Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κεντρική Οροσειρά (Αλβανία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τοπογραφικός χάρτης της Αλβανίας

Η Κεντρική Οροσειρά (αλβανικά: Krahina Malore Qëndrore‎‎) είναι φυσιογεωγραφική περιοχή που περιλαμβάνει το κεντρικό και το ανατολικό άκρο της Αλβανίας.[1] Περιλαμβάνει την ορεινή ενδοχώρα που εκτείνεται σε όλη τη διαδρομή από την κοιλάδα του Δρίνου και τα όρη Σκάρδος, Σκεντέρμπεη, Κοράμπ και Σεμπενίκ-Γιαμπλανίτσα, μέσω των λιμνών της Οχρίδας και της Πρέσπας, μέχρι να φτάσει στο χωριό Ερσέκα και τα βουνά της Πίνδου κοντά στα σύνορα της χώρας με την Ελλάδα.[2]

Η κεντρική οροσειρά μπορεί συμβατικά να χωριστεί σε έναν αριθμό υποπεριοχών. Ο βορράς περιλαμβάνει τις ορεινές περιοχές Μυρδίτα και Πόυκα. Στο κέντρο κυριαρχούν τα όρη Λούρα και Κοράμπ, παράλληλα με τις περιοχές Μαρτανές και Τσερμενίκε. Ο νότος περιλαμβάνει την κοιλάδα Σκούμπιν, καθώς και τα όρη Μοκέρ και Βαλαμάρα, την πεδιάδα της Κορυτσάς με τις ανώτερες συνοικίες Ντεβόλ και Κολόνεια.

Το ανάγλυφο της κεντρικής οροσειράς είναι ποικίλο και εφοδιάζεται με ψηλά ορεινά περάσματα, απότομα φαράγγια, πυκνά δάση και αλπικά τοπία διάσπαρτα με παγετωνικές λίμνες, που με τη σειρά τους παρέχουν εξαιρετικές συνθήκες για μεγάλη βιοποικιλότητα. Το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους σχηματίστηκε από υπερμαφικά πετρώματα, που προέρχονται από τον μανδύα της γης, ο οποίος έχει γίνει σε μεγάλο βαθμό σερπεντινίτης.[3]

Οι προστατευόμενες περιοχές της περιοχής φιλοξενούν μερικές από τις πιο εμβληματικές θέες και τοπία της χώρας. Υπάρχουν έξι εθνικά πάρκα, μια τοποθεσία ραμσάρ, ένα αποθεματικό βιόσφαιρας και ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς που βρίσκονται στην περιοχή.[4][5] Πιθανώς οι μεγαλύτερες προστατευόμενες περιοχές, μετρημένες ανά περιοχή, είναι το Φυσικό Πάρκο Κόραμπ-Κόριτνικ και το Εθνικό Πάρκο Σεμπενίκ.

Πηγή του ποταμού Σκούμπιν, στην κορυφή Βαλαμάρα.

