Μετάβαση στο περιεχόμενο

Διαδοχική τέχνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Διαδοχές στην Στήλη του Τραϊανού
Ο πίνακας «Αδάμ και Εύα» του Λούκας Κράναχ του Πρεσβύτερου
Η τελευταία εικόνα στο «Η πρόοδος ενός έκλυτου» του Ουίλλιαμ Χόγκαρθ
Η τελευταία εικόνα στο «Εξώφυλλο για βοήθεια αμερικανικής γραφικής εκπαίδευσης» του Γουίλ Άισνερ

Ο όρος «διαδοχική τέχνη» περιγράφει τη μορφή τέχνης που χρησιμοποιεί μια σειρά εικόνων ανεπτυγμένες διαδοχικά[1], με σκοπό είτε τη γραφική αφήγηση, είτε τη μεταβίβαση πληροφορίας[2]. Η πιο διαδεδομένη εφαρμογή της συγκεκριμένης τέχνης είναι τα κόμικς, που είναι τυπωμένες διευθετήσεις τέχνης και «συννέφων κειμένου» είτε σε μορφή βιβλίου, είτε λωρίδας.

Πηγή του όρου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο όρος επινοήθηκε το 1985 από τον κομίστα Γουίλ Άισνερ στο βιβλίο του Κόμικς και Διαδοχική τέχνη. Ο Άισνερ ανέλυσε αυτή τη μορφή τέχνης σε τέσσερα στοιχεία: το σχέδιο, τη ζωγραφική, τις καρικατούρες και το σενάριο. Ο Σκοτ ΜακΚλάουντ επέκτεινε την επεξήγηση στα βιβλία του Κατανοώντας τα κόμικς [2] και Επανεφεύρεση των κόμικς.

Ο όρος σπάνια χρησιμοποιείται σε άλλα μέσα, όπως τον κινηματογράφο, το animation ή τα storyboards (προσχέδια ιστορίας). Σύμφωνα με τον κομίστα Σκοτ ΜακΚλάουντ μια κινηματογραφική ταινία πριν προβληθεί, μπορεί να ερμηνευθεί σαν ένα πολύ αργό κόμικ.

Είδη διαδοχικής τέχνης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ταπισερί της Μπαγιέ, που αφηγείται την διαμάχη μεταξύ των Αγγλοσαξόνων και των Νορμανδών το 1066 για τον έλεγχο της Αγγλίας, η οποία οδήγησε στην Νορμανδική κατάκτηση.

Η διαδοχική τέχνη είναι προγενέστερη των κόμικς κατά χιλιετίες. Κάποια από τα πρώτα παραδείγματα αποτελλούν οι σπηλαιογραφίες, τα Αιγυπτιακά ιερογλυφικά και ζωγραφική, καθώς και οι χειρόγραφες εικόνες τις προ-Κολόμβου Αμερικανικής εποχής, όπου ήταν επαναλαμβανόμενα μέσα καλλιτεχνικής έκφρασης[3].

Τοιχογραφία και ιερογλυφικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Ιερογλυφικά

Όλες οι μορφές επικοινωνίας από την αρχή της ανθρώπινης νοημοσύνης είχαν σαν κοινό στόχο την μεταβίβαση εμπειριών. Οι τοιχογραφίες αποτελούν την αρχαιότερη μορφή γραφικής επικοινωνίας, είναι προγενέστερες της γραπτής επικοινωνίας και τα παλαιότερα παραδείγματα μπορούν να να βρεθούν σε σπηλιές. Τα αιγυπτιακά διαζώματα προσέφεραν πιο ακριβείς, μεθοδικές και οργανωμένες αναπαραστάσεις του τρόπου ζωής των αρχαίων Αιγυπτίων χρησιμοποιώντας το ίδιο μέσο. Τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά κωδικοποίησαν τις εικόνες σε επαναλαμβανόμενα σύμβολα που ήταν εύκολο να αναπαραχθούν. Στην πραγματικότητα, τα πρώτα αλφάβητα όπως το αιγυπτιακό, πρωτοσημιτικό, το κινέζικο και το φοινικικό αναπτύχθηκαν από τις τοιχογραφίες[4].

