Άγιος Κλήμης της Αχρίδας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Άγιος Κλήμης της Αχρίδας
Εικόνα του Αγίου Κλήμεντος της Αχρίδας
Γέννησηπερ. 830-840
Βυζαντινή Αυτοκρατορία, Βουλγαρική Αυτοκρατορία ή Μεγάλη Μοραβία[1][2][3]
Κοίμηση27 Ιουλίου 916 (ημερομηνία ταφής)
Οχρίδα, Βουλγαρική Αυτοκρατορία[4] (σήμερα Βόρεια Μακεδονία)
Τιμάται απόΑνατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, Βυζαντινή Καθολική Εκκήσία
Εορτασμός27 Ιουλίου και 25 Νοεμβρίου (9 Αυγούστου και 8 Δεκεμβρίου με το Παλαιό Ημερολόγιο)
ΣύμβολαΓλαγολιτικό αλφάβητο, Κυριλλικό αλφάβητο
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Άγιος Κλήμης της Αχρίδας (γεν.Κλήμεντος, Σερβική και Βουλγαρική: Свети Климент Охридски, [sveˈti ˈkliment ˈoxridski], Σλοβακική: svätý Kliment Ochridský/Sloviensky) (περίπου 840 – 916) ήταν μεσαιωνικός Βούλγαρος άγιος, λόγιος, συγγραφέας και διαφωτιστής των Σλάβων.[5][6][7][8][9] Ήταν ένας από τους πιο εξέχοντες μαθητές των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου και συνδέεται συχνά με τη δημιουργία του Γλαγολιτικού και Κυριλλικού αλφαβήτου, και ειδικά με την διαδοσή τους μεταξύ των εκχριστιανισμένων Σλάβων. Ήταν ο ιδρυτής της Λογοτεχνικής Σχολής Οχρίδας και θεωρείται προστάτης της παιδείας και της γλώσσας από κάποιους Σλάβους. Θεωρείται ότι είναι ο πρώτος επίσκοπος της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας,[10][11] ένας από τους επτά Αποστόλους της Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, ο προστάτης της Βόρειας Μακεδονίας, της πόλης της Οχρίδας[12] και της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος (Βόρειας Μακεδονίας).[13][14]

Καταγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την βίο του από τον Θεοφύλακτο της Οχρίδας, ο Κλήμης ήξερε την ζωή του Μεθοδίου όπως κανένας άλλος. Γι' αυτό οι περισσότεροι μελετητές πιστεύουν ότι γεννήθηκε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία στην περιοχή όπου ο Μεθόδιος υπηρέτησε κατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας, δηλαδή, ότι ήταν Σλάβος από τη Νότιο Μακεδονία.[15] Σύμφωνα με άλλους, η περιοχή της Νότιας Μακεδονίας, όπου γεννήθηκε, ήταν τότε μέρος της Βουλγαρίας.[16] Η Σύντομη Ζωή του Αγίου Κλήμεντος από τον Θεοφύλακτο της Οχρίδας μαρτυρεί την Σλαβική του καταγωγή, και τον καλεί ο πρώτος επίσκοπος, ο οποίος συνήθιζε να κηρύττει στη βουλγαρική γλώσσα,[17] ενώ «Ο Θρύλος της Οχρίδας», γραμμένος από τον Δημήτριο Χωματηνό τον αποκαλεί Βούλγαρο, ο οποίος γεννήθηκε κάπου στη Μακεδονία.[18] Γι' αυτόν τον λόγο κάποιοι μελετητές τον ονομάζουν Βούλγαρο Σλάβο.[19][20][21]

Μια περιθωριακή άποψη για την καταγωγή του λέει ο Κλήμης γεννήθηκε στη Μεγάλη Μοραβία (σημερινή Σλοβακία και Τσεχία). Αυτή η άποψη βασίζεται στην λεξικογραφική ανάλυση των έργων του Κλήμεντος.[22]

Ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Νοτιοανατολική Ευρώπη στα τέλη του 9ου αιώνα.

Η ακριβής ημερομηνία γέννησής του είναι άγνωστη. Πιθανότατα πήγε με τον Μεθόδιο νέος, ακολουθώντας τον αργότερα στο μοναστήρι στο όρος Όλυμπος στη Μυσία της Μικράς Ασίας.

Ο Κλήμης συμμετείχε στην αποστολή των Κυρίλλου και Μεθοδίου στη Μεγάλη Μοραβία. Μετά το θάνατο του Κυρίλλου, ο Κλήμης συνόδευεσε τον Μεθόδιο στο ταξίδι του από τη Ρώμη στην Παννονία και τη Μεγάλη Μοραβία. Μετά το θάνατο του Μεθοδίου το 885, ο Κλήμης ηγήθηκε του αγώνα κατά των γερμανών κληρικών στη Μεγάλη Μοραβία, μαζί με τον Γκόραζντ. Αφού πέρασε κάποιο χρονικό διάστημα στη φυλακή, απελάθηκε από την Μεγάλη Μοραβία και το 885 ή 886 έφτασε τα σύνορα της Βουλγαρίας, μαζί με τον Ναούμ της Πρεσλάβας, τον Αγγελάριο και, ενδεχομένως, τον Γκόραζντ (σύμφωνα με άλλες πηγές, ο Γκόραζντ ήταν ήδη νεκρός τότε). Στη συνέχεια, οι τέσσερεις από αυτούς είχαν σταλεί στη βουλγαρική πρωτεύουσα της Πλίσκας όπου είχαν ανατεθεί από τον Βόριδα Α΄ της Βουλγαρίας να διδάξουν τους μέλλοντες κληρικούς του κράτους στη Σλαβική γλώσσα.

