Ζωρζ Χαμπάς
Ζωρζ Χαμπάς | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Όνομα στη μητρική γλώσσα | جورج حبش (Αραβικά) |
Γέννηση | 2 Αυγούστου 1926[1][2][3] Λοντ |
Θάνατος | 26 Ιανουαρίου 2008[4][1][2] Αμμάν |
Αιτία θανάτου | έμφραγμα του μυοκαρδίου |
Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
Χώρα πολιτογράφησης | Παλαιστίνη υπό Βρετανική Εντολή (έως 1948) |
Θρησκεία | Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Ομιλούμενες γλώσσες | Αραβικά[5] |
Σπουδές | Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | πολιτικός ιατρός |
Πολιτική τοποθέτηση | |
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και Αραβικό Εθνικιστικό Κίνημα |
Συγγενείς | Yousef Habash (ανιψιός) |
Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Ζωρζ Χαμπάς (αραβικά: جورج حبش), γνωστός και ως "al-Hakim" (αραβικά: الحكيم, "ο σοφός", 2 Αυγούστου 1926 – 26 Ιανουαρίου 2008) ήταν Παλαιστίνιος χριστιανός πολιτικός που ίδρυσε το Μαρξιστικό-Λενινιστικό Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP). Ο Χαμπάς υπηρέτησε ως Γενικός Γραμματέας του PFLP μέχρι το 2000, όταν η κακή υγεία τον ανάγκασε να παραιτηθεί.[6][7][8]
Πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Χαμπάς γεννήθηκε στη Λύντα (σημερινό Λοντ) σε μια ελληνορθόδοξη χριστιανική οικογένεια Παλαιστινίων το 1926. [9] Από παιδί τραγουδούσε στη χορωδία της εκκλησίας. [10] Ο Χαμπάς, φοιτητής ιατρικής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, επισκεπτόταν την οικογένειά του κατά τη διάρκεια του αραβο-ισραηλινού πολέμου του 1948. Τον Ιούλιο του 1948, η Ισραηλινή Αμυντική Δύναμη κατέλαβε τη Λύντα από τις δυνάμεις του Ιορδανικού Απελευθερωτικού Στρατού και του Αραβικού Απελευθερωτικού Στρατού, με αποτέλεσμα όλοι οι Άραβες κάτοικοι της πόλης να φύγουν και να πεθάνει η αδελφή του Χαμπάς. Ο Χαμπάς και η υπόλοιπη οικογένειά του έγιναν πρόσφυγες και δεν τους επετράπη να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Οι πολιτικοί στοχαστές που επηρέασαν τον Χαμπάς αυτή την περίοδο ήταν ο Constantin Zureiq, του οποίου οι διαλέξεις στο AUB σχετικά με τον «αραβικό εθνικισμό και τον σιωνιστικό κίνδυνο» στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και στις αρχές της δεκαετίας του 1950 είχε παρακολουθήσει ο Χαμπάς, και ο Sati' al-Husri, ένας Άραβας μουσουλμάνος διανοούμενος που τόνισε την εθνική συνοχή, τον εδαφικό πατριωτισμό και την πίστη στο κράτος, έδωσε προτεραιότητα στην αραβική ενότητα έναντι της ισλαμικής ενότητας. [11]
Το 1951, αφού αποφοίτησε πρώτος στην τάξη του από την ιατρική σχολή, ο Χαμπάς εργάστηκε σε προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ιορδανία και διηύθυνε μια κλινική με τον Ουαντί Χαντάντ στο Αμμάν. Πίστευε ακράδαντα ότι το κράτος του Ισραήλ έπρεπε να τερματιστεί με όλα τα δυνατά μέσα, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής βίας. [12] Σε μια προσπάθεια να στρατολογήσει τον αραβικό κόσμο σε αυτόν τον σκοπό, ο Χαμπάς ίδρυσε το Αραβικό Εθνικιστικό Κίνημα (ANM) το 1951 και ευθυγράμμισε την οργάνωση με την αραβική εθνικιστική ιδεολογία του Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ.
Αργότερα είχε εμπλακεί στην απόπειρα πραξικοπήματος του 1957 στην Ιορδανία, η οποία είχε προέλθει από Παλαιστίνια μέλη της Εθνικής Φρουράς. Ο Χαμπάς καταδικάστηκε ερήμην, αφού πέρασε στην παρανομία όταν ο Χουσεΐν της Ιορδανίας κήρυξε στρατιωτικό νόμο και απαγόρευσε όλα τα πολιτικά κόμματα. Το 1958 κατέφυγε στη Συρία (τότε μέρος της Ηνωμένης Αραβικής Δημοκρατίας), αλλά αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Βηρυτό το 1961 λόγω της ταραχώδους διάλυσης του UAR.