Διαδοχική γλυπτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Έλληνες καλλιτέχνες χρησιμοποιούσαν διαζώματα, βάζα και αμφορείς για την γραφική αφήγηση. Δεν χρησιμοποιούν τόσο το χρώμα, αλλά τη γλυπτική. Η Στήλη του Τραϊανού στη Ρώμη που χρονολογείται στο 113 μ.Χ. είναι ένα από τα παραδείγματα που έχουν επιζήσει, το οποίο χρησιμοποιεί τις διαδοχικές εικόνες για την αφήγηση. Μιας και μόνο πέντε κώδικες του πολιτισμού των Μάγια έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα, η κύρια πηγή της προ-Κολόμβου Αμερικανικής διαδοχικής τέχνης είναι ζωγραφική σε αγγεία και πλάκες[5].

Χειρόγραφη εικόνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρκετοί προ-Κολόμβου κώδικες δημιουργημένοι από τους Μάγια και τους Μιστέκ αποτελούν παραδείγματα διαδοχικής τέχνης[6].

Διαδοχικό κεντητό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κεντητό είναι μια μορφή τέχνης σε ύφασμα. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι ότι είναι υφασμένο, όχι κεντημένο. Η ύφανση έχει μια κατεύθυνση κατά την οποία ξεκινά από ένα σημείο και προχωρά μέσω συνυφασμένων κλωστών, σε ένα άλλο. Δεν κυμαίνονται πάνω από την επιφάνεια, όπως στη ζωγραφική σε καμβά.

Σε κάποιες περιπτώσεις το κεντητό έχει χρησιμοποιηθεί για αφήγηση. Η ταπισερί της Μπαγιέ αφηγείται την κατάκτηση της Αγγλίας από τους Νορμανδούς. Μοιάζει με καρτούν καθώς η ιστορία εξελίσσεται κατά την οποία οι δυο πλευρές μάχονται για τον έλεγχο της Αγγλίας του 1066 μ.Χ.. Τις δυο πλευρές αποτελούν από τη μια οι Αγγλοσάξονες, με επικεφαλής τον Χάρολντ Β΄ της Αγγλίας που πρόσφατα είχε στεφθεί Βασιλιάς της Αγγλίας, ενώ νωρίτερα ήταν Κόμης και από την άλλη οι Νορμανδοί με επικεφαλής τον Γουλιέλμο τον Κατακτητή[7].

Διαδοχές στη Ζωγραφική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διαδοχική τέχνη επίσης μπορεί εφαρμοστεί στη ζωγραφική. Ο πίνακας «Αδάμ και Εύα» του Λούκας Κράναχ του Πρεσβύτερου διαφορετικές σκηνές τις Βιβλικής ιστορίας των Πρωτόπλαστων Αδάμ και Εύας παρουσιάζονται στον ίδιο πίνακα. Στο μπροστινό μέρος, ο Θεός προειδοποιεί το ζευγάρι για την αμαρτία τους, στο βάθος δεξιά φαίνονται οι προηγούμενες σκηνές από τη δημιουργία της Εύας από το πλευρό του Αδάμ και ο πειρασμός τους να φάνε τον απαγορευμένο καρπό και στα αριστερά είναι η τελευταία σκηνή της αποβολής τους από τον Παράδεισο[8].

Ο Κυβισμός ενώ μοιράζεται χαρακτηριστικά με την διαδοχική τέχνη, η κύρια διαφορά που έχει με αυτή είναι ότι οι εικόνες δεν είναι παρατιθέμενες, αλλά επαναλαμβάνονται πάνω από τον εαυτό τους με διαφορετικές τοποθετήσεις και μοιράζονται κάποια σχήματα.