Μετά την υιοθέτηση του Χριστιανισμού το 865, οι θρησκευτικές τελετές στη Βουλγαρία τελούνταν στα Ελληνικά από κληρικούς που αποστέλλονταν από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Φοβούμενος αυξανόμενη επιρροή του Βυζαντίου και αποδυνάμωση του κράτους, ο Βόρις είδε την υιοθέτηση της Παλαιάς Σλαβικής γλώσσας ως έναν τρόπο να διατηρηθεί η πολιτική ανεξαρτησία και η σταθερότητα της Βουλγαρίας. Με αυτήν την άποψη, ο Μπόρις έκανε μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία δύο λογοτεχνικών ακαδημιών όπου η θεολογία θα διδασκόταν στη Σλαβική. Το πρώτο από τα σχολεία θα ιδρύθονταν στην πρωτεύουσα, Πλίσκα, και το δεύτερο στην περιοχή της Κουτμιτσέβιτσα.

Σύμφωνα με την βίο του από τον Θεοφύλακτο της Αχρίδας, ενώ ο Ναούμ έμεινε στην Πλίσκα εργαζόμενος για την ίδρυση της Λογοτεχνικής Σχολής Πλίσκας, στον Κλήμεντα ανατέθηκε από τον Μπόρις να οργανώσει την διδασκαλία της θεολογίας σε μελλοντικούς κληρικούς στην Παλαία Εκκλησιαστική Σλαβονική στο νοτιοδυτικό τμήμα της Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, στην περιοχή τότε γνωστή ως Κουτμιτσέβιτσα.[23] Για μια περίοδο επτά ετών (μεταξύ 886 και 893) ο Κλήμης δίδαξε περίπου 3.500 μαθητές στην Σλαβική γλώσσα και το Γλαγολιτικό αλφάβητο. Το 893 χειροτονήθηκε αρχιεπίσκοπος της Ντρεμβίκα (Βελίκα), που βρίσκεται επίσης στην Κουτμιτσέβιτσα. Μετά το θάνατό του το 916 θάφτηκε στο μοναστήρι του, τον Άγιο Παντελεήμονα, στην Οχρίδα.

Κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τάφος του Αγίου Κλήμεντος στην Εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, Οχρίδα

Ο Άγιος Κλήμης της Αχρίδας ήταν ένας από τους πιο παραγωγικούς και σημαντικούς συγγραφείς στην Παλαιά Εκκλησιαστική Σλαβονική. Θεωρείται πως συνέγραψε την Παννονική Αγιογραφία του Αγίου Κυρίλλου και Αγίου Μεθοδίου. Ο Κλήμης επίσης μετέφρασε το Πεντηκοστάριο, που περιέχει τους εκκλησιαστικούς ύμνους της περιόδου από την Κυριακή του Πάσχα έως την Πεντηκοστή, και πιστεύεται ότι είναι ο συγγραφέας της Αγίας Υπηρεσίας και του Βίου του Αγίου Κλήμεντος Ρώμης, καθώς και της παλαιότερης λειτουργίας αφιερωμένη στον Άγιο Κυρίλλου και τον Άγιο Μεθόδιο. Η εφεύρεση του το κυριλλικού αλφαβήτου επίσης συνήθως αποδίδεται σε αυτόν, αν και το αλφάβητο είναι πιο πιθανό να έχει δημιουργηθεί στην Λογοτεχνική Σχολή της Πρεσλάβας, στις αρχές του 10ου αιώνα (βλ. κυριλλικό αλφάβητο).

Το πρώτο σύγχρονο βουλγαρικό πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο της Σόφιας, είχε το όνομα Κλήμης μετά την ίδρυσή του το 1888. Η Μακεδονική Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη, που ιδρύθηκε στις 23 Νοεμβρίου του 1944, επίσης, φέρει το όνομά του.[24] Το Πανεπιστήμιο στο Μοναστήρι (Βόρεια Μακεδονία), που ιδρύθηκε το 1979, πήρε το όνομά του από τον Κλήμεντα, όπως επίσης και η βουλγαρική επιστημονική βάση, Άγιος Κλήμης της Αχρίδας στην Νήσο Λίβινγκστον στα Νότια Σέτλαντ Νησιά της Ανταρκτικής.

