Μετάβαση στο περιεχόμενο

300 (ταινία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτό το λήμμα αφορά την κινηματογραφική ταινία. Για το έτος, δείτε: 300. Για το κόμικ, δείτε: 300 (κόμικς).
300
Κινηματογραφική αφίσα της ταινίας.
ΣκηνοθεσίαΖακ Ζνάιντερ[1]
ΠαραγωγήΜαρκ Κάντον
ΣενάριοΖακ Ζνάιντερ, Φρανκ Μίλλερ και Kurt Johnstad[2]
Βασισμένο σε300
ΠρωταγωνιστέςΤζεράρντ Μπάτλερ, Ντόμινικ Γουέστ, Ροντρίγκο Σαντόρο, Άντριου Πλίβιν, Άντριου Τιέρναν, Ντέιβιντ Φράνσις, Ντέιβιντ Γουένχαμ, Deke Richards, Dennis St John, Τζερ Γκίλις, Λένα Χίντεϊ, Μάικλ Φασμπέντερ, Πίτερ Μένσα, Ρόμπερτ Μαγιέ, Στίβεν ΜακΧάτι, Τιμ Κόνολι, Τομ Γουίστομ, Τάιλερ Νάιτζελ, Τάιρον Μπένσκιν, Βίνσεντ Ρήγκαν, Κέλι Κρεγκ, Ντάρεν Σαχλάβι[2], Μάικλ Σινέλνικοφ[2], Νιλ Νάπιερ[2], Έλι Σνάιντερ, Πάτρικ Σαμπονγκούι και Leon Laderach
ΜουσικήΤάιλερ Μπέιτς
ΦωτογραφίαΛάρι Φονγκ
ΜοντάζΝτάμμυ Χόι
ΕνδυματολόγοςΜάικ Ουΐλκινσον
Εταιρεία παραγωγήςLegendary Entertainment, Virtual Studios και The Stone Quarry
ΔιανομήWarner Bros., InterCom και Netflix
Πρώτη προβολή2006[1]
Διάρκεια116 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Έπεται300: Η άνοδος της Αυτοκρατορίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το 300 είναι μία αμερικάνικη επική (ελληνική ιστορική) πολεμική ταινία του 2006, βασισμένη στο ομώνυμο κόμικ του Φρανκ Μίλλερ και στη μάχη των Θερμοπυλών. Σκηνοθέτης της ταινίας ήταν ο Ζακ Σνάιντερ με βοηθό τον ίδιο τον Φρανκ Μίλλερ. Πρωταγωνιστούν οι Τζέραρντ Μπάτλερ και Λένα Χίντεϊ.

Ο βασιλιάς Λεωνίδας (Τζέραρντ Μπάτλερ) οδήγησε 300 Σπαρτιάτες σε μάχη απέναντι στον Πέρση «θεό-βασιλιά» Ξέρξη (Ροντρίγκο Σαντόρο) και του στρατού του (1.000.000 στρατιώτες). Κατά τη διάρκεια της μάχης, η Γοργώ (Λένα Χίντεϊ), σύζυγος του Λεωνίδα, ζητά υποστήριξη στη Σπάρτη για τον άνδρα της. Την ιστορία διηγείται ο Σπαρτιάτης στρατιώτης Δήλιος (Ντέιβιντ Γουένχαμ).

Η ταινία 300 κυκλοφόρησε στα θέατρα IMAX (ΗΠΑ) στις 9 Μαρτίου 2007, και σε DVD, Blu-ray, και HD-DVD στις 31 Ιουλίου 2007. Η πρεμιέρα της ταινίας ήταν η 24η μεγαλύτερη στην ιστορία των box office, αλλά οι κριτικοί διχάστηκαν στις γνώμες για την εμφάνιση της ταινίας. Μερικοί την αναγνώρισαν ως πρωτότυπο επίτευγμα, ενώ κάποιοι άλλοι επέκριναν την εμφάνιση και την περιγραφή των Περσών στην ταινία. Το 2014 κυκλοφόρησε η ταινία 300: Η άνοδος της Αυτοκρατορίας, η οποία είναι και συνέχεια και προοίμιό της ταυτόχρονα.

Ο Δήλιος, ένας Σπαρτιάτης στρατιώτης, εξιστορεί τη βιογραφία του Λεωνίδα, από την παιδική ηλικία μέχρι τον θρόνο της Σπάρτης. Χρόνια αργότερα, ένας Πέρσης αγγελιαφόρος φθάνει στη Σπάρτη για να ζητήσει την υποταγή της πόλης στον Ξέρξη. Ως απάντηση, ο Λεωνίδας και οι φρουροί του, πετούν τους αγγελιοφόρους σε ένα πηγάδι. Αυτό το γεγονός φέρνει την επίθεση των Περσών και ο Λεωνίδας επισκέπτεται τους Εφόρους - λεπρούς, από τους οποίους οι Σπαρτιάτες έπρεπε να παίρνουν την ευλογία πριν πάνε στον πόλεμο. Ο Λεωνίδας προτείνει να απωθήσει την αριθμητική υπεροχή των Περσών χάρη στο στενό των Θερμοπυλών και να συγκεντρώσει τους Πέρσες σε ένα στενό μεταξύ της ξηράς και της θάλασσας. Οι Έφοροι ρωτούν την Πυθία, η οποία λέει πως η Σπάρτη δεν πρέπει να πολεμήσει κατά τη διάρκεια της θρησκευτικής τους γιορτής. Καθώς ο Λεωνίδας φεύγει, εμφανίζονται δύο πράκτορες του Ξέρξη (ένας από αυτούς ήταν Σπαρτιάτης, ο Θήρων), οι οποίοι δωροδοκούν τους Εφόρους με χρήματα και χρυσό.

Ο Λεωνίδας ακολουθεί το σχέδιό του και παίρνει μαζί του μόνο τριακόσιους Σπαρτιάτες, λέγοντας στο Συμβούλιο της Σπάρτης πως αυτή είναι η φρουρά του. Αν και ξέρει πως αυτό αποτελεί πράξη αυτοκτονίας, ο Λεωνίδας ελπίζει πως η θυσία τους θα ωθήσει το Συμβούλιο να ενωθεί κατά της Περσίας. Στο δρόμο τους για τις Θερμοπύλες, οι Σπαρτιάτες συναντούν Αρκάδες και άλλους Έλληνες, με τους οποίους και ενισχύονται. Στις Θερμοπύλες, δημιουργούν ένα τείχος για να σταματήσουν τους Πέρσες. Καθώς το χτίζουν, ο Λεωνίδας συναντά τον Εφιάλτη, έναν παραμορφωμένο Σπαρτιάτη, ο οποίος γλίτωσε τον θάνατο όταν γεννήθηκε, χάρη στη μητέρα του. Ο Εφιάλτης ζητά από τον Λεωνίδα την άδεια να συμμετέχει και αυτός στη μάχη. Ο Λεωνίδας νιώθει συμπάθεια για τον Εφιάλτη, αλλά δεν δέχεται την πρότασή του, λόγω του ότι ο Εφιάλτης δεν μπορεί να σηκώσει ψηλά την ασπίδα του, κάτι που θα κινδύνευε να διασπάσει τη συνοχή της σπαρτιατικής φάλαγγας.

Πριν τη μάχη οι Πέρσες ζητούν από τους Σπαρτιάτες να καταθέσουν τα όπλα τους. Ο Λεωνίδας αρνείται και χάρη στο σχηματισμό φάλαγγας καταφέρνουν να νικήσουν τους Πέρσες. Ο Ξέρξης προσωπικά συζητά με τον Λεωνίδα, προσφέροντας του δύναμη και εξουσία. Ο Λεωνίδας αρνείται και ο Ξέρξης στέλνει τη φρουρά του, τους Αθάνατους, αλλά οι Σπαρτιάτες με λίγες απώλειες κατάφεραν να τους νικήσουν. Ο Ξέρξης τότε στέλνει παράξενα όντα, όπως γίγαντες και μάγους, να επιτεθούν στους Σπαρτιάτες, αλλά η προσπάθειά τους δεν έχει επιτυχία. Θυμωμένος από την άρνηση του Λεωνίδα, ο Εφιάλτης πηγαίνει στο στρατόπεδο των Περσών και τους μιλά για ένα μυστικό πέρασμα. Οι Αρκάδες αποφασίζουν να φύγουν και ο Λεωνίδας διατάζει τον Δήλιο να επιστρέψει στη Σπάρτη και να διηγηθεί στο Συμβούλιο για τη θυσία τους. Παρόλο που ο Δήλιος έχασε το αριστερό του μάτι, προτιμά να πολεμήσει με τους υπόλοιπους, αλλά ο Λεωνίδας του λέει πως μόνο αυτός έχει το δώρο της αφήγησης. Ο Δήλιος φεύγει μαζί με τους Αρκάδες.

Στη Σπάρτη, ο Θήρων βιάζει τη Γοργώ (σύζυγο του Λεωνίδα), αφού της υποσχέθηκε ότι θα πείσει το Συμβούλιο να στείλει βοήθεια στον Λεωνίδα. Στο Συμβούλιο ο Θήρων κατηγορεί τη Γοργώ για απιστία και αυτή από τον θυμό της τον σκοτώνει μπροστά στο Συμβούλιο. Καθώς τον σκοτώνει, του επαναλαμβάνει τη φράση, την οποία της έλεγε ο Θήρων καθώς τη βίαζε: «Αυτό δεν θα τελειώσει γρήγορα, δεν θα σου αρέσει». Από τα ρούχα του Θήρωνος πέφτουν νομίσματα τα οποία απεικονίζουν τον Ξέρξη, οπότε το Συμβούλιο αποφασίζει να ενωθεί κατά της Περσίας.

