Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κάποτε στην Αμερική

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κάποτε στην Αμερική
(Once Upon a Time in America)
ΣκηνοθεσίαΣέρτζιο Λεόνε[1][2][3]
ΠαραγωγήΆρνον Μίλτσαν
ΣενάριοΛεονάρντο Μπενβενούτι, Ερνέστο Γκαστάλντι, Stuart M. Kaminsky, Σέρτζιο Λεόνε, Πιέρο ντε Μπερνάρντι, Ενρίκο Μεντιόλι, Φράνκο Αρκάλι, Φράνκο Φερίνι και Χάρι Γκρέι
ΠρωταγωνιστέςΡόμπερτ Ντε Νίρο[1][3][4], Τζέιμς Γουντς[1][3][4], Ελίζαμπεθ Μακ Γκόβερν[1][3][5], Τζο Πέσι[1][3][6], Μπαρτ Γιανγκ[1][3][6], Τιούσντεϊ Ουέλντ[1][3][6], Τριτ Ουίλιαμς[1][3][4], Γουίλιαμ Φόρσαϊθ[1][3][6], James Hayden[1][3][6], Ντάνι Αϊέλο[1][3][6], Darlanne Fluegel[6], Ρίτσαρντ Μπράιτ[1][3][6], Ρόμπερτ Χάρπερ[1][6], Τζέιμς Ρούσο[1][3][6], Τζένιφερ Κόνελι[1][3][6], Μπράιαν Μπλουμ[3][6], Εστέλ Χάρις[6], Άρνον Μίλτσαν[6], Μάριο Μπρέγκα[1][3][6], Σαλβατόρε Μπίλα[6], Σκοτ Κόφι[6], Πολ Χέρμαν[6], Όλγα Καρλάτος[1][6], Richard Foronjy[6], Σέρτζιο Λεόνε, Ράστι Τζέικομπς[3][6], Λουίζ Φλέτσερ[7], Chuck Low[7], Μπάξτερ Χάρις[7], Joey Faye[7], Ζόρα Κέροβα[7] και Λάρι Ραπ
ΜουσικήΈννιο Μορρικόνε
ΤραγούδιΈννιο Μορρικόνε
ΦωτογραφίαΤονίνο Ντέλι Κόλι
ΜοντάζΝίνο Μπαράλι
ΕνδυματολόγοςΓκαμπριέλα Πεσκούτσι
Εταιρεία παραγωγήςRegency Enterprises και Producers Sales Organization
ΔιανομήNetflix και Disney+
Πρώτη προβολή20 Μαΐου 1984 (1984-05-20) (Φεστιβάλ των Καννών)
Κυκλοφορία 1 Ιουνίου 1984 (1984-06-01)
Διάρκεια229 λεπτά και 227 λεπτά[8]
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[9][10][11], Ιταλία[10][11][8] και Γαλλία[10]
ΓλώσσαΑγγλικά[10]
Προϋπολογισμός30 εκατομμύρια δολάρια
Ακαθάριστα έσοδα5,5 εκατομμύρια δολάρια[12]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Κάποτε στην Αμερική (αγγλικά: Once Upon a Time in America ή ιταλικά: C'era una Volta in America) είναι επική γκανγκστερική ταινία του 1984 σε σκηνοθεσία Σέρτζιο Λεόνε και σενάριο του ίδιου, το οποίο συνέγραψε μαζί με τους Λεονάρντο Μπενβενούτι, Πιέρο Ντε Μπερνάρντι, Ενρίκο Μεντιόλι, Φράνκο Αρκάλι και Φράνκο Φερίνι, βασισμένο στο μυθιστόρημα The Hoods του Χάρι Γκρέι.[13] Πρωταγωνιστούν οι Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τζέιμς Γουντς και η Ελίζαμπεθ ΜακΓκόβερν.

Είναι μια ιταλοαμερικανική παραγωγή[14] των The Ladd Company, Embassy International Pictures, PSO Enterprises και Rafran Cinematografica και διανεμήθηκε από την Warner Bros. Ήταν η τελευταία ταινία που σκηνοθέτησε ο Λεόνε πριν πεθάνει πέντε χρόνια αργότερα (1989) και η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που είχε σκηνοθετήσει μετά από 13 χρόνια. Είναι επίσης η τρίτη ταινία της Αμερικανικής Τριλογίας του, η οποία περιλαμβάνει το Κάποτε στη Δύση (1968) και το Κάτω τα κεφάλια! (1971).[15] Διευθυντής φωτογραφίας ήταν ο Τονίνο Ντέλι Κόλι,[16] ενώ την μουσική συνέθεσε ο Ένιο Μορικόνε, ο οποίος κέρδισε και το βραβείο BAFTA Καλύτερης Μουσικής

Το Κάποτε στην Αμερική ακολουθεί την πορεία μιας παρέας εφήβων Εβραίων γκάνγκστερ στην Νέα Υόρκη στα γκέτο της Νέας Υόρκης την εποχή της ποτοαπαγόρευσης —στη δεκαετία του 1920— την επανένωσή τους μερικά χρόνια αργότερα και την ζωή ενός εξ αυτών σε μεγάλη ηλικία. Η ταινία εστιάζει, κυρίως, στον χαρακτήρα του Νουντλς (Ντε Νίρο) καθώς η ταινία αφηγείται τις 3 φάσεις της ζωής του. Ως έφηβο, μεσήλικα και ηλικιωμένο. Παρ' όλα αυτά, οι συχνές αναδρομές προσπαθούν να χτίσουν τις δυνατές σχέσεις που δόμησε με ανθρώπους που καθόρισαν τη ζωή του.

Ο Λεόνε αρχικά οραματίστηκε δύο τρίωρες ταινίες και στη συνέχεια μια έκδοση 269 λεπτών (4 ώρες και 29 λεπτά), αλλά πείστηκε από τους διανομείς να τη συντομεύσει σε 229 λεπτά (3 ώρες και 49 λεπτά). Ωστόσο, η παραγωγός εταιρία "The Ladd Company", προχώρησε σε περαιτέρω μείωση σε 139 λεπτά (2 ώρες και 19 λεπτά) και αναδιάταξη των σκηνών σε χρονολογική σειρά, χωρίς τη συμμετοχή του Λεόνε. Το αποτέλεσμα ήταν μια κριτική και εμπορική αποτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες και οι κριτικοί που είχαν δει και τις δύο εκδόσεις καταδίκασαν έντονα τις αλλαγές που έγιναν. Η πρωτότυπη έκδοση παρέμεινε από τις αγαπημένες των κριτικών και εμφανίζεται συχνά σε λίστες με τις σπουδαιότερες γκανγκστερικές ταινίες όλων των εποχών.

Πλοκή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1920, ο έφηβος Νταβίντ «Νουντλς» Άαρονσον κατασκοπεύει την όμορφη Ντέμπορα, αδερφή του "χοντρού" Μο Τζέλι, καθώς προπονείται, φιλοδοξώντας να γίνει μπαλαρίνα. Θα είναι η μεγάλη αγάπη της ζωής του. Ο Νουντλς είναι ένα παιδί του δρόμου από το Λόουερ Ιστ Σάιντ της Νέας Υόρκης. Συναντώντας κατά λάθος έναν συνομήλικό του, τον οξυδερκή "Μαξ" (Μαξιμίλιαν Μπέρκοβιτς) που μόλις μετακόμισε από το Μπρονξ, οι δυο τους δημιουργούν τη δική τους ανεξάρτητη συμμορία με τους φίλους "Πάτσι" (Πάτρικ Γκόλντμπεργκ), "Κούκι" (Φίλιπ Στάιν) και Ντόμινικ, μια πρωτοβουλία για την οποία ανταγωνίζονται το μικρό τοπικό αφεντικό Μπάγκσι. Ο Ντόμινικ στη συνέχεια θα πεθάνει από τα χέρια του Μπάγκσι, άλλα ο Νουντλς θα τον εκδικηθεί, μόνο που θα μπει ο ίδιος στη φυλακή για έξι χρόνια.

Στην Νέα Υόρκη το 1933, την εποχή της Ποτοαπαγόρευσης, τέσσερις αδίστακτοι δολοφόνοι αναζητούν τον Νουντλς που είναι τώρα επίσημα γκάνγκστερ, αφού δολοφόνησαν προηγουμένως τη σύντροφό του Εύα. Ο Μο που είναι ο ιδιοκτήτης του μπαρ όπου μένει ο Νουντλς, ξυλοκοπείται μέχρι που δείχνει ένα κινέζικο θέατρο με ένα τεκέ. Ο Νουντλς είναι εκεί για να ξεχάσει τους θανάτους των τριών φίλων του, του Πάτσι, του Κούκι και του Μαξ. Σε μια αναδρομή φαίνεται να βλέπει την φωτιά ενός φορτηγού φορτωμένου με κιβώτια ουίσκι και τον θάνατο των φίλων του, με τα πτώματά τους να κείτονται στην άσφαλτο, ένα από τα οποία είναι εντελώς απανθρακωμένο, αυτό του Μαξ.

Δύο από τους τέσσερις μπράβους εισβάλλουν στο κινεζικό θέατρο / κρησφύγετο, αλλά ο Νουντλς γλιτώνει εγκαίρως από μια πλαϊνή έξοδο. Πηγαίνοντας στο κλαμπ, σκοτώνει τον τρίτο μπράβο, αλλά παρ' όλα αυτά δεν βοηθάει τον Χοντρό Μο. Ο Νουντλς παίρνει ένα κλειδί που είναι τοποθετημένο σε ένα ρολόι και μετά πηγαίνει σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό και ανοίγει μια θυρίδα ασφαλείας, που αντί για χρήματα περιέχει μόνο παλιές εφημερίδες. Ταραγμένος και απογοητευμένος, αποφασίζει να μπει στο πρώτο τρένο που αναχωρεί, με προορισμό το Μπάφαλο, εξαφανιζόμενος από την περιοχή της Νέας Υόρκης για πολύ καιρό.

