Μάχη της Νορμανδίας
Συντεταγμένες: 49°20′N 0°34′E / 49.333°N 0.567°E
| Μάχη της Νορμανδίας | |||
|---|---|---|---|
| Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος | |||
 Αμερικανικά στρατεύματα προωθούνται μετά την απόβαση στην παραλία Ομάχα | |||
| Χρονολογία | 6 Ιουνίου - 29 Αυγούστου 1944 (2 μήνες και 23 ημέρες) | ||
| Τόπος | Νορμανδία, Βόρεια Γαλλία 49° 20′ 00″ N, 00° 34′ 00″ E | ||
| Έκβαση | Συμμαχική νίκη | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| |||
| Δυνάμεις | |||
| |||
| Απολογισμός | |||
| |||
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η μάχη της Νορμανδίας, με την κωδική ονομασία Operation Overlord (ελληνικά: Επιχείρηση Επικυρίαρχος), ήταν μια από τις μεγάλες επιχειρήσεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στο ευρωπαϊκό στρατιωτικό μέτωπο. Διεξήχθη από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο του 1944 στη Νορμανδία και επέτρεψε στους Συμμάχους να ανοίξουν ένα νέο μέτωπο στη Δυτική Ευρώπη απέναντι στα στρατεύματα του Τρίτου Ράιχ. Άρχισε την Τρίτη, 6 Ιουνίου, 1944 - που ονομάστηκε ημέρα D (D-Day) - με την πτώση των πρώτων αλεξιπτωτιστών στη Γαλλία και την απόβαση στη Νορμανδία (Επιχείρηση Ποσειδώνας) σημαντικών δυνάμεων πεζικού στις δυτικές παραλίες του νομού Καλβαντός και στα ανατολικά της χερσονήσου Κοταντέν. Ο επίλογος γράφτηκε στις 19-21 Αυγούστου 1944 με την αιματηρή μάχη στο θύλακα της Φαλαίζ (τέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων στις 29 Αυγούστου με υποχώρηση των υπολοίπων του ηττημένου γερμανικού στρατού και διέλευση του Σηκουάνα), σχεδόν συγχρόνως με την απελευθέρωση του Παρισιού, στις 25 Αυγούστου. Τα αποτελέσματα της μάχης της Νορμανδίας ενισχύθηκαν από την επιχείρηση Μπαγκρατιόν της 22ας Ιουνίου στο Ανατολικό Μέτωπο και από τη συμμαχική απόβαση στην Προβηγκία στις 15 Αυγούστου και επέσπευσαν το τέλος του πολέμου στην Ευρώπη.
Κατά την πρώτη φάση της μάχης, την απόβαση στη Νορμανδία, οι Σύμμαχοι δεν κατάφεραν να επιτύχουν τους στόχους τους για την πρώτη μέρα, αλλά απέκτησαν ένα προγεφύρωμα που επεκτάθηκε σταδιακά όταν κατέλαβαν το λιμάνι του Χερβούργου στις 26 Ιουνίου και την πόλη Καν στις 21 Ιουλίου. Μετά από μία αποτυχημένη αντεπίθεση των γερμανικών δυνάμεων στις 8 Αυγούστου, παγιδεύτηκαν, στον θύλακα της Φαλαίζ, 50.000 στρατιώτες της 7ης Στρατιάς. Οι γερμανικές δυνάμεις που κατάφεραν να διαφύγουν υποχώρησαν ανατολικά κατά μήκος του Σηκουάνα στις 29 Αυγούστου 1944, σημειώνοντας το τέλος της μάχης της Νορμανδίας.
Στόχοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο στόχος των Συμμάχων σ' αυτή την επιχείρηση ήταν να δημιουργηθεί ένα δεύτερο μέτωπο στη Δυτική Ευρώπη ώστε να ανακουφισθεί το Ανατολικό μέτωπο και η δημιουργία ενός προγεφυρώματος, από όπου θα μπορούσαν να έχουν μια σχετικά γρήγορη πρόσβαση στην καρδιά της Γερμανίας.
Το σχέδιο των Συμμάχων στη Νορμανδία χωρίζεται σε δύο φάσεις:
- να δημιουργήσουν ένα προγεφύρωμα καταλαμβάνοντας την Καν και το λιμάνι του Χερβούργου (κωδικό όνομα Επιχείρηση Ποσειδώνας), ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την απελευθέρωση της Γαλλίας και της Ευρώπης από τις ναζιστικές δυνάμεις.
- να διευρύνουν την ελεύθερη ζώνη με την απελευθέρωση της Βρετάνης και των γαλλικών λιμανιών του Ατλαντικού προς τα δυτικά και να προωθηθούν νότια στη γραμμή Χάβρη-Λε Μαν-Τουρ.
Η μάχη της Νορμανδίας είχε προγραμματισμένο στόχο σαράντα ημερών. Η απόβαση την Ημέρα D ήταν μερικώς επιτυχής, η συνέχεια της επιχείρησης όμως ήταν πολύ πιο δύσκολη και ακολούθησαν σκληρές μάχες. Η προέλαση των Συμμάχων στις γερμανοκρατούμενες γαλλικές περιοχές ήταν οδυνηρά αργή. Βάσει του σχεδίου, οι Βρετανοί έπρεπε να κατακτήσουν την Καν το ίδιο βράδυ της απόβασης. Την κατέκτησαν όμως μετά από τριάντα μέρες. Οι Αμερικανοί έπρεπε να διασπάσουν τις γερμανικές γραμμές και να εφορμήσουν νοτιοδυτικά, σε δεκαπέντε μέρες. Το έκαναν έπειτα από επτά βδομάδες. Η μάχη διήρκεσε 2 μήνες και 23 ημέρες.