Στις Θερμοπύλες, οι Πέρσες χρησιμοποίησαν το πέρασμα, το οποίο τους έδειξε ο Εφιάλτης, για να περικυκλώσουν τους Σπαρτιάτες. Ο στρατηγός του Ξέρξη ζητά την κατάθεση των όπλων από τους Σπαρτιάτες, προσφέροντας στον Λεωνίδα τίτλους και εξουσία. Ο Λεωνίδας φαινομενικά υποκλίνεται στον Ξέρξη, αλλά ένας από τους άνδρες του σκοτώνει τον Πέρση στρατηγό. Θυμωμένος ο Ξέρξης διατάζει τους τοξότες του να επιτεθούν. Ο Λεωνίδας ρίχνει το ακόντιό του και κόβει το μάγουλο του Ξέρξη. Έντρομος ο Ξέρξης παρακολουθεί τον θάνατο όλων των Σπαρτιατών λόγω των βελών των τοξοτών του. Λίγο πριν τον θάνατό του ο Λεωνίδας υπόσχεται αθάνατη αγάπη στη Γοργώ.

Κλείνοντας την αφήγησή του μπροστά στους Σπαρτιάτες, στο πεδίο της μάχης ένα χρόνο μετά τις Θερμοπύλες, ο Δήλιος δηλώνει πως ο περσικός στρατός είναι εξαντλημένος από τις λιποταξίες, από τον φόβο και τις βαριές απώλειες που υπέστη από τα ακόντια των τριακοσίων ελεύθερων και γενναίων Σπαρτιατών. Η θυσία των 300 Σπαρτιατών έγινε γνωστή σε όλη την Ελλάδα και όλες οι πόλεις-κράτη της χώρας ενώθηκαν κατά της Περσίας. Τώρα οι Πέρσες αντιμετωπίζουν 10.000 Σπαρτιάτες, οι οποίοι οδηγούν επιπλέον 30.000 ελεύθερους Έλληνες. Αν και η υπεροχή των Περσών ήταν τριπλάσια, ο Δήλιος δηλώνει πως οι Έλληνες θα νικήσουν και επαινεί τη θυσία του Λεωνίδα της Σπάρτης. Αμέσως, οδηγεί τους Έλληνες στη μάχη, γνωστή ως μάχη των Πλαταιών.

Κατάλογος ηθοποιών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πάνω: η σκηνή στην ταινία
Κάτω: η σκηνή στα κόμικς

Ο σκηνοθέτης Τζιάννι Νουννάρι δεν ήταν ο μόνος άνθρωπος, ο οποίος σχεδίαζε να γυρίσει ταινία για τη μάχη των Θερμοπυλών — ο Μάικλ Μαν ήδη σχεδίασε να γυρίσει ταινία για τη μάχη βασισμένη στο βιβλίο Gates of Fire. Ο Νουννάρι βρήκε το κόμικ του Φρανκ Μίλλερ, 300, και εντυπωσιάστηκε από το βιβλίο και αποφάσισε να γυρίσει ταινία με βάση το κόμικ.[4][5] Την παραγωγή της ταινίας 300 ανέλαβαν οι Νουννάρι και Μαρκ Κάντον, με σεναριογράφο τον Μίκαελ Β. Γκόρντον.[6] Ο σκηνοθέτης Ζακ Σνάιντερ προσλήφθηκε τον Ιούνιο του 2004[7] να σκηνοθετήσει, καθώς προσπάθησε να γυρίσει ταινία με βάση το κόμικ του Μίλλερ, πριν κάνει το ντεμπούτο του με τη νέα έκδοση της ταινίας Dawn of the Dead.[8] Ο Σνάιντερ διόρισε σεναριογράφο τον Κουρτ Τζόνσταντ, ο οποίος έγραψε ξανά το σενάριο του Γκόρντον,[7] και ο Φράνκ Μίλλερ παρέμεινε ως εκτελεστικός σύμβουλος.[9]

Η ταινία γυρίστηκε με βάση το ομώνυμο κόμικ, όπως είχε γίνει και στην ταινία Sin City.[10] Ο Σνάιντερ φωτοτύπησε σκηνές από το κόμικ. «Ήταν μια ευχάριστη διαδικασία για μένα... να έχεις το πλαίσιο ως στόχο» δήλωσε.[11] Όπως και στο κόμικ, έτσι και στην ταινία ο Δήλιος είναι ο αφηγητής. Χρησιμοποιώντας το χάρισμα του Δήλιου ως αφηγητή, ο Σνάιντερ μπορεί να προσθέσει φανταστικά στοιχεία στην ιστορία, εξηγώντας ότι ο «Δήλιος είναι άνθρωπος, ο οποίος ξέρει πως να μην καταστρέφει μια ιστορία λέγοντας αλήθεια».[12] Ο Σνάιντερ πρόσθεσε μια σκηνή, στην οποία η Γοργώ προσπαθεί να πείσει τους Σπαρτιάτες να στηρίξουν τον Λεωνίδα.[13]

Πάνω: Η σκηνή κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων
Κάτω: Η σκηνή μετά την επεξεργασία

Δύο μήνες χρειάστηκαν για να δημιουργηθούν εκατοντάδες ασπίδες, δόρατα και σπαθιά, μερικά από τα οποία ανακυκλώθηκαν από τις ταινίες Τροία και Αλέξανδρος. Οι χαρακτήρες δημιουργήθηκαν από τον Ζορντού Σχελλ, καθώς και ένας λύκος και 13 άλογα. Οι ηθοποιοί και οι κασκαντέρ εκπαιδεύονταν, με τον Σνάιντερ να συμμετέχει και αυτός στην εκπαίδευση. Για την παραγωγή χαρακτήρων και σκηνικών αντικειμένων, ο Σνάιντερ συνεργάστηκε με τον Σάουν Σμιθ και τον Μαρκ Ραππάπορτ.[14]

Η ενεργή παραγωγή της ταινίας άρχισε στις 17 Οκτωβρίου 2005, στο Μόντρεαλ,[15] και γυρίστηκε κατά τη διάρκεια των 60 ημερών[14] σε χρονολογική σειρά[13] με προϋπολογισμό 60 εκατομμυρίων δολαρίων.[16] Η ταινία γυρίστηκε στα Icestorm Studios, στο Μόντρεαλ, και ο Σνάιντερ χρησιμοποίησε την ψηφιακή τεχνική backlot και την τεχνική της μπλε οθόνης (αγγλ. bluescreens). Ο Μπάτλερ δήλωσε πως δεν ήταν πάντα σύμφωνος με την άποψη του Σνάιντερ, ενώ ο Γουένχαμ δήλωσε πως μερικές φορές ο Σνάιντερ ήθελε τις ίδιες σκηνές με το κόμικ, ενώ άλλες φορές έδινε την ελευθερία σε αυτούς να διερευνήσουν τον κόσμο και τα όρια του.[17] Η Χίντεϊ δήλωσε πως η εμπειρία με την τεχνική της μπλε οθόνης ήταν πολύ περίεργη και πως δεν υπήρχε τίποτα που θα τη συνέδεε συναισθηματικά με άλλο ηθοποιό.[18] Μόνο μια σκηνή, στην οποία τα άλογα τρέχουν στην ύπαιθρο, γυρίστηκε στην ύπαιθρο.[19] Σύμφωνα με τον Μπάτλερ, η παραγωγή της ταινίας ήταν δύσκολη.[20]

Η επεξεργασία των σκηνών έγινε στα Meteor Studios και στο Hybride Technologies, στο Μόντρεαλ. Ο Κρις Βαττς και ο Τζιμ Μπίσσελλ άρχισαν μια διαδικασία, την οποία ονόμασαν The Crush,[14] κατά την οποία άλλαζαν τα μπλε χρώματα σε φωτεινά και σκούρα. Ο Γκίσλαιν Στ-Πιέρρ, ο αρχηγός της ομάδας, δήλωσε πως όλα φαίνονταν πραγματικά.[14][21] Διάφορα προγράμματα υπολογιστών, όπως Maya, RenderMan και RealFlow, χρησιμοποιήθηκαν στις σκηνές αιματοχυσίας.[22] Η διαδικασία επεξεργασίας διήρκεσε για ένα χρόνο.[23]

Τον Ιούλιο 2005 ο συνθέτης Τάιλερ Μπέιτς άρχισε τη σύνθεση του soundtrack της ταινίας περιγράφοντας το αποτέλεσμα ως όμορφο θέαμα με μεγάλη χορωδία αλλά και μέτρια ακραία ένταση. Συνέθεσε ένα τραγούδι για την τελευταία σκηνή, το οποίο ήθελε να δείξει στην Warner Bros.. Ο Σνάιντερ συμφώνησε να χρησιμοποιηθεί αυτό το τραγούδι στην ταινία.[24] Τα τραγούδια δημιουργήθηκαν στα Abbey Road Studios, σε συνεργασία με τον τραγουδιστή Αζάμ Αλί.[25] Μια συνηθισμένη και μια ειδική έκδοση του soundtrack περιλαμβάνουν 25 κομμάτια, τα οποία εκδόθηκαν στις 6 Μαρτίου 2007.[26]

Το soundtrack συνάντησε αρκετές κριτικές, καθώς έμοιαζε με soundtrack άλλων ταινιών όπως της ταινίας Troy, το οποίο συνέθεσαν ο Τζέιμς Χόρνερ και ο Γκάμπριελ Γιάρεντ, και της ταινίας Titus.[27][28][29] Στις 3 Αυγούστου 2007 η Warner Bros. Pictures αναγνώρισε σε επίσημη δήλωση:

...χρησιμοποιήθηκε (χωρίς να το ξέρουμε ή χωρίς τη συμμετοχή μας) μουσική, την οποία συνέθεσε ο νικητής βραβείου Όσκαρ, Έλλιοτ Γκόλντενθαλ, η οποία χρησιμοποιήθηκε και στην ταινία Titus. Η Warner Bros. Pictures έχει μεγάλο σεβασμό στον Έλλιοτ, λόγω της μακροπρόθεσμης συνεργασίας, και ζητά από αυτόν να λυθεί το θέμα χωρίς σκάνδαλα.[30]

Προώθηση και κυκλοφορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Λένα Χέαντυ στο Λονδίνο, για την πρεμιέρα της ταινίας.

Η επίσημη ιστοσελίδα της ταινίας δημιουργήθηκε από την Warner Bros. τον Δεκέμβριο του 2005.[31] Αργότερα στην ιστοσελίδα προστέθηκαν βίντεο περιγράφοντας την παραγωγή της ταινίας. Τον Ιανουάριο του 2007 δημιουργήθηκε σελίδα της ταινίας στο MySpace.[32] Η The Art Institutes δημιούργησε μια ιστοσελίδα για να προωθήσει την ταινία.[33]

Στο Comic-Con International, τον Ιούλιο του 2006, το πάνελ της ταινίας μετέδωσε ένα διαφημιστικό τρέιλερ της ταινίας, το οποίο έγινε δεκτό θετικά.[34] Παρά τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας, το βίντεο κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο.[35] Η Warner Bros. παρουσίασε το επίσημο τρέιλερ της ταινίας στις 4 Οκτωβρίου 2006[36] και αργότερα εμφανίστηκε και στο Apple.com. Το τραγούδι, το οποίο χρησιμοποιήθηκε στο τρέιλερ, είναι το Just Like You Imagined των Nine Inch Nails. Ένα δεύτερο τρέιλερ της ταινίας κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους στις 8 Δεκεμβρίου 2006[37] και στο Διαδίκτυο την προηγούμενη μέρα.[38] Στις 22 Ιανουαρίου 2007 κυκλοφόρησε στην τηλεόραση ένα ειδικό τρέιλερ της ταινίας.[39] Τα τρέιλερ προσέλκυσαν θεατές και επηρέασαν την επιτυχία της ταινίας.[40]

Τον Απρίλιο του 2006 η Warner Bros. Interactive Entertainment ανακοίνωσε την πρόθεση της να δημιουργήσει ένα βιντεοπαιχνίδι, το 300: March to Glory, το οποίο θα βασιζόταν στην ταινία. Τα Collision Studios συνεργάστηκαν με την Warner Bros. για να μεταφέρουν το στυλ της ταινίας στο βιντεοπαιχνίδι, και κυκλοφόρησε ταυτόχρονα με την ταινία στις ΗΠΑ.[41] Η National Entertainment Collectibles Association δημιούργησε μια σειρά από action figures (στρατιωτάκια) βασισμένα στην ταινία,[42] καθώς και αντίγραφα των όπλων και των πανοπλιών.[43]

Η Warner Bros. προώθησε την ταινία, αφού έγινε χορηγός του Τσούκ Λίντελλ, πρωταθλητή στην κατηγορία ελαφρών βαρέων βαρών του Ultimate Fighting Championship, ο οποίος συμμετείχε σε διάφορες εκδηλώσεις προώθησης της ταινίας.[44] Η εταιρεία συνεργάστηκε και με την Εθνική Λίγκα Χόκεϊ (National Hockey League) για να παράγει ένα τηλεοπτικό σποτ, διάρκειας 30 δευτερολέπτων, για να προωθήσει την ταινία μαζί με τους προκριματικούς του Κυπέλλου Στάνλεϋ (Stanley Cup).[45]

Τον Αύγουστο του 2006 η Warner Bros. ανακοίνωσε ότι η ταινία 300 θα κυκλοφορήσει στις 16 Μαρτίου 2007,[46] αλλά τον Οκτώβριο ανακοίνωσε ότι η ταινία θα κυκλοφορήσει στις 9 Μαρτίου 2007.[36] Η ταινία 300 κυκλοφόρησε σε DVD, Blu-ray Disc και HD DVD στις 31 Ιουλίου 2007 στην Περιοχή 1 (ΗΠΑ) και τον Αύγουστο του 2007 στην Περιοχή 2 (Ευρώπη). Στις 21 Ιουλίου 2009, κυκλοφόρησε μια νέα έκδοση του Blu-ray, το 300: The Complete Experience, μαζί με την έκδοση Blu-ray της ταινίας Watchmen.[47]

Στις 9 Ιουλίου 2007 το αμερικάνικο τηλεοπτικό κανάλι TNT αγόρασε τα δικαιώματα μετάδοσης της ταινίας από την Warner Bros.[48] Το TNT άρχισε να προβάλλει την ταινία τον Σεπτέμβριο του 2009. Μερικές πηγές μας πληροφορούν πως το κανάλι πλήρωσε από 17[49] μέχρι 20 εκατομμύρια δολάρια[48] για τα δικαιώματα μετάδοσης.[49]

Η ταινία κυκλοφόρησε στη Βόρεια Αμερική στις 9 Μαρτίου 2007 στα θέατρα IMAX.[50] Την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας της η ταινία έλαβε 28.106.731 δολάρια και έκλεισε την πρεμιέρα της στη Βόρεια Αμερική με έσοδα 70.885.301 δολάρια, σπάζοντας το ρεκόρ της ταινίας Ice Age: The Meltdown, στις πρεμιέρες του Μαρτίου και της άνοιξης. Από τότε, το εαρινό ρεκόρ κυκλοφορίας της ταινίας 300 έσπασε η ταινία Fast and Furious, ενώ το ρεκόρ κυκλοφορίας ταινίας του Μαρτίου έσπασε η ταινία Alice in Wonderland.[51] Η πρεμιέρα της ταινίας 300 ήταν η 24η μεγαλύτερη στην ιστορία των box office, μικρότερη από την πρεμιέρα της ταινίας The Lost World: Jurassic Park αλλά μεγαλύτερη από την πρεμιέρα της ταινίας Transformers.[52] Τη στιγμή κυκλοφορίας αποτελούσε την 3η μεγαλύτερη πρεμιέρα στην ιστορία των ταινιών καταλληλότητας R (άνω των 17), πίσω από την ταινία The Matrix Reloaded (91.8 εκατομμύρια δολάρια) και την ταινία The Passion of the Christ (83.8 εκατομμύρια δολάρια).[53] Η ταινία είχε κάνει ρεκόρ για τα σινεμά IMAX, αφού έλαβε έσοδα 3.6 εκατομμύρια δολάρια (την εβδομάδα της πρεμιέρας).[54] Η ταινία έλαβε 456.068.181 δολάρια παγκοσμίως.

Τα στελέχη του στούντιο εξεπλάγησαν από την πρεμιέρα, η οποία ήταν 2 φορές καλύτερη από αυτό που περίμεναν.[55] Ο ισχυρός γυναικείος ρόλος της βασίλισσας της Σπάρτης, Γοργώ, προσέλκυσε πολλές γυναίκες και μια διαφημιστική επίθεση στο MySpace.[56] Ο Μάρκ Κάντον δήλωσε: «Το MySpace έχει τεράστιο αντίκτυπο, αλλά έχει ξεπεράσει τα όρια του Διαδικτύου. Όταν κάνεις μεγάλη ταινία, κάθε λέξη μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα».[56]

Η ταινία 300 έκανε την πρεμιέρα της στη Σπάρτη στις 7 Μαρτίου 2007, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα στις 8 Μαρτίου 2007.[57][58] Το άνοιγμά της στην Ελλάδα αποτελεί το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί στη χώρα, με έσοδα της τάξης των 3,1 εκατομμυρίων δολαρίων (317.000 εισιτήρια) για το πρώτο Σαββατοκύριακο σε 138 οθόνες, ξεπερνώντας το άνοιγμα της ταινίας Οι Πειρατές της Καραϊβικής: Το Σεντούκι του Νεκρού.[59][60] Στο δεύτερο Σαββατοκύριακο τα έσοδα παρουσίασαν πτώση μόλις 11%, με τη ταινία να καταγράφει το μεγαλύτερο δεύτερο σαββατοκύριακο στην ιστορία του ελληνικού box office.[61]

Από την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, στις 14 Φεβρουαρίου 2007, μπροστά σε 1.700 θεατές, η ταινία έλαβε γενικά κακές γνώμες. Ενώ έλαβε μόνιμη επευφημία κατά τη διάρκεια της δημόσιας πρεμιέρας,[62] πολλοί από τους θεατές έφυγαν κατά τη διάρκεια της πρεμιέρας, ενώ οι υπόλοιποι αποδοκιμάστηκαν.[63] Οι κριτικοί χωρίστηκαν ανάλογα με τη γνώμη τους.[64] Στον ιστότοπο Rotten Tomatoes, η ταινία συγκέντρωσε 60% θετικές γνώμες, από 228 κριτικές και μέσο όρο 6,1 στα 10, με τον συνολικό απολογισμό των κριτικών να αναφέρει ότι αποτελεί «απλοϊκή αλλά οπτικά συναρπαστική εμπειρία, γεμάτη αίμα, βία και έτοιμες κινηματογραφικές ατάκες».[65] Σε σύγκριση, η Metacritic, βασισμένη σε 35 κριτικές, έδωσε στην ταινία 51 πόντους από τους 100.[64]

