Μύτικας Άρτας
Συντεταγμένες: 39°04′09″N 20°55′59″E / 39.0691721°N 20.9329569°E
| Μύτικας | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Άρτας |
| Δήμος | Αρταίων |
| Δημοτική Ενότητα | Αμβρακικού |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Ήπειρος |
| Νομός | Άρτας |
| Υψόμετρο | 2 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 171 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 47 150 |
| Τηλ. κωδικός | 26810 |
Ο Μύτικας είναι ένας οικισμός του Δήμου Αρταίων με 171 μόνιμους κατοίκους με βάση την Απογραφή του (2021) και απέχει περίπου 16 χιλιόμετρα από την πόλη της Άρτας.[1]
Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, ο Μύτικας υπήρξε από το 1997 μέχρι το τέλος του 2010 τμήμα του Δήμου Αμβρακικού με έδρα την Ανέζα. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, ο Μύτικας εντάχθηκε στον Δήμο Αρταίων.[2] Ο Μύτικας μαζί με την Ανέζα και το Απόμερο αποτελούν την τοπική κοινότητα Ανέζας με συνολικό πληθυσμό 1.241 κατοίκους.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Mία από τις πρώτες πηγές που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι ένας χάρτης που δημιουργήθηκε από τον Βιντσέντζο Κορονέλλι το 1691 και καταγράφει το χωριό ως ιδιοκτησία κάποιου Τούρκου μπέη.
Σημαντική πηγή είναι και τα αρχεία της Βενετίας,[3] στα οποία μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1696 ο Μύτικας μαζί με πολλά άλλα χωριά της Άρτας, κατέβαλε φόρο στη βενετική διοίκηση με αντάλλαγμα την προστασία από τις ληστρικές επιδρομές των πειρατών. Συγκεκριμένα, ο Μύτικας μαζί με την Ανέζα, τη Γενίτσαρη και το Μαρατιού πλήρωναν 43 ρεάλια το χρόνο.
Σύμφωνα με το έργο του Σπυρίδωνος Αραβαντινού, «Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή», ο Μύτικας υπήρξε τσιφλίκι του πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος είχε στην κατοχή του το μεγαλύτερο μέρος του κάμπου ενώ με βάση την εργασία του Κων.Διαμαντή με τίτλο «Η Άρτα και τα περίχωρα αυτής κατά τους χρόνους της επανάστασης», ο Μύτικας ήταν ένας οικισμός με 30 οικογένειες την περίοδο που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821.[4][5]
Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» του 1856 κάνει αναφορά στο χωριό και μας ενημερώνει ότι στο Μύτικα κατοικούσαν 23 χριστιανικές οικογένειες. Η έκθεση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας το 1877, μας πληροφορεί ότι στον οικισμό, που αποτελούσε τσιφλίκι των μουσουλμάνων Τζαλάλ Μπέη και Λιάμπη, κατοικούσαν 24 οικογένειες.[6][7]
Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας δίνει την πληροφορία ότι στο χωριό κατοικούσαν περίπου 100 άνθρωποι. Ο Ι. Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτης και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Ο Μύτικας αποτελούσε μέρος του τμήματος Κάμπου.[8]
Εξίσου σημαντική πηγή αποτελεί το «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, Μητροπολίτη Άρτας. Σύμφωνα με αυτήν την πηγή, την εποχή εκείνη οι κάτοικοι του χωριού εκκλησιάζονταν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου Ανέζας. Εμπρός από τον ναό λειτουργούσε αλληλοδιδακτικό σχολείο, στο οποίο δίδασκε ένας δάσκαλος και φοιτούσαν περίπου 180 μαθητές από τη Γαβριά, το Μύτικα, την Ανέζα, το Απόμερο και το Καλογερικό. Ο Μητροπολίτης Άρτας μας αναφέρει ότι σύμφωνα με δοξασίες των κατοίκων, υπήρχε στην περιοχή χριστιανικός ναός και βρισκόταν σε μια τοποθεσία με πανύψηλα δέντρα και πυκνή βλάστηση και κανείς δεν τολμούσε να πλησιάσει διότι υπήρχε η φημολογία ότι ένας κάτοικος πριν χρόνια, είχε επιχειρήσει να αποσπάσει μια πλάκα από τα ερείπια του ναού και υπέστη συμφορές.[9]
Άλλη αξιόλογη πηγή αποτελεί η Οθωμανική απογραφή του 1895 που εκδόθηκε με τον τίτλο «Bin üc yüz on bir sene-i maliyesine mahsus Yanya salnamesi. Yedinci defa olarak» (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311, έκδοση έβδομη). Με βάση λοιπόν αυτήν την απογραφή, στον Μύτικα κατοικούσαν 8 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 98 άτομα (49 άνδρες, 49 γυναίκες).[10] Ο αντισυνταγματάρχης του Μηχανικού, Νικόλαος Σχινάς, στο έργο του «Οδοιπορικόν Ηπείρου», που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1897), μας πληροφορεί ότι στον Μύτικα την εποχή εκείνη κατοικούσαν 30 οικογένειες ψαράδων και το χωριό αποτελούσε τσιφλίκι του Κατσιδήμα και Λιάμπη.[11]
Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, το χωριό απελευθερώθηκε προσωρινά. Όπως αναφέρεται στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Ελληνικός στρατός μέχρι το βράδυ της 23ης Απριλίου 1897 είχε ελευθερώσει τα χωριά Μύτικα, Γαβριά, Ψαθοτόπι, Κεραμάτες, Ανέζα, Καλογερικό, Βίγλα, Ράχη, Καλόβατος, Πλησιοί, Κιρκιζάτες, Στρογγυλή, Ζαβάκα, Καλομόδια, Αγία Παρασκευή, Κωστακιοί, Ακροποταμιά, Νεοχώρι, Ανθότοπος, Χαλκιάδες, Ρόκκα, Άγιος Σπυρίδωνας, Ελευθεροχώρι, Καμπή και την πόλη της Φιλιππιάδας.[12]. Τελικά, με τη μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και υπογράφηκε ειρήνη. Η οριστική απελευθέρωση του Μύτικα έλαβε χώρα το διάστημα ανάμεσα στις 6 και 9 Οκτωβρίου 1912, όπου τα πρώτα ελληνικά τάγματα, πέρασαν τη γέφυρα της Άρτας και στις 2 το μεσημέρι απώθησαν τους Τούρκους και εδραιώθηκαν στους Κωστακιούς και την περιοχή Μαρατιού.
Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι ο Μύτικας υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 203 άτομα.[13]
Τοποθεσία και Πρόσβαση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μύτικας γειτνιάζει με την Ανέζα, το Απόμερο, το Ψαθοτόπι και τη Γαβριά.[14] Συνδέεται οδικώς με την Άρτα μέσω της Επαρχιακής οδού Άρτας – Κορωνησίας. Το χωριό εξυπηρετεί η γραμμή Άρτα - Μύτικα, του Αστικού ΚΤΕΛ Άρτας.[15]
Δημογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 171 μόνιμους κατοίκους (2021). Η πρώτη φορά που το χωριό ξεπέρασε τους 300 κατοίκους ήταν το 1940 ενώ ο μέγιστος αριθμός κατοίκων σημειώθηκε το 1961 με 395 κατοίκους.
Οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις, αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.[16]
Παραγωγή και Απασχόληση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι κάτοικοι του οικισμού έχουν ως κύρια ασχολία την κτηνοτροφία, την αλιεία και τη γεωργία. Η κύρια τοπική παραγωγή περιλαμβάνει πορτοκάλια, μανταρίνια, καλαμπόκια και τριφύλλι.[17]
Κοινοτικές δομές, εκπαίδευση και πολιτισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πρωτοβάθμια και η δευτεροβάθμια εκπαίδευση καλύπτεται από το Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο Ανέζας. Ο Μύτικας διαθέτει μία κεντρική πλατεία στην οποία υπάρχει ένας αιωνόβιος πλάτανος και η παλαιά βρύση. Ο οικισμός έχει ενεργό εκπολιτιστικό σύλλογο, ο οποίος κάθε χρόνο διοργανώνει εκδρομές και εκδηλώσεις πολιτιστικού χαρακτήρα.[18]
Ο ενοριακός ναός του Μύτικα είναι αφιερωμένος στην Αγία Παρασκευή και εορτάζει στις 26 Ιουλίου. Ο Μύτικας υπάγεται εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης.[19]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Ελληνική απογραφή 2011». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ Διοικητική διαίρεση Δήμου Αρταίων με το Σχέδιο Καλλικράτης
- ↑ Η Άρτα στ' αρχεία της Βενετίας, περιοδικό “Σκουφάς” της Άρτας, τεύχη του 1955-56.
- ↑ Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή / Σπ. Π. Αραβαντινού. Συγγραφείσα επί τη βάσει ανεκδότου έργου του Παναγιώτου Αραβαντινού, 1895, σελ.601
- ↑ Η Αρτα και τα περίχωρα αυτής κατα τους χρόνους της επανάστασης, Περιοδικό Σκουφάς/ Ετος 5ον/ 1960 – Τοµος Β΄ σελ.266
- ↑ Χρονογραφία της Ηπείρου : των τε ομόρων ελληνικών και ιλλυρικών χωρών διατρέχουσα κατά σειράν τα εν αυταίς συμβάντα από του σωτηρίου έτους μέχρι του 1854. / Συντεταγμένη υπό Παναγιώτου Αραβαντινού, σελ.320, εκδ.1856.
- ↑ Αρχεία Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτης – Πρεβέζης περιόδων 1858 – 1881[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας / υπό του παρά τω Υπουργείω των Στρατιωτικών Επιτελικού Γραφείου, Ι.Κοκίδης, Αθήνα 1880.
- ↑ «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο σαλναμέ του 1895,Μ.Κοκολάκης
- ↑ Οδοιπορικόν Ηπείρου, Νικολάου Θ. Σχινά, σ.198.
- ↑ Ιστορία του Ελληνοτουρκικού πολέμου : από της ενάρξεως της τελευταίας Κρητικής επαναστάσεως μέχρι του πέρατος του πολέμου, γραφείσα επί τη βάσει των επισήμων εγγράφων και των ασφαλεστέρων πληροφοριών μετά πολλών εικόνων και τοπογραφικών χαρτών / Ηλία Ι. Οικονομοπούλου,1897, σελ.462.
- ↑ Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι : χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο (1820-1913), Μιχάλης Κοκολάκης,σελ.492 [1]
- ↑ Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών, χωρών
- ↑ Δρομολόγια Αστικού ΚΤΕΛ
- ↑ «Αρχείο Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος – Ε.Σ.Υ.Ε». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ «Τοπικά Προϊόντα Δ.Αμβρακικού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ «Ο Μύτικας, στοιχεία για τον οικισμό». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ Ενορίες της Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης
