Κίτσος Μαλτέζος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
επιμέλεια
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
Ο '''Κίτσος Μαλτέζος''' ([[14 Αυγούστου]] [[1921]] - [[1 Φεβρουαρίου|1η Φεβρουαρίου]] [[1944]]) ήταν Έλληνας φοιτητής, που δολοφονήθηκε από μέλη του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας<ref>[http://stokokkino.gr/article/5319/OPLA--mia-organosi-autoamunas-stin-katoxiki-Elladarn ΟΠΛΑ : μια οργάνωση αυτοάμυνας στην κατοχική Ελλάδα Συζητούν ο Ιάσονας Χανδρινός και ο Ηλίας Νικολακόπουλος]</ref>.
Ο '''Κίτσος Μαλτέζος''' ([[14 Αυγούστου]] [[1921]] - [[1 Φεβρουαρίου|1η Φεβρουαρίου]] [[1944]]) ήταν Έλληνας φοιτητής, ο οποίος δολοφονήθηκε από μέλη του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας<ref>[http://stokokkino.gr/article/5319/OPLA--mia-organosi-autoamunas-stin-katoxiki-Elladarn ΟΠΛΑ : μια οργάνωση αυτοάμυνας στην κατοχική Ελλάδα Συζητούν ο Ιάσονας Χανδρινός και ο Ηλίας Νικολακόπουλος]</ref> κατά τη διάρκεια της [[Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944|Κατοχής]].


== Βιογραφικά στοιχεία ==
== Βιογραφικά στοιχεία ==


Γεννήθηκε στην [[Αθήνα]] και ήταν γιος του Γιάννη Μαλτέζου-Μακρυγιάννη και της Φούλας Κωνσταντινίδου. Από την πλευρά του πατέρα του ήταν εγγονός του καθηγητή του Πολυτεχνείου Γεώργιου Μαλτέζου<ref name="invenio">[http://invenio.lib.auth.gr/record/1915/ Ποιος ήταν ο τελευταίος απόγονος του Μακρυγιάννη;], άρθρο του [[Νίκος Μπακουνάκης|Νίκου Μπακουνάκη]]</ref>, τρισέγγονος του στρατηγού [[Ιωάννης Μακρυγιάννης|Ιωάννη Μακρυγιάνη]], καθώς και απόγονος της παλαιάς [[Οικογένεια Σκουζέ|οικογένειας Σκουζέ]]. Ως μαθητής εντάχθηκε στην [[Ε.Ο.Ν.]] ως βαθμοφόρος. Αποπεράτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στα εκπαιδευτήρια Μακρή. Το [[1942]] ως φοιτητής Νομικής<ref name="invenio">[http://invenio.lib.auth.gr/record/1915/ Ποιος ήταν ο τελευταίος απόγονος του Μακρυγιάννη;], άρθρο του [[Νίκος Μπακουνάκης|Νίκου Μπακουνάκη]]</ref> στο [[Πανεπιστήμιο Αθηνών]] εντάχθηκε στην [[Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας]] (ΟΚΝΕ), όπου ανήλθε στην ιεραρχία, σύντομα όμως αποχώρησε, για να διαγραφεί τελικώς στις αρχές του [[1943]] από την ίδια την οργάνωση. Λίγο μετά εντάχθηκε στην ένοπλη εθνικιστική αντιστασιακή οργάνωση Ρωµυλία - Αυλών - Νήσοι ([[Ρ.Α.Ν]]) με σκοπό την ανασύσταση της [[Μεγάλη Ελλάδα|Μεγάλης Ελλάδας]].
Γεννήθηκε στην [[Αθήνα]] και ήταν γιος του Γιάννη Μαλτέζου-Μακρυγιάννη και της Φούλας Κωνσταντινίδου. Από την πλευρά του πατέρα του ήταν εγγονός του καθηγητή του [[Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο|Πολυτεχνείου]] Γεώργιου Μαλτέζου<ref name="invenio">[http://invenio.lib.auth.gr/record/1915/ Ποιος ήταν ο τελευταίος απόγονος του Μακρυγιάννη;], άρθρο του [[Νίκος Μπακουνάκης|Νίκου Μπακουνάκη]]</ref>, τρισέγγονος του στρατηγού [[Ιωάννης Μακρυγιάννης|Ιωάννη Μακρυγιάνη]], καθώς και απόγονος της παλαιάς [[Οικογένεια Σκουζέ|οικογένειας Σκουζέ]]. Ως μαθητής εντάχθηκε στην [[Ε.Ο.Ν.]] ως βαθμοφόρος. Αποπεράτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στα εκπαιδευτήρια Μακρή. Το [[1942]], ως φοιτητής Νομικής<ref name="invenio">[http://invenio.lib.auth.gr/record/1915/ Ποιος ήταν ο τελευταίος απόγονος του Μακρυγιάννη;], άρθρο του [[Νίκος Μπακουνάκης|Νίκου Μπακουνάκη]]</ref> στο [[Πανεπιστήμιο Αθηνών]], εντάχθηκε στην [[Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας]] (ΟΚΝΕ), όπου ανήλθε στην ιεραρχία. Σύντομα όμως αποχώρησε, για να διαγραφεί τελικώς στις αρχές του [[1943]] από την ίδια την οργάνωση. Λίγο μετά εντάχθηκε στην ένοπλη εθνικιστική αντιστασιακή οργάνωση Ρωµυλία - Αυλών - Νήσοι ([[Ρ.Α.Ν]]) η οποία είχε σκοπό την ανασύσταση της [[Μεγάλη Ελλάδα|Μεγάλης Ελλάδας]].


==Πριν την εκτέλεση==
==Πριν την εκτέλεση==
Η ΡΑΝ συμμετείχε στη δημιουργία του μετωπικού Εθνικού Σύνδεσμου Ανωτάτων Σχολών (ΕΣΑΣ), οργάνωση στην οποία συμμετείχαν άτομα τα οποία οπλοφορούσαν με άδεια από την κατοχική κυβέρνηση (π.χ τα μέλη της [[Οργάνωση Χ|Χ]]). Ο Κίτσος Μαλτέζος όμως είχε συγκρουστεί μαζί τους.<ref>Αναστάσης Ι. Πεπονής, ''Προσωπική μαρτυρία'' (Αθήνα: Προσκήνιο, 2001), σ. 78.</ref> Εντούτοις, με την ολοένα και μεγαλύτερη καταστολή που εφάρμοζαν οι κατοχικές δυνάμεις εναντίον των μελών της ΕΠΟΝ, καταστολή που γινόταν και με τη συνεργασία και μελών της ΕΣΑΣ, η κατάσταση δυναμιτίστηκε,<ref> Σωτήρης Γ. Τσαμπηράς, ''Ας μη βρέξει ποτέ: το οδοιπορικό του Ιερού Λόχου των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών'', (Αθήνα: Ελληνική Ευρωεκδοτική, 1985), σ. 32.</ref>το οποίο αργότερα θα έχει ως αποτέλεσμα και τη δολοφονία του Κίτσου Μαλτέζου.<ref>Αναστασία Λυγούρα, «Πανεπιστημιακά ιδρύματα και φοιτητική δράση κατά τα έτη 1940-1944» (διδακτ. διατρ. Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2010), σ. [http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/26852#page/438/mode/2up 438].</ref>
Η ΡΑΝ συμμετείχε στη δημιουργία του μετωπικού Εθνικού Σύνδεσμου Ανωτάτων Σχολών (ΕΣΑΣ), οργάνωση στην οποία συμμετείχαν άτομα τα οποία οπλοφορούσαν με άδεια από την κατοχική κυβέρνηση (π.χ τα μέλη της [[Οργάνωση Χ|Οργάνωσης Χ]]). Ο Κίτσος Μαλτέζος όμως είχε συγκρουστεί μαζί τους.<ref>Αναστάσης Ι. Πεπονής, ''Προσωπική μαρτυρία'' (Αθήνα: Προσκήνιο, 2001), σ. 78.</ref> Εντούτοις, με την ολοένα και μεγαλύτερη καταστολή που εφάρμοζαν οι κατοχικές δυνάμεις εναντίον των μελών της [[Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων|ΕΠΟΝ]], καταστολή που γινόταν με τη συνεργασία και μελών της ΕΣΑΣ, η κατάσταση δυναμιτίστηκε,<ref> Σωτήρης Γ. Τσαμπηράς, ''Ας μη βρέξει ποτέ: το οδοιπορικό του Ιερού Λόχου των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών'', (Αθήνα: Ελληνική Ευρωεκδοτική, 1985), σ. 32.</ref> κάτι το οποίο αργότερα θα είχε ως αποτέλεσμα και τη δολοφονία του Κίτσου Μαλτέζου.<ref>Αναστασία Λυγούρα, «Πανεπιστημιακά ιδρύματα και φοιτητική δράση κατά τα έτη 1940-1944» (διδακτ. διατρ. Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2010), σ. [http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/26852#page/438/mode/2up 438].</ref>
Πιο συγκεκριμένα, μέλη της Χ συνέλαβαν και παρέδωσαν στην Ασφάλεια μετά από βασανιστήρια τα μέλη της ΕΠΟΝ που έλεγχαν το Ταμείο Απόρων Φοιτητών, τα οποία μεταφέρθηκαν τελικά στις φυλακές Χαϊδαρίου. Την επόμενη μέρα ο ΕΣΑΣ διαβεβαίωνε την κυβέρνηση ότι ''το πλείστον των φοιτητών επιθυμεί την ησυχία εν τω πανεπιστημίω''.
Πιο συγκεκριμένα, μέλη της Χ συνέλαβαν και παρέδωσαν στην Ασφάλεια, μετά από βασανιστήρια, τα μέλη της ΕΠΟΝ που έλεγχαν το Ταμείο Απόρων Φοιτητών, τα οποία μεταφέρθηκαν τελικά στις φυλακές Χαϊδαρίου. Την επόμενη μέρα ο ΕΣΑΣ διαβεβαίωνε την κυβέρνηση ότι ''το πλείστον των φοιτητών επιθυμεί την ησυχία εν τω πανεπιστημίω''.