Ωστόσο οι χειρότερες αναφορές προέρχονται από τις αμερικάνικες εφημερίδες. Ο Α.Ο. Σκοττ της The New York Times περιγράφει την ταινία «ως βίαιη όπως η ταινία Apocalypto και δύο φορές πιο ηλίθια», καθώς επίσης κριτικάρει τα χρώματα και θεωρεί ότι η πλοκή περιλαμβάνει ρατσιστικές ιδέες — ο Σκοττ δήλωσε πως ήταν πολύ αστεία η εμφάνιση των Σπαρτιατών, λέγοντας ότι οι Πέρσες χαρακτήρες «ήταν πρωτοπόροι στην τέχνη της προσωποδιάτρησης» αλλά οι Σπαρτιάτες «ήταν ανώτεροι στα θέματα υγείας και στις εγκαταστάσεις ηλεκτρόλυσης».[66] Ο Κέννεθ Τουράν έγραψε στην εφημερίδα «ότι αν δεν σου αρέσει η βία όπως στους Σπαρτιάτες, στον Κουέντιν Ταραντίνο ή σε ένα αγόρι, το οποίο παίζει βιντεοπαιχνίδια, δεν θα μείνεις απόλυτα ευχαριστημένος από την ταινία».[67] Ο Ρότζερ Εμπέρτ, στο άρθρο του, δίνει στην ταινία 2 αστέρια (από τα 5), γράφοντας, «Η ταινία 300 έχει μονοδιάστατες καρικατούρες, οι οποίες μιλούν όπως οι επαγγελματίες παλαιστές, οι οποίοι κανονίζουν την επόμενη συνάντησή τους».[68] Μερικοί κριτικοί, οι οποίοι ασχολούνται με τις ελληνικές εφημερίδες, όπως ο Ρόμπυ Έξιελ, δήλωσε ότι οι κινηματογραφόφιλοι θα μείνουν θαμπωμένοι από την ψηφιακή δράση, αλλά ενοχλημένοι από τις πομπώδεις ερμηνείες και τους μονοδιάστατους χαρακτήρες.[58]

Ωστόσο υπήρχαν και θετικές γνώμες. Ο Τόντ ΜακΚάρθι του περιοδικού Variety δήλωσε ότι η ταινία ήταν οπτικά καλή, καθώς και πομπώδης[69], ενώ ο Κίρκ Χόνεουκαττ, γράφοντας στο The Hollywood Reporter, επαινεί την «ομορφιά της τοπογραφίας, των χρωμάτων και των σχημάτων».[70] Γράφοντας στην Chicago Sun Times, ο Ρίτσαρντ Ρόεπερ αναγνώρισε ότι η ταινία 300 είναι ισάξια της ταινίας Citizen Kane.[71] Το περιοδικό Empire έδωσε στην ταινία 3,5 πόντους από τους 5, δηλώνοντας: «Η ταινία είναι οπτικά εκπληκτική και μεταδίδει την ουσία της». Η ταινία έγινε θετικά δεκτή από ιστοσελίδες, οι οποίες ασχολούνται με κόμικς και βιντεοπαιχνίδια. Ο Μάρκ Κρόναν του Comic Book Resources βρήκε την ταινία συναρπαστική, λέγοντας πως αφήνει μια αίσθηση δύναμης.[72] Ο Τόντ Γκίλχριστ της IGN, αναγνώρισε τον Ζακ Σνάιντερ ως κινηματογραφικό οραματιστή και δήλωσε πως είναι ο «πιθανός λυτρωτής του κινηματογράφου».[73]

Στα MTV Movie Awards 2007, η ταινία 300 ήταν υποψήφια για Καλύτερη Ταινία, Καλύτερη Εκτέλεση για τον Τζέραρντ Μπάτλερ, Καλύτερη Θεαματική Εκτέλεση για τη Λένα Χίντεϊ, Καλύτερος Κακός για τον Ροντρίγκο Σαντόρο, και Καλύτερη Μονομαχία για τη μονομαχία Λεωνίδα με τον γίγαντα των Αθάνατων.[74] Η ταινία κέρδισε το βραβεία για την Καλύτερη Μονομαχία. Στα Golden Icon Awards 2006-07, η ταινία κέρδισε στην κατηγορία Καλύτερη Δραματική Ταινία και Καλύτερη Ταινία Δράσης.[75] Τον Δεκέμβριο του 2007, η ταινία κέρδισε το βραβείο Ταινία της Χρονιάς 2007 από την IGN,[76] καθώς και τα βραβεία Καλύτερη Προσαρμογή από Κόμικς[77] και Αγαπημένο Χαρακτήρα (Λεωνίδας).[78] Η ταινία έλαβε 10 υποψηφιότητες για τα Saturn Awards 2008, νικώντας τα βραβεία για Καλύτερος Σκηνοθέτης και Καλύτερη Ταινία Δράσης/Περιπέτειας/Θρίλερ.[79] Το 2009, το περιοδικό National Review έβαλε την ταινία 300 στην 5η θέση στη λίστα των 25 Καλύτερων Ταινιών.[80]

Ιστορική ακρίβεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μαζί με τις πραγματικές πολεμικές συνήθειες των Σπαρτιατών, στη χορογραφία των μαχών, την οποία έλεγχαν οι Νταμόν Καρό και Χάντ Σταχέλσκι, βάση αποτέλεσαν οι πολεμικές τέχνες των Φιλιππίνων.[81]

Ο Πολ Κάρτλεντζ, Καθηγητής της Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, ενημέρωσε τους παραγωγούς της ταινίας για την προφορά των ελληνικών ονομάτων, και τονίζει ότι αυτή ήταν καλή χρήση της δημοσιευμένης εργασίας του για τη Σπάρτη. Επαινεί την ταινία για την «ηρωική παρουσίαση των Σπαρτιατών» και για τον «κεντρικό ρόλο των γυναικών, οι οποίες προσθέτουν τιμή στους άνδρες», ενώ εκφράζει ανησυχίες για την προώθηση της ιδέας ότι οι Δυτικοί (Έλληνες) είναι καλοί, ενώ οι Ανατολικοί (Πέρσες) είναι κακοί.[82] Ο Κάρτλεντζ γράφει ότι απόλαυσε την ταινία, αν και βρήκε την περιγραφή του Λεωνίδα για τους Αθηναίους, τους οποίους ονόμασε «παιδεραστές», ειρωνική, καθώς και οι Σπαρτιάτες είχαν ενσωματώσει το σύστημα της παιδεραστίας.[83]

Ο Εφραίμ Λυτλ, βοηθός καθηγητής της Ελληνιστικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, αναφέρει ότι η ταινία 300 παρουσιάζει τη σπαρτιατική κοινωνία ως προβληματική και ενοχλητική, καθώς επίσης παρουσιάζει τα «εκατοντάδες έθνη των Περσών» ως τέρατα και τους μη-Σπαρτιάτες ως αδύνατους. Πιστεύει πως το ηθικό σύμπαν της ταινίας «θα ήταν παράξενο και στους αρχαίους Έλληνες όσο και στους σύγχρονους ιστορικούς».[84]

Ο Βίκτορ Νταβίς Χάνσον, καθηγητής της Κλασσικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, θεωρεί ότι η ταινία δείχνει μια πρωτότυπη συγγένεια με το αρχικό υλικό του Ηρόδοτου, το οποίο παρουσιάζει το πολεμικό ήθος των Σπαρτιατών και τις Θερμοπύλες ως «σύγκρουση πολιτισμών». Παρατηρεί ότι ο Σιμωνίδης ο Κείος, ο Αισχύλος και ο Ηρόδοτος βλέπουν τις Θερμοπύλες ως μάχη κατά «του ανατολικού συγκεντρωτισμό και της συλλογικής δουλοπαροικίας», κάτι που ήταν αντίθετο με την «ιδέα των ελεύθερων πολιτών και των αυτόνομων πόλεων».[85] Τόνισε επίσης πως η ταινία θέλει να παρουσιάσει τη μάχη με σουρεαλιστικό τρόπο, ώστε να «σοκάρει πρώτα και μετά να διδάξει τη μάχη».[86]

Ο Τουράζ Νταριγιάε, νυν καθηγητής της Ιρανικής Ιστορίας και του Περσικού Κόσμου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (Ιρβίνς), έγραψε για την ταινία:

Μερικά αποσπάσματα του Αισχύλου, του Διόδωρου, του Ηρόδοτου και του Πλούταρχου χρησιμοποιήθηκαν στην ταινία για να μεταδώσουν μια αυθεντική γεύση. Ο Αισχύλος έγινε κύρια πηγή καθώς η μάχη με την «τερατώδη ανθρώπινη αγέλη» των Περσών αποτελεί το κύριο σημείο της αφήγησης. Οι δηλώσεις του Διόδωρου για την ελληνική ανδρεία και τη θέληση τους για την ελευθερία προστίθεται στην ταινία. Ο Ηρόδοτος χρησιμοποιεί φανταστικούς αριθμούς για την περσική δύναμη, ενώ ο Πλούταρχος χρησιμοποιεί τις συζητήσεις των Ελληνίδων γυναικών.[87]

