Φλαμουριά Πέλλας

Φλαμουριά
Άποψη του οικισμού το 2010
Φλαμουριά Φλαμουριά
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή Ενότητα	Πέλλας
Δήμος	Έδεσσας
Δημοτική Κοινότητα	Φλαμουριάς
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονία
Νομός	Πέλλας
Υψόμετρο	315 μ.
Πληθυσμός
Μόνιμος	520
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Πόδος
Ταχ. κώδικας	58200
Τηλ. κωδικός	23810

Το χωριό Φλαμουριά είναι ημιορεινός οικισμός, κτισμένος σε υψόμετρο 315 μέτρων σ' ένα πλάτωμα των βορείων αντερεισμάτων του Κεντρικού Βερμίου και βρίσκεται σε απόσταση 10 χιλιομέτρων νοτιοδυτικά της Έδεσσας.

Παλιά το χωριό ονομαζόταν «Πόδος», από το 1928 όμως μετονομάστηκε στη σημερινή του ονομασία. Η μετονομασία του χωριού από Πόδος σε Φλαμουριά έγινε με Προεδρικό Διάταγμα της 12.3.1928 «περί μετονομασίας κοινοτήτων και συνοικισμών» και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 81/Α/14.5.1928, σε εφαρμογή του Νομοθετικού Διατάγματος της 17.9.1926 «περί μετονομασίας συνοικισμών, πόλεων ή κωμών» (ΦΕΚ 332/Α/21.9.1926). Η επιλογή της νέας ονομασίας οφείλεται στις πολλές Φλαμουριές από τις οποίες είναι κατάφυτη η περιοχή.

Απο το χωριό προέρχεται ο χορός Μπαϊντούσκα Φλαμουριάς.

Διοικητικά η Φλαμουριά παλιότερα αποτελούσε κοινότητα στην οποία ανήκαν ακόμα τα γειτονικά χωριά Αγία Φωτεινή και Πλατάνη. Από το 1934, με Διάταγμα της 6^ης Αυγούστου που δημοσιεύθηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 97/Α/192 η Πλατάνη αναγνωρίσθηκε ως αυτόνομη κοινότητα, ενώ η Αγία Φωτεινή εξακολούθησε να ανήκει στην Κοινότητα Φλαμουριάς. Με το νόμο 2539/1997 «Συγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης» (ΦΕΚ 244/Α/4.12.1997) καταργήθηκε η κοινότητα Φλαμουριάς και από τότε το χωριό ανήκει στο Δήμο Έδεσσας όπου μαζί με την Αγία Φωτεινή αποτελούν το Δημοτικό Διαμέρισμα Φλαμουριάς που έχει πληθυσμό 941 κατοίκους (απογραφή 2001) από τους οποίους η Φλαμουριά έχει 642 κατοίκους και η Αγία Φωτεινή 299 κατοίκους.

Το χωριό συνδέεται οδικά με τις γύρω περιοχές μέσω της οδού Έδεσσας-Πλατάνης-Φλαμουριάς-Αγίας Φωτεινής, που από εκεί συνεχίζει είτε προς Κάτω Γραμματικό-Πύργους, είτε προς Νάουσα. Επίσης, συνδέεται άμεσα με το χωριό Μεσημέρι. Η αρχική θέση της Φλαμουριάς, που όπως προαναφέρθηκε η παλιά ονομασία της ήταν Πόδος δεν ταυτίζεται με τη σημερινή. Το χωριό ήταν κτισμένο στην περιοχή “Στάρι Ποντ" έκφραση του σλαβοφανούς γλωσσικού ιδιώματος που στα ελληνικά σημαίνει “Παλιός Πόδος” του χωριού στη σημερινή του θέση, έγινε μετά το 1822 που καταστράφηκε από τους Τούρκους.

Ιστορία

Το κτίσιμο του χωριού και η αρχική εγκατάσταση των κατοίκων δεν είναι γνωστό πότε έγινε. Λέγεται ωστόσο –αν και είναι άγνωστο ποιος ήταν ο αρχικός πυρήνας– ότι το χωριό δημιουργήθηκε από ανθρώπους που, καταγόμενοι κυρίως από την Ήπειρο, είχαν εγκαταλείψει τις πατρογονικές εστίες τους και αναζητούσαν έναν νέο τόπο εγκατάσταση. Πράγματι, περί το 1780 πολλοί Ηπειρώτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους και να καταφύγουν όπου βρουν για να σωθούν από τους διωγμούς του Αλή Πασά. Κάποιοι απ’ αυτούς έφτασαν και στην περιοχή της Έδεσσας και εγκαταστάθηκαν στα χωριά της περιοχής, μεταξύ των οποίων και η Φλαμουριά. Όπως προκύπτει από αρχαιολογικά ευρήματα, από τον 1ο μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ. υπήρχαν πολλές επαύλεις και αγροικίες στην περιοχή.