Ο Χαμπάς ήταν ηγετικό μέλος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης μέχρι το 1967, όταν παραγκωνίστηκε από τον ηγέτη της Φατάχ Γιάσερ Αραφάτ, με τον οποίο είχε μια περίπλοκη σχέση που περιγράφεται ως ένα μείγμα «συντροφικότητας και άμιλλας» και «σχέσης αγάπης-μίσους». [13] [14] Σε απάντηση, ο Χαμπάς ίδρυσε το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.
Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1964 άρχισε να αναδιοργανώνει το ANM, ανασυγκροτώντας τα Παλαιστίνια μέλη της οργάνωσης σε μια «περιφερειακή διοίκηση». Μετά τον πόλεμο των έξι ημερών το 1967, η απογοήτευση με τον Νάσερ έγινε ευρέως διαδεδομένη. Αυτό ώθησε το κίνημα, με επικεφαλής τον Χαμπάς, του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP) ως μέτωπο πολλών παλαιστινιακών φατριών, όπως οι «ήρωες της επιστροφής» και το «Παλαιστινιακό Απελευθερωτικό Μέτωπο», μαζί με το ANM στις 11 Δεκεμβρίου., όταν έγινε και ο πρώτος γενικός γραμματέας της. Ο Χαμπάς συνελήφθη από τον Abdelkarim al-Joundi και φυλακίστηκε για λίγο στη Συρία με την κατηγορία ότι σχεδίαζε την ανατροπή του κυβερνώντος κόμματος Baathist το 1968, αλλά δραπέτευσε με τη βοήθεια του Ουαντί Χαντάντ, ο οποίος μαζί με άλλους τέσσερις απέσπασαν τον Χαμπάς από μια φυλακή υψίστης ασφαλείας ενώ ήταν μεταμφιεσμένος σε στρατιωτική αστυνομία.[15] Την ίδια χρονιά, ήρθε επίσης σε σύγκρουση με τον επί μακρόν σύμμαχο Χαντάντ, αλλά και οι δύο παρέμειναν στο PFLP.
Σε ένα συνέδριο του 1969, το PFLP επαναπροσδιορίστηκε ως μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα και έκτοτε παραμένει κομμουνιστική οργάνωση. Οι παναραβικές του τάσεις έχουν μειωθεί από την εποχή του ANM, αλλά η λαϊκή υποστήριξη για ένα ενιαίο αραβικό μέτωπο παρέμεινε, ειδικά σε σχέση με τις ισραηλινές και δυτικές πολιτικές πιέσεις. Κρατάει σταθερή θέση για το Ισραήλ, απαιτώντας την πλήρη εξάλειψή του ως ρατσιστικό κράτος μέσω στρατιωτικού αγώνα και προωθεί μια λύση ενός κράτους (ένα κοσμικό, δημοκρατικό, μη θρησκευτικό κράτος).
Το συνέδριο του 1969 είδε επίσης μια υπεραριστερή φατρία υπό τους Nayef Hawatmeh και Yasser Abd Rabbo να διασπαστεί ως Λαϊκό Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PDFLP), αργότερα για να γίνει το Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (DFLP). Κατά την εποχή του Χαμπάς ως γενικός γραμματέας, το PFLP έγινε γνωστό ως μία από τις πιο ριζοσπαστικές και μαχητικές παλαιστινιακές φατρίες και απέκτησε παγκόσμια φήμη μετά από μια σειρά αεροπειρατειών και επιθέσεων εναντίον εταιρειών συνδεδεμένων με το Ισραήλ καθώς και ισραηλινών πρεσβευτών στην Ευρώπη που σχεδίαζε κυρίως ο Χαντάντ. Η πρωτοπορία του PFLP στις σύγχρονες διεθνείς τρομοκρατικές επιχειρήσεις έφερε την ομάδα, και το παλαιστινιακό ζήτημα, στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων παγκοσμίως, αλλά προκάλεσε επίσης έντονη κριτική από άλλα μέρη της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Το 1970, ο Χαμπάς εκδιώχθηκε από την Ιορδανία λόγω του βασικού ρόλου του Λαϊκού Μετώπου στις συγκρούσεις του Μαύρου Σεπτέμβρη. Το 1974, το Παλαιστινιακό Εθνικό Συμβούλιο ενέκρινε ψήφισμα που αναγνωρίζει τη λύση δύο κρατών στη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστινίων και ο Χαμπάς, που ήταν αντίθετος σε αυτό, σχημάτισαν το Μέτωπο Απόρριψης από πολλά άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Ο Χαμπάς ευθυγράμμισε το PFLP με την PLO και το Λιβανέζικο Εθνικό Κίνημα, αλλά παρέμεινε ουδέτερος κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Μετά από ένα εγκεφαλικό το 1980, όταν ζούσε στη Δαμασκό, η υγεία του επιδεινώθηκε και άλλα μέλη του PFLP ανέβηκαν στην κορυφή.