Ο Ρόμπερτ ΜακΧένρυ, πρώην εκδότης της Encyclopædia Britannica και συγγραφέας του How to Know θεωρεί πως η ταινία «ήταν ανόητη. Προσπαθούσε να μεταδώσει τα ειδικά των Σπαρτιατών, κάτι που άρχισε στους αρχαίους καιρούς, μεταδόθηκε στη Ρώμη, άντεξε την πάροδο του χρόνου αλλά λίγα μένουν ίδια με τη σπαρτιατική εποχή».[88]

Ο Ζακ Σνάιντερ, σε συνέντευξη του MTV για την ιστορική ακρίβεια, δήλωσε «ότι κατά 90%, τα γεγονότα είναι ακριβή. Είναι τρελό... Έδειξα την ταινία σε πολλούς ιστορικούς και είπαν ότι είναι τέλεια. Δεν πίστευαν ότι είναι τόσο ακριβής». Και μετά δήλωσε ότι η ταινία «είναι μια όπερα, όχι ένα ντοκιμαντέρ. Αυτό λέω όταν οι άνθρωποι λένε ότι δεν είναι ιστορικά ακριβής».[89] Στο BBC News δήλωσε ότι η ταινία είναι «φανταστική ιστορία». Επίσης, δήλωσε ότι ο «Δήλιος είναι άνθρωπος, ο οποίος ξέρει πως να μη καταστρέφει μια ιστορία λέγοντας αλήθεια».[12]

Πριν την κυκλοφορία της ταινίας, η Warner Bros. εξέφρασε ανησυχίες για τις πολιτικές πτυχές του θέματος της ταινίας. Ο Σνάιντερ αναφέρει ότι υπήρχε «μεγάλη ευαισθησία για τη μονομαχία Ανατολής και Δύσης στο στούντιο».[90] Οι εικασίες των ΜΜΕ για πιθανό παραλληλισμό μεταξύ της ελληνοπερσικής σύγκρουσης και των σύγχρονων γεγονότων άρχισε με μια συνέντευξη του Σνύντερ πριν το Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου.[91] Ο δημοσιογράφος παρατήρησε ότι «όλοι είναι σίγουροι να μεταφράσουν αυτό [την ταινία] στη σύγχρονη πολιτική». Ο Σνάιντερ απάντησε ότι δεν υπάρχει παραλληλισμός μεταξύ της ταινίας και του σύγχρονου κόσμου.[92]

Μερικοί κριτικοί άρχισαν να απορούν για τον ιδεολογικό προσανατολισμό της ταινίας. Ο Κάιλ Σμιθ έγραψε ότι η ταινία ικανοποίησε τα «αγόρια του Αδόλφου»,[93] και η Ντάνα Στέβενς συγκρίνει την ταινία με την ταινία Eternal Jew, «ως εθνικιστικό μύθο, ο οποίος είναι ικανός να οδηγήσει σε ολοκληρωτικό πόλεμο».[94] Ο Ρότζερ Μουρ, κριτικός της Orlando Sentinel, θεωρεί ότι η ταινία 300 ανήκει στην «τέχνη του φασισμού».[95] Το Alleanza Nazionale, ιταλικό πολιτικό κόμμα, το οποίο δημιουργήθηκε μετά την κατάρρευση του νεο-φασιστικού κόμματος MSI, προώθησε τη φράση «Προστατεύετε τις αξίες σου, τον πολιτισμό, την περιοχή σας».[96]

Ωστόσο, η Τζιν Σέϊμουρ δήλωσε πως η «ταινία είναι καταδικασμένη και θα ήταν ανόητο να αντέξει τις ιδεολογικές θεωρίες».[97] Ο Σνάιντερ δήλωσε πως οι δημοσιογράφοι, οι οποίο κριτικάρουν μια «ταινία για ένα μάτσο αγόρια» και λένε ότι χρησιμοποιήθηκαν οι λέξεις «ομόφοβος», «ομοφυλόφιλος» και «ρατσιστής», χάνουν το «νόημα της ταινίας».[98] Ο Σλοβένος κριτικός Σλαβόι Ζίζεκ έγραψε ότι η ιστορία εκπροσωπεί μια «φτωχή, μικρή χώρα (Ελλάδα), η οποία δέχεται επίθεση από μεγαλύτερο κράτος (Περσία)», λέγοντας πως η ταύτιση των Σπαρτιατών με μια σύγχρονη υπερδύναμη είναι λανθασμένη.[99]

Ο Μίκαελ Μ. Χέρεμς, συγγραφέας του With Your Shield, or On It: Disability Representation in 300, δήλωσε ότι στην ταινία, η καμπούρα του Εφιάλτη παρουσιάζεται διαφορετικά από την καμπούρα του Εφιάλτη στην ιστορία του.[100]

Απεικονίσεις των Περσών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από την πρεμιέρα της, η ταινία 300 προσέλκυσε συζητήσεις για την εμφάνιση των Περσών. Μερικοί κριτικοί, ιστορικοί, δημοσιογράφοι και αξιωματικοί της Κυβέρνησης του Ιράν (συμπεριλαμβανομένου και του Προέδρου Μαχμούτ Αχμεντινετζάντ)[101] κατήγγειλαν την ταινία.[102][103][104]

Όπως και το κόμικς, η ταινία παρουσιάζει τους Πέρσες ως τερατώδεις, ως βαρβαρικό και δαιμονικό λαό, ενώ ο Ξέρξης παρουσιάζεται ως ανδρόγυνο.[105][106] Οι κριτικοί θεωρούν πως αυτό αποτελεί κραυγαλέα αντίθεση με την εμφάνιση των Σπαρτιατών.[107] Ο Στέβεν Ρέα αναφέρει πως οι Πέρσες της ταινίας ήταν ένα όχημα για μια αναχρονιστική διατομή των δυτικών στερεοτύπων για την Ασιατική και την Αφρικανική κουλτούρα.

Η εμφάνιση των Περσών στην ταινία προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στο Ιράν.[108] Η Αζαμπέχ Μοαβένι, από το περιοδικό Time, δήλωσε ότι η Τεχεράνη ήταν «εξοργισμένη» με την κυκλοφορία της ταινίας. Η Μοαβένι εντόπισε δύο παράγοντες για τις αντιδράσεις της Τεχεράνης: η κυκλοφορία της ταινίας την παραμονή του Νοβρούζ, της Περσικής Πρωτοχρονιάς, και η ιρανική κοινή γνώμη ότι η περίοδος της Αχαιμενίδας Αυτοκρατορίας αποτελεί «μια ιδιαίτερα καλή σελίδα της ιστορίας τους».[102][103][109] Διάφοροι Ιρανοί αξιωματούχοι καταδίκασαν την ταινία.[110][111][112][113] Η Ιρανική Ακαδημία Τεχνών κατάγγειλε την ταινία στην UNESCO, λέγοντας ότι η ταινία κάνει επίθεση στην ιστορική ταυτότητα του Ιράν.[114][115] Η ιρανική αποστολή του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών διαμαρτυρήθηκε για την κυκλοφορία της ταινίας σε δελτίο τύπου,[116] και οι ιρανικές πρεσβείες διαμαρτυρήθηκαν για την παρουσίαση της ταινίας στη Γαλλία,[117] στην Ταϊλάνδη,[118] στην Τουρκία,[119] και στο Ουζμπεκιστάν.[120] Η ταινία απαγορεύτηκε στο Ιράν, αφού θεωρήθηκε «επιζήμια αμερικανική προπαγάνδα».[121]

Σε απάντηση στις επικρίσεις, ο εκπρόσωπος της Warner Bros. δήλωσε ότι η ταινία 300 «ήταν δουλειά βασισμένη στο κόμικς του Φράνκ Μίλλερ και αόριστα βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα. Το στούντιο ανέπτυξε αυτή την ταινία ως φανταστικό έργο, με μοναδικό σκοπό να ψυχαγωγήσει τον κόσμο και όχι να δυσφημήσει την κουλτούρα ενός έθνους».[108]

Στις 27 Ιανουαρίου 2007, λίγο πριν την κυκλοφορία της ταινίας, ο Φρανκ Μίλλερ έκανε πολιτική δήλωση για την «Κατάσταση της Ένωσης»: «Για κάποιο λόγο, κανένας δεν λέει γιατί είναι κατά της ταινίας και για τη βαρβαρότητα του 6ου αιώνα, την οποία στην πραγματικότητα εκπροσωπούν. Υποδουλώνουν τις γυναίκες, ακρωτηριάζουν τα γεννητικά όργανα των κορών τους, δεν συμπεριφέρονται με τον τρόπο, με τον οποίο συμπεριφερόμαστε εμείς. Μιλώ σε ένα μικρόφωνο, το οποίο δεν θα είναι ποτέ προϊόν της κουλτούρας τους, ζω σε μια γειτονιά, όπου 3.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν από κλέφτες αεροπλάνων, τα οποία μπορεί να μην είχαν κατασκευαστεί ποτέ».[122] Επίσης δήλωσε για την επερχόμενη εργασία του στο Holy Terror, Batman!, μια ιστορία, όπου ο Μπάτμαν νικά την Αλ Κάιντα, ότι «Είναι, όχι τόσο σημαντικό, κομμάτι προπαγάνδας... Ο Σούπερμαν χτυπά τον Χίτλερ. Έτσι έκανε και ο Κάπταιν Αμέρικα. Αυτός είναι ένας λόγος της ύπαρξης τους».[123]

Στη λαϊκή κουλτούρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η γνωστή παρωδία της ταινίας

Η ταινία 300 έγινε διάσημη στα ΜΜΕ για τη φράση «This is Sparta!»,[124] με παρωδίες της ταινίας στην τηλεόραση. Αυτές περιλαμβάνουν την μικρή ταινία United 300, το οποίο κέρδισε το Movie Spoof Award στα 2007 MTV Movie Awards, και την παρωδία Night at the Museum: Battle of the Smithsonian. Σκίτσα βασισμένα στην ταινία εμφανίστηκαν στο Saturday Night Live[125] και στο Robot Chicken, το τελευταίο εκ των οποίων έχει μιμηθεί το ύφος της ταινίας 300 σε παρωδία κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Επαναστατικού Πολέμου, με τίτλο 1776.[126]

Η 20th Century Fox κυκλοφόρησε το Meet the Spartans, μια παρωδία της ταινίας 300, με σκηνοθέτες τους Τζέισον Φρίντμπεργκ και Άαρον Σέλτζερ. Η Universal Pictures σχεδιάζει μια ίδια παρωδία, με τίτλο National Lampoon's 301: The Legend of Awesomest Maximus Wallace Leonidas.[127] Στην ταινία 300 έγινε παρωδία σε ένα επεισόδιο του South Park, με τίτλο D-Yikes!.[128] Στο βιντεοπαιχνίδι Deadliest Warrior: The Game, υπάρχει ένα σημείο το οποίο ονομάζεται That was Sparta!, όπου ο παίκτης σκοτώνει 300 Σπαρτιάτες.

Οι 300 έχουν εγκριθεί από το σώμα σπουδαστών του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν (η μασκότ του οποίου ονομάζεται Σπαρτιάτες -Spartans), οι οποίοι λένε τη φράση Spartans, what is your profession? (ελλ. Σπαρτιάτες, ποιο είναι το επάγγελμα σας;) σε διάφορα αθλητικά γεγονότα μετά την κυκλοφορία της ταινίας, και ο προπονητής της ομάδας καλαθόσφαιρας του πανεπιστημίου, Τομ Ιζό, εμφανίστηκε ως Λεωνίδας σε μια φοιτητική εκδήλωση.[129][130]

Τον Ιούνιο του 2008, οι σκηνοθέτες Μάρκ Κάντον, Τζιάννι Νουννάρι και Μπέρνι Γκόλντμανν αποκάλυψαν ότι η δουλειά άρχισε ως αναδρομικό διήγημα για τους 300.[131] Η Legendary Pictures ανακοίνωσε ότι ο Φράνκ Μίλλερ έγραψε το κόμικ, και ο Ζακ Σνάιντερ δήλωσε το ενδιαφέρον του να διευθύνει την ταινία, πριν την επίσημη υπογραφή του στο έργο.[132] ωστόσο τελικά η ταινία σκηνοθετήθηκε από τον Νόαμ Μούρο, διότι Ζακ Σνάιντερ σκηνοθέτησε την ταινία Άνθρωπος από Ατσάλι.[133][134]