Στην υδρογραφία της κεντρικής οροσειράς κυριαρχούν οι παγετωνικές λίμνες και ένα πυκνό δίκτυο ρεμάτων που ρέουν προσωρινά σε περιόδους λιώσιμου χιονιού ή βροχών. Με συνολικό μήκος 285 χλμ.,, ο ποταμός Δρίνος είναι ο μακρύτερος και μεγαλύτερος στην περιοχή. Καθώς ο ποταμός διασχίζει τις καρστικές περιοχές των βουνών και των λόφων, οι όχθες του είναι απότομες με γκρεμούς. Η περιοχή ανήκει κυρίως στη λεκάνη απορροής του ποταμού Δρίνου.[6] Αποστραγγίζει σχεδόν ολόκληρη την κεντρική οροσειρά και τα περισσότερα από τα υψηλότερα εδάφη στα βορειοανατολικά και νοτιοανατολικά. Ο Μαύρος Δρίνος (Drini i Zi) πηγάζει από τη λίμνη Οχρίδα στη νοτιοανατολική Αλβανία μεταξύ των συνόρων με τη Βόρεια Μακεδονία και ρέει 149 λμ. προς τα βόρεια μέσω των όρεων Σεμπενίκ-Γιαμπλανίτσα και Κοράμπ προς τα περίχωρα του Κούκεσι στα βορειοανατολικά της Αλβανίας, όπου ο Μαύρος Δρίνος συγχωνεύεται με τον Λευκό Δρίνο (Drini i Bardhë). Επιπλέον, ο ποταμός Δρίνος ξεκινά από τη συμβολή των δύο κεφαλών του μέχρι ο ποταμός να εκβάλλει την Αδριατική Θάλασσα. Τα περισσότερα από αυτά τα ρέματα πέφτουν γρήγορα από τα βουνά στα ανατολικά προς την ακτή της Αδριατικής και έχουν κοφτά βαθιά, γραφικά φαράγγια. Ο Λευκός Δρίνος αποχετεύει 4.964 χλμ2 των καρστικών τοπίων της ανατολικής Αλβανίας, ενώ ο Μαύρος Δρίνος αποστραγγίζει 5.885 χλμ2.[7]

Στα νοτιοανατολικά, ο ποταμός Σκούμπιν ρέει από το ανατολικό τμήμα των βουνών Βαλαμάρα μέσω των βουνών Γκόρα και χύνεται επίσης στην Αδριατική Θάλασσα. Στην ανώτερη ροή της λεκάνης Σκούμπιν, ο ποταμός διέρχεται από τους ασβεστολιθικούς λόφους της Βαλαμάρα και τα ιζηματογενή πετρώματα που αντιπροσωπεύονται από τσιμεντοειδείς άμμους και κροκαλοπαγές πέτρωμα.[8] Υπάρχουν επίσης τα αλβανικά μέρη των λιμνών γλυκού νερού Οχρίδα, Πρέσπα και Μικρή Πρέσπα.

Ένας τυπικός βιότοπος στα όρη Κοράμπ.

Η κεντρική οροσειρά περιέχει εξαιρετική βιολογική ποικιλότητα και μια τεράστια ποικιλία οικοσυστημάτων.

Τα δάση αποτελούνται από διάφορα είδη φυλλοβόλων και κωνοφόρων δέντρων, συμπεριλαμβανομένων μεγάλης ποικιλίας φυτών ευρωπαϊκού και μεσογειακού τύπου. Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία του ελάτου. Το 74% του συνόλου των δασών που αποτελούνται από έλατο στην Αλβανία βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στην κεντρική οροσειρά.[9] Σε ορισμένες περιπτώσεις, σχηματίζει μικτά δάση με οξιές,[10] πεύκα και βελανιδιές. Ξεχωρίζει η μαύρη πεύκη, που φύεται κυρίως στη βόρεια περιοχή της κεντρικής οροσειράς.[11]

Η πανίδα είναι ελάχιστα μελετημένη, αλλά στα αλβανικά όρη Κοράμπ αντιπροσωπεύεται από 37 είδη θηλαστικών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η καφέ αρκούδα, ο γκρίζος λύκος, ο βαλκανικός λύγκας,[12] το ζαρκάδι, ο αγριόχοιρος, η νυφίτσα, το δενδροκούναβο και ο κόκκινος σκίουρος.