Το 1968, ο Νουντλς, τώρα άνω των 60 ετών, επιστρέφει στη Νέα Υόρκη και συναντά τον Μο, ο οποίος συνεχίζει να διευθύνει το μπαρ. Οι δυο τους συζητούν για ένα περίεργο γράμμα, που προφανώς το έστειλε ένας ντόπιος ραβίνος, καλώντας τον να διαπραγματευτεί τη μεταφορά των σορών των τριών φίλων του, που έγινε οκτώ μήνες νωρίτερα, σε βάρος ενός άγνωστου ευεργέτη στο πολυτελές νεκροταφείο του Ρίβερντεϊλ. Ο Νουντλς υποθέτει ότι το γράμμα αποτελεί μήνυμα ενός παλιού εχθρού που τον κάνει να καταλάβει ότι τον έχει εντοπίσει παρά το γεγονός ότι ζει αλλού με ψεύτικο όνομα. Ο Μο τον φιλοξενεί για μια νύχτα στο διαμέρισμα πάνω από το μπαρ. Ο Νουντλς τώρα μόνος του, περιπλανιέται στο δωμάτιο και κοιτάζοντας μέσα από μια σχισμή που ανοίγει σε μια αποθήκη, αναπολεί παλιές αναμνήσεις.

Ο Νουντλς βρίσκει τη Ντέμπορα που είναι ακόμα ηθοποιός. Της λέει για την πρόσκλησή του σε ένα πάρτι στην έπαυλη του Κρίστοφερ Μπέιλι. Η Ντέμπορα παραδέχεται πως ο Μπέιλι είναι ο άντρας της και παρακαλεί τον Νουντλς να φύγει πριν έρθει αντιμέτωπος με αποκαλύψεις που θα τον πληγώσουν. Αγνοώντας τη συμβουλή της, ο Νουντλς βλέπει τον γιο της ακριβώς έξω, ο οποίος μοιάζει πολύ με τον Μαξ.

Στο πάρτι, ο Νουντλς συναντά τον Μπέιλι, ο οποίος αποκαλύπτει ότι είναι στην πραγματικότητα ο Μαξ και ότι σκηνοθέτησε τον θάνατό του με τη βοήθεια της αστυνομίας, έκλεψε τα χρήματα της συμμορίας και εφευρέθηκε εκ νέου ως ένας αυτοδημιούργητος πολιτικός. Επιβεβαιώνει ότι έκανε την Ντέμπορα ερωμένη του χρόνια νωρίτερα. Ο Μαξ αποκαλύπτει ότι η δουλειά που έχει για τον Νουντλς είναι να τον σκοτώσει. Αναφερόμενος πεισματικά σε αυτόν με την ταυτότητά του Μπέιλι, ο Νουντλς αρνείται, διότι θεωρεί πως ο Μαξ πέθανε μαζί με τη συμμορία. Καθώς ο Νουντλς φεύγει από το κτήμα, ένα απορριμματοφόρο ξεκινά και ένας άνδρας, φαινομενικώς ο Μαξ, περπατά από την είσοδο προς τον Νουντλς μέχρι να περάσει το φορτηγό ανάμεσά τους. Ο Νουντλς βλέπει τον κοχλία του φορτηγού να αλέθει τα σκουπίδια, αλλά ο άντρας έχει εξαφανιστεί.

Διανομή ρόλων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραγωγή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανάπτυξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο Σέρτζιο Λεόνε είχε διαβάσει το μυθιστόρημα The Hoods του Χάρι Γκρέι, ένα ψευδώνυμο για τον πρώην γκάνγκστερ που έγινε πληροφοριοδότης του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Χάρι Γκόλντμπεργκ. Το 1968, μετά το γύρισμα του Κάποτε στη Δύση, ο Λεόνε έκανε πολλές προσπάθειες για να μιλήσει στον Γκρέι. Έχοντας ενθουσιαστεί από την Τριλογία του Δολαρίου, ο Γκρέι τελικά ανταποκρίθηκε και συμφώνησε να συναντηθεί με τον Λεόνε σε ένα μπαρ του Μανχάταν.[17] Μετά από εκείνη την αρχική συνάντηση, ο Λεόνε συναντήθηκε με τον Γκρέι αρκετές φορές στο υπόλοιπο της δεκαετίας του 1960 και του 1970, κάνοντας συζητήσεις μαζί του για να κατανοήσει την Αμερική από την πλευρά του Γκρέι. Με την πρόθεση να δημιουργήσει μια νέα τριλογία για την Αμερική που θα αποτελείται από το Κάποτε στη Δύση, το Κάτω τα κεφάλια! και το Κάποτε στην Αμερική, ο Λεόνε απέρριψε μια πρόταση από την Paramount Pictures για να σκηνοθετήσει τον Νονό προκειμένου να συνεχίσει το έργο του.[18][19]

«Όταν έρχεται στο μυαλό μου η ιδέα μιας νέας ταινίας, απορροφιέμαι εντελώς από αυτήν και ζω μανιακά για αυτήν την ιδέα. Τρώω και σκέφτομαι την ταινία, περπατάω και σκέφτομαι την ταινία, πηγαίνω σινεμά και δεν βλέπω την ταινία αλλά βλέπω την δική μου... Δεν έχω δει ποτέ τον Ντε Νίρο στο πλατό αλλά πάντα τον Νουντλς μου. Είμαι σίγουρος ότι έκανα μαζί του το Κάποτε στο σινεμά μου, περισσότερο από το Κάποτε στην Αμερική».