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 7567770-2. Ανακτήθηκε στις 18  Μαΐου 2024.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 "300 Comic To Movie Comparison Αρχειοθετήθηκε 2011-07-07 στο Wayback Machine.." About.com. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2010.
  4. Rob M. Worley (9 Μαρτίου 2007). «Exclusive interview: Producer Gianni Nunnari's epic struggle for 300». Comics2Film.com. http://web.archive.org/web/20080430001431rn_1/www.comics2film.com/index.php?a=story&b=25111. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  5. Scott Mitchell Rosenberg (9 Μαρτίου 2007). «March to Glory». Broken Frontier. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-21. https://web.archive.org/web/20080521004605/http://www.brokenfrontier.com/lowdown/details.php?id=708. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  6. Stax (February 17, 2004). «The Stax Report: Script Review of 300». IGN. http://movies.ign.com/articles/492/492542p1.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  7. 7,0 7,1 Stax (June 22, 2004). «Who Commands the 300. IGN. http://movies.ign.com/articles/525/525357p1.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  8. Susan Wloszczyna (3 Μαρτίου 2007). «An epic tale, told 300 strong». USA Today. http://www.usatoday.com/life/movies/news/2007-03-06-the300-cover_N.htm?csp=34. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2007. 
  9. Todd Gilchrist (20 Αυγούστου 2005). «Being Frank». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-05-17. https://web.archive.org/web/20110517051455/http://comics.ign.com/articles/643/643905p2.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  10. Stax (15 Αυγούστου 2005). «Attila Leads the 300». IGN. http://movies.ign.com/articles/641/641893p1.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  11. «300 Matches Miller Style». Sci Fi Wire. 27 Ιουλίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-06-10. https://web.archive.org/web/20080610062645/http://www.scifi.com/scifiwire/index.php?category=0&id=37328. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  12. 12,0 12,1 Resa Nelson (1 Φεβρουαρίου 2006). «300 Mixes History, Fantasy». Sci Fi Wire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-06-10. https://web.archive.org/web/20080610064002/http://www.scifi.com/scifiwire/index.php?category=0&id=34442. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  13. 13,0 13,1 Chris Brown (9 Σεπτεμβρίου 2006). «Zack Snyder on keeping 300 sharp». Comics2Film.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2007. 
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 Douglas Edward (5 Ιανουαρίου 2007). «300: The Set Visit!». SuperHeroHype.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-17. https://web.archive.org/web/20070317195944/http://www.superherohype.com/news/300news.php?id=5064. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2007. 
  15. Pamela McClintock (15 Μαϊου 2005). «300 counts for WB». Variet]. http://www.variety.com/article/VR1117927548.html?categoryid=13&cs=1. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2006. 
  16. Pamela McClintock (9 Οκτωβρίου 2005). «Warners bets a bundle on swords-and-CGI 300». Variety. http://www.variety.com/article/VR1117930401.html?categoryid=13&cs=1&query=%22frank+miller%22&display=frank+miller. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2006. 
  17. Patrick Lee (23 Ιουλίου 2006). «Butler Not Too Chafed By 300». Sci Fi Wire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-06-10. https://web.archive.org/web/20080610051321/http://www.scifi.com/scifiwire/index.php?category=0&id=37249. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  18. Edward Douglas (19 Ιανουαρίου 2006). «300's Queen Gorgo». SuperHeroHype.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-08-06. https://web.archive.org/web/20060806021330/http://www.superherohype.com/news/featuresnews.php?id=3785. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2006. 
  19. Mark Olsen (14 Ιανουαρίου 2007). «An epic battle is pumped up». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-29. https://web.archive.org/web/20070929135846/http://www.calendarlive.com/movies/cl-ca-spartans14jan14,0,925494.story?coll=cl-movies. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2007. 
  20. Jonah Weiland (6 Φεβρουαρίου 2007). «"300" – One-on-one with Gerard Butler». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-02-08. https://web.archive.org/web/20070208061541/http://www.comicbookresources.com/news/newsitem.cgi?id=9572. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2007. 
  21. Sean Davidson (6 Μαρτίου 2006). «Meteor hits 300». Playback. http://www.playbackonline.ca/articles/magazine/20060306/meteor.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  22. Sean Davidson (8 Μαρτίου 2007). «Meteor, Hybride pumped blood into 300». Playback. http://www.playbackonline.ca/articles/daily/20070308/300.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  23. Lev Grossman (2 Μαρτίου 2007). «The Art of War». TIME. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-04. https://web.archive.org/web/20070304192925/http://www.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C1595241%2C00.html. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2007. 
  24. Daniel Robert Epstein (13 Ιουλίου 2005). «Exclusive Interview with Tyler Bates, Score Composer for The Devil's Rejects». UGO. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-12-13. https://web.archive.org/web/20061213204116/http://www.ugo.com/channels/music/features/tylerbates_music/interview.asp. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2006. 
  25. «WB Records to Release 300 Soundtrack». SuperHeroHype.com. 19 Ιανουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-11-07. https://web.archive.org/web/20071107122859/http://www.superherohype.com/news/300news.php?id=5108. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2007. 
  26. «300 Soundtrack To Hit Hard». IGN. 31 Ιανουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-05-27. https://web.archive.org/web/20110527104232/http://music.ign.com/articles/760/760181p1.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  27. «300». Music On Film. Justin Bielawa. 27 Φεβρουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2007. 
  28. James Southall. «300». Movie Wave. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2007. 
  29. Demetris Christodoulides. «300». Score Magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2007. 
  30. «300 on DVD». 3 Αυγούστου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2007. 
  31. Stax (22 Δεκεμβρίου 2005). «300 Invades the Web». IGN. http://movies.ign.com/articles/678/678030p1.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  32. «300 MySpace Page Launched». SuperHeroHype.com. 2 Ιανουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-01-05. https://web.archive.org/web/20070105034531/http://www.superherohype.com/news/300news.php?id=5057. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2007. 
  33. «Frank Miller: Graphic Novelist & Filmmaker». The Art Institutes. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2007. 
  34. George A. Tramountanas (23 Ιουλίου 2006). «CCI Day 3: Warner Bros. Presents "300"». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-10-19. https://web.archive.org/web/20061019072034/http://www.comicbookresources.com/news/newsitem.cgi?id=7946. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2006. 
  35. «UPDATE: The New 300 Promo Trailer!». SuperHeroHype.com. 20 Σεπτεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-05-09. https://web.archive.org/web/20070509055519/http://www.superherohype.com/news/300news.php?id=4733. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2006. 
  36. 36,0 36,1 «Official 300 Trailer Hits!». SuperHeroHype.com. 4 Οκτωβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-10-29. https://web.archive.org/web/20061029181940/http://www.superherohype.com/news/300news.php?id=4773. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2006. 
  37. «New TMNT and 300 Trailers this Week». SuperHeroHype.com. 3 Δεκεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-12-06. https://web.archive.org/web/20061206002309/http://www.superherohype.com/news/tmntnews.php?id=4969. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2006. 
  38. «The 300 Theatrical Trailer!». SuperHeroHype.com. 7 Δεκεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-12-16. https://web.archive.org/web/20061216071847/http://www.superherohype.com/news/300news.php?id=4981. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2006. 
  39. «300 Premiering in Berlin». SuperHeroHype.com. 23 Ιανουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-05-09. https://web.archive.org/web/20070509081044/http://www.superherohype.com/news/300news.php?id=5122. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2007. 
  40. «Weekend Box Office (March 9–11, 2007)». boxofficeguru.com. 11 Μαρτίου 2007. http://www.boxofficeguru.com/031207.htm. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2007. 
  41. Daemon Hatfield (19 Απριλίου 2006). «300 Marches to PSP». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-05-27. https://web.archive.org/web/20110527201433/http://psp.ign.com/articles/702/702319p1.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  42. «Spartans! Tonight We Dine in Hell!». NECA. November 13, 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-11-16. https://web.archive.org/web/20061116224813/http://www.necaonline.com/article/detail/44. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2006. 
  43. «Are You a Spartan or a Persian?». NECA. 27 Νοεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-12-06. https://web.archive.org/web/20061206031529/http://necaonline.com/article/detail/49. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2006. 
  44. «300 Teams with UFC's Chuck Liddell». SuperHeroHype.com. 28 Δεκεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-01-02. https://web.archive.org/web/20070102164755/http://www.superherohype.com/news/300news.php?id=5049. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2006. 
  45. Pamela McClintock (4 Μαρτίου 2007). «NHL promotes 300». Variety. http://www.variety.com/article/VR1117960501.html?categoryid=13&cs=1. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2007. 
  46. Stax (10 Αυγούστου 2006). «Warners Shuffles Dates». IGN. http://movies.ign.com/articles/724/724791p1.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  47. «300: The Complete Experience Blu-ray». Blu-ray.com. 23 Ιουλίου 2009. http://www.blu-ray.com/movies/300-The-Complete-Experience-Blu-ray-Review/1207/. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  48. 48,0 48,1 «TNT spears "300" for basic cable». Reuters. 10 Ιουλίου 2007. http://www.reuters.com/article/idUSN1031776620070710. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  49. 49,0 49,1 «TNT Loves 300 Spartans». CanMag. 9 Ιουλίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2007. 
  50. «Movie '300’ to Be Simultaneously Released as IMAX Film». KEYT-TV. 25 Ιανουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-09-30. https://web.archive.org/web/20110930145024/http://www.keyt.com/entertainment/5361406.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  51. «300». Box Office Mojo. 11 Μαρτίου 2007. http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=300.htm. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2007. 
  52. «Biggest Opening Weekends at the Box Office». Box Office Mojo. 13 Μαρτίου 2007. http://www.boxofficemojo.com/alltime/weekends/. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2007. 
  53. «300... and 70 Million Dollars!». ComingSoon.net. 11 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-13. https://web.archive.org/web/20070313191109/http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=19290. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2007. 
  54. «300 Sets IMAX Opening Records». SuperHeroHype.com. March 13, 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-17. https://web.archive.org/web/20070317115059/http://www.superherohype.com/news.php?id=5330. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2007. 
  55. Michael Cieply (12 Μαρτίου 2007). «Surprise! Spartans Assault Box Office». New York Times. http://www.nytimes.com/2007/03/12/movies/12boxo.html. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2007. 
  56. 56,0 56,1 «300 a multi-pronged box-office triumph». Associated Press. 11 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-20. https://web.archive.org/web/20070920142424/http://news.yahoo.com/s/ap/20070313/ap_en_mo/film300;_ylt=AsfRf3i2yUd1kToAhDBemjtxFb8C. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2007. 
  57. «"Homecoming" for 300 in Sparta». London Greek Radio. 9 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  58. 58,0 58,1 «300 wows Sparta home crowd despite some critics' complaints». 
  59. Conor Bresnan (12 Μαρτίου 2007). «Around the World Roundup: 'Music' Tops the Chart». boxofficemojo.com. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2017. 
  60. «Ρεκόρ με το... καλημέρα». ethnos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-28. https://web.archive.org/web/20170728140913/http://www.ethnos.gr/politismos/arthro/rekor_me_to_kalimera-98410/. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2016. 
  61. Conor Bresnan (19 Μαρτίου 2007). «Around the World Roundup: '300' Victorious». boxofficemojo.com. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2017. 
  62. «300 World Premiere Gets Standing Ovation». SuperHeroHype.com. 2 Φεβρουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-02-18. https://web.archive.org/web/20070218163322/http://www.superherohype.com/news.php?id=5221. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2007. 
  63. Erik Davis (14 Φεβρουαρίου 2007). «Berlinale Update: 300 Screens To Chorus Of Boos In Berlin». Cinematical. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2007. 
  64. 64,0 64,1 «300 (2007)». MetaCritic. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2009. 
  65. «300 Movie Reviews». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2017. 
  66. A.O. Scott (9 Μαρτίου 2007). «Battle of the Manly Men: Blood Bath With a Message». New York Times. http://movies2.nytimes.com/2007/03/09/movies/09thre.html?em&ex=1173675600&en=f6ee4b6ad489acf4&ei=5087%0A. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2007. 
  67. Kenneth Turan. «The visually arresting 300 gets bogged down in blood and bodies». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-11. https://web.archive.org/web/20070311210453/http://www.calendarlive.com/movies/cl-et-three9mar09,0,7620364.story?coll=cl-movies-top-right. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2007. 