Η κεντρική οροσειρά παρέχει εξαιρετικές ευκαιρίες παρακολούθησης για είδη πτηνών, που απειλούνται στη χώρα, όλο το χρόνο. Ο χρυσαετός και ο πετρίτης φωλιάζουν σε βραχώδεις και δασικές περιοχές δίπλα σε υδάτινα σώματα, μένοντας μακριά από έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα όταν είναι δυνατόν, όπως στο Φυσικό Πάρκο Κόραμπ-Κόριτνικ.[13] Ο αγριόκουρκος ζει κυρίως στα δάση κωνοφόρων σε παλιές βραχώδεις περιοχές σε όλη την περιοχή. Ο γύπας είναι εξαιρετικά σπάνιος και αναπαράγεται σε γκρεμούς που συνδέονται με την κακοτράχαλη και ορεινή περιοχή.[14] Ο ροδοπελεκάνος και ο αργυροπελεκάνος, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα είδη πουλιών στον κόσμο, περνούν την καλοκαιρινή περίοδο στις λίμνες του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών, που συνδέονται με τους αδιατάρακτους υγροτόπους, τα έλη του γλυκού νερού και τα μόνιμα ρέματα.[15]

Η περιοχή του Εθνικού Πάρκου Σεμπενίκ φιλοξενεί τον απειλούμενο βαλκανικό λύγκα που ζει στα φυλλοβόλα και μικτά δάση των βουνών.[16] Είναι επίσης το νοτιότερο σημείο του ευρωπαϊκού οικοτόπου τους.

  1. «Udhezimi nr.2 date 20.07.2016» (PDF). mjedisi.gov.al (στα Αλβανικά). σελ. 1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2017. 
  2. Fjalor enciklopedik shqiptar: N-Zh dhe një shtojcë. Akademia e Shkencave e Shqipërisë. 2009. σελ. 2542. ISBN 9789995610326. 
  3. Πανεπιστήμιο των Τιράνων. «TURIZMI NË RRETHIN E DIBRËS» (PDF). doktoratura.unitir.edu.al (στα Αγγλικά). σελ. 21. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2017. 
  4. European Green Belt. «Brezi i Gjelbër Evropian» (PDF). europeangreenbelt.org (στα Αλβανικά). σελ. 2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2017. 
  5. Σύμβαση Ραμσάρ (3 Ιουλίου 2013). «Albania adds its parts of the Prespa Lakes to the Ramsar List». ramsar.org (στα Αγγλικά). 
  6. «HYDROLOGY OF THE TRANSBOUNDARY DRIN RIVER BASIN» (PDF). ce.utexas.edu (στα Αγγλικά). σελ. 3. 
  7. «Internationally Shared Surface Water Bodies in the Balkan Region». inweb.gr (στα Αγγλικά). 
  8. «Analysis of bridge foundation damage in Albania» (PDF). ac.els-cdn.com (στα Αγγλικά). σελ. 3. [νεκρός σύνδεσμος]
  9. «SILVER FIR (ABIES ALBA) RESOURCES IN ALBANIA AND THEIR CONSERVATION». fao.org (στα Αγγλικά). 
  10. «State of Forest Tree Genetic Resources in Albania» (PDF). fao.org (στα Αγγλικά). σελ. 7. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2023. 
  11. «Black pine (Pinus nigra Arn.) resources in Albania[35] (M.Dida[36], F. Ducci[37] and G. Zeneli2)». fao.org (στα Αγγλικά). 
  12. «Balkan Lynx Conservation». fightingforhope.wordpress.com (στα Αγγλικά). 9 Αυγούστου 2013.  H παράμετρος |url= είναι κενή ή απουσιάζει (βοήθεια)
  13. «Korab - Koritnik Natural Park Management Plan» (PDF). researchgate.net (στα Αγγλικά). σελ. 41. 
  14. SLOTTA-BACHMAYR L., BÖGEL R. & CAMINA CARDENAL, A. (2005). «The Eurasian Griffon Vulture (Gyps fulvus) in Europe and the Mediterranean» (PDF). researchgate.net (στα Αγγλικά). σελ. 23. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  15. Σύμβαση Ραμσάρ. «The Annotated Ramsar List: Albania». archive.ramsar.org. σελ. 1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2018. 
  16. Euronatur. «Balkan lynx verified in Shebenik-Jablanica National Park». euronatur.org (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2023.