Στήλες της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης

Η στήλη του Κωνσταντίνου Α΄ από πορφυρίτη στην Κωνσταντινούπολη σήμερα.

Η Κωνσταντινούπολη ως Νέα Ρώμη ακολούθησε τη ρωμαϊκή παράδοση και όσον αφορά την ανέγερση τιμητικών στηλών για χάρη αυτοκρατόρων και αυτοκρατειρών.

Ιστορικό

Ουσιαστικά πρόκειται για μια παράδοση, η οποία ξεκίνησε το 113 μ.Χ. στη Ρώμη, όταν ο αυτοκράτορας Τραϊανός ανήγειρε θριαμβική στήλη ύψους 35 περίπου μέτρων στο φόρουμ που φέρει το όνομά του, ως ανάμνηση των νικηφόρων εκστρατειών του στη Δακία. Τη σχετική παράδοση "μεταφύτευσε" ανάμεσα σε άλλες ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Α΄, καθώς οι πρώτες στήλες, που κατασκευάζονται στην Κωνσταντινούπολη είναι αυτές του ίδιου του Κωνσταντίνου Α΄ και της μητέρας του Ελένης. Στήλες θα ανεγείρονται στην Κωνσταντινούπολη για τους επόμενους δύο αιώνες, αλλά στη συνέχεια η παράδοση αυτή ατονεί και εγκαταλείπεται.

Κατάλογος τιμητικών στηλών της Κωνσταντινούπολης

1. Στήλη της Αγίας Ελένης
2. Στήλη του Κωνσταντίνου Ζ´
3. Στήλη του Λέοντα Α΄
4. Στήλη της Ευδοξίας
5. Στήλη του Ιουστινιανού
6. Στήλη του Κωνσταντίνου Α΄
7. Στήλη του Θεοδοσίου Α΄
8. Στήλη του Αρκαδίου
9. Στήλη του Μαρκιανού
10. Στήλη των Γότθων
11. Τρικάρηνος Όφις

Αρχειακό υλικό

• 
  Αναπαράσταση του 1556 των μνημείων του Ιπποδρόμου. Από αριστερά προς τα δεξιά, Οβελίσκος του Θεοδόσιου, Τρικάρηνος Όφις, Κίονας του Κωνσταντίνου
• 
  Κίονας του Κωνσταντίνου, Οβελίσκος του Θεοδόσιου, ο Τρικάρηνος Όφις, ο Κίονας του Αρκαδίου (1608)
• 
  Τρικάρηνος Όφις, ο Κίονας του Κωνσταντίνου, και ο Κίονας του Μαρκιανού (1729)
• 
  Οβελίσκος του Θεοδόσιου, Τρικάρηνος Όφις, Κίονας του Κωνσταντίνου (1784)

Πηγές

• (Γαλλικά) Janin, Raymond (1964). Constantinople byzantine : développement urbain et répertoire topographique. Παρίσι: Institut Français d’Études Byzantines . 
• Theodorus, Preger (1901). Scriptores Originum Constantinopolitanum. Λειψία: B. G. Teubneri
• Gilbert Dagron (2001). Η γέννηση μιας πρωτεύουσας. Η Κωνσταντινούπολη και οι θεσμοί της (330-451). Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ.