Οργάνωση Χ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΓ. (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Kalogeropoulos Ετικέτα: Επαναφορά |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
||
| Γραμμή 26: | Γραμμή 26: | ||
}} |
}} |
||
Η '''Οργάνωση Χ''' ήταν παραστρατιωτική οργάνωση που έδρασε στα χρόνια της Κατοχής στην Ελλάδα. Ιδρυτής και αρχηγός υπήρξε ο [[Γεώργιος Γρίβας]]. Τα μέλη της οργάνωσης ήταν γνωστά σαν ''Χίτες''. |
Η '''Οργάνωση Χ''' ήταν παραστρατιωτική οργάνωση που έδρασε στα χρόνια της Κατοχής στην Ελλάδα. Ιδρυτής και αρχηγός υπήρξε ο [[Γεώργιος Γρίβας]]. Τα μέλη της οργάνωσης ήταν γνωστά σαν ''Χίτες''.ηκγ |
||
==Ίδρυση, ηγετικά πρόσωπα == |
==Ίδρυση, ηγετικά πρόσωπα == |
||
Έκδοση από την 16:11, 1 Απριλίου 2020
| Οργάνωσις Χ | |
|---|---|
| Συμμετείχε στα Δεκεμβριανά | |
 Η φερόμενη ως σημαία της Οργάνωσης Χ | |
| Ενεργό | 1941-1946 |
| Ιδεολογία | Ελληνικός εθνικισμός, Βασιλικό φρόνημα, Αντικομμουνισμός, Λαϊκή δεξιά |
| Ομάδες | Εφημερίδα των Χιτών |
| Ηγέτες | Γεώργιος Γρίβας Όμηρος Παπαδόπουλος |
| Αρχηγείο | Θησείο, Νηλέως 1 |
Η Οργάνωση Χ ήταν παραστρατιωτική οργάνωση που έδρασε στα χρόνια της Κατοχής στην Ελλάδα. Ιδρυτής και αρχηγός υπήρξε ο Γεώργιος Γρίβας. Τα μέλη της οργάνωσης ήταν γνωστά σαν Χίτες.ηκγ
Ίδρυση, ηγετικά πρόσωπα
Η Οργάνωση Χ ιδρύθηκε απο τον Γεώργιο Γρίβα, μετά από διάσπαση μιας άλλης παραστρατιωτικής οργάνωσης, της «Αγνωστης Μεραρχίας Χ». Η οργάνωση Χ απορρόφησε κυρίως τα χαμηλόβαθμα της προηγούμενης οργάνωσης. Δευτερος στην ιεραρχία μετά τον Γρίβα, ηταν ο επίσης κύπριος στρατιωτικός Όμηρος Παπαδόπουλος.[1] Πνευματικός αρχηγός της οργάνωσης ήταν ο καθαιρεμένος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρύσανθος.
Δομή και στελέχωση της Οργάνωσης
Το 1942, η Χ ήταν μια μικρή οργάνωση με λίγα μέλη σε ορισμένες μόνο συνοικίες της Αθήνας. Το Προπύργιο της Χ αποτελούσε η περιοχή του Θησείου, όπου βρισκόταν και το αρχηγείο της, στο σπίτι του Γρίβα στην Νηλέως 6. Απαρτιζόταν κυρίως απο νεαρούς στρατιωτικούς. Αρχικά η κύρια μορφή δράση της ήταν η παρακολούθηση μεσων μαζικης μεταφοράς και η ενημερωση του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής. [2] Είχε επαφή με άλλες παραστρατιωτικές ομάδες, εθνικόφρονες και αντικομμουνιστικές. [3]
Δράση της Χ κατά τη διάρκεια της Κατοχής
Κατά την διάρκεια της Κατοχής, η Χ υπήρξε μια μικρή ομάδα μερικών εκατοντάδων μελών. Η δράση της ήταν αντικομμουνιστική παρά να κατευθύνεται εναντίον των κατοχικών αρχών, με τους Γερμανούς να την αντιμέτωπίζουν την οργάνωση φιλικά.[4] Μια πρόταση του Γρίβα το 1943 για συνεργασία με την Βέρμαχτ, απορρίφθηκε απο τις γερμανικές αρχές.[4] Η οργάνωση προμηθεύτηκε οπλισμό το πιο πιθανό από τη Κατοχική κυβέρνηση ή από τους Γερμανούς. [5]
Στις 10 Γενάρη 1944 εύελπιδες μέλη της Χ, στο χώρο Πολυτεχνείο και συλλαμβάνουν μέλη του Ταμείου Άπορων Φοιτητών(που ελεγχόταν από φοιτητές της ΕΠΟΝ) τα οποία και παραδίδουν στις Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις[6]
Δράση της Χ στα Δεκεμβριανά
Μάχη του Θησείου
H περιοχή του Θησείου ήταν ελεγχόμενη υπό τους Χίτες και έλαβε χώρα η Μάχη του Θησείου στα Δεκεμβριανά όπου συμμετείχε, με πολλές απώλειες, στο πλευρό του κυβερνητικού μετώπου.
| Μάχη του Θησείου | |||
|---|---|---|---|
| Μέρος των Δεκεμβριανών | |||
| Χρονολογία | 4 Δεκεμβρίου 1944 | ||
| Τόπος | Θησείο | ||
| Έκβαση | Νίκη για τον ΕΛΑΣ, κατάληψη του Θησείου. Εμπλοκή Βρετανών. | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| Δυνάμεις | |||
| |||
| Απώλειες | |||
| |||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Το πρωί της 3ης Δεκεμβρίου ο Γρίβας βρισκόταν στην Στρατιωτική Διοίκηση Αθηνών όπου συναντήθηκε με τον Υφυπουργό των Στρατιωτικών Λεωνίδα Σπαή, ο Λεωνίδας Σπαής ζήτησε από τον Γρίβα, αριθμό αξιωματικών της Χ να αναλάβουν υπηρεσία στα τάγματα εθνοφυλακής, ενώ ανακοινώθηκε στον Γρίβα ότι θα επέλθει σύγκρουση με τον ΕΛΑΣ. Αμέσως μετά ο Γρίβας έφτασε με αυτοκίνητο στην Ακρόπολη όπου έπεφταν ήδη οι πρώτοι πυροβολισμοί.
Τα ξημερώματα της 4ης Δεκεμβρίου ο ΕΛΑΣ ενισχύθηκε από εφεδρικές δυνάμεις επιτίθεται στο Θησείο και στα αστυνομικά τμήματα της Αθήνας. Η 2η Ταξιαρχία του ΕΛΑΣ Αθηνών ενέργησε επίθεση με 1.200 άνδρες. Στόχοι είναι τα αστυνομικά τμήματα των Αθηνών και το αρχηγείο της οργάνωσης Χ στο Θησείο. Ο αντικειμενικός σκοπός της Χ ήταν να προασπίσει την περιοχή του Μακρυγιάννη από την πλευρά του Θησείου. Την επίθεση κατά του στρατηγείου της ανέλαβε το 4ο Σύνταγμα της 2ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ με δύναμη 400 ανδρών.[9]
Δύναμη 100 περίπου Χιτών μετά από επίθεση την 3η Δεκεμβρίου, στον λόφο του Φιλοπάππου αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν γύρω από τα κτίρια της οργάνωσης κοντά στην οδό Νηλέως.[10] Μέχρι τις 4 το απόγευμα, οι θέσεις των Χιτών καταλήφθηκαν από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Πρώτα έπεσε το φυλάκιο της οδού Αιγινήτου, μετά από αυτό, οι επιθέσεις του ΕΛΑΣ στράφηκαν προς το Αστεροσκοπείο καταλαμβάνοντας το λόφο της Πνύκας. Δυο ακόμα φυλάκια υπήρχαν στην Αποστόλου Παύλου που δέχτηκαν επίθεση αμέσως μετά το Αστεροσκοπείο και μερικά είχαν εγκαταστήσει προς την γέφυρα του Πουλόπουλου.
Η τακτική του ΕΛΑΣ ξεκίνησε με επίθεση αντιπερισπασμού (λόχος Κουκακίου-Πλάκας στις 04:30 το πρωί) από τον λόφο Φιλοπάππου σε αραιή διάταξη καθώς οι κύριες δυνάμεις του ΕΛΑΣ (λόχοι Νέας Σμύρνης, Νέων Σφαγείων, Καλλιθέας στις 6:00 το πρωί) εξαπέλυσαν κύρια επίθεση από την κατεύθυνση των Πετραλώνων, ενώ το τελικό χτύπημα δόθηκε από το τάγμα Πετραλώνων (στις 09:00 το πρωί) από την γέφυρα «Πουλοπούλου»[11].
Από την στιγμή που είχε πέσει το Αστεροσκοπείο οι Χίτες προσπαθούσαν να οπισθοχωρήσουν και να διαφύγουν. Οι περισσότεροι χίτες υποχώρησαν προς το Θ' Αστυνομικό τμήμα, ενώ οι υπόλοιποι μαζί με τον αρχηγό τους, Γρίβα αφοπλίστηκαν και φυγαδεύτηκαν από τους Βρετανούς με τη συνοδεία τριών αρμάτων μάχης (Σέρμαν) στα Παλαιά Ανάκτορα.[12][13][14] Τα επιτιθέμενα τάγματα του ΕΛΑΣ σταμάτησαν, καθώς δεν είχαν εντολές εμπλοκής με τις βρετανικές δυνάμεις[15].
Οι απόψεις για τους νεκρούς και αιχμαλώτους της Χ διίστανται: ο Σόλων Γρηγοριάδης αναφέρει 100 νεκρούς και 40 τραυματίες, ενώ οι Χίτες δέχονται ότι η δύναμη τους, στο Θησείο ήταν 80 άντρες. Σύμφωνα με βιβλίο συγγενή μελών της Χ, οι απώλειες της οργάνωσης στο Θησείο ανήλθαν στους 28 νεκρούς[16].
Οι νεκροί του ΕΛΑΣ ήταν 20 άνδρες και 70 τραυματίες αποτέλεσμα του εξαιρετικά βαρύ οπλισμού των αντρών της Χ, στοιχείο που προβλημάτισε το επιτελείο του Α' Σώματος στρατού του ΕΛΑΣ, όπως και η άμεση επέμβαση των Βρετανών μόλις έγινε ορατή η καταστροφή της Χ[17]. Παρ' όλες, όμως τις απώλειες ο ΕΛΑΣ κατάφερε να αποσπάσει από τους χίτες σημαντικό τμήμα του οπλισμού του, που αργότερα αξιοποιήθηκε για τη συνέχεια του αγώνα του. Μετά την αποχώρηση των χιτών από το Θησείο αλλά και κατά τη διάρκεια των επόμενων ημερών οι άνδρες του ΕΛΑΣ προχώρησαν στις εκτελέσεις μελών και υποστηρικτών της Χ αλλά και συγγενών τους[8]. Παράλληλα, μερίδα ανταρτών προχώρησε στη σκύλευση των σορών νεκρών χιτών.[18]
Μάχες της Οδού Σόλωνος
Η δεύτερη γραμμή άμυνας των Χιτών βρισκόταν κατά μήκος της οδού Σόλωνος, στην οποία είχαν τοποθετηθεί φυλάκια της οργάνωσης στα σημεία της Σόλωνος 142 (στο τέλος της οδού), Σόλωνος 92 και Χαριλάου Τρικούπη ήταν το δεύτερο. Το τρίτο απέναντι από τη Νομική, ένα υπήρχε στην πλατεία Λυκαβηττού, ένα στην Κανάρη, ένα μαζί με τους χωροφύλακες στα παλαιά ανάκτορα, ένα στο Ζάππειο και ένα στο Θησείο.[19] Η επίθεση εναντίον του φυλακίου της Χ στο οποίο έδρευαν 30-40 Χίτες, της οδού Σόλωνος 142, άρχισε στις 4 Δεκεμβρίου εώς την 8η του μηνός, έπειτα από αλλεπάλληλες επιθέσεις του ΕΛΑΣ και με πολλούς τραυματίες από την πλευρά της Χ, διατάσονται μέσω τηλεφώνου να εγκαταλείψουν το κτίριο. Η διαφυγή έγινε ταράτσα ταράτσα ενώ οι τραυματίες επιβιβάστηκαν σε αγγλικά άρματα. Ο Νίκος Φαρμάκης μέλος της Χ, μετά της διαφυγή του από το οίκημα της Σόλωνος 142, αναφέρει ότι ανακρίθηκε στο φρουραρχείο Αθηνών από τους Άγγλους και ερωτήθηκε αν θα ήθελε να βοηθήσει τους Άγγλους στις εκκαθαρίσεις της Αθήνας, μετά την αποδοχή, του δόθηκε στολή Βρετανού αλεξιπτωτιστή και στρατολογήθηκε στην 5th Batalion of the 2nd Paratroop Brigade εώς την 5η Ιανουαρίου 1945.[20] Οι περισσότεροι Χίτες εντάχθηκαν αμέσως μετά τη μάχη του Θησείου, στο 143ο Τάγμα Εθνοφυλακής με δ/κτη του Ταγματάρχη Θεμιστοκλή Μπαμπίλη.
Λίγο μετά τη διάλυση της οργάνωσης ο αρχηγός της αντισυνταγματάρχης Γρίβας αποστρατεύτηκε το 1945 για να ασχοληθεί με τον απελευθερωτικό - ενωτικό αγώνα της Κύπρου. Με το τέλος των Δεκεμβριανών και την ήττα του ΕΑΜ–ΕΛΑΣ, πολλοί πολίτες της υπαίθρου και ιδιαίτερα της Πελοποννήσου, διωχθέντες από το ΕΑΜ, εντάχθηκαν στην Οργάνωση Χ για να συγκροτήσουν ομάδες προκειμένου να εκδικηθούν το ΕΑΜ. Για τα γεγονότα αυτά επικράτησε ο όρος Λευκή τρομοκρατία.
Οι νεκροί πολίτες της Οργάνωσης Χ αγγίζουν τους 538, οι περισσότεροι έπεσαν κατά την διάρκεια της Μάχης του Θησείου και άλλοι εκτελέστηκαν από την ΟΠΛΑ, ενώ οι στρατιωτικοί αγγίζουν τους 201.[21]
Εθνικό Κόμμα Χιτών (Χ)
Μετά την Κατοχή ιδρύθηκε το Κόμμα των Χιτών από τον Γεώργιο Γρίβα, με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Ευσταθόπουλο παίρνοντας μέρος στις εκλογές του 1946 με φιλοβασιλική χροιά και σύνθημα (Όλοι για την επάνοδον του Βασιλιά μας), χωρίς να εκλέξει κάποια βουλευτική έδρα στο κοινοβούλιο. Άλλη μία πολιτική προσπάθεια έγινε στις εκλογές του 1950 χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Παραπομπές
- ↑ Χανδρινός 2013, σελ. 1-2.
- ↑ Χανδρινός 2013, σελ. 2.
- ↑ Χανδρινός 2013, σελ. 3.
- ↑ 4,0 4,1 Ρίχτερ 2011, σελ. 66-67.