Πρώτη τυπωμένη διαδοχική τέχνη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η επινόηση του πιεστηρίου, που επέτρεπε το σύστημα «κινούμενου τύπου», καθιέρωσε το διαχωρισμό μεταξύ εικόνων και λέξεων, μιας και απαιτούσαν διαφορετικές μεθόδους για να αναπαραχθούν. Το πρώτο τυπωμένο υλικό επικεντρωνόταν σε θρησκευτικά θέματα, αλλά από το 17ο και το 18ο αιώνα ξεκίνησε και η εισαγωγή πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου. Επίσης, ξεκίνησε η εισαγωγή σατιρικού περιεχομένου και καρικατούρες. Την ίδια περίοδο αναπτύχθηκε και το «συννεφάκι κειμένου» για την απόδοση διαλόγου.

Στον Ουίλλιαμ Χόγκαρθ συχνά εντοπίζονται σε ιστορίες με τη μορφή κόμικς. Το έργο του «Η πρόοδος ενός έκλυτου» (Αγγλικά: «A Rake's Progress») ήταν μια σύνθεση από καμβάδες, ο καθένας από τους οποίους είχε αναπαραχθεί με εκτύπωση και τα οχτώ μέρη συνολικά δημιουργούσαν μια αφήγηση[9]. Καθώς οι τεχνικές εκτύπωσης αναπτύσσονταν, εξαιτίας της τεχνολογικής ανάπτυξης που έφερε η Βιομηχανική επανάσταση, έκαναν την εμφάνισή τους οι εφημερίδες και τα περιοδικά. Οι δημοσιεύσεις αυτές χρησιμοποιούσαν εικονογραφήσεις ως μέσο σχολιασμού πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων. Τέτοιες εικονογραφήσεις έγιναν γνωστές ως «καρτούν» τη δεκαετία του 1840. Σύντομα, οι καλλιτέχνες άρχισαν να πειραματίζονται με την ίδρυση μιας ακολουθίας εικόνων για να δημιουργήσουν μια αφήγηση.

Τα έργα αυτής της περιόδου που έχουν διασωθεί, όπως το «Μια αληθινή αφήγηση μιας φρικτά κολασμένης Παπικής συνωμοσίας» (Αγγλικά: «A True Narrative of the Horrid Hellish Popish Plot») του ζωγράφου Φράνσις Μπάρλοου (Αγγλικά: Francis Barlow) του 1682[10] και τα έργα «Οι τιμωρίες του Λέμιουελ Γκιούλιβερ» (Αγγλικά: «The Punishments of Lemuel Gulliver»)[11] και «Η πρόοδος ενός έκλυτου» (Αγγλικά: «A Rake's Progress»)[9] του Ουίλλιαμ Χόγκαρθ το 1726, δημιουργούν αφηγήσεις μέσω εικόνων, αλλά τα στοιχεία αυτών των έργων που μετέπειτα δημιούργησαν τα κόμικς κρυσταλλώθηκαν το 19ο αιώνα.

Κόμικς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Κόμικς

Ενώ αρχικά χρησιμοποιήθηκαν για να εικονογραφηθούν καρικατούρες και για να διασκεδάσουν με απλές και συνηθισμένες ιστορίες, έχουν πλέον εξελιχτεί σε μορφή τέχνης, με πολλά υποείδη. Τα πιο συνηθισμένα είδη κόμικς είναι τα κόμικς στριπ σε εφημερίδες και περιοδικά (και όχι μόνο), όπου μια μικρή ιστορία ξετυλίγεται μέσα σε τρία ή τέσσερα καρέ και οι μεγαλύτερες ιστορίες σε ειδικά περιοδικά, εικονογραφημένες νουβέλλες και άλμπουμ, γνωστές απλώς σαν κόμικς ή βιβλία κόμικς. Τα «κόμικ στριπ» (λωρίδες) στις εφημερίδες και τα περιοδικά είναι συνήθως δευτερεύουσας σημασίας, προορισμένα να κάνουν ένα γρήγορο κοινωνικό ή πολιτικό σχόλιο και οι σκηνοθετικές - αφηγηματικές τους δυνατότητες είναι βέβαια περιορισμένες αφού πρόκειται για μια απλή λωρίδα (στριπ) με μερικά καρέ στη σειρά. Αντίθετα, στα περιοδικά κόμικς αποτελούν το κύριο υλικό, εκτείνονται σε ολόκληρες σελίδες κι εκεί οι ιστορίες παρουσιάζονται είτε σε συνέχειες από τεύχος σε τεύχος είτε αυτοτελώς.