Μετά τις Συμφωνίες του Όσλο, ο Χαμπάς σχημάτισε μια άλλη αντιπολιτευτική συμμαχία απόρριψης, συμπεριλαμβανομένων ισλαμιστικών οργανώσεων όπως η Χαμάς και το Κίνημα Ισλαμικής Τζιχάντ στην Παλαιστίνη, που έγινε εξέχουσα κατά τη διάρκεια της Πρώτης Ιντιφάντα. Το 2000, παραιτήθηκε από την ηγετική του θέση στο PFLP λόγω κακής υγείας και τον διαδέχθηκε ο Αμπού Αλί Μουσταφά. Συνέχισε να είναι ακτιβιστής της ομάδας μέχρι το 2008 όταν πέθανε από καρδιακή προσβολή στο Αμμάν .
Μαύρος Σεπτέμβρης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το PFLP αγνόησε τις εντάσεις με την κυρίαρχη ηγεσία της φατρίας Φατάχ του Γιασέρ Αραφάτ και αντ' αυτού εστίασε στην επαναστατική αλλαγή στην Ιορδανία. Ο Χαμπάς εξέφρασε την άποψη ότι αυτό που προχώρησε δεν ήταν «μόνο στρατιωτικός, αλλά και ψυχολογικός πόλεμος» και κάποιος έπρεπε να «κρατήσει τους Ισραηλινούς υπό μόνιμη πίεση». [16]
Στις αεροπειρατείες του Dawson Field το 1970, ο Χαμπάς ήταν ο εγκέφαλος των αεροπειρατειών τεσσάρων δυτικών αεροσκαφών πάνω από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, την Άπω Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο. Το αεροσκάφος αναγκάστηκε να πετάξει σε αεροδρόμιο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ιορδανία, οι επιβάτες και τα πληρώματα αποβιβάστηκαν και τα αεροπλάνα στη συνέχεια ανατινάχτηκαν.
Οι αεροπειρατές του Dawson's Field συνέβαλαν καθοριστικά στην πρόκληση της καταστολής του Μαύρου Σεπτέμβρη, που κόντεψε να καταστρέψει την PLO. Οι αεροπειρατές οδήγησαν τον Χουσεΐν της Ιορδανίας της Ιορδανίας να πραγματοποιήσει μια μεγάλη επίθεση εναντίον οχυρών μαχητών στο βασίλειό του με αποτέλεσμα τον θάνατο χιλιάδων Παλαιστινίων. [17] Το φθινόπωρο του 1970, ο Χαμπάς επισκέφτηκε το Πεκίνο. Μετά τον Μαύρο Σεπτέμβριο, οι φενταγίν της PLO μεταφέρθηκαν στον Λίβανο.