==Εκτέλεση==
==Εκτέλεση==
Οι κινήσεις του Μαλτέζου ενόχλησαν κάποια στελεχη της αριστερής παράταξης, τα οποία και σχεδίασαν την εκτέλεσή του, αναθέτοντάς την σε τέσσερα άτομα: στα αδέλφια Μικέ (υπεύθυνο Οικονομικού ΕΠΟΝ Πειραιά) και Νόνο (Διονύσιο) Κουρουνιώτη, στον Γιώργο Αντωνόπουλο και στον Δήμο Χλιόβα, στελέχη του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας<ref name="invenio"/>. Η ενέδρα πραγματοποιήθηκε την [[1η Φεβρουαρίου]] [[1944]] ακριβώς την επόμενη μέρα μετά τη πρώτη ένοπλη δημόσια αντιεαμική εμφάνιση του<ref>Κόκκινος Δεκέμβρης Τάσος Κωστόπουλος Το ζήτημα της επαναστατικής βίας, εκδόσεις Βιβλιόραμα 2016 σελ 138</ref>. Δολοφονήθηκε απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, όπου βρισκόταν και το σπίτι του. Μετά την εκτέλεσή του το χάσμα μεταξύ των μετριοπαθών του ΕΣΑΣ και της ΕΠΟΝ έγινε ακόμη μεγαλύτερο <ref>[https://archive.is/20130903142524/62.103.28.111/askijpg2/paranomos%20tipos/efimerides%201936-1967/%CE%A3%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE%20%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%85%20%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85%20%CE%91%CE%A3%CE%9A%CE%99/6027003.jpg.JPG «Ανατολή ανατολών», ''Κήρυξ'' (12 Φεβ. 1944), σ. 1 (Αρχεία ΑΣΚΙ)]</ref>. Ο [[Λεωνίδας Κύρκος]] ανάφερε στην εκπομπή ''Πρωταγωνιστές'' του [[Σταύρος Θεοδωράκης | Σταύρου Θεοδωράκη]] ότι ήταν παρών στην δολοφονία του Κίτσου Μαλτέζου.
Οι κινήσεις του Μαλτέζου ενόχλησαν κάποια στελέχη της αριστερής παράταξης, τα οποία και σχεδίασαν την εκτέλεσή του, αναθέτοντάς την σε τέσσερα άτομα: στα αδέλφια Μικέ (υπεύθυνο Οικονομικού ΕΠΟΝ Πειραιά) και Νόνο (Διονύσιο) Κουρουνιώτη, στον Γιώργο Αντωνόπουλο και στον Δήμο Χλιόβα, στελέχη του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας<ref name="invenio"/>. Η ενέδρα πραγματοποιήθηκε την [[1η Φεβρουαρίου]] [[1944]], ακριβώς την επόμενη μέρα μετά τη πρώτη ένοπλη δημόσια αντιεαμική εμφάνισή του<ref>Κόκκινος Δεκέμβρης Τάσος Κωστόπουλος Το ζήτημα της επαναστατικής βίας, εκδόσεις Βιβλιόραμα 2016 σελ 138</ref>. Δολοφονήθηκε απέναντι από τους [[Ναός του Ολυμπίου Διός|Στύλους του Ολυμπίου Διός]], όπου βρισκόταν και το σπίτι του. Μετά την εκτέλεση, το χάσμα μεταξύ των μετριοπαθών του ΕΣΑΣ και της ΕΠΟΝ έγινε ακόμη μεγαλύτερο <ref>[https://archive.is/20130903142524/62.103.28.111/askijpg2/paranomos%20tipos/efimerides%201936-1967/%CE%A3%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE%20%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%85%20%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85%20%CE%91%CE%A3%CE%9A%CE%99/6027003.jpg.JPG «Ανατολή ανατολών», ''Κήρυξ'' (12 Φεβ. 1944), σ. 1 (Αρχεία ΑΣΚΙ)]</ref>. Πολύ αργότερα ο [[Λεωνίδας Κύρκος]] ανάφερε, στην τηλεοπτική εκπομπή ''Πρωταγωνιστές'' του [[Σταύρος Θεοδωράκης | Σταύρου Θεοδωράκη]], ότι ήταν παρών στη δολοφονία του Κίτσου Μαλτέζου.