— Σέρτζιο Λεόνε[20]

Γυρίσματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα γυρίσματα της ταινίας Κάποτε στην Αμερική ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 1982 και τελικά ολοκληρώθηκαν τον Απρίλιο του επόμενου έτους. Οι τοποθεσίες όπου έγιναν τα γυρίσματα ήταν μέσα και γύρω από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ιταλία και τη Γαλλία, με κεντρικό σημείο τη Νέα Υόρκη.[21] Οι εσωτερικές σκηνές γυρίστηκαν κυρίως στα στούντιο της Τσινετσιτά στη Ρώμη.[22]

Η σκηνή στην παραλία, όπου ο Μαξ αποκαλύπτει το σχέδιό του να ληστέψει την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, γυρίστηκε στο "The Don Cesar" της Φλόριντας.[23] Η σκηνή του σιδηροδρομικού σταθμού της Νέας Υόρκης στις αναδρομές της δεκαετίας του '30 γυρίστηκε στο "Gare du Nord" στο Παρίσι.[24] Οι εσωτερικοί χώροι του πολυτελούς εστιατορίου όπου ο Νουντλς πηγαίνει τη Ντέμπορα στο πρώτο ραντεβού τους γυρίστηκαν στο ξενοδοχείο "Excelsior" στη Βενετία, της Ιταλίας.[24]

Μοντάζ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέχρι το τέλος των γυρισμάτων, ο Λεόνε είχε πλάνα δέκα ωρών. Με τον μοντέρ του, Νίνο Μπαράγκλι, ο Λεόνε το μείωσε σε σχεδόν έξι ώρες και αρχικά ήθελε να κυκλοφορήσει την ταινία σε δύο μέρη.[25] Οι παραγωγοί ωστόσο αρνήθηκαν, εν μέρει λόγω της εμπορικής και κρίσιμης αποτυχίας του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι 1900, και ο Λεόνε αναγκάστηκε να συντομεύσει περαιτέρω την διάρκεια της ταινίας.[26] Η ταινία ήταν αρχικά 269 λεπτά (4 ώρες και 29 λεπτά), αλλά όταν η ταινία έκανε πρεμιέρα εκτός συναγωνισμού στο Φεστιβάλ των Καννών το 1984, ο Λεόνε τη μείωσε στα 229 λεπτά (3 ώρες και 49 λεπτά) για να κατευνάσει τους διανομείς, που ήταν η εκδοχή που προβλήθηκε στους ευρωπαϊκούς κινηματογράφους.[27]

Μουσική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κάποτε στην Αμερική: Μουσική από την κινηματογραφική ταινία
Μουσικό άλμπουμ από Ένιο Μορικόνε
Κυκλοφορία
  • 1 Ιουνίου 1984
  • 17 Οκτωβρίου 1995 (Ειδική έκδοση)
ΗχογράφησηΔεκέμβριος 1983
Μουσικό είδοςSoundtrack album
ΓλώσσαΑγγλικά
ΣτούντιοForum Studios, Ρώμη
ΠαραγωγήΈνιο Μορικόνε
ΔισκογραφικήMercury Records

Η μουσική σύνθεση συνέθεσε ο επί χρόνια συνεργάτης του Λεόνε, Ένιο Μορικόνε. Το «Deborah's Theme» γράφτηκε για μια άλλη ταινία τη δεκαετία του 1970 αλλά απορρίφθηκε. Η μουσική είναι επίσης αξιοσημείωτη για την ενσωμάτωση της μουσικής του Γκεόργκε Ζαμφίρ από τον Μορικόνε, ο οποίος παίζει φλάουτο. Η μουσική του φλάουτου του Ζαμφίρ χρησιμοποιήθηκε με παρόμοιο αποτέλεσμα στο Μυστικό του βράχου των κρεμασμένων (1975) του Πίτερ Γουέαρ.[25][28] Ο Μορικόνε συνεργάστηκε επίσης με την τραγουδίστρια Έντα Ντελ' Όρσο στη μουσική.