Τον Νοέμβριο του 2008, η Αρχιεπισκοπή Αχρίδος (Βόρειας Μακεδονίας) δώρισε μέρος των λειψάνων του Κλήμεντος στην Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία, ως ένδειξη καλής θέλησης.[25]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Chernorizets Hrabar

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Russian Church Singing, τομ. II, Johann von Gardner, Vladimir Morosan, St Vladimir's Seminary Press, 1980, ISBN 0881410462, σελ. 11.
  2. ↑ Encyclopedia "Bulgaria", τομ. 2, BAN edition, Σόφια 1981, σελ. 261
  3. ↑ Andrej ŠKOVIERA: Svätí slovanskí sedmopočetníci. Bratislava: Slovenský komitét slavistov - Slavistický ústav Jána Stanislava SAV, 2010, ISBN 978-80-89489-02-2, σσ. 110-113. Ján STANISLAV: Starosloviensky jazyk I. Bratislava: Slovenské pedagogické nakladateľstvo, 1978, σσ. 20-21; 174, 219-230.
  4. ↑ Karl Cordell, Stefan Wolff, Ethnic Conflict: Causes, Consequences, and Responses, (Polity Press, 2009), 64.
  5. ↑ Poulton, Hugh (1 Ιανουαρίου 2000). Who are the Macedonians?. C. Hurst. ISBN 9781850655343. 
  6. ↑ Anderson, Gerald H. (1 Ιανουαρίου 1999). Biographical Dictionary of Christian Missions. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 9780802846808. 
  7. ↑ Crampton, R. J. (24 Νοεμβρίου 2005). A Concise History of Bulgaria. Cambridge University Press. ISBN 9780521616379. 
  8. ↑ Stephenson, Paul (29 Ιουνίου 2000). Byzantium's Balkan Frontier: A Political Study of the Northern Balkans, 900-1204. Cambridge University Press. ISBN 9780521770170. 
  9. ↑ Prokurat, Michael· Golitzin, Alexander (1 Ιανουαρίου 2010). The A to Z of the Orthodox Church. Rowman & Littlefield. ISBN 9780810876026. 
  10. ↑ «...the First Bishop of the Bulgarian language» - Teophylactus που παραθέτεται στο Ramet, Pedro (1989). Religion and Nationalism in Soviet and East European Politics. σελ. 373. ISBN 0-8223-0891-6. 
  11. ↑ Bakalov, Georgi· Kumanov, Milen (2003). «KUTMICHEVITSA (Kutmichinitsa)». History of Bulgaria electronic edition (στα Βουλγαρικά). Σόφια: Trud, Sirma. ISBN 954528613X. 
  12. ↑ "Patron Saints Index: Saint Clement of Ohrid" Αρχειοθετήθηκε 2008-06-20 στο Wayback Machine.. saints.sqpn.com.
  13. ↑ «Istorija na Makedonskata Pravoslavna Crkva». mpc.org.mk. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2016. 
  14. ↑ host, just. «Welcome mymacedonia.net - Justhost.com». www.mymacedonia.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2016. 
  15. ↑ The Oxford Dictionary of Saints, Fifth Edition Revised, David Farmer, OUP Oxford, 2011, ISBN 0191036730, σελ. 394.
  16. ↑ Butler's Lives of the Saints, τομ. 7, Alban Butler, Paul Burns, David Hugh Farmer, A&C Black, 1995, ISBN 0860122565, σελ. 220.
  17. ↑ The Voices of Medieval Bulgaria, Seventh-Fifteenth Century, East Central and Eastern Europe in the Middle Ages, 450-1450, Kiril Petkov, BRILL, 2008, ISBN 9047433750, σελ. 153.
  18. ↑ «Αυτός ο μεγάλος πατέρας μας και φως της Βουλγαρίας είχε καταγωγή από του Ευρωπαίους Μοισούς που οι άνθρωποι κοινώς ξέρουν ως Βουλγάρους…».
  19. ↑ The Byzantine Inheritance of Eastern Europe, τομ. 156 from Collected studies, ISSN 0961-7582, Dimitri Obolensky, Variorum Reprints, 1969, ISBN 086078102X, σελ.
  20. ↑ Historical Dictionary of Croatia, Robert Stallaerts, Scarecrow Press, 2009, ISBN 081087363X, σελ. 87.
  21. ↑ Greek in a Cold Climate G - Reference, Hugh Lloyd-Jones, Rowman & Littlefield, 1991, ISBN 0389209678, σελ. 123.
  22. ↑ Andrej ŠKOVIERA: Svätí slovanskí sedmopočetníci.
  23. ↑ Vlasto, A. P. (2 Οκτωβρίου 1970). The Entry of the Slavs Into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs. CUP Archive. ISBN 9780521074599. 
  24. ↑ Η επίσημη ιστοσελίδα της Εθνικής και Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης «Άγιος Κλήμης της Οχρίδας», ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2007.
  25. ↑ news.bg (24 Νοεμβρίου 2008). «Македония дарява частици от мощите на Св. Кл. Охридски». News.bg. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Clement of Ohrid στο Wikimedia Commons


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Άγιος_Κλήμης_της_Αχρίδας&oldid=10229884"