Λαν

Λαν
	; Έμβλημα
	; Έμβλημα
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Διοικητική υπαγωγή	Αιν και διαμέρισμα του Λαν
• Δήμαρχος του Λαν	Αντουάν Λεφέβρ (2001–2017)
Ταχυδρομικός κώδικας	02000
Κωδικός Κοινότητας	02408
Πληθυσμός	24.021 (1 Ιανουαρίου 2021)
Έκταση	42 km²
Υψόμετρο	83 μέτρα, 63 μέτρα και 183 μέτρα
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
	Λαν 49°33′48″N 3°37′25″E
Ιστότοπος	http://www.ville-laon.fr και https://laon.fr
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 49°33′48″N 3°37′25″E / 49.56333°N 3.62361°E / 49.56333; 3.62361

Η Λαν (γαλλικά: Laon‎‎) είναι γαλλική κοινότητα, πρωτεύουσα του νομού Αιν στην περιοχή Ω-ντε-Φρανς στη βόρεια Γαλλίας. Ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 24.876 κατοίκους (2017).^[7]

Είναι οχυρωμένη πόλη πάνω σε λόφο, η μεγαλύτερη προστατευόμενη περιοχή της Γαλλίας (370 εκτάρια)^[8]^[9], έχει πολλά μεσαιωνικά μνημεία, αρχοντικά και σπίτια του 16ου, 17ου και 18ου αιώνα σε μεγάλο αριθμό, και ορισμένοι δρόμοι της είναι πραγματικά υπαίθρια μουσεία. Το υπέδαφός της καλύπτεται από υπόγειους χώρους, λατομεία και πηγάδια, των οποίων η διατήρηση είναι ένα από τα σημερινά ζητήματα πολιτιστικής κληρονομιάς.^[8] Οι κάτοικοί της ονομάζονται Λανουά (ζ).^[10]

Σε μια επιστολή προς τη σύζυγό του Αντέλ, ο Βικτόρ Ουγκό, αναφερόμενος στην πόλη, έγραψε ότι «όλα είναι όμορφα στη Λαν, οι εκκλησίες, τα σπίτια, το περιβάλλον, τα πάντα...»^[11]

Γεωγραφικά στοιχεία

Η Λαν βρίσκεται στο κέντρο του νομού Αιν. Την 1η Ιανουαρίου 2016, η περιοχή Πικαρδία, στην οποία ανήκε ο νομός Αιν, συγχωνεύτηκε με την περιοχή Νορ-Πα-ντε-Καλέ και πλέον αποτελούν τη νέα διοικητική περιοχή Ω-ντε-Φρανς.

Βρίσκεται 122 χιλιόμετρα βόρεια από το Παρίσι κατ'ευθεία γραμμή.

Το παλαιότερο τμήμα της πόλης Λαν (η άνω πόλη), είναι χτισμένο πάνω σε έναν επιμήκη λόφο ύψους περίπου 100 μέτρων, δεσπόζοντας στη γύρω πεδιάδα. Αυτό το ανάχωμα αποτελείται ουσιαστικά από άμμο. Τα ανώτερα επίπεδα αποτελούνται από άργιλο, χοντρή άμμο και ασβεστολιθικά πετρώματα. Ο άργιλος αποτελεί την προέλευση ενός υδροφόρου ορίζοντα που δημιουργεί τις πηγές που βρίσκονται στους πρόποδες των τειχών της άνω πόλης και έχουν μετατραπεί σε σιντριβάνια και ποτίστρες από τον Μεσαίωνα. Η εκμετάλλευση της άμμου και των ασβεστόλιθων γίνεται από παλιά, πρώτα σε υπαίθρια και έπειτα σε υπόγεια λατομεία που έβγαζαν πέτρες για οικοδομές και άμμο για αμμοκονίαμα δόμησης.