Οι Αντωνόπουλος και Χλιόβας βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στην [[Διεύθυνση Ειδικής Ασφαλείας του Κράτους|Ειδική Ασφάλεια Αθηνών]], ενώ ο Μικές Κουρουνιώτης εκτελέστηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.<ref>Ιάσονας Χανδρινός, ''Το τιμωρό χέρι του λαού: η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα, 1942-1944'', (Αθήνα: Θεμέλιο, 2012), σ. 183.</ref>
Από τους δράστες, οι Αντωνόπουλος και Χλιόβας βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στην [[Διεύθυνση Ειδικής Ασφαλείας του Κράτους|Ειδική Ασφάλεια Αθηνών]], ενώ ο Μικές Κουρουνιώτης εκτελέστηκε στο [[Σκοπευτήριο της Καισαριανής]].<ref>Ιάσονας Χανδρινός, ''Το τιμωρό χέρι του λαού: η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα, 1942-1944'', (Αθήνα: Θεμέλιο, 2012), σ. 183.</ref>


==Αιτίες της εκτέλεσης==
==Αιτίες της εκτέλεσης==
Ως αιτίες της εκτέλεσης έχουν αναφερθεί ότι μπορεί να ήταν λόγοι παραδειγματισμού και εκδίκησης για την αποχώρηση του Μαλτέζου από την ΕΠΟΝ, λόγοι που έχουν να κάνουν με προσωπικά κίνητρα, καθώς οι εκτελεστές του ήταν προσωπικοί του φίλοι και ''πίστευαν ότι θα έδινε στοιχεία στην άλλη πλευρά'' ή συνδυασμός των αιτιών.<ref>Αναστασία Λυγούρα, ό.π., σ. [http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/26852#page/438/mode/2up 443].</ref>
Ως αιτίες της εκτέλεσης έχουν αναφερθεί ότι μπορεί να ήταν ο παραδειγματισμός και η εκδίκηση για την αποχώρηση του Μαλτέζου από την ΕΠΟΝ, προσωπικά κίνητρα (οι εκτελεστές ήταν προσωπικοί του φίλοι), ή η πεποίθηση πως θα έδινε στοιχεία στην άλλη πλευρά ή συνδυασμός των παραπάνω αιτιών.<ref>Αναστασία Λυγούρα, ό.π., σ. [http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/26852#page/438/mode/2up 443].</ref>


==Επακόλουθα==
==Επακόλουθα==
Στην κηδεία του παρευρέθηκε ο κατοχικός πρωθυπουργός όπου μίλησε εναντίον του ΕΑΜ. Η δολοφονία του συγκλόνισε αρκετούς συμφοιτητές και συντρόφους του, ενώ υπήρξαν αντίποινα εναντίον ΕΑΜιτών που συνελήφθησαν και παραδόθηκαν στους Γερμανούς, ενώ υπήρξε και απόπειρα δολοφονίας του [[Άδωνις Α. Κύρου|Άδωνι Κύρου]] ο οποίος τραυματίστηκε και διασώθηκε από προσωπική παρέμβαση του [[Ιωάννης Ράλλης|Ιωάννη Ράλλη]]. Ενώ λόγω της εκτέλεσης εντός της ΕΠΟΝ υπήρξαν αποχωρήσεις μελών.<ref>ΝΑΤΑΛΙΑ ΜΕΛΑ - Une force de la nature http://www.nataliamela.gr/bio_andrikopoulou.php ανακτήθηκε στις 16/11/2016</ref>
Στην κηδεία του παρευρέθηκε ο κατοχικός πρωθυπουργός όπου μίλησε εναντίον του [[Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο|ΕΑΜ]]. Η δολοφονία του συγκλόνισε αρκετούς συμφοιτητές και συντρόφους του, ενώ υπήρξαν αντίποινα εναντίον ΕΑΜιτών που συνελήφθησαν και παραδόθηκαν στους Γερμανούς, καθώς και απόπειρα δολοφονίας του [[Άδωνις Α. Κύρου|Άδωνι Κύρου]] ο οποίος τραυματίστηκε και διασώθηκε από προσωπική παρέμβαση του [[Ιωάννης Ράλλης|Ιωάννη Ράλλη]]. Λόγω της εκτέλεσης, εντός της ΕΠΟΝ συνέβησαν αποχωρήσεις μελών.<ref>ΝΑΤΑΛΙΑ ΜΕΛΑ - Une force de la nature http://www.nataliamela.gr/bio_andrikopoulou.php ανακτήθηκε στις 16/11/2016</ref>


Κατά την διάρκεια των Δεκεμβριανών αρκετά μέλη του ΕΣΑΣ στελέχωσαν την ομάδα πληροφοριών "ΚΙΤΣΟΣ" ως φόρο τιμής στον Κίτσο Μαλτέζο. <ref>Κόκκινος Δεκέμβρης, ό.π σελ 138-9</ref>
Κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, αρκετά μέλη του ΕΣΑΣ στελέχωσαν την ομάδα πληροφοριών "ΚΙΤΣΟΣ", η οποία ονομάστηκε έτσι ως φόρος τιμής στον Κίτσο Μαλτέζο. <ref>Κόκκινος Δεκέμβρης, ό.π σελ 138-9</ref>
===Υστεροφημία===
===Υστεροφημία===
Ο συγγραφέας [[Ρόδης Ρούφος]] εξέδωσε την δεκαετία του 1950 το ιστορικό μυθιστόρημα ''Το Χρονικό μιας σταυροφορίας'' (τριλογία), ενώ ο Θεόφιλος Φραγκόπουλος την ''Τειχομαχία''. Και τα δύο μυθιστορήματα είναι αφιερωμένα στη μνήμη του Μαλτέζου, από τον οποίο εμπνεύστηκαν οι συγγραφείς. Ο ποιητής [[Νίκος Πολίτης]] του αφιέρωσε το ποίημα ''Μοιρολόγι της Λεωφόρου Αμαλίας''. Το [[1999]] ο Πέτρος Μακρής-Στάικος κυκλοφόρησε τη βιογραφία του Μαλτέζου υπό τον τίτλο ''ο αγαπημένος των θεών''.
Ο συγγραφέας [[Ρόδης Ρούφος]] εξέδωσε την δεκαετία του 1950 το ιστορικό μυθιστόρημα ''Το Χρονικό μιας σταυροφορίας'' (τριλογία), ενώ ο Θεόφιλος Φραγκόπουλος την ''Τειχομαχία''. Και τα δύο μυθιστορήματα είναι αφιερωμένα στη μνήμη του Μαλτέζου, από τον οποίο εμπνεύστηκαν οι συγγραφείς. Ο ποιητής [[Νίκος Πολίτης]] του αφιέρωσε το ποίημα ''Μοιρολόγι της Λεωφόρου Αμαλίας''. Το [[1999]] ο Πέτρος Μακρής-Στάικος κυκλοφόρησε τη βιογραφία του Μαλτέζου υπό τον τίτλο ''ο αγαπημένος των θεών''.