Προσχέδιο ιστορίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα storyboard (προσχέδιο ιστορίας) είναι ένα γραφικό διάγραμμα[12] που χρησιμοποιείται από τους σκηνοθέτες και καλλιτέχνες με σκοπό την προ-απεικόνιση μιας κινηματογραφικής ταινίας, κινούμενου σχέδιου, γραφικών κίνησης ή διαδραστικών ακολουθιών των μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης της διαδραστικότητας μιας ιστοσελίδας[13]. Είναι συνήθως μια σειρά από απεικονίσεις, φωτογραφίες ή εικόνες που εμφανίζονται στη σειρά.

Διαδικτυακά κόμικς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η νεότερη μορφή διαδοχικής τέχνης είναι τα διαδικτυακά κόμικς (Αγγλικά: web comic). Όπως αναφέρει ο Σκοτ ΜακΚλάουντ (Αγγλικά: Scott McCloud) στο Επανεφεύρεση των κόμικς, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα έντυπα μέσα, το κόμικ δεν είναι περιορίζεται πραγματικά στο μέγεθος της σελίδας. Αν και το μέγεθος της οθόνης μπορεί να περιορίσει αυτό που ο αναγνώστης μπορεί να δει την κάθε δεδομένη στιγμή, η ιστορία θα μπορούσε να συνεχίσει σε άλλες σελίδες, ή προς οποιαδήποτε κατεύθυνση στην ίδια τη σελίδα (ιστοσελίδα). Επίσης, ένα ενιαίο φύλλο από ένα web comic μπορεί να συνεχιστεί σε περισσότερες από μία αλληλουχίες[2].

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Eisner, Will (17 Αυγούστου 2008). Graphic Storytelling and Visual Narrative (στα Αγγλικά) (1η έκδοση). W. W. Norton & Company. σελ. 6. ISBN 978-0393331271. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (13 Απριλίου 2014). «Περιήγηση στον θαυμαστό κόσμο της 9ης τέχνης». Η Καθημερινή - Βιβλίο. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2014. 
  3. ↑ McCloud, Scott (1993). Understanding Comics (στα Αγγλικά). Tundra Publishing. σελίδες 10–16. ISBN 0-87816-243-7. 
  4. ↑ Eisner, Will (1985). Comics and Sequential Art (στα Αγγλικά). Poorhouse Press. σελίδες 15, 101. ISBN 0-9614728-1-2. 
  5. ↑ Marily Stokstad (9 Ιουλίου 2010). Art History, Volume 1, Books a la Carte Edition (στα Αγγλικά). Pearson. σελ. 648. ISBN 978-0205795574. 
  6. ↑ Anne Magnussen· Hans-Christian Christiansen (2000). Comics & Culture (στα Αγγλικά). Museum Tusculanum Press. σελίδες 59–60. ISBN 8772895802. 
  7. ↑ Carola Hicks (3 Απριλίου 2007). The Bayeux Tapestry: The Life Story of a Masterpiece (στα Αγγλικά). Random House UK. ISBN 978-0099450191. 
  8. ↑ Stefano Zuffi (2005). Il Cinquecento (στα Ιταλικά). Secoli dell'Arte. ISBN 978-8837034689. 
  9. ↑ 9,0 9,1 «A Rake's Progress». Artble.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2014. 
  10. ↑ «A True Narrative of the Horrid Hellish Popish-Plot. To the tune of Packington's Pound. The second part». The British Museum (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2014. 
  11. ↑ «The Punishment Inflicted on Lemuel Gulliver». The Metropolitan Museum of Art (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2014. 
  12. ↑ «S t ο r y b ο a r d s». The Advanced Computing Center for the Arts and Design (ACCAD). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2014. 
  13. ↑ «What Is A Storyboard And Why Do You Need One?». GoAnimate.com (στα Αγγλικά). 2 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2014. 

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Διαδοχική_τέχνη&oldid=10583509"