Η Λαν προς τα νότια διαρρέεται από τον ποταμό Αρντόν. Βόρεια του λόφου εκτείνεται η απέραντη πεδιάδα της Πικαρδίας. Λίγα χιλιόμετρα προς τα νότια, η Ιλ-ντε-Φρανς σηματοδοτεί το βόρειο όριο των οροσειρών Σουασοναί.

Πρώιμη ιστορία

Κτισμένη σε ένα λόφο ύψους εκατό μέτρων στην επίπεδη πεδιάδα της Πικαρδίας, η πόλη υπήρξε πάντα μεγάλης στρατηγικής σημασίας. Την εποχή του Ιουλίου Καίσαρα στη θέση της βρισκόταν ένα γαλατικό οχυρό (oppidum), ίσως το Μπιμπράξ, όπου, όπως αναφέρεται στα Απομνημονεύματα περί του γαλατικού πολέμου, ο Ιούλιος Καίσαρ κέρδισε το 57 π.Χ. μια μεγάλη και αιματηρή νίκη ενάντια στους εισβολείς συνασπισμένους Βέλγες. Όποια και αν ήταν η ακριβής τοποθεσία αυτού του πεδίου μάχης, η πόλη οχυρώθηκε από τους Ρωμαίους και απέκρουσε διαδοχικά τις εισβολές Φράγκων, Βουργουνδών, Βανδάλων, Αλανών και Ούννων. Εκείνη την εποχή ήταν γνωστή ως Alaudanum ή Lugdunum Clavatum.

Ο Αρχιεπίσκοπος Ρεμίγκιους της Ρενς, ο οποίος βάφτισε τον πρώτο βασιλιά των Φράγκων τον Κλοβίς Α΄, γεννήθηκε εκεί και ήταν αυτός που, στα τέλη του 5ου αιώνα, ίδρυσε την επισκοπή της Λαν. Στη συνέχεια, η Λαν έγινε μια από τις κύριες πόλεις του βασιλείου των Φράγκων και η κατοχή της ήταν συχνά διαμφισβητούμενη. Ο Κάρολος ο Φαλακρός εμπλούτισε την εκκλησία δωρίζοντάς της πολλές περιοχές.

Μετά την πτώση της δυναστείας των Καρολιδών, το 1226, η πόλη τάχθηκε με το μέρος του Καρόλου της Λωρραίνης, κληρονόμο τους, και ο Ούγος Καπέτος, που τελικά ανέβηκε στον θρόνο, κατάφερε να γίνει κύριος της πόλης με την υποστήριξη του επισκόπου. Η πόλη,σε αντάλλαγμα αυτής της υπηρεσίας, περιήλθε στην επικαρπία των επισκόπων της.

Στις αρχές του 12ου αιώνα, οι κοινότητες της Γαλλίας άρχισαν να διεκδικούν δικαιώματα και η ιστορία της κοινότητας Λαν είναι μία από τις πλουσιότερες και πιο ποικίλες. Η θεολογική σχολή του Ανσέλμου της Λαν έγινε σύντομα η πιο διάσημη στην Ευρώπη. Οι πολίτες επωφελήθηκαν από την προσωρινή απουσία του επισκόπου της πόλης Γκωντρί και εξασφάλισαν από τους εκπροσώπους του έναν κοινοτικό χάρτη, αλλά αυτός, με την επιστροφή του, αγόρασε από τον βασιλιά της Γαλλίας την ανάκληση αυτού του εγγράφου και συνέχισε την καταπίεση. Η συνέπεια ήταν μια εξέγερση, κατά την οποία το επισκοπικό παλάτι κάηκε και ο επίσκοπος και αρκετοί από τους συνεργάτες του εκτελέστηκαν στις 25 Απριλίου 1112. Η φωτιά εξαπλώθηκε στον καθεδρικό ναό και τον κατέστρεψε. Ανήσυχοι για τις συνέπειες της νίκης τους, οι εξεγερμένοι κρύφτηκαν έξω από την πόλη, η οποία λεηλατήθηκε από κατοίκους γειτονικών περιοχών, που ήθελαν να εκδικηθούν τον θάνατο του επισκόπου τους.^[12]