Έκδοση από την 07:37, 17 Νοεμβρίου 2016

Ο Κίτσος Μαλτέζος (14 Αυγούστου 1921 - 1η Φεβρουαρίου 1944) ήταν Έλληνας φοιτητής, ο οποίος δολοφονήθηκε από μέλη του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας[1] κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος του Γιάννη Μαλτέζου-Μακρυγιάννη και της Φούλας Κωνσταντινίδου. Από την πλευρά του πατέρα του ήταν εγγονός του καθηγητή του Πολυτεχνείου Γεώργιου Μαλτέζου[2], τρισέγγονος του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάνη, καθώς και απόγονος της παλαιάς οικογένειας Σκουζέ. Ως μαθητής εντάχθηκε στην Ε.Ο.Ν. ως βαθμοφόρος. Αποπεράτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στα εκπαιδευτήρια Μακρή. Το 1942, ως φοιτητής Νομικής[2] στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εντάχθηκε στην Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ), όπου ανήλθε στην ιεραρχία. Σύντομα όμως αποχώρησε, για να διαγραφεί τελικώς στις αρχές του 1943 από την ίδια την οργάνωση. Λίγο μετά εντάχθηκε στην ένοπλη εθνικιστική αντιστασιακή οργάνωση Ρωµυλία - Αυλών - Νήσοι (Ρ.Α.Ν) η οποία είχε σκοπό την ανασύσταση της Μεγάλης Ελλάδας.

Πριν την εκτέλεση

Η ΡΑΝ συμμετείχε στη δημιουργία του μετωπικού Εθνικού Σύνδεσμου Ανωτάτων Σχολών (ΕΣΑΣ), οργάνωση στην οποία συμμετείχαν άτομα τα οποία οπλοφορούσαν με άδεια από την κατοχική κυβέρνηση (π.χ τα μέλη της Οργάνωσης Χ). Ο Κίτσος Μαλτέζος όμως είχε συγκρουστεί μαζί τους.[3] Εντούτοις, με την ολοένα και μεγαλύτερη καταστολή που εφάρμοζαν οι κατοχικές δυνάμεις εναντίον των μελών της ΕΠΟΝ, καταστολή που γινόταν με τη συνεργασία και μελών της ΕΣΑΣ, η κατάσταση δυναμιτίστηκε,[4] κάτι το οποίο αργότερα θα είχε ως αποτέλεσμα και τη δολοφονία του Κίτσου Μαλτέζου.[5] Πιο συγκεκριμένα, μέλη της Χ συνέλαβαν και παρέδωσαν στην Ασφάλεια, μετά από βασανιστήρια, τα μέλη της ΕΠΟΝ που έλεγχαν το Ταμείο Απόρων Φοιτητών, τα οποία μεταφέρθηκαν τελικά στις φυλακές Χαϊδαρίου. Την επόμενη μέρα ο ΕΣΑΣ διαβεβαίωνε την κυβέρνηση ότι το πλείστον των φοιτητών επιθυμεί την ησυχία εν τω πανεπιστημίω.

Εκτέλεση

Οι κινήσεις του Μαλτέζου ενόχλησαν κάποια στελέχη της αριστερής παράταξης, τα οποία και σχεδίασαν την εκτέλεσή του, αναθέτοντάς την σε τέσσερα άτομα: στα αδέλφια Μικέ (υπεύθυνο Οικονομικού ΕΠΟΝ Πειραιά) και Νόνο (Διονύσιο) Κουρουνιώτη, στον Γιώργο Αντωνόπουλο και στον Δήμο Χλιόβα, στελέχη του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας[2]. Η ενέδρα πραγματοποιήθηκε την 1η Φεβρουαρίου 1944, ακριβώς την επόμενη μέρα μετά τη πρώτη ένοπλη δημόσια αντιεαμική εμφάνισή του[6]. Δολοφονήθηκε απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, όπου βρισκόταν και το σπίτι του. Μετά την εκτέλεση, το χάσμα μεταξύ των μετριοπαθών του ΕΣΑΣ και της ΕΠΟΝ έγινε ακόμη μεγαλύτερο [7]. Πολύ αργότερα ο Λεωνίδας Κύρκος ανάφερε, στην τηλεοπτική εκπομπή Πρωταγωνιστές του Σταύρου Θεοδωράκη, ότι ήταν παρών στη δολοφονία του Κίτσου Μαλτέζου.