Ένα σάουντρακ άλμπουμ κυκλοφόρησε το 1984 από τη Mercury Records.[29] Ακολούθησε μια ειδική έκδοση το 1995, με τέσσερα επιπλέον κομμάτια.[30]

Λίστα κομματιών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κυκλοφορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Κάποτε στην Αμερική έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το 1984 στις 20 Μαΐου 1984.[31] Έλαβε ένα παρατεταμένο χειροκρότημα που έσπασε ρεκόρ σχεδόν 20 λεπτά μετά την προβολή (σύμφωνα με πληροφορίες ακούστηκε από πελάτες σε εστιατόρια απέναντι από το Palais), σε μια περίοδο στην ιστορία των Καννών πριν το χειροκρότημα γίνει τακτικό φαινόμενο.[32] Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ταινία κυκλοφόρησε σε 894 κινηματογραφικές αίθουσες την 1η Ιουνίου 1984 και εισέπραξε 2,4 εκατομμύρια δολάρια κατά τη διάρκεια του πρώτου Σαββατοκύριακου.[33] Τελείωσε την κυκλοφορία της στο box office με εισπράξεις λίγο πάνω από 5,3 εκατομμύρια δολάρια με προϋπολογισμό 30 εκατομμυρίων δολαρίων,[34] και ήταν μια αποτυχία.[35]

Πολλές γυναίκες στην πρεμιέρα της ταινίας αντέδρασαν έξαλλα, κυρίως λόγω των δύο σκηνών βιασμού. Μια από αυτές αργότερα αντιμετώπισε τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο σε μια συνέντευξη Τύπου και έκανε αρνητικά σχόλια για την απεικόνιση της ταινίας, περιγράφοντάς την ως «κατάφωρη, άσκοπη βία».[36] Γενικά, οι σκηνές βιασμού ήταν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες.[37] Ο Ρίτσαρντ Γκόντεν υπερασπίστηκε την αναπαράσταση του βιασμού από τον Λεόνε δηλώνοντας πως «αρθρώνει τη δυσλειτουργία μεταξύ των σωμάτων στις ταινίες και των ίδιων των σωμάτων». Η Ελίζαμπεθ Μαγκόβερν υποστήριξε τον ισχυρισμό του Γκόντεν και είπε ότι ο Λεόνε δεν σκόπευε να γοητεύσει οποιοδήποτε "βίαιο σεξ".[36] Στο βιβλίο του, ο μελετητής του Σέρτζιο Λεόνε, Κρίστοφερ Φρέιλινγκ υποστηρίζει ότι η βασική συμμορία της ταινίας είναι συναισθηματικά ανώριμη: «...σαν μικρά αγόρια με εμμονή με τον εξοπλισμό τους που δεν έχουν ιδέα πώς να σχετιστούν με γυναίκες από σάρκα και οστά».[38]

Οικιακά μέσα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Βόρεια Αμερική, ένα VHS με δύο κασέτες κυκλοφόρησε από την Warner Home Video με διάρκεια 226 λεπτών τον Φεβρουάριο του 1985 και του 1991. Το αμερικανικό κικηματογραφικό κομμάτι κυκλοφόρησε επίσης την ίδια περίοδο τον Φεβρουάριο του 1985.[39] Μια ειδική ταινία με δύο δίσκους κυκλοφόρησε στις 10 Ιουνίου 2003, με την 229λέπτη έκδοση της ταινίας.[40] Αυτή η ειδική έκδοση επανακυκλοφόρησε στις 11 Ιανουαρίου 2011, τόσο σε DVD όσο και σε Blu-ray.[41] Στις 30 Σεπτεμβρίου 2014, η Warner Bros. κυκλοφόρησε μια συλλογή δύο δίσκων Blu-ray και DVD της αποκατάστασης των 251 λεπτών που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών το 2012, που ονομάστηκε "Extended Director's Cut".[42] Αυτή η έκδοση είχε κυκλοφορήσει προηγουμένως στην Ιταλία, στις 4 Σεπτεμβρίου 2012.[43]

Υποδοχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κριτικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πρώτες κριτικές στο Κάποτε στην Αμερική ήταν ανάμεικτες, λόγω των διαφορετικών εκδόσεων που κυκλοφόρησαν παγκοσμίως. Ενώ διεθνώς η ταινία έτυχε καλής υποδοχής στην αρχική της μορφή, οι Αμερικανοί κριτικοί ήταν πολύ πιο δυσαρεστημένοι με την έκδοση των 139 λεπτών που κυκλοφόρησε στη Βόρεια Αμερική, που είχε σαν αποτέλεσμα μια κρίσιμη και οικονομική καταστροφή,[44] καθώς πολλοί Αμερικανοί κριτικοί που γνώριζαν την αρχική έκδοση του Λεόνε αντέδρασαν στη σύντομη έκδοση. Μερικοί κριτικοί συνέκριναν τη συντόμευση της ταινίας με τη συντόμευση των όπερων του Ρίχαρντ Βάγκνερ, λέγοντας ότι τα έργα τέχνης που προορίζονται να είναι μεγάλα πρέπει να τύχουν του σεβασμού που τους αξίζει.