  68. «300 :: rogerebert.com :: Reviews». Rogerebert.suntimes.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-12-29. https://web.archive.org/web/20081229063635/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20080804%2FREVIEWS%2F506949713%2F1023. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2008. 
  69. Todd McCarthy (14 Φεβρουαρίου 2007). «300». Variety. http://www.variety.com/index.asp?layout=features2007&content=jump&jump=review&dept=berlin&nav=Rberlin&articleid=VE1117932810. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2007. 
  70. Kirk Honeycutt (15 Φεβρουαρίου 2007). «300». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-02-26. https://web.archive.org/web/20070226050444/http://www.hollywoodreporter.com/hr/film/reviews/article_display.jsp?&rid=8813. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2007. 
  71. Richard Roeper (9 Μαρτίου 2007). «Battle worthy: gloriously violent 300 sets bar for cinematic "comic books"». Chicago Sun Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-11. https://web.archive.org/web/20070311214658/http://www.suntimes.com/news/roeper/289178%2CWKP-News-hundred09.article. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2007. 
  72. Mark Cronan (14 Αυγούστου 2006). «Review: "300" the movie». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-06-22. https://web.archive.org/web/20070622063309/http://www.comicbookresources.com/news/newsitem.cgi?id=8202. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2007. 
  73. Todd Gilchrist (12 Φεβρουαρίου 2007). «IGN: 300 Review». IGN. http://au.movies.ign.com/articles/763/763580p1.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  74. «MTV Movie Awards Nominees: Pirates, Spartans — And That Crazy Kazakh». MTV. 8 Μαϊου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-12-02. https://web.archive.org/web/20091202020226/http://www.mtv.com/movies/news/articles/1558337/story.jhtml. Ανακτήθηκε στις 13 Μαϊου 2007. 
  75. «Zack Snyder's Film "300" tops in Golden Icon Awards». Axccess News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-12-22. https://web.archive.org/web/20071222140028/http://axcessnews.com/index.php/articles/show/id/12342. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2007. 
  76. «IGN: Best of 2007 - Movie Awards, Movie of the Year». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2007. 
  77. «IGN: Best of 2007 - Movie Awards, Best Comic Book Adaptation». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2007. 
  78. «IGN: Best of 2007 - Movie Awards, Favorite Character». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2007. 
  79. «"Enchanted" and "Lost" are the big winners at the 34th Annual Saturn Awards». Saturnawards.org. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2009. 
  80. «The Best Conservative Movies on National Review / Digital». Nrd.nationalreview.com. 23 Φεβρουαρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2009. 
  81. «Frank Miller's 300 - Journal 5». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2010. 
  82. Dan Vergano (6 Μαρτίου 2007). «This is Sparta? The history behind the movie 300». USA Today. http://www.usatoday.com/tech/science/columnist/vergano/2007-03-05-300-history_N.htm. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2007. 
  83. Paul Cartledge (2 Απριλίου 2007). «Another View: Paul Cartledge, Professor of Greek History, on 300». The Guardian (Λονδίνο). http://www.guardian.co.uk/film/2007/apr/02/features.arts. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  84. Ephraim Lytle (11 Μαρτίου 2007). «Sparta? No. This is madness». Toronto Star. http://www.thestar.com/article/190493. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2007. 
  85. Victor Davis Hanson (7 Μαρτίου 2007). «With Your Shield or On It». City Journal. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2007. 
  86. Victor Davis Hanson (22 Μαρτίου 2007). «300 Fact or Fiction?». Townhall.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2007. 
  87. Touraj Daryaee (14 Μαρτίου 2007). «Go tell the Spartans». iranian.com. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2007. 
  88. «Romanticizing the Spartan: 300 (Movie Review)». Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2008. 
  89. Josh Horowitz (13 Μαρτίου 2007). «300 Trivia: Albino Giants, Sequel Chances — And Sienna Miller». MTV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2007. 
  90. Sheigh Crabtree (4 Μαρτίου 2007). «Giving 300 movie a comic-book grandeur» (PDF). Los Angeles Times. http://www.google.com/url?sa=t&source=web&ct=res&cd=2&ved=0CBYQFjAB&url=http%3A%2F%2Fceltic-hearts.com%2Findex2.php%3Foption%3Dcom_content%26do_pdf%3D1%26id%3D1033&ei=QYDKS64DivCxA56T9bMI&usg=AFQjCNEgHC6UMJRU0gjR71GMjPs_njWsDQ. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  91. Michael Cieply (5 Μαρτίου 2007). «That Film's Real Message? It Could Be "Buy A Ticket"». New York Times. http://www.nytimes.com/2007/03/05/movies/05spartans.html. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2007. 
  92. Jason Silverman (22 Φεβρουαρίου 2007). «300 Brings History to Bloody Life». Wired News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-05-29. https://archive.today/20120529144947/http://www.wired.com/culture/lifestyle/news/2007/02/72775. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  93. Kyle Smith (9 Μαρτίου 2007). «Persian Shrug». New York Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-06-29. https://archive.today/20120629112333/http://www.nypost.com/p/entertainment/movies/item_y97Fbbt4trHpCh9pg2j9AJ;jsessionid=4B5FC787E22FD8B64AF58B38CB855D43. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  94. Dana Stevens (8 Μαρτίου 2007). «A Movie Only a Spartan Could Love». Slate. http://www.slate.com/id/2161450/. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2007. 
  95. Roger Moore (7 Μαρτίου 2007). «300 as Fascist Art». Orlando Sentinel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-21. https://web.archive.org/web/20070321024222/http://blogs.orlandosentinel.com/entertainment_movies_blog/2007/03/300_as_fascist_.html. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2007. 
  96. «The cross-cultural appeal of Frank Miller». 8 Φεβρουαρίου 2008. http://pwbeat.publishersweekly.com/blog/?s=cartooner. [νεκρός σύνδεσμος]
  97. Gene Seymour (9 Μαρτίου 2007). «On the field of this battle, war is swell» (Fee required). Newsday (AllBusiness.com). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-09-05. https://web.archive.org/web/20100905154103/http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/1229494501.html?dids=1229494501:1229494501&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Mar+09%2C+2007&author=GENE+SEYMOUR.+gene.seymour%40newsday.com&pub=Newsday+%28Combined+editions%29&desc=MOVIE+REVIEW%2C+On+the+field+of+this+battle%2C+war+is+swell%2C+With+lots+of+gory+effects%2C+%27300%27+is+a+faint-by-numbers+tale&pqatl=google. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  98. Jonah Weiland (14 Μαρτίου 2007). «"300" Post-game: One-on-one with Zack Snyder». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-16. https://web.archive.org/web/20110616025333/http://www.comicbookresources.com/?page=article&old=1&id=9982. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2007. 
  99. Slavoj Žižek. «The True Hollywood Left». www.lacan.com. 
  100. Chemers, Michael M. "[1] Αρχειοθετήθηκε 2011-07-18 στο Wayback Machine.." Disability Studies Quarterly. Northern hemisphere Summer 2007, Volume 27, No. 3. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2010.
  101. Ali Jaafar (March 21, 2007). «Iran president irked by 300». Variety. http://www.variety.com/article/VR1117961560.html?categoryid=13&cs=1. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2007. 
  102. 102,0 102,1 «Iran outraged by Hollywood war epic "300"». Middle East Times. 13 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-26. https://web.archive.org/web/20070926231125/http://www.metimes.com/storyview.php?StoryID=20070313-083328-5668r. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  103. 103,0 103,1 «Iran condemns Hollywood war epic». BBC. 13 Μαρτίου 2007. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/6446183.stm. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2007. 
  104. Edith M. Lederer (22 Μαρτίου 2007). «Iran's U.N. Mission Outraged at 300». The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/03/22/AR2007032201743.html?nav=rss_artsandliving/entertainmentnews. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  105. François Peneaud and Joe Palmer. «Frank Miller and 300's Assault on the Gay Past». AfterElton.com — Gay and Bisexual Men in Entertainment and the Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2007. 
  106. Wesley Morris (9 Μαρτίου 2007). «300 Movie Review, Sweating it out at the Hot Gates». Boston Globe. http://www.boston.com/movies/display?display=movie&id=8392. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2007. 
  107. Stephen Hunter (9 Μαρτίου 2007). «300: A Losing Battle in More Ways Than 1». Washington Post. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/03/08/AR2007030802188.html?nav=hcmodule. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2007. 
  108. 108,0 108,1 Gary Leupp (31 Μαρτίου 2007). «A Racist and Insulting Film – 300 vs. Iran (and Herodotus)». Counterpunch. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-04-08. https://web.archive.org/web/20070408054007/http://www.counterpunch.org/leupp03312007.html. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2007. 
  109. Azadeh Moaveni (13 Μαρτίου 2007). «300 Sparks an Outcry in Iran». Time (magazine). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-16. https://web.archive.org/web/20070316101637/http://www.time.com/time/world/article/0%2C8599%2C1598886%2C00.html?cnn=yes. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2007. 
  110. «Iran official condemns Hollywood movie». Press TV. 10 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-16. https://web.archive.org/web/20070316101914/http://www.presstv.ir/detail.aspx?id=2277&sectionid=351020101. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2007. 
  111. Robert Tait (15 Μαρτίου 2007). «Spartans film is psychological war, says Iran». The Guardian (Λονδίνο). http://www.guardian.co.uk/world/2007/mar/15/film.iran. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  112. «Movie "300" an Insult to Iranians». Fars News Agency. 13 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-23. https://web.archive.org/web/20070923081259/http://english.farsnews.ir/newstext.php?nn=8512220430. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2007. 
  113. Rober Tait (14 Μαρτίου 2007). «Iran accuses Hollywood of "psychological warfare"». The Guardian (Λονδίνο). http://www.guardian.co.uk/world/2007/mar/14/iran.film. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  114. «Iranian Academy of Arts to submit UNESCO declaration against 300». Payvand News. 16 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-29. https://web.archive.org/web/20070929102608/http://www.payvand.com/news/07/mar/1224.html. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2007. 
  115. «Iran complains to UNESCO». BBC. 18 Μαρτίου 2007. http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2007/03/070317_an-unesco-300.shtml. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2007. 
  116. «Iran's UN mission: Movie 300 is full of deliberate distortions». Islamic Republic News Agency. 22 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2007. 
  117. «Embassy of Iran Protests at Screening of 300 Film in France». Fars News Agency. 22 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2007. 
  118. «IRI slams 300 show in Thailand». IRIB News. 30 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  119. «İran’ın ’300’e tepkisi sürüyor» (στα Τουρκικά). NTV. 27 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-12-23. https://web.archive.org/web/20071223150120/http://www.ntv.com.tr/news/403241.asp. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2007. 
  120. «Embassy protests to screening of anti-Iranian movie in Uzbekistan». Islamic Republic News Agency. 1 Απριλίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2007. 
  121. «'300' – Fact or Fiction?». RealClear Politics. 22 Μαρτίου 2007. 
  122. Interview on Talk of the Nation (NPR) as quoted in "NPR Interview with 300’s Frank Miller" The Atlasphere (10 Μαρτίου 2007)
  123. «Comic book hero takes on al-Qaeda». BBC News. 15 Φεβρουαρίου 2006. http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/4717696.stm. 
  124. «How To Explore Internet Memes». How to Split an Atom. Steve Spalding. 30 Σεπτεμβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2007. 
  125. «Saturday Night Live, March 24, 2007». Backwardfive.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2009. 
  126. «"Moesha Poppins", Robot Chicken episode #50». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2010. 
  127. Jeff Giles (3 Οκτωβρίου 2007). «National Lampoon + Kevin Dillon = A 300 Spoof». Rotten Tomatoes. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2007. 
  128. Travis Fickett (12 Απριλίου 2007). «South Park: "D-Yikes" Review». IGN. http://tv.ign.com/articles/780/780079p1.html. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. 
  129. «"300" cheer shows unity, reflects Spartan history». The State News. 18 Σεπτεμβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2009. 
  130. «Photograph of Tom Izzo at Midnight Madness». The State News. 14 Οκτωβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2009. 
  131. Frosty (25 Ιουνίου 2008). «Producers Mark Canton, Gianni Nunnari and Bernie Goldmann Exclusive Video Interview». Collider.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2008. 
  132. Diane Garrett (29 Ιουνίου 2008). «New 300 rallies troops». Variety (Reed Business Information). http://www.variety.com/article/VR1117988284.html. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2008. 
  133. Diane Garrett (June 29, 2008). «New 300 rallies troops». Variety (Reed Business Information). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-07-03. https://web.archive.org/web/20080703114423/http://www.variety.com/article/VR1117988284.html. Ανακτήθηκε στις June 30, 2008. 
  134. Mike Fleming (June 27, 2011). «'Xerxes' Pic Down To Noam Murro And Jaume Collett-Serra For '300' Spinoff». Deadline Hollywood. http://www.deadline.com/2011/06/xerxes-pic-down-to-noam-murro-and-jaume-collett-serra-for-300-spinoff/. Ανακτήθηκε στις June 27, 2011. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]