Στη συνέχεια παρενέβη ο Γάλλος μονάρχης για να διευθετήσει τις διαμάχες μεταξύ του επισκόπου και των κατοίκων της πόλης έως το 1331, οπότε η κοινότητα καταργήθηκε. Στην τελευταία περίοδο του Εκατονταετούς πολέμου, η Λαν κατελήφθη από τον Φίλιππο Γ΄ δούκα της Βουργουνδίας, ο οποίος την παρέδωσε στους Άγγλους συμμάχους του, που την κράτησαν μέχρι το 1429, όταν την επανακατέλαβε ο Κάρολος Ζ΄ της Γαλλίας. ^[13] Κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών πολέμων της Γαλλίας, η Καθολική Λίγκα χρησιμοποίησε την πόλη ως βάση της. Επανακαταλήφθηκε από τον Ερρίκο Δ΄ τον Αύγουστο του 1594. ^[14]

Σύγχρονη ιστορία

Κατά τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, η Λαν έπαψε να είναι επισκοπή. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του 1814, ο Ναπολέων προσπάθησε μάταια να απωθήσει τους Μπλύχερ και Μπύλοβ στη μάχη της Λαν.^[15]

Το 1870, κατά τη διάρκεια του Γαλλο-Πρωσικού πολέμου, ένας μηχανικός ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη του φρουρίου τη στιγμή που τα πρωσικά στρατεύματα εισέρχονταν στην πόλη. Πολλές ζωές χάθηκαν και ο καθεδρικός ναός και το παλιό επισκοπικό παλάτι υπέστησαν ζημιές. Παραδόθηκε στις πρωσικές δυνάμεις στις 9 Σεπτεμβρίου 1870.^[15]

Το φθινόπωρο του 1914, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι γερμανικές δυνάμεις κατέλαβαν την πόλη και την κράτησαν μέχρι τη συμμαχική επίθεση το καλοκαίρι του 1918.^[15]

Οικονομία

Η περιοχή της Λαν ως διοικητικό κέντρο, παρουσιάζει μικρή βιομηχανική ανάπτυξη και έχει κυρίως εργοστάσια κατασκευής μηχανολογικού εξοπλισμού.^[16]

Αξιοθέατα

Η Λαν περιβάλλεται από τείχη με πύλες του 13ου αιώνα και έχει πολυάριθμα μεσαιωνικά κτίρια, μεταξύ των οποίων

Ο καθεδρικός ναός της Λαν, που χρονολογείται από τον 12ο και τον 13ο αιώνα, ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία της πρώιμης γοτθικής τέχνης.
Το παλιό επισκοπικό παλάτι, που είναι συνεχόμενο με τον καθεδρικό ναό, μια πτέρυγα του οποίου χρησιμοποιείται τώρα ως δικαστήριο. Η πρόσοψη, που πλαισιώνεται από πυργίσκους, είναι διακοσμημένη με μεγάλα αιχμηρά παράθυρα.
Ένα γοτθικό μοναστήρι και ένα παλιό διώροφο παρεκκλήσι, παλαιότερα από τον καθεδρικό ναό.

Η εκκλησία του Αγίου Μαρτίνου χρονολογείται από τα μέσα του 12ου αιώνα και είναι παλιά ηγουμενική έδρα. Τα παλαιά κτίρια του αβαείου της ίδιας εποχής, χρησιμοποιούνται τώρα ως νοσοκομείο.
Το μουσείο της Λαν, ποθ περιλαμβάνει συλλογές γλυπτικής και ζωγραφικής. Στον κήπο του υπάρχει ένα παρεκκλήσι των Ναϊτών Ιπποτών, που ανήκει στον 12ο αιώνα.

Μία από τις παλαιότερες εκκλησίες στην πόλη, ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, που χρονολογείται από τον 11ο έως τον 13ο αιώνα και είναι χτισμένη σε ένα μείγμα ρομανικού και γοτθικού ρυθμού.