Στην κριτική του το 1984, ο Ρότζερ Ίμπερτ έδωσε στην αρχική έκδοση τέσσερα αστέρια στα τέσσερα και έγραψε ότι ήταν «ένα επικό ποίημα βίας και απληστίας», αλλά χαρακτήρισε την αμερικανική εκδοχή «παρωδία».[45] Επιπλέον, έδωσε στην αμερικανική εκδοχή ένα αστέρι στα τέσσερα, αποκαλώντας το «ένα ακατανόητο χάος χωρίς υφή, συγχρονισμό, διάθεση ή αίσθηση».[46] Ο συνεργάτης του Ίμπερτ, Τζιν Σίσκελ, θεώρησε ότι η πρωτότυπη εκδοχή ήταν η καλύτερη ταινία του 1984 και η συντομευμένη, ως η χειρότερη ταινία του 1984.[47] Ο Βίνσεντ Κάνμπι των New York Times ένιωθε ότι η ταινία επηρέασε πλήρως τη διδασκαλία των θεμάτων.[48]

Μόνο μετά τον θάνατο του Λεόνε και την επακόλουθη αποκατάσταση της αρχικής έκδοσης, οι κριτικοί άρχισαν να της δίνουν την αναγνώριση που επιδείχθηκε στην αρχική της προβολή στις Κάννες. Η πρωτότυπη ταινία θεωρείται ότι είναι πολύ ανώτερη από την μονταρισμένη έκδοση που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ το 1984.[49] Ο Ίμπερτ, στην κριτική του για τους Αδιάφθορους του Μπράιαν ντε Πάλμα, αποκάλεσε την αρχική πρωτότυπη έκδοση του Κάποτε στην Αμερική ως την καλύτερη ταινία που απεικονίζει την εποχή της ποτοαπαγόρευσης.[50] Ο Τζέιμς Γουντς, ο οποίος τη θεωρεί ως την καλύτερη ταινία του Λεόνε, ανέφερε στο ντοκιμαντέρ του DVD ότι ένας κριτικός μεταγλώττισε την ταινία τη χειρότερη του 1984, μόνο για να δει την αρχική ταινία χρόνια αργότερα και να την αποκαλέσει την καλύτερη της δεκαετίας του 1980.[51] Ωστόσο, κάποιοι ήταν επικριτικοί απέναντι στη γραφική βία και τη σκληρότητα της ταινίας, με τον Ντόναλντ Κλαρκ των Irish Times να την καταδικάζει ως «γροθιά μισογυνισμού» και προσβλητικά «σεξιστική».[52]

Στον ιστότοπο συγκέντρωσης κριτικών Rotten Tomatoes, το Κάποτε στην Αμερική έχει βαθμολογία έγκρισης 87% με βάση 54 κριτικές, με μέση βαθμολογία 8,50/10. Η κριτική συναίνεση του ιστότοπου αναφέρει: «Το επικό γκανγκστερικό δράμα του Σέρτζιο Λεόνε είναι οπτικά εκπληκτικό, στυλιστικά τολμηρό και συναισθηματικά στοιχειωμένο και γεμάτο με εξαιρετικές ερμηνείες από τους Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Τζέιμς Γουντς».[53] Στο Metacritic, η ταινία έχει σταθμισμένο μέσο όρο βαθμολογίας 75 στα 100 με βάση 20 κριτικές, υποδεικνύοντας "γενικά ευνοϊκές κριτικές".[54]

Η ταινία έχει καταταχθεί από τότε ως μία από τις καλύτερες ταινίες του είδους. Όταν το Sight & Sound ρώτησε αρκετούς βρετανούς κριτικούς το 2002 ποιες ήταν οι αγαπημένες τους ταινίες των τελευταίων 25 ετών, το Κάποτε στην Αμερική τοποθετήθηκε στο νούμερο 10.[55] Το 2015, η ταινία κατατάχθηκε στο νούμερο 9 στην λίστα με τις 50 καλύτερες γκανγκστερικές ταινίες όλων των εποχών του περιοδικού Time Out,[56] ενώ το 2021, η εφημερίδα The Guardian την ανέφερε ως την τέταρτη μεγαλύτερη γκανγκστερικη ταινία που έγινε ποτέ.[57]

Βραβεία & Υποψηφιότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρά τη σύγχρονη κριτική επιτυχία της, η αρχική αμερικανική κυκλοφορία δεν τα πήγε καλά με τους κριτικούς και δεν έλαβε υποψηφιότητες για Όσκαρ.[58] Η μουσική της ταινίας αποκλείστηκε από την τελετή των Όσκαρ για μια τεχνική πτυχή,[59] καθώς το στούντιο παρέλειψε κατά λάθος το όνομα του συνθέτη από τους τίτλους έναρξης κατά την περικοπή του χρόνου προβολής της για την αμερικανική κυκλοφορία.[51]