Το 1972, ο Χαμπάς αντιμετώπισε προβλήματα υγείας και σταδιακά άρχισε να χάνει την επιρροή του μέσα στον οργανισμό. Η υιοθέτηση ενός ψηφίσματος από το Παλαιστινιακό Εθνικό Συμβούλιο (PNC) που θεωρήθηκε από το PFLP ως λύση δύο κρατών το 1974, ώθησε τον Χαμπάς να οδηγήσει την οργάνωσή του εκτός ενεργού συμμετοχής στην PLO και να ενταχθεί στο Υποστηριζόμενο από το Ιράκ Απορριπτικό Μέτωπο. Μόνο το 1977 το PFLP θα επέλεγε να επανενταχθεί, καθώς οι παλαιστινιακές φατρίες συγκέντρωσαν τις δυνάμεις τους σε αντίθεση με τις πρωτοβουλίες του Ανουάρ Σαντάτ προς το Ισραήλ, τις φιλοαμερικανικές πολιτικές και τον κατακερματισμό του αραβικού κόσμου. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου του Λιβάνου που ξέσπασε το 1975, οι δυνάμεις του PFLP αποδεκατίστηκαν στη μάχη κατά της Συρίας. Αργότερα, το PFLP θα πλησίαζε τη Συρία, καθώς η κυβέρνηση της Συρίας μετατοπίστηκε, αλλά η εμπλοκή του PFLP στον πόλεμο του Λιβάνου παρέμεινε ισχυρή μέχρι την εκκένωση των μονάδων της PLO από τη Βηρυτό το 1982 με τη διαπραγμάτευση των ΗΠΑ και συνεχίστηκε σε μικρότερη κλίμακα μετά από αυτό.
Συμφωνία του Όσλο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά την υπογραφή των Ειρηνευτικών Συμφωνιών του Όσλο το 1993, ο Χαμπάς και το PFLP έσπασαν ξανά πλήρως τις σχέσεις με τον Αραφάτ, κατηγορώντας τον ότι ξεπούλησε την παλαιστινιακή επανάσταση. Η ομάδα δημιούργησε μια συμμαχία κατά του Αραφάτ και του Όσλο στη Δαμασκό, για πρώτη φορά στην οποία εντάχθηκαν ισλαμιστικές ομάδες που δεν ανήκουν στην PLO, όπως η Χαμάς και η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, η οποία είχε γίνει εξέχουσα θέση κατά τη διάρκεια της Πρώτης Ιντιφάντα. Αφού βρήκε τη θέση στείρα, με την παλαιστινιακή πολιτική δυναμική να διαδραματίζεται στη Δυτική Όχθη και τις περιοχές της Γάζας της Παλαιστινιακής Εθνικής Αρχής (PNA), ο Χαμπάς προσπάθησε προσεκτικά να επιδιορθώσει τους δεσμούς με τον Αραφάτ και να κερδίσει την εξουσία στην πολιτική μετά το Όσλο χωρίς να διακυβεύσει τις αρχές του PFLP . Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι αποδέχτηκε ποτέ τη λύση των δύο κρατών. Αυτή η πράξη εξισορρόπησης δεν θα μπορούσε να σώσει το PFLP από την επισκόπηση από τις μαχητικές ισλαμιστικές φατρίες από τη μια πλευρά και την πλούσια σε πόρους Φάταχ με το δίκτυο πατρωνίας της PNA από την άλλη. Η σημασία του PFLP στην παλαιστινιακή πολιτική έχει μειωθεί σημαντικά από τα μέσα της δεκαετίας του '90. Το PFLP συμμετείχε στις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές του 2006 καθώς ο Ahmad Sa'adat κέρδισε το 4,2% των λαϊκών ψήφων.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η υγεία του Χαμπάς επιδεινώθηκε. Το 2000 παραιτήθηκε από τη θέση του γενικού γραμματέα, επικαλούμενος λόγους υγείας. Τον διαδέχθηκε ως επικεφαλής του PFLP από τον Αμπού Αλί Μουσταφά, ο οποίος δολοφονήθηκε από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ιντιφάντα. Ο Χαμπάς συνέχισε να ιδρύει ένα ερευνητικό κέντρο που συνδέεται με το PFLP, αλλά παρέμεινε ενεργός στην εσωτερική πολιτική του PFLP. Μέχρι το θάνατό του ήταν ακόμα δημοφιλής μεταξύ πολλών Παλαιστινίων, που εκτιμούν την επαναστατική του ιδεολογία, την αποφασιστικότητα και τις αρχές του, την απόρριψη των Συμφωνιών του Όσλο και το διανοητικό του στυλ.