Στην επανάσταση του 1821, στη Νάουσα, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, ο Φλαμουριώτης οπλαρχηγός Δεληδήμος με 65 παληκάρια του χωριού πολέμησαν ηρωικά ενάντια στους Τούρκους. Μετά το ολοκαύτωμα της Νάουσας, πολλά από τα παληκάρια της Φλαμουριάς κατέβηκαν στη νότιο Ελλάδα όπου συνέχισαν τον αγώνα, ενώ ο Εμπούτ-Λαμπούτ Πασάς για εκδίκηση κατέστρεψε ολοσχερώς τόσο τη Φλαμουριά, όσο και την Αγία Φωτεινή.

Σημαντική ήταν η συνεισφορά των κατοίκων του χωριού στο Μακεδονικό Αγώνα, πολλοί από τους οποίους συμμετείχαν είτε ως ένοπλοι αντάρτες, είτε με άλλες ιδιότητες. Στο χωριό συγκροτήθηκε Επιτροπή Αγώνος, με πρόεδρο τον Ευστάθιο Κίτσο, ο οποίος συνεργαζόταν στενά με το Κέντρο Αγώνος της Έδεσσας. Μεταξύ των κατοίκων που διακρίθηκαν για τη δραστηριότητά τους την περίοδο αυτή είναι και οι παρακάτω: Δασκάλου ή Βάλκας Χρήστος του Κωνσταντίνου, Κίτσος Ευστάθιος του Σταύρου, Κίτσος Κωνσταντίνος του Σταύρου, Κίτσος ή Καρακίτσος Χρήστος του Σταύρου, Κίτσος Χρήστος του Ευσταθίου, Τότλης Χρήστος του Θεοδώρου, Τότλης Γεώργιος του Θεοδώρου, Τσαούσης Αντώνιος του Χρήστου,Χρήστος Τσίτσης , Κωνσταντίνος Τσίτσης.

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου, στις 2 Νοεμβρίου 1912, δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού αποτελούμενες από τις 1^η, 3^η, 4^η και 6^η Μεραρχίες, καθώς και Τα­ξιαρχία Ιππικού (μείον ένα Σύνταγμα), συγκεντρώθηκαν στην περιοχή της Έδεσσας. Απ’ αυτές, η 4^η Μεραρχία με εμπροσθοφυλακή της το 9^ο Σύνταγμα Πεζικού προέλασε προς τη Φλαμουριά, στην οποία έφτασε με την εμπροσθοφυλακή της και το 8^ο Σύνταγμα Πεζικού το απόγευμα της ίδιας μέρας, όπου και διανυκτέρευσε. Το υπόλοιπο της δύναμής της, δια­νυκτέρευσε στο γειτονικό χωριό Πλατάνη.

Την επόμενη μέρα (3 Νοεμβρίου 1912) κινήθηκε προς το Κάτω Γραμματικό, στο οποίο έφτασε τις βραδινές ώρες.

Αθλητισμός

Σήμα του Φίλιππου Φλαμουριάς

Στην περιοχή υπάρχει το Δημοτικό Γήπεδο Φλαμουριάς το οποίο χρησιμοποιείτε για ποδοσφαιρικούς αγώνες και άλλες δραστηριότητες.

Ο αθλητικός σύλλογος της περιοχής «Α.Σ. Φίλιππος Φλαμουριάς», ο οποίος έχει αγωνιστεί στις τοπικές κατηγορίες της ΕΠΣ Πέλλας, εδρεύει στην περιοχή.

Βιβλιογραφία

• Κωνσταντίνου Νούσκα: Η Έδεσσα στις επάλξεις του Μακεδονικού Αγώνα 1848-1912. Εκδόσεις «Βιβλιοθήκη της Εδεσσας», Έδεσσα 1992.
• Κωνσταντίνου Νούσκα: Για την Έδεσσα και την λευτεριά της Μακεδονίας μας. Εκδόσεις «Βιβλιοθήκη της Εδεσσας», Έδεσσα 2002.
• Επίτομη Ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913, Έκδοση Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1987
• Άγγελου Κ.Ανεστόπουλου Ο Μακεδονικός Αγών 1903-1908 και η συμβολή των κατοίκων εις την απελευθέρωση της Μακεδονίας 1965