- ↑ Χάγκεν Φλάισερ Στέμμα και σβάστικα, η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης, 1941-1944, Αθήνα 2009, Το Βήμα βιβλιοθήκη, τ. Β, σ. 30
- ↑ Λυγούρα,Αναστασία (2010, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών), Πανεπιστημιακά ιδρύματα και φοιτητική δράση κατά τα έτη 1940-1944
- ↑ Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας Άνεμος λευτεριάς στις ανατολικές και νότιες συνοικίες 1941-1945, Ορέστης Μακρής, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή 1985 σελ 196-198
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Π. Βόγλης, Ι. Παπαθανασίου, Τ. Σακελλαρόπουλος, Μ. Χαραλαμπίδης (επιμέλεια), Δεκέμβρης 1944. Το παρελθόν και οι χρήσεις του, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2017, σελ. 96.
- ↑ Τα φοβερά ντοκουμέντα(Δεκέμβριος 1944-το ανεξήγητο λάθος) Σόλων Γρηγοριάδης
- ↑ Ο Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, μελέτες για την πόλωση, Ντέϊβιντ Κλόουζ, σελ 70-80
- ↑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ 1944, Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΜΕΝΕΛΑΟΣ, εκδόσεις Αλεξάνδρειας 2014 σελ 88
- ↑ Κατσιμήτρου, Γεωργίου Χ. (1970). Η μάχη των Αθηνών. Αθήναι. σελ. 35.
- ↑ Μηχανή του Χρόνου, μάχη του Θησείου
- ↑ Εφημερίδα Πατρίς της Λευκωσίας, 25/10/1971, Γ Γρίβα,
- ↑ Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας Άνεμος λευτεριάς στις ανατολικές και νότιες συνοικίες 1941-1945, Ορέστης Μακρής, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή 1985 σελ 198
- ↑ Φάνης Α. Χαμόδρακας, Από την Εθνική Αντίσταση στον «Κόκκινο Δεκέμβρη». Ο ρόλος της οργανώσεως «Χ» και ο Γρίβας, εκδόσεις Πελασγός, Αθήναι 2016, σελ. 131.
- ↑ Δεκέμβρης '44, Οι μάχες στις γειτονιές της Αθήνας, Ε Ιστορικά, Η μάχη της Αθήνας, Στρατιωτικές Επιχειρήσεις από 4 Δεκεμβρίου 1944 ως 6 Ιανουαρίου 1945, Γεώργιος Μαργαρίτης, σελ 20
- ↑ Χανδρινός 2013, σελ. 133.
- ↑ Η Μαρία Κάλλας ήταν η ερωμένη του Ιταλού φρουράρχου το 1943
- ↑ Ο Γρίβας και η Χ - Το χαμένο αρχείο της Χ, Σπύρος Παπαγεωργίου, εκδόσεις Νέα Θέσις σελ 453-470
- ↑ Θησείο Ιούνιος 1941 Δεκέμβριος 1944, Φ.Χαμόδρακας, Πίνακας ονομάτων, σελ. 165
Πηγές
- Γεώργιος Γρίβας: Ο Διγενής του Έθνους, Σταύρος Καρκαλέτσης
- Χανδρινός, Ιάσονας. «Μια ελληνική Κου-Κλουξ-Κλαν. Η Οργάνωση Χ στην Κατοχή και τον Εμφύλιο» (doc). Ουτοπία: 7. http://www.academia.edu/29180342/%CE%9C%CE%B9%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%9A%CE%BF%CF%85-%CE%9A%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BE-%CE%9A%CE%BB%CE%B1%CE%BD._%CE%97_%CE%9F%CF%81%CE%B3%CE%AC%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7_%CE%A7_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%87%CE%AE_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CF%84%CE%BF%CE%BD_%CE%95%CE%BC%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%BF._%CE%A0%CE%B5%CF%81._%CE%9F%CF%85%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CF%87._102_%CE%9C%CE%AC%CE%B9%CE%BF%CF%82_2013_. Ανακτήθηκε στις 13-11-2017.