Η απόβαση στη Νορμανδία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η απόφαση να πραγματοποιηθεί η απόβαση κατά το 1944 ελήφθη στην Τρίτη Διάσκεψη της Ουάσινγκτον τον Μάιο του 1943. Ο αρχιστράτηγος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ορίστηκε ανώτατος διοικητής και ο στρατηγός Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ διοικητής των χερσαίων δυνάμεων που συμμετείχαν στην εισβολή. Η ακτή της Νορμανδίας της βορειοδυτικής Γαλλίας, επιλέχθηκε ως τόπος εισβολής, με τους Αμερικανούς να αποβιβάζονται σε ακτές με την κωδική ονομασία Γιούτα και Όμαχα, τους Βρετανούς στις Σουόρντ και Γκολντ και τους Καναδούς στη Τζούνο. Για την κάλυψη των αναμενόμενων δυσκολιών στην απόβαση, αναπτύχθηκε ειδική τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένων δύο τεχνητών λιμένων, οι Λιμένες Μάλμπερι, καθώς και ο υποθαλάσσιος πετρελαιαγωγός PLUTO.[1] Επίσης η βρετανική αεροπορία είχε εξαπολύσει βομβιστικές επιθέσεις εναντίον των γερμανικών εγκαταστάσεων στο μελλοντικό χώρο της εκστρατείας, συμπεριλαμβανομένων των σταθμών ραντάρ, του σιδηροδρομικού δικτύου και των γεφυρών που ελέγχονταν από τους Γερμανούς.
Κατά τους μήνες που προηγήθηκαν της εισβολής, οι Σύμμαχοι διενήργησαν μια σημαντική στρατιωτική εξαπάτηση, την Επιχείρηση Σωματοφύλακας, χρησιμοποιώντας τόσο ηλεκτρονική όσο και οπτική παραπληροφόρηση. Αυτό παραπλάνησε τους Γερμανούς ως προς την ημερομηνία και τη θέση της συμμαχικής απόβασης. Ο Χίτλερ τοποθέτησε τον Γερμανό στρατάρχη Έρβιν Ρόμελ υπεύθυνο για την κατασκευή μιας εκτεταμένης σειράς παράκτιων οχυρωματικών έργων σε όλο το μήκος των ακτών της δυτικής Ευρώπης, το Τείχος του Ατλαντικού, για τον κίνδυνο μιας απόβασης των Συμμάχων.
Η μάχη της Νορμανδίας μπόρεσε να διεξαχθεί και να κερδηθεί χάρη σ' αυτήν την απόβαση, που ήταν η μεγαλύτερη στρατιωτική απόβαση που έγινε ποτέ στην ιστορία. 3.000.000 στρατιώτες, κυρίως Αμερικανοί, Βρετανοί, Καναδοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί, αλλά και άλλες συμμαχικές δυνάμεις (οι Ελεύθερες γαλλικές δυνάμεις, Πολωνοί, Βέλγοι, Τσεχοσλοβάκοι, Ολλανδοί, Νορβηγοί και Έλληνες[2]) διέσχισαν τη θάλασσα της Μάγχης ξεκινώντας από τη Βρετανία και αποβιβάστηκαν στη Νορμανδία, εκ των οποίων πάνω από 150.000 την πρώτη ημέρα.
Αυτό το κολοσσιαίο κατόρθωμα εξασφάλισε την αριθμητική υπεροχή των Συμμάχων, τους πρόσφερε εδαφικό και εναέριο εξοπλισμό, την εγγύτητα των βρετανικών εναέριων βάσεων και τη δημιουργία αεροδρομίων στη Γαλλία καθώς και προσωρινά λιμάνια δίνοντάς τους τόσο τον απόλυτο έλεγχο του ουρανού όσο και ανεξάντλητους πόρους ανθρώπων, οχημάτων, πυρομαχικών και εξοπλισμού.
Επί πλέον, επέσπευσε την επίσπευση του τέλους του πολέμου στην Ευρώπη, αντλώντας μεγάλες δυνάμεις μακριά από το επιβαρυμένο Ανατολικό Μέτωπο που διαφορετικά θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τη σοβιετική προέλαση. Το άνοιγμα ενός άλλου μετώπου στη δυτική Ευρώπη ήταν επίσης ένα τεράστιο ψυχολογικό πλήγμα για το γερμανικό στρατό, ο οποίος φοβόταν την επανάληψη του διπλού μετώπου του Α 'Παγκοσμίου Πολέμου.
Χρονολόγιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
7 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η πρώτη μεγάλη πόλη που απελευθερώθηκε στη Γαλλία ήταν η Μπαγιέ (Bayeux). Κατελήφθη τα ξημερώματα της 7ης Ιουνίου από τη βρετανική δύναμη καταδρομέων, Sherwood (Sherwood Rangers)[3] Εκεί βρίσκεται σήμερα το Βρετανικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο όπου, σε κάθε επέτειο, γίνονται τελετές με τη συμμετοχή Παλαιμάχων, και ένα από τα πολλά μουσεία της Αποβάσεως.
- Ο Πρόεδρος Ρούζβελτ προσεύχεται από ραδιοφώνου για την ευόδωση της επιχείρησης.