Θάνατος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Χαμπάς πέθανε στις 26 Ιανουαρίου 2008, σε ηλικία 81 ετών από καρδιακή προσβολή στο νοσοκομείο Jordan, στο Αμμάν, όπου νοσηλευόταν με καρκίνο. [18] Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Εθνικής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς κάλεσε σε τριήμερο εθνικό πένθος. [12] Ο Χαμπάς θάφτηκε σε ένα προαστιακό νεκροταφείο του Αμμάν με πομπές από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. [19] Ο Αμπάς δήλωσε ότι ο Χαμπάς ήταν «ιστορικός ηγέτης» και ζήτησε να κυματίσουν μεσίστιες οι παλαιστινιακές σημαίες. Ο Abdel Raheem Mallouh, αναπληρωτής γενικός γραμματέας του PFLP, αποκάλεσε τον Χαμπάς "διακεκριμένο ηγέτη... που αγωνίστηκε για περισσότερα από 60 χρόνια χωρίς σταματημό για τα δικαιώματα και τα συμφέροντα του λαού του". [12] Ο ηγέτης της Χαμάς και παλαιστίνιος πρωθυπουργός Ισμαήλ Χανίγια απηύθυνε τα συλλυπητήριά του, λέγοντας ότι ο Χαμπάς «πέρασε τη ζωή του υπερασπιζόμενος την Παλαιστίνη». [19]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 156339492. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 (Σλοβακικά) Encyclopaedia Beliana. Slovak Academy of Sciences. 1999. habbas-georges.
- ↑ news
.bbc .co .uk /1 /hi /world /middle _east /7211395 .stm. - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb156339492. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Hirst, David (27 Ιανουαρίου 2008). «George Habash». The Guardian.
- ↑ Murphy, Maureen Clare (30 Ιανουαρίου 2008). «George Habash's contribution to the Palestinian struggle». The Electronic Intifada (στα Αγγλικά).
- ↑ «George Habash: A Profile From the Archives».
- ↑ Bernard Reich (1990). Political Leaders of the Contemporary Middle East and North Africa: A Biographical Dictionary. Greenwood Publishing Group. σελ. 528. ISBN 978-0-313-26213-5.
- ↑ Macleod, Scott (28 January 2008). «Terrorism's Christian Godfather». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 January 2008. https://web.archive.org/web/20080129061357/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1707366,00.html.
- ↑ Harold Cubert, The PFLP's Changing Role in the Middle East, p.30
- ↑ 12,0 12,1 12,2 «Palestinian radical founder dies». BBC News. 26 January 2008. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7211395.stm.
- ↑ Levy, Gideon (15 April 2018). «This Biography Makes It Clear: The Founder of the Palestinian Popular Front Was Right» (στα αγγλικά). Haaretz. https://www.haaretz.com/middle-east-news/palestinians/2018-04-15/ty-article/.premium/biography-makes-it-clear-this-palestinian-leftist-leader-was-right/0000017f-e14b-df7c-a5ff-e37bced10000. Ανακτήθηκε στις 2022-07-06.
- ↑ Andoni, Lamis (13 Ιουλίου 2009). «Habash: The bearer of the dream» (στα Αγγλικά). Al Jazeera. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022.
- ↑ Yallop, David A. (1993). Tracking the Jackal : the search for Carlos, the world's most wanted man (1st U.S. έκδοση). New York: Random House. σελ. 37. ISBN 0-679-42559-4.
- ↑ ‘'Aziya i Afrika segodnya'’ – cited in edition ‘'Välispanoraam 1972'’, Tallinn, 1973, lk 129 (‘'Foreign Panorama 1972'’)
- ↑ Cnaan Liphshiz (27 January 2008). «Tales of Black September». Haaretz. http://www.haaretz.com/print-edition/features/tales-of-black-september-1.238029.
- ↑ Edmund L. Andrews; John Kifner (27 January 2008). «George Habash, 82, founder of Popular Front for the Liberation of Palestine». The New York Times. https://www.nytimes.com/2008/01/27/world/middleeast/27habash.html.
- ↑ 19,0 19,1 «PFLP founder George Habash dies». Al Jazeera. 28 January 2008. http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2008/01/2008525123530233223.html.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- A Visit With George Habash: Still the Prophet of Arab Nationalism and Armed Struggle Against Israel, By Grace Halsell, Washington Report on Middle East Affairs, Σεπτέμβριος 1998, σελίδες 49, 136
- Νεκρολόγια του BBC
- Νεκρολόγια στους Times, 28 Ιανουαρίου 2008 Αρχειοθετήθηκε 2010-05-24 στο Wayback Machine.
- Νεκρολόγια στο The Guardian, 29 Ιανουαρίου 2008
- George Habbash – σύντομη επισκόπηση στο auhrenia.com – ο νεκρός σύνδεσμος ελέγχθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2014
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα πολιτικό πρόσωπο χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |