Σλίσελμπουργκ

Θυρεός	Η πόλη στο χάρτη
Στοιχεία
Ομοσπ. Υποκείμενο:	Λένινγκραντ
Απόσταση από Μόσχα:	607 χμ.
Πληθυσμός:	12.401 (απογραφή 2002)
Υψόμετρο:	15 μ.
Ταχυδρομικός κώδικας:	187320
Τηλεφωνικός κωδικός:	+7 81 362
Αεροδρόμιο:	Πούλκοβο (LED)

Το Σλισελμπούργκ (ρώσικα: Шлиссельбу́рг, γερμανικά: Schlüsselburg, φινλανδικά: Pähkinälinna, σουηδικά: Nöteborg) είναι πόλη της βορειοδυτικής Ρωσίας, στη νότια όχθη της λίμνης Λάντογκα. Υπάγεται στην Περιφέρεια Λένινγκραντ και απέχει 45 χμ. από την Αγία Πετρούπολη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2002, ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 12.401 κατοίκους. Το κέντρο και το φρούριο της πόλης έχουν ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.

Το αρχαιότερο κτίσμα της πόλης είναι το κάστρο της. Κτίσθηκε από τη Δημοκρατία του Νόβγκοροντ το 1300, για να λειτουργήσει ως πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στην επικείμενη σουηδική εισβολή από τον βορρά. Το κάστρο έφερε τη χαρακτηριστική ονομασία "καρυδάκι" (Όρεσεκ) διότι βρίσκεται πάνω στο νησάκι Ορέχοβετς (καρύδι), φράζοντας το στόμιο μεταξύ της Λαντόγκα και του ποταμού Νέβα. Οι Σουηδοί το ονόμαζαν ομοίως Νέτεμποργκ (Nöteborg), δηλαδή "πύργο του καρυδιού".

Το 1323 υπεγράφη στο "Καρυδάκι" η συνθήκη του Νέτεμποργκ, ανάμεσα στη Σουηδία και το Νόβγκοροντ. Με τη συνθήκη τα δύο κράτη μοιράζονταν τα εδάφη της Φινλανδίας. Δεδομένου ότι οι εχθροπραξίες είχαν ξεκινήσει τον προηγούμενο αιώνα με την παπική προτροπή προς τους Σουηδούς να διεξάγουν "σταυροφορία κατά των άπιστων Ρώσων", η συνθήκη θεωρείται ως η πρώτη ρύθμιση συνόρων ανάμεσα στην Καθολική και την Ορθόδοξη Ευρώπη.

Τρεις αιώνες αργότερα, το 1611, οι Σουηδοί κατέκτησαν την πόλη και την έκαναν πρωτεύουσα κομητείας. Η κατοχή κράτησε μέχρι το Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο - το 1702 ο Μέγας Πέτρος την απελευθέρωσε οριστικά με (πρωτότυπη για την εποχή) αμφίβια επίθεση εναντίον του κάστρου και της έδωσε το γερμανικό όνομα Σλισελμπούργκ (Schlüsselburg: φρούριο-κλειδί), γιατί τη θεωρούσε κλειδί για τον έλεγχο της Ίνγκριας.

Εικόνα από το εσωτερικό του κάστρου.

Μετά την οριστική κυριαρχία των Ρώσων στην περιοχή, το Σλισελμπούργκ έχασε τη στρατηγική σημασία του και το κάστρο λειτούργησε ως φυλακή για πολιτικούς κρατουμένους κάθε ιδεολογίας. Εκεί εκτελέσθηκε ο τσάρος Ιβάν ΣΤ' το 1764, αλλά και ο ναρόντνικος Αλέξανδρος Ουλιάνοφ (αδελφός του Λένιν) για τη δολοφονία του τσάρου Αλέξανδρου Β' το 1881.

Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η πόλη καταλήφθηκε από τους Γερμανούς στα πλαίσια της Πολιορκίας του Λένινγκραντ. Η ανάκτηση της πόλης από τους Ρώσους το 1943 είχε τεράστια σημασία, διότι εξασφάλισε χερσαίο διάδρομο μεταξύ της ελεύθερης Ρωσίας και του Λένινγκραντ. Το 1944 η πόλη μετονομάσθηκε σε Πετροκρεπόστ (φρούριο του Πέτρου), αλλά το 1992 ξαναπήρε την ονομασία Σλισελμπούργκ.

Σήμερα το κάστρο αποτελεί τουριστικό αξιοθέατο - έχουν αποκατασταθεί ένα τμήμα από το τείχος και πέντε πύργοι του. Στο εσωτερικό του βρίσκεται μία εκκλησία-μνημείο των υπερασπιστών του, καθώς και το Μουσείο Πολιτικών Κρατουμένων. Τέλος, εκτίθεται μία μικρή συλλογή με όπλα πυροβολικού που χρησιμοποιήθηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.