Από τους δράστες, οι Αντωνόπουλος και Χλιόβας βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στην Ειδική Ασφάλεια Αθηνών, ενώ ο Μικές Κουρουνιώτης εκτελέστηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.[8]

Αιτίες της εκτέλεσης

Ως αιτίες της εκτέλεσης έχουν αναφερθεί ότι μπορεί να ήταν ο παραδειγματισμός και η εκδίκηση για την αποχώρηση του Μαλτέζου από την ΕΠΟΝ, προσωπικά κίνητρα (οι εκτελεστές ήταν προσωπικοί του φίλοι), ή η πεποίθηση πως θα έδινε στοιχεία στην άλλη πλευρά ή συνδυασμός των παραπάνω αιτιών.[9]

Επακόλουθα

Στην κηδεία του παρευρέθηκε ο κατοχικός πρωθυπουργός όπου μίλησε εναντίον του ΕΑΜ. Η δολοφονία του συγκλόνισε αρκετούς συμφοιτητές και συντρόφους του, ενώ υπήρξαν αντίποινα εναντίον ΕΑΜιτών που συνελήφθησαν και παραδόθηκαν στους Γερμανούς, καθώς και απόπειρα δολοφονίας του Άδωνι Κύρου ο οποίος τραυματίστηκε και διασώθηκε από προσωπική παρέμβαση του Ιωάννη Ράλλη. Λόγω της εκτέλεσης, εντός της ΕΠΟΝ συνέβησαν αποχωρήσεις μελών.[10]

Κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, αρκετά μέλη του ΕΣΑΣ στελέχωσαν την ομάδα πληροφοριών "ΚΙΤΣΟΣ", η οποία ονομάστηκε έτσι ως φόρος τιμής στον Κίτσο Μαλτέζο. [11]

Υστεροφημία

Ο συγγραφέας Ρόδης Ρούφος εξέδωσε την δεκαετία του 1950 το ιστορικό μυθιστόρημα Το Χρονικό μιας σταυροφορίας (τριλογία), ενώ ο Θεόφιλος Φραγκόπουλος την Τειχομαχία. Και τα δύο μυθιστορήματα είναι αφιερωμένα στη μνήμη του Μαλτέζου, από τον οποίο εμπνεύστηκαν οι συγγραφείς. Ο ποιητής Νίκος Πολίτης του αφιέρωσε το ποίημα Μοιρολόγι της Λεωφόρου Αμαλίας. Το 1999 ο Πέτρος Μακρής-Στάικος κυκλοφόρησε τη βιογραφία του Μαλτέζου υπό τον τίτλο ο αγαπημένος των θεών.

Παραπομπές

  1. ↑ ΟΠΛΑ : μια οργάνωση αυτοάμυνας στην κατοχική Ελλάδα Συζητούν ο Ιάσονας Χανδρινός και ο Ηλίας Νικολακόπουλος
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Ποιος ήταν ο τελευταίος απόγονος του Μακρυγιάννη;, άρθρο του Νίκου Μπακουνάκη
  3. ↑ Αναστάσης Ι. Πεπονής, Προσωπική μαρτυρία (Αθήνα: Προσκήνιο, 2001), σ. 78.
  4. ↑ Σωτήρης Γ. Τσαμπηράς, Ας μη βρέξει ποτέ: το οδοιπορικό του Ιερού Λόχου των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών, (Αθήνα: Ελληνική Ευρωεκδοτική, 1985), σ. 32.
  5. ↑ Αναστασία Λυγούρα, «Πανεπιστημιακά ιδρύματα και φοιτητική δράση κατά τα έτη 1940-1944» (διδακτ. διατρ. Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2010), σ. 438.
  6. ↑ Κόκκινος Δεκέμβρης Τάσος Κωστόπουλος Το ζήτημα της επαναστατικής βίας, εκδόσεις Βιβλιόραμα 2016 σελ 138
  7. ↑ «Ανατολή ανατολών», Κήρυξ (12 Φεβ. 1944), σ. 1 (Αρχεία ΑΣΚΙ)
  8. ↑ Ιάσονας Χανδρινός, Το τιμωρό χέρι του λαού: η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα, 1942-1944, (Αθήνα: Θεμέλιο, 2012), σ. 183.
  9. ↑ Αναστασία Λυγούρα, ό.π., σ. 443.
  10. ↑ ΝΑΤΑΛΙΑ ΜΕΛΑ - Une force de la nature http://www.nataliamela.gr/bio_andrikopoulou.php ανακτήθηκε στις 16/11/2016
  11. ↑ Κόκκινος Δεκέμβρης, ό.π σελ 138-9
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κίτσος_Μαλτέζος&oldid=6113797"