις 21 Σεπτεμβρίου 2015)
Βασίλειος Πέππας (1952-)	18 Σεπτεμβρίου 2017	30 Ιουνίου 2019
Ιωσήφ Τσαλαγανίδης(1953-)	28 Αυγούστου 2019	30 Ιουνίου 2020	Επιλέχθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, μετά τις βουλευτικές εκλογές της 7 Ιουλίου 2019. Εντούτοις, πριν τις εκλογές, στις 31 Μαΐου 2019, το υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ είχε επιλέξει ως πρόεδρο του Αρείου Πάγου την Ειρήνη Καλού. Η πράξη αυτή είχε προκαλέσει την αντίδραση της ΝΔ, καθώς ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε δηλώσει ότι θα προκηρύξει εκλογές, μετά και την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές και δημοτικές - περιφερειακές εκλογές του Μαΐου του 2019. Τελικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν υπέγραψε το Προεδρικό Διάταγμα που του είχε αποστείλει πριν τις εκλογές η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, και η ΝΔ, ξεκινώντας εκ νέου τη διαδικασία επιλογής, επέλεξε τον Ιωσήφ Τσαλαγανίδη ως νέο πρόεδρο του Αρείου Πάγου.^[9]^[10]^[11]
Αγγελική Αλειφεροπούλου	30 Ιουνίου 2020	30 Ιουνίου 2021	Μετά την αποχώρηση του Τσαλαγανίδη λόγω ορίου ηλικίας, η αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου και πρόεδρος του Ζ΄ Ποινικού Τμήματος, Αγγελική Αλειφεροπούλου, τοποθετήθηκε πρόεδρος, και υπηρέτησε ως τον Ιούνιο του 2021.^[12]
Μαρία Γεωργίου	1 Ιουλίου 2021	30 Ιουνίου 2023
Ιωάννα Κλάπα-Χριστοδουλέα	25 Ιουλίου 2023

Παραπομπές

↑ «Οι λευκοί ιππότες της Αθήνας: Τα 9 μαρμάρινα κτίρια που φωτίζουν την πόλη». The Huffington Post. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2017.
↑ Ανδρέας Χ. Τούσης, ιστοσελίδα Εισαγγελίας Αρείου Πάγου.
↑ "Πένθος", εφ. Ελευθεροτυπία, φύλλο 9ης Δεκεμβρίου 1998, σελ. 56.
↑ Ετάφη στις 6 Αυγούστου 1986 στο Β΄ Νεκροταφείο Αθηνών (Τα Νέα, 6-8-1986, σελ. 39).
↑ Κοινωνικά, 12-13 Οκτ. 1986, σελ. 2.
↑ "Κηδείες", Τα Νέα, φύλλο 9ης Μαΐου 1995, σελ. 56.
↑ "Κηδείες", Καθημερινή, φύλλο 23ης Ιουνίου 1996, σελ. 14.
↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2015.
↑ «Νέα εισαγγελέας η κ. Δήμητρα Κοκοτίνη, της Ιωάννας Μάνδρου | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.
↑ «Νέα ηγεσία στον Άρειο Πάγο: Πρόεδρος ο Ιωσήφ Τσαλαγανίδης, εισαγγελέας ο Βασίλης Πλιώτας, της Ιωάννας Μάνδρου | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.
↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (12 Ιουλίου 2019). «Παυλόπουλος: Επέστρεψε τα διατάγματα για τις αλλαγές στη Δικαιοσύνη». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.
↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (30 Ιουνίου 2020). «Σαρπ και Αλειφεροπούλου : Ποιες είναι οι νέες πρόεδροι του ΣτΕ και του Αρείου Πάγου». in.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2020.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[1] «Οι λευκοί ιππότες της Αθήνας: Τα 9 μαρμάρινα κτίρια που φωτίζουν την πόλη». The Huffington Post. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2017.

[2] Ανδρέας Χ. Τούσης, ιστοσελίδα Εισαγγελίας Αρείου Πάγου.

[3] "Πένθος", εφ. Ελευθεροτυπία, φύλλο 9ης Δεκεμβρίου 1998, σελ. 56.

[4] Ετάφη στις 6 Αυγούστου 1986 στο Β΄ Νεκροταφείο Αθηνών (Τα Νέα, 6-8-1986, σελ. 39).

[5] Κοινωνικά, 12-13 Οκτ. 1986, σελ. 2.

[6] "Κηδείες", Τα Νέα, φύλλο 9ης Μαΐου 1995, σελ. 56.

[7] "Κηδείες", Καθημερινή, φύλλο 23ης Ιουνίου 1996, σελ. 14.

[8] «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2015.

[9] «Νέα εισαγγελέας η κ. Δήμητρα Κοκοτίνη, της Ιωάννας Μάνδρου | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.

[10] «Νέα ηγεσία στον Άρειο Πάγο: Πρόεδρος ο Ιωσήφ Τσαλαγανίδης, εισαγγελέας ο Βασίλης Πλιώτας, της Ιωάννας Μάνδρου | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.

[11] Team, ΤοΒΗΜΑ (12 Ιουλίου 2019). «Παυλόπουλος: Επέστρεψε τα διατάγματα για τις αλλαγές στη Δικαιοσύνη». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.

[12] Team, ΤοΒΗΜΑ (30 Ιουνίου 2020). «Σαρπ και Αλειφεροπούλου : Ποιες είναι οι νέες πρόεδροι του ΣτΕ και του Αρείου Πάγου». in.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]