- Η ηγεσία του εγχειρήματος παρατηρεί ότι κανείς από τους αρχικούς αντικειμενικούς στόχους δεν έχει επιτευχθεί, εκτός από την εδραίωση των αρχικών θέσεων απόβασης. Οι πληροφορίες, ωστόσο, μιλούν για κακή οργάνωση των αμυνομένων, καθώς οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να οργανώσουν αντεπίθεση για να «πετάξουν τους εισβολείς στη θάλασσα» όπως είχε διατάξει ο Χίτλερ, ενώ οι δυνάμεις τους φαίνονται πολυδιασπασμένες. Δίνεται εντολή για αναδιοργάνωση των συμμαχικών μονάδων.
9-11 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το αρχικό μέτωπο της απόβασης επεκτείνεται. Η 2η Μεραρχία προωθείται εγκαθιστώντας μέτωπο 4,5 χλμ. βόρεια του Τρεβιέρ (Trevieres) και καταλαμβάνει θέση - κλειδί στο δάσος του Σερισύ (Cerisy). Δεξιά και αριστερά της προωθούνται παρόμοια οι 1η και 29η Μεραρχία.
12 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχίζει προώθηση δυνάμεων προς το Χερβούργο, καθώς η 352ή Γερμανική Μεραρχία, που κρατά τις θέσεις της από τις 6 του μήνα, αρχίζει να εμφανίζει σημεία κάμψης.
13 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Καταφθάνουν, σε διαρκώς αυξανόμενους ρυθμούς, γερμανικές ενισχύσεις. Η ταχεία ανάπτυξη των Συμμαχικών δυνάμεων από τις παραλίες της απόβασης προς το εσωτερικό ανακόπτεται. Ο Χίτλερ πραγματοποιεί την απειλή του κατά του Λονδίνου εκτοξεύοντας, από αρκετά βορειανατολικότερα σημεία, τα ιπτάμενα βλήματα V-1.
14 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Στρατηγός Σαρλ ντε Γκωλ φθάνει στη Μπαγιέ και εγκαθιστά εκεί την Προσωρινή Κυβέρνηση της Γαλλίας.
17 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Ρούντστεντ και Ρόμελ οργανώνουν αντεπίθεση εναντίον των δυνάμεων του Μοντγκόμερι. Ζητούν από τον Χίτλερ να τους επιτραπεί να αναδιπλώσουν τις δυνάμεις τους εκτός βεληνεκούς των βαρέων πυροβόλων των πολεμικών σκαφών. Ο Χίτλερ αρνείται.[4][5] Επιπλέον, επειδή ακόμη πιστεύει πως η κυρίως απόβαση των Συμμάχων θα επιχειρηθεί στο Καλαί, απορρίπτει την πρόταση ενίσχυσης του νορμανδικού μετώπου με μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους της 15ης Στρατιάς.[6]
18 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 7ο Σώμα Στρατού αποκόπτει όλους τους δρόμους από και προς τη Χερσόνησο του Κοταντέν.
19 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ξεσπά έντονη καλοκαιρινή θύελλα στη Μάγχη, η οποία θα διαρκέσει τέσσερεις ημέρες. Οι πρόχειροι λιμένες «Μάλμπερι» υφίστανται σοβαρές καταστροφές. Οι Αμερικανοί αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τον δικό τους στην Παραλία Όμαχα, οι Βρετανοί της Παραλίας Γκολντ, αντίθετα, αποφασίζουν την επισκευή και επαναχρησιμοποίησή του. Η απώλεια των λιμένων προκαλεί σημαντικές ανησυχίες, καθώς δεν είναι δυνατή η ενίσχυση των αποβιβασθέντων με άνδρες και υλικό.
26 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Βρετανοί οργανώνουν την «Επιχείρηση Έπσομ» (Operation Epsom) για να εγκαταστήσουν ένα προγεφύρωμα στον ποταμό Οντόν, δυτικά της Καν. Το εγχείρημα αποτυγχάνει και η στασιμότητα στα μέτωπα παραμένει.
27 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Αμερικανικές δυνάμεις απελευθερώνουν το Χερβούργο. Ωστόσο, το γερμανικό Μηχανικό έχει επιφέρει τέτοιες καταστροφές στο λιμάνι, που θα χρειαστούν περισσότερες από τρεις εβδομάδες μέχρι να μπορέσει να επαναχρησιμοποιηθεί με ικανοποιητικές αποδόσεις.
28 Ιουνίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πεθαίνει από καρδιακή ανακοπή ο επικεφαλής της 7ης Γερμανικής Στρατιάς, στρατηγός Ντόλμαν.
1 Ιουλίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Σύμμαχοι έχουν εδραιώσει προγεφύρωμα πλάτους 70 χλμ. και έχουν αποβιβάσει περίπου 1 εκατ. άνδρες και 180.000 οχήματα κάθε τύπου. Το βάθος, ωστόσο, αυτού του προγεφυρώματος δεν ξεπερνά τα 25 χλμ., ενώ στα περισσότερα σημεία δεν υπερβαίνει τα 5 μόλις χλμ. Η φάση εφόδου ολοκληρώθηκε.
Μάχη της Καν (7 Ιουνίου – 19 Ιουλίου)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μάχη της Καν (Ιούνιος-Αύγουστος 1944) είναι το όνομα των μαχών μεταξύ του βρετανικού στρατού και των Γερμανών για τον έλεγχο της πόλης Καν και της γύρω περιοχής. Οι μάχες άρχισαν αμέσως μετά την επιχείρηση Ποσειδών, τη συμμαχική απόβαση στις γαλλικές ακτές στις 6 Ιουνίου 1944 (ημέρα D).
Στις 7 Ιουνίου οι Βρετανοί κατέλαβαν το Μπαγιαί και προωθήθηκαν προς την Καν. Η Καν βρίσκεται 10 περίπου χιλιόμετρα από την ακτή του Καλβαντός, πάνω στον ποταμό Ορν και είναι οδικό και σιδηροδρομικό κέντρο, γεγονός που την κατέστησε σημαντικό επιχειρησιακό στόχο και για τις δύο πλευρές. Επίσης, η περιοχή στα νότια είναι πιο επίπεδη και πιο ανοιχτή από τη δασώδη βόρεια περιοχή της δυτικής Νορμανδίας και οι συμμαχικοί διοικητές των αεροπορικών δυνάμεων ήθελαν να την καταλάβουν σύντομα για να δημιουργήσουν αεροδιαδρόμους στη Γαλλία.
Αντιμέτωπος με τον στρατάρχη Μοντγκόμερυ, ο οποίος διοικούσε τα Βρετανικά Στρατεύματα (150.000 άνδρες και τρεις τεθωρακισμένες μεραρχίες), ήταν ο πρώην αντίπαλός του στην Αφρική (στη μάχη του Ελ Αλαμέιν) στρατάρχης Ρόμμελ, ο οποίος διοικούσε τα γερμανικά στρατεύματα (100.000 άνδρες, συμπεριλαμβανομένων επτά τεθωρακισμένων μεραρχιών), τα οποία ήταν ετερογενή καθώς αποτελούνταν από Ρώσους καθώς και υπερήλικες και εφήβους μερικές φορές μόνο δεκαπεντάχρονους.
Σύμφωνα με το σχέδιο, οι Βρετανοί έπρεπε να καταλάβουν την Καν την ημέρα της απόβασης, την 6η Ιουνίου, ή να διατηρήσουν την απειλή των Συμμάχων εναντίον της πόλης και να αποτρέψουν τη δυνατότητα μιας γερμανικής αντεπίθεσης μέσα από την πόλη. Η Καν δεν κατακτήθηκε από τους Συμμάχους την Ημέρα D αλλά έξι εβδομάδες αργότερα, επειδή η αντίσταση των Γερμανών ήταν ισχυρότατη, κατά τις οποίες οι βρετανικές και καναδικές δυνάμεις συνέχιζαν τις επιθέσεις τους στα περίχωρα της πόλης. Στην περίοδο των έξι εβδομάδων, πέντε συμμαχικές έφοδοι διαδέχθηκαν η μία την άλλη.Τα προάστια και το κέντρο της πόλης βόρεια του Ορν κατακτήθηκαν στις 8-9 Ιουλίου. Τα προάστια της Καν νότια του ποταμού καταλήφθηκαν από το Β' Καναδικό Σώμα στις 18-20 Ιουλίου. Οι Γερμανοί είχαν προωθήσει το μεγαλύτερο μέρος των στρατευμάτων τους σε μια αποφασιστική υπεράσπιση της Καν, γεγονός που καθιστούσε τις μάχες αμοιβαία αιματηρές. Συγχρόνως όμως, στερούσε τους Γερμανούς από τα μέσα για να ενισχύσουν σημαντικά το δυτικό άκρο της συμμαχικής εισβολής.
Οι βομβαρδισμοί των συμμάχων κατέστρεψαν την πόλη και προκάλεσαν πολλές απώλειες ανάμεσα στους αμάχους. Μετά τη μάχη, το μεγαλύτερο τμήμα της προπολεμικής πόλης είχε καταστραφεί και η ανοικοδόμηση της πόλης διήρκεσε μέχρι το 1962.
Αποκοπή της χερσονήσου Κοταντέν και κατάληψη του Χερβούργου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο στόχος των Συμμάχων ήταν να κατακτήσουν το Χερβούργο όσο το δυνατόν πιο σύντομα, ώστε να αποκτήσουν ένα λιμάνι βαθέων υδάτων. Η επιτυχία της απόβασης των Αμερικανών στην παραλία Γιούτα και η συνένωση με τα στρατεύματα που αποβιβάστηκαν πιο ανατολικά στην παραλία Όμαχα, επέτρεψε στα αμερικανικά στρατεύματα να μετακινηθούν δυτικά και βόρεια της χερσονήσου Κοταντέν. Εκτός από τα πυρά των αμυνόμενων Γερμανών, η κύρια δυσκολία που αντιμετώπισαν ήταν οι ελώδεις εκτάσεις της περιοχής που ήταν πλαισιωμένες από πολλούς θαμνοφράκτες που δυσχέραιναν την κίνηση των στρατιωτών και των αρμάτων. Επί πλέον οι Γερμανοί είχαν πλημμυρίσει την περιοχή με θαλασσινό νερό σε βάθος 3 περίπου χιλιομέτρων.[7]
Τα γερμανικά στρατεύματα που στάθμευαν στο βόρειο Κοταντέν δεν ήταν ιδιαίτερα αξιόμαχα και λόγω της επιτυχίας της συμμαχικής παραπλάνησης, οι γερμανικές εφεδρείες άργησαν να εμφανιστούν. Έντεκα ημέρες μετά την προσγείωση, στις 17 Ιουνίου, οι Αμερικανοί έφθασαν στη δυτική ακτή της χερσονήσου στη Μπαρνεβίλ-Καρτερέ, απομονώνοντας τα γερμανικά στρατεύματα του βορείου Κοταντέν και του Χερβούργου από το υπόλοιπο γερμανικό μέτωπο. Οι Αμερικανοί ολοκλήρωσαν την απελευθέρωση του Βόρειου Κοταντέν, βοηθούμενοι από τις αντιφατικές εντολές του Χίτλερ, ο οποίος άργησε να στείλει εφεδρικά στρατεύματα στο πολιορκημένο Χερβούργο.
Ο στρατηγός Κόλλινς ξεκίνησε την επίθεση στην πόλη και το λιμάνι στις 22 Ιουνίου και παρά την ισχυρή αντίσταση και πολλές συμμαχικές απώλειες, το γερμανικό φρούριο παραδόθηκε στις 29 Ιουνίου 1944. Δυστυχώς, τα στρατεύματα του ναυάρχου Χένεκερ είχαν καταστήσει το λιμάνι αχρησιμοποίητο. Το πρώτο συμμαχικό πλοίο αγκυροβόλησε στα τέλη Ιουλίου και το λιμάνι λειτούργησε, εν μέρει, μόνο από τα μέσα Αυγούστου. Έγινε το πιο ενεργό λιμάνι στον κόσμο μέχρι την απελευθέρωση της πρόσβασης στο λιμάνι της Αμβέρσας στις αρχές Νοεμβρίου του 1944 και το κύριο λιμάνι ανεφοδιασμού του δυτικού μετώπου (αν και οι παραλίες της Νορμανδίας και το τεχνητό λιμάνι της Αρρομάνς συνέχιζαν να χρησιμοποιούνται).
Η μάχη των φρακτών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λίγες ημέρες μετά την απόβαση, και καθώς τα αγγλοκαναδικά στρατεύματα μάχονταν στα ανατολικά και δεν κατάφερναν να καταλάβουν την Καν, τμήμα των συμμαχικών στρατευμάτων, κυρίως Αμερικανοί, έπρεπε βάσει του σχεδίου να προχωρήσουν νοτιοδυτικά διασπώντας τις γερμανικές γραμμές σε μια ζώνη με λιβάδια με πολύ βλάστηση και σειρές δέντρων και θάμνων που σχημάτιζαν ακανθώδεις φράχτες (bocage), που ήταν πολύ ευνοϊκή για την άμυνα και που τα γερμανικά στρατεύματα, πιο εμπειροπόλεμα από αυτά που υπερασπίζονταν το Τείχος του Ατλαντικού, ήξεραν να εκμεταλλευτούν. Οι στενοί δρόμοι ήταν ακατάλληλοι για την κίνηση των συμμαχικών αρμάτων και η αεροπορία ήταν αναποτελεσματική σε αυτό το έδαφος. Το αμερικανικό πεζικό είχε να αντιμετωπίσει εμπόδια από ελώδεις εκτάσεις, από ψηλούς φράχτες, εξ ου και το όνομα που έδωσαν οι ιστορικοί σ' αυτή τη φάση της Μάχης της Νορμανδίας, και από χαντάκια στα οποία καιροφυλακτούσαν γερμανικά αντιαρματικά κανόνια.
Έτσι, από τις 13 Ιουνίου μέχρι τις 24 Ιουλίου 1944, η πρόοδος της 1ης Αμερικανικής Στρατιάς προς το Σαιν-Λο ήταν πολύ αργή. Τα αμερικανικά στρατεύματα συνέχισαν αυτόν τον πόλεμο φθοράς για περισσότερο από ένα μήνα και προωθούνταν ελάχιστα και με κόστος πολύ σημαντικών απωλειών.
Οι μεγαλύτερες μάχες διεξήχθησαν:
- Προς τα δυτικά, στο Αι-ντυ-Πυί.
- Στην περιοχή του Σαιν Λο.
- Στην περιοχή νότια του Καραντάν, προς Σαιντερί και Περιέ.
Η γερμανική γραμμή άμυνας βασίζονταν στους πυκνούς φράχτες και οι Γερμανοί απέκρουαν τις διαδοχικές επιθέσεις των αμερικανικών δυνάμεων. Για τους Αμερικανούς, ένα λιβάδι ή ένας φράχτης που καταλάμβαναν, αποτελούσε θεαματική πρόοδο για μια ημέρα μάχης. Οι απώλειες από την αμερικανική πλευρά ήταν πολύ μεγάλες, με αποτέλεσμα την πτώση του ηθικού των στρατιωτών, που ονόμασαν αυτούς τους φράκτες Hedgerow Hell (φράχτες της Κολάσεως).
Το ρήγμα της Αβράνς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 25 Ιουλίου 1944, οι Σύμμαχοι ξεκίνησαν δύο κοινές επιχειρήσεις, την Επιχείρηση Άνοιξη που είχε σκοπό να εγκλωβίσει τις γερμανικές τεθωρακισμένες δυνάμεις στην Καν και την Επιχείρηση Κόμπρα, ένα σχέδιο τεράστιου βομβαρδισμού που θα παρέλυε τη γερμανική άμυνα στο νότιο Κοταντέν και θα βοηθούσε στη διάνοιξη ρήγματος προς τα νότια. Οι επιχειρήσεις πέτυχαν και, στις 30 Ιουλίου, τα αμερικανικά τμήματα άνοιξαν ρήγμα στα γερμανικά οχυρά της Αβράνς.
Ο στρατηγός Πάττον έφτασε για ενίσχυση με την 3η Αμερικανική Στρατιά στη χερσόνησο Κοταντέν (για την ιστορία, γνώριζε την περιοχή της Αβράνς επειδή είχε κάνει το γαμήλιο ταξίδι του στο Μον-Σαιν-Μισέλ). Για να ξεπεραστούν τα εμπόδια που δημιουργούνταν από τους φράχτες, τα τεθωρακισμένα άρματά του ήταν πλέον εξοπλισμένα (ονομάζονταν «Ρινόκεροι») με ειδικό μηχάνημα που τους έκοβε εύκολα. Επίσης έφθασε και η 2η Μεραρχία Τεθωρακισμένων υπό τον Λεκλέρ, που είχε αποβιβασθεί στην παραλία Γιούτα την 1η Αυγούστου 1944.
Στη συνέχεια τα συμμαχικά στρατεύματα εισόρμησαν και κατέκλυσαν την ανοιχτή περιοχή προς τα νότια. Ορισμένες από αυτές τις δυνάμεις απελευθέρωσαν τη Βρετάνη (με εξαίρεση τα κύρια οχυρωμένα λιμάνια όπου οι Γερμανοί είχαν εδραιωθεί), άλλες προχώρησαν ως τον Λίγηρα, η 2η Μεραρχία Τεθωρακισμένων του στρατηγού Λεκλέρ απελευθέρωσε το Παρίσι στις 25 Αυγούστου και ένα τμήμα στράφηκε προς τα ανατολικά και επέστρεψε προς τα βόρεια, για να κυκλώσει από τα νώτα τον μεγάλο όγκο των γερμανικών δυνάμεων που υποχωρούσε.
Γερμανική αντεπίθεση και περικύκλωση του θύλακα της Φαλαίζ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αντί να υποχωρήσουν τα γερμανικά στρατεύματα, η Βέρμαχτ, με διαταγή του Χίτλερ και ενάντια στη γνώμη των διοικητών, άρχισε μια αντεπίθεση (από τις 6 - 13 Αυγούστου 1944) στην περιοχή του Μορταίν, ανατολικά της Αβράνς, με σκοπό να αποκόψουν τις αμερικανικές γραμμές. Από την αρχή, αυτή η γερμανική επίθεση ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία. Η δύσβατη περιοχή, που αρχικά εμπόδιζε την προώθηση των συμμαχικών μηχανοκίνητων στρατευμάτων, παρεμπόδιζε τώρα τη γερμανική αντεπίθεση. Οι Αμερικανοί δεν εξεπλάγησαν από τη γερμανική αντεπίθεση και πληροφορημένοι σχετικά από τις υπηρεσίες τους, προετοίμασαν την άμυνά τους. Αλλά η γερμανική αντεπίθεση ήταν καταδικασμένη κυρίως από την απουσία αεροπορικής κάλυψης, ενώ τα συμμαχικά βομβαρδιστικά της ΡΑΦ έκαναν 2.000-3.000 πτήσεις την ημέρα και χτυπούσαν τους Γερμανούς που αναγκάζονταν να εκτεθούν για να επιτεθούν.
Η μάχη της Νορμανδίας έκλεισε με την αιματηρή μάχη του θύλακα της Φαλαίζ που έγινε από τις 19 έως 21 Αυγούστου 1944. Διεξήχθη σε μια περιοχή μεταξύ των τεσσάρων νορμανδικών πόλεων Τρυν, Αρζαντάν, Βιμουτιέ και Σαμπουά και τελείωσε κοντά στη Φαλαίζ.
Τα αμερικανικά και γαλλικά στρατεύματα, όπως αναφέρθηκε, είχαν λάβει θέσεις στη νότια πλευρά των γερμανικών στρατευμάτων που είχαν αρχίσει να υποχωρούν προς ανατολάς και οι Βρετανοί, Καναδοί και Πολωνοί (της 1ης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων του στρατηγού Στανισλάβ Μάτσεκ) έκλεισαν τον κλοιό που είχαν δημιουργήσει από το βορρά. Παγιδευμένοι στον θύλακα της Φαλαίζ, οι Γερμανοί προσπάθησαν να ξεφύγουν από την περικύκλωση, αλλά η αποφασιστικότητα των Πολωνών κατέρριψε όλες τις προσπάθειές τους. Δημιούργησαν όμως ένα διάδρομο εκκένωσης, που ονομάστηκε «Ο διάδρομος του θανάτου», από τον οποίο τμήματα των γερμανικών στρατευμάτων διέφυγαν στα ανατολικά.[8] Περίπου 10.000 Γερμανοί σκοτώθηκαν και 50.000 παραδόθηκαν την 21η Αυγούστου. Τα γερμανικά στρατεύματα που υποχωρούσαν προς τα γερμανικά σύνορα, χωρίς να είναι σε θέση να προβάλουν σημαντική αντίσταση, κρατούσαν τις θέσεις τους. Στη μάχη στο δάσος Λοντ, νότια της Ρουέν, οι Γερμανοί αντιστάθηκαν σθεναρά και οι Καναδοί είχαν μεγάλες απώλειες κατά τη διάρκεια εχθροπραξιών τριών ημερών. Οι Γερμανοί υποχώρησαν στις 29 Αυγούστου, περνώντας τον Σηκουάνα την επόμενη μέρα[9], σημειώνοντας το τέλος της μάχης της Νορμανδίας.
Παράγοντες της νίκης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η νίκη στη μάχη της Νορμανδίας προήλθε από διάφορους παράγοντες, όπως:
- Τα γερμανικά παράκτια οχυρωματικά έργα σε όλο το μήκος των ακτών της δυτικής Ευρώπης, το Τείχος του Ατλαντικού, που είχαν αρχίσει να κατασκευάζουν οι Γερμανοί από το 1942 για τον κίνδυνο επικείμενης απόβασης των Συμμάχων είχαν ολοκληρωθεί μόνο εν μέρει. Λίγο πριν από την ημέρα της απόβασης, ο Ρόμελ ανέφερε ότι η κατασκευή ήταν μόνο 18% πλήρης σε ορισμένες περιοχές, καθώς οι πόροι στρέφονταν αλλού.[10]
- Ο αποπροσανατολισμός που έγινε με την επιχείρηση Σωματοφύλακας ήταν επιτυχής, αφήνοντας τους Γερμανούς να υπερασπίζονται μια τεράστια έκταση ακτογραμμής με έμφαση στο Πα-ντε-Καλαί, όπου πίστεψαν ότι θα γίνει η απόβαση [11] και είχαν συγκεντρωμένες τις δυνάμεις τους. Ως αποτέλεσμα, ο Χίτλερ καθυστέρησε την αποστολή εφεδρειών από το Πα-ντε-Καλαί πιστεύοντας ότι η απόβαση στις ακτές της Νορμανδίας ήταν παραπλανητική κίνηση.
- Οι Σύμμαχοι πέτυχαν και διατήρησαν την αεροπορική υπεροχή, πράγμα που σήμαινε ότι οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν να έχουν πληροφορίες για τις προετοιμασίες που διεξάγονταν στη Βρετανία και να παρεμβαίνουν με βομβιστικές επιθέσεις.
- Η παραβίαση του κώδικα των συσκευών κρυπτογράφησης των Ναζί Enigma με την Επιχείρηση Ultra, έδινε στους συμμάχους πολύτιμες πληροφορίες για τις κινήσεις και τα σχέδια των Ναζί, καθώς είχαν πρόσβαση στις γερμανικές επικοινωνίες.
- Οι βομβαρδιστικές επιθέσεις της ΡΑΦ πριν την απόβαση και η Γαλλική Αντίσταση είχαν καταστρέψει τις μεταφορικές υποδομές, καθιστώντας δύσκολο για τους Γερμανούς να φέρουν ενισχύσεις και προμήθειες.
- Η αναποφασιστικότητα και η υπερβολικά πολύπλοκη δομή της διοίκησης της γερμανικής ανώτερης διοίκησης ήταν επίσης παράγοντας της επιτυχίας των συμμάχων.[12]
Απώλειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Νορμανδία ήταν μια από τις γαλλικές περιοχές που επλήγησαν περισσότερο κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεγάλες πόλεις όπως η Καν, το Σαιν-Λο, η Χάβρη μετατράπηκαν σε σωρούς ερειπίων. Πολλά χωριά καταστράφηκαν ολοσχερώς. Η σκληρότητα και η διάρκεια των μαχών, οι βομβαρδισμοί των Συμμάχων για να αποσπάσουν από τα γερμανικά στρατεύματα τις παγιωμένες θέσεις τους και να καταστρέψουν τις μεταφορικές υποδομές προκάλεσαν πολλές καταστροφές και πολλές απώλειες αμάχων.
Ο απολογισμός των συμμαχικών δυνάμεων εκτιμάται σε 226.386 θύματα,[13] 4.101 αεροπλάνα και 4.000 τεθωρακισμένα άρματα.
Οι γερμανικές απώλειες ήταν από 288.695[14] έως 530.000[15] θύματα, 2.127 αεροπλάνα και 1.500 έως 2.400 τεθωρακισμένα άρματα.[16]
Οι απώλειες αμάχων έφθασαν τις 39.000, με τους μισούς να έχουν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών πριν την έναρξη των χερσαίων επιχειρήσεων και τους υπόλοιπους κατά τη διάρκεια των τριών μηνών των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Εκατοντάδες χιλιάδες έμειναν άστεγοι και οι περισσότερες από τις υποδομές των περιοχών καταστράφηκαν.
Οι απώλειες κατά τη διάρκεια των αγώνων περιλαμβάνουν επίσης τους 1.800 γερμανικούς αιχμαλώτους πολέμου οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων εκκαθάρισης των παραλιών. Παρά το άρθρο 32 της Σύμβασης της Γενεύης (1929) που απαγορεύει την απασχόληση αιχμαλώτων πολέμου σε επικίνδυνα καθήκοντα,[17] οι Σύμμαχοι δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τους δικούς τους στρατιώτες για τέτοια καθήκοντα υψηλού κινδύνου και δεν είχαν τότε, όπως τα σημερινά στρατεύματα, ειδικά εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες μονάδες για αποναρκοθέτηση.
Μνημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μνήμη της μάχης βρίσκεται παντού στη Νορμανδία, συμπεριλαμβανομένων πολλών μεγάλων στρατιωτικών νεκροταφείων, μνημείων, στύλων ή άλλων πινάκων πληροφοριών που υπάρχουν στις πολλές τοποθεσίες μαχών. Υπάρχουν πολλά μουσεία, όπως το μεγάλο μουσείο της Καν, δρόμοι που φέρουν τα ονόματα συμμαχικών ηγετών ή μεραρχιών που συμμετείχαν στην απελευθέρωση της περιοχής.
Οι παραλίες της Νορμανδίας εξακολουθούν να είναι γνωστές με τα κωδικά ονόματα της απόβασης. Μερικά από τα γερμανικά οχυρά του Τείχους του Ατλαντικού παραμένουν διατηρημένα. Τα ερείπια του λιμανιού Μάλμπερι Β βρίσκονται ακόμη στη θάλασσα στην Αρρομάνς. Ακόμη και σήμερα, στο ακρωτήριο του Οκ δεν άλλαξε τίποτα από το 1944 και είναι γεμάτο με κρατήρες έκρηξης εντυπωσιακού μεγέθους.
Κάθε χρόνο από τα τέλη Μαΐου έως τις 10 Ιουνίου, στις παραλίες της συμμαχικής απόβασης διοργανώνονται πολλές εκδηλώσεις για να τιμήσουν τους ήρωες πολέμου που σκοτώθηκαν στην εκστρατεία της Νορμανδίας.
Μετά τη μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αϊζενχάουερ ανέλαβε την άμεση διοίκηση όλων των συμμαχικών δυνάμεων την 1η Σεπτεμβρίου. Ανησυχώντας για τις γερμανικές αντεπιθέσεις και το περιορισμένο υλικό που έφθανε στη Γαλλία, αποφάσισε να συνεχίσει την προέλαση ανατολικά σε ένα ευρύ μέτωπο. Η σύνδεση των δυνάμεων της Νορμανδίας με τις συμμαχικές δυνάμεις της νότιας Γαλλίας πραγματοποιήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο της προσπάθειας της συμμαχικής προέλασης ανατολικά.
Στις 17-25 Σεπτεμβρίου, ο Μοντγκόμερυ διεξήγαγε την επιχείρηση Μάρκετ-Γκάρντεν, μια ανεπιτυχή απόπειρα των αγγλοαμερικανικών αερομεταφερόμενων στρατευμάτων να καταλάβουν γέφυρες στην Ολλανδία για να επιτρέψουν στις χερσαίες δυνάμεις να διασχίσουν το Ρήνο και να εισβάλλουν στη Γερμανία. Η πρόοδος των συμμάχων επιβραδύνθηκε λόγω της γερμανικής αντίστασης και της έλλειψης προμηθειών (ιδιαίτερα των καυσίμων). Στις 16 Δεκεμβρίου, οι Γερμανοί αντεπιτέθηκαν με τη μάχη των Αρδεννών, την τελευταία μεγάλη αναμέτρηση στο δυτικό μέτωπο, που έληξε στις 25 Ιανουαρίου 1945 με ήττα τους.
Μια σειρά επιτυχημένων σοβιετικών ενεργειών άρχισε με την επίθεση Βιστούλα-Όντερ στις 12 Ιανουαρίου. Ο Χίτλερ αυτοκτόνησε στις 30 Απριλίου στο υπόγειο καταφύγιό του καθώς τα σοβιετικά στρατεύματα πλησίαζαν το Βερολίνο και η Γερμανία συνθηκολόγησε στις 7 Μαΐου 1945, σημαίνοντας το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Norman Davies, Η Ευρώπη σε πόλεμο, σελ. 196
- ↑ . «Iefimerida-Η ελληνική συμμετοχή στην απόβαση».
- ↑ WW II Battlefields
- ↑ Lieb, Peter (2014). «Rommel in Normandy». Στο: Beckett, I.F.W. Rommel Reconsidered. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books. σελ. 125. ISBN 978-0-8117-1462-4.
- ↑ Shirer, William Lawrence (1960). The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany. Simon and Schuster. σελ. 1040. ISBN 978-1-4516-5168-3.
- ↑ Καρτιέ 1964, σελ. 198.
- ↑ Whitmarsh, Andrew (2009). D-Day in Photographs. Stroud: History Press, p. 49
- ↑ Wilmot, Chester (1997) [1952]. The Struggle For Europe. Ware, Hertfordshire: Wordsworth Editions
- ↑ σελ. 286. «cmp-cpm.forces.gc.ca» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 21 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ Wilmot, Chester (1997) [1952]. The Struggle For Europe. Ware, Hertfordshire: Wordsworth Editions, p. 290
- ↑ Ford, Ken; Zaloga, Steven J (2009). Overlord: The D-Day Landings. Oxford; New York: Osprey. p.343
- ↑ Wilmot, Chester (1997) [1952]. The Struggle For Europe. Ware, Hertfordshire: Wordsworth Editions. p. 292
- ↑ Tamelander, Michael; Zetterling, Niklas (2003) [1995]. Avgörandets Ögonblick: Invasionen i Normandie [Determining the Decisive Moments: The Invasion of Normandy] (in Swedish). Stockholm: Norstedts.p. 341
- ↑ Zetterling, Niklas (2000). Normandy 1944: German Military Organisation, Combat Power and Organizational Effectiveness. p. 77
- ↑ Giangreco, Dennis; Moore, Kathryn; Polmar, Norman (2004).Eyewitness D-Day: Firsthand Accounts from the Landing at Normandy to the Liberation of Paris. New York: Barnes & Noble, p. 252
- ↑ Wilmot, Chester (1997) [1952]. The Struggle For Europe. Ware, Hertfordshire: Wordsworth Editions, p.434
- ↑ . «Article 32 de la Convention relative au traitement des prisonniers de guerre». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η συμμαχική απόβαση και η μάχη της Νορμανδίας Στρατιωτική ιστορία (ελληνικά)