Οργάνωση Κατηγορία Υποψήφιος Αποτέλεσμα
Βραβεία BAFTA[60] Καλύτερη Ενδυματολογία Γκαμπριέλα Πεσκούτσι Νίκη
Καλύτερη Μουσική Ένιο Μορικόνε Νίκη
Καλύτερη Σκηνοθεσία Σέρτζιο Λεόνε Υποψηφιότητα
Καλύτερος Β΄ Γυναικείος Ρόλος Τιούσντεϊ Γουέλντ Υποψηφιότητα
Καλύτερη Φωτογραφία Τονίνο Ντέλι Κόλι Υποψηφιότητα
Χρυσές Σφαίρες[61] Καλύτερη Σκηνοθεσία Σέρτζιο Λεόνε Υποψηφιότητα
Καλύτερη Μουσική Ένιο Μορικόνε Υποψηφιότητα
Βραβείο Ιαπωνικής Ακαδημίας[62] Εξαιρετική ξενόγλωσση ταινία
–
 Νίκη
Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου του Λος Άντζελες[63] Καλύτερη Ταινία
–
 Υποψηφιότητα
Καλύτερη Σκηνοθεσία Σέρτζιο Λεόνε Υποψηφιότητα
Καλύτερη Μουσική Ένιο Μορικόνε Νίκη

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 www.cinematografo.it/cinedatabase/film/c-era-una-volta-in-america/14258/. Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2016.
  2. ↑ www.imdb.com/title/tt0087843/. Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2016.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 www.filmaffinity.com/en/film421564.html. Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2016.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 stopklatka.pl/film/dawno-temu-w-ameryce. Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2016.
  5. ↑ www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=1941.html. Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2016.
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 6,20 www.imdb.com/title/tt0087843/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2016.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  8. ↑ 8,0 8,1 once-upon-time-america-0.
  9. ↑ (Γερμανικά) Λεξικό παγκόσμιων κινηματογραφικών ταινιών. Zweitausendeins. 24481. Ανακτήθηκε στις 2  Σεπτεμβρίου 2020.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 The American Film Institute Catalog of Motion Pictures. 57162. Ανακτήθηκε στις 2  Σεπτεμβρίου 2020.
  11. ↑ 11,0 11,1 BFI Film & TV Database. 4ce2b6e31e32e. Ανακτήθηκε στις 2  Σεπτεμβρίου 2020.
  12. ↑ «Once Upon a Time in America (1984) - Box Office Mojo». Boxofficemojo.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2019. 
  13. ↑ «Κάποτε στην Αμερική». monopoli.gr. 23 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2024. 
  14. ↑ «Once Upon a Time in America (EN) [Original title]». European Audiovisual Observatory. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  15. ↑ «The Film with Three Names – in Praise of Sergio Leone's Neglected Spaghetti Western». British Film Institute. 24 Απριλίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2019. 
  16. ↑ «Απεβίωσε ο σπουδαίος Ιταλός κινηματογραφιστής Τονίνο Ντελι Κόλι». in.gr. 18 Αυγούστου 2005. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2024. 
  17. ↑ Frayling 2012, σελίδες 389–90.
  18. ↑ Roger Fristoe. «Sergio Leone Profile». Turner Classic Movies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2015. 
  19. ↑ Lucia Bozzola (2014). «Sergio Leone». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 July 2014. https://web.archive.org/web/20140716203731/http://www.nytimes.com/movies/person/99378/Sergio-Leone/biography. Ανακτήθηκε στις 25 March 2015. 
  20. ↑ «Sergio Leone...e il mito». Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2014. 
  21. ↑ Mukhopadhyay, Arka (3 Σεπτεμβρίου 2021). «Where Was Once Upon a Time in America Filmed?». The Cinemaholic. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021. 
  22. ↑ «'Once Upon a Time in America' Locations». LatLong.net. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  23. ↑ «History of Loews Don CeSar Hotel». Loews Hotels. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2015. 
  24. ↑ 24,0 24,1 «The Worldwide Guide to Movie Locations». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011. 
  25. ↑ 25,0 25,1 Hughes 2006, σελ. 163.
  26. ↑ Jagernauth, Kevin (9 Ιουνίου 2014). «Sergio Leone's Extended Director's Cut of 'Once Upon a Time in America'». IndieWire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2021. 
  27. ↑ «Festival de Cannes: Once Upon a Time in America». Festival-cannes.com. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2009. 
  28. ↑ Torikian, Messrob (25 Αυγούστου 2003). «Once Upon a Time in America (1984)». Soundtrack. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2012. 
  29. ↑ «Once Upon a Time in America (1984) Soundtrack». Soundtrack.Net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2015. 
  30. ↑ «Once Upon a Time in America [Special Edition] – Ennio Morricone». AllMusic. All Media Network. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2015. 
  31. ↑ Frayling 2012, σελίδες 460–61.
  32. ↑ «A-Ron's Film Rewind Presents: Once Upon a Time in America – the 35th Anniversary». 27 Μαΐου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020. 
  33. ↑ «Once Upon a Time in America». Box Office Mojo. IMDb. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2015. 
  34. ↑ «Once Upon a Time in America». The Numbers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2015. 
  35. ↑ McCarty 2005, σελ. 235.
  36. ↑ 36,0 36,1 Eberwein & Bell-Meterau 2010, σελίδες 26–27.
  37. ↑ «Elizabeth McGovern: De Niro and Me». The Independent. October 14, 2013. https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/features/elizabeth-mcgovern-de-niro-and-me-109588.html?amp. Ανακτήθηκε στις October 13, 2021. 
  38. ↑ Frayling 2012.
  39. ↑ «Two Homevid Versions Of 'America'». Daily Variety: 21. December 18, 1984. 
  40. ↑ Erickson, Glenn (Ιουνίου 2003). «DVD Savant Review: Once Upon a Time in America». DVD Talk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2015. 
  41. ↑ «Once Upon a Time in America Preview». IGN. Ziff Davis. 11 Ιανουαρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2015. 
  42. ↑ «Once Upon a Time in America: Extended Director's Cut Blu-ray». Blu-ray.com. 5 June 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 June 2014. https://web.archive.org/web/20140607013810/http://www.blu-ray.com/news/?id=14163. Ανακτήθηκε στις 5 June 2014. 
  43. ↑ «Once Upon a Time in America (Comparison)». Movie-Censorship.com. 11 Δεκεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2015. 
  44. ↑ Loumenick, Lou (21 September 2014). «Fresh 'Once Upon a Time in America' Cut Worth Every Second». New York Post. https://nypost.com/2014/09/21/fresh-once-upon-a-time-in-america-cut-worth-every-second/amp/. Ανακτήθηκε στις 15 October 2021. 
  45. ↑ Ebert, Roger (1 January 1984). «Once Upon A Time in America». Chicago Sun-Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 May 2013. https://web.archive.org/web/20130502002533/http://www.rogerebert.com/reviews/once-upon-a-time-in-america-1984. Ανακτήθηκε στις 8 June 2008. 
  46. ↑ Ebert, Roger. «"Siskel and Ebert" You Blew It, 1990». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  47. ↑ Siskel, Gene. «"Siskel and Ebert" Top Ten Films (1980–1998)». Estate of Gene Siskel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015. 
  48. ↑ Canby, Vincent (1 June 1984). «Film: 'Once Upon a Time in America'». New York Times C: σελ. 8. https://www.nytimes.com/1984/06/01/movies/film-once-upon-a-time-inamerica.html. Ανακτήθηκε στις 20 October 2021. 
  49. ↑ Turan, Kenneth (10 July 1999). «A Cinematic Rarity: Showing of Leone's Uncut 'America'». The Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 February 2016. https://web.archive.org/web/20160203032534/http://articles.latimes.com/1999/jul/10/entertainment/ca-54482. Ανακτήθηκε στις 3 February 2016. 
  50. ↑ Ebert, Roger (3 Ιουνίου 1987). «The Untouchables (1987)». Chicago Sun-Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015. 
  51. ↑ 51,0 51,1 Once Upon a Time: Sergio Leone (Documentary) (στα Αγγλικά και Ιταλικά). CreaTVty, Westbrook. 8 Ιανουαρίου 2001. 
  52. ↑ Clarke, Donald (June 5, 2015). «Once Upon a Time in America Review: A Fistful of Misogyny». Irish Times. https://www.irishtimes.com/culture/film/once-upon-a-time-in-america-review-a-fistful-of-misogyny-1.2237264. Ανακτήθηκε στις October 13, 2021. 
  53. ↑ «Once Upon a Time in America». Rotten Tomatoes. Fandango Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2021. 
  54. ↑ «Once Upon a Time in America reviews - Metacritic». Metacritic. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. 
  55. ↑ «Modern Times». Sight & Sound. British Film Institute. Δεκεμβρίου 2002. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015. 
  56. ↑ «The 50 best gangster movies of all time». Time Out. Time Out Limited. 12 Μαρτίου 2015. σελ. 5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015. 
  57. ↑ Billson, Anne (9 September 2021). «The 30 Best Mobster Movies – Ranked!». The Guardian. https://www.theguardian.com/film/2021/sep/09/the-30-best-mobster-movies-ranked. Ανακτήθηκε στις 17 October 2021. 
  58. ↑ «Snubbed by Oscar: Mistakes & Omissions». AMC Networks. American Movie Classics Company. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015. 
  59. ↑ Ibid
  60. ↑ «Film in 1985». British Academy of Film and Television Arts. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2015. 
  61. ↑ Thomas, Bob (8 January 1985). «Amadeus," The Killing Fields," Top Nominees». Associated Press. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 March 2015. https://web.archive.org/web/20150327162622/http://www.apnewsarchive.com/1985/-Amadeus-The-Killing-Fields-Top-Nominees/id-1a3a73987c0955c0f5b3d5be09b1cb0b. Ανακτήθηκε στις 27 March 2015. 
  62. ↑ «8th Japan Academy Prize». Japan Academy Prize Association (στα Ιαπωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015. 
  63. ↑ «10th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards». Los Angeles Film Critics Association. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κάποτε_στην_Αμερική&